13. ਮੋਆਬ, ਅੰਮੋਨ, ਅਤੇ ਅੱਸ਼ੂਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਫ਼ਨਯਾਹ ਨੇ ਨਿਆਉਂ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ?

¹³ ਆਪਣੇ ਨਬੀ ਸਫ਼ਨਯਾਹ ਦੇ ਦੁਆਰਾ, ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੌਮਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵੀ ਆਪਣਾ ਕ੍ਰੋਧ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ: “ਮੈਂ ਮੋਆਬ ਦਾ ਉਲਾਹਮਾ, ਅਤੇ ਅੰਮੋਨੀਆਂ ਦਾ ਕੁਫ਼ਰ ਸੁਣਿਆ, ਕਿ ਓਹ ਮੇਰੀ ਪਰਜਾ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਉਲਾਹਮੇ ਦਿੰਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਓਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਉੱਤੇ ਸ਼ੇਖੀ ਮਾਰਦੇ ਸਨ। ਮੇਰੇ ਜੀਉਣ ਦੀ ਸੌਂਹ! ਇਸਰਾਏਲ ਦੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ, ਸੈਨਾਂ ਦੇ ਯਹੋਵਾਹ ਦਾ ਵਾਕ ਹੈ, ਮੋਆਬ ਜ਼ਰੂਰ ਸਦੋਮ ਵਾਂਙੁ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਅਤੇ ਅੰਮੋਨੀ ਅਮੂਰਾਹ ਵਾਂਙੁ, ਬਿੱਛੂ ਬੂਟੀਆਂ ਅਤੇ ਲੂਣ ਦੇ ਟੋਇਆਂ ਦੀ ਰਾਸ, ਸਦਾ ਦੀ ਵਿਰਾਨੀ, . . . ਉਹ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਉੱਤਰ ਉੱਤੇ ਵੀ ਚੁੱਕੇਗਾ, ਅਤੇ ਅੱਸ਼ੂਰ ਨੂੰ ਬਰਬਾਦ ਕਰੇਗਾ, ਅਤੇ ਨੀਨਵਾਹ ਨੂੰ ਵਿਰਾਨੇ ਅਤੇ ਉਜਾੜ ਵਾਂਙੁ ਸੁੱਕਾ ਬਣਾਵੇਗਾ।”—ਸਫ਼ਨਯਾਹ 2:8, 9, 13.

14. ਕੀ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਇਸਰਾਏਲੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ, ਯਹੋਵਾਹ ਉੱਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕੌਮਾਂ ਨੇ “ਆਪਣੀ ਵਡਿਆਈ ਕੀਤੀ?”

¹⁴ ਮੋਆਬ ਅਤੇ ਅੰਮੋਨ, ਇਸਰਾਏਲ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਸਨ। (ਤੁਲਨਾ ਕਰੋ ਨਿਆਈਆਂ 3:12-14.) ਪੈਰਿਸ ਦੀ ਲੂਵਰ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵਿਚ ਪਏ ਮੋਆਬਾਈਟ ਸਟੋਨ ਉੱਤੇ ਇਕ ਸ਼ਿਲਾ-ਲੇਖ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਮੋਆਬ ਦੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਮੇਸ਼ਾ ਦਾ ਇਕ ਸ਼ੇਖ਼ੀ-ਭਰਿਆ ਕਥਨ ਹੈ। ਉਹ ਘਮੰਡ ਦੇ ਨਾਲ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਕਿਵੇਂ ਆਪਣੇ ਦੇਵਤਾ ਕਮੋਸ਼ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕਈ ਇਸਰਾਏਲੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ। (2 ਰਾਜਿਆਂ 1:1) ਯਿਰਮਿਯਾਹ, ਸਫ਼ਨਯਾਹ ਦਾ ਇਕ ਸਮਕਾਲੀ ਨਬੀ, ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅੰਮੋਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸਰਾਏਲ ਦੇ ਗਾਦ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਦੇਵਤਾ ਮਲਕਾਮ ਦੇ ਨਾਂ ਵਿਚ ਅਧਿਕਾਰ ਕਿਵੇਂ ਜਮਾਇਆ। (ਯਿਰਮਿਯਾਹ 49:1) ਅੱਸ਼ੂਰ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ, ਰਾਜਾ ਸ਼ਲਮਨਸਰ V ਨੇ ਸਫ਼ਨਯਾਹ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਇਕ ਸਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਮਰਿਯਾ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾ ਕੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। (2 ਰਾਜਿਆਂ 17:1-6) ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਜਾ ਸਨਹੇਰੀਬ ਨੇ ਯਹੂਦਾਹ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਉਸ ਦੇ ਕਈ ਗੜ੍ਹ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ। (ਯਸਾਯਾਹ 36:1, 2) ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਤੋਂ ਆਤਮ-ਸਮਰਪਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, ਅੱਸ਼ੂਰੀ ਰਾਜਾ ਦੇ ਪ੍ਰਵਕਤਾ ਨੇ ਯਹੋਵਾਹ ਉੱਤੇ ਆਪਣੀ ਵਡਿਆਈ ਕੀਤੀ।—ਯਸਾਯਾਹ 36:4-20.

15. ਯਹੋਵਾਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੌਮਾਂ ਦਿਆਂ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਬੇਇੱਜ਼ਤ ਕਰੇਗਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਆਪਣੀ ਵਡਿਆਈ ਕੀਤੀ ਸੀ, ?

¹⁵ ਜ਼ਬੂਰ 83 ਕਈ ਕੌਮਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਮੋਆਬ, ਅੰਮੋਨ, ਅਤੇ ਅੱਸ਼ੂਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਰਾਏਲ ਦੇ ਉੱਤੇ ਆਪਣੀ ਵਡਿਆਈ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਸ਼ੇਖ਼ੀ ਮਾਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ: “ਆਓ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੌਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਮਿਟਾ ਦੇਈਏ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਸਰਾਏਲ ਦਾ ਨਾਉਂ ਫੇਰ ਚੇਤੇ ਨਾ ਆਵੇ!” (ਜ਼ਬੂਰ 83:4) ਨਬੀ ਸਫ਼ਨਯਾਹ ਨੇ ਸਾਹਸ ਨਾਲ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ ਯਹੋਵਾਹ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਘਮੰਡੀ ਕੌਮਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਬੇਇੱਜ਼ਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। “ਏਹ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਹੰਕਾਰ ਦਾ ਬਦਲਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਕਿਉਂ ਜੋ ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਉਲਾਹਮਾ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਸੈਨਾਂ ਦੇ ਯਹੋਵਾਹ ਦੀ ਪਰਜਾ ਉੱਤੇ ਆਪਣੀ ਵਡਿਆਈ ਕੀਤੀ। ਯਹੋਵਾਹ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭਿਆਣਕ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਧਰਤੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਿਓਤਿਆਂ ਉੱਤੇ ਮੜੱਪਣ ਘੱਲੇਗਾ, ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਅਸਥਾਨਾਂ ਤੋਂ ਉਹ ਦੇ ਅੱਗੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣਗੇ, ਹਾਂ, ਸਾਰੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਦੇ ਟਾਪੂ ਵੀ।”—ਸਫ਼ਨਯਾਹ 2:10, 11.

18. (ੳ) ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਉੱਤੇ ਈਸ਼ਵਰੀ ਨਿਆਉਂ ਕਿਵੇਂ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਕਿਉਂ? (ਅ) ਮੋਆਬ ਅਤੇ ਅੰਮੋਨ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ ਸਫ਼ਨਯਾਹ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਿਵੇਂ ਪੂਰੀ ਹੋਈ?

¹⁸ ਅਨੇਕ ਯਹੂਦੀ ਜੋ ਯਹੋਵਾਹ ਲਈ ਠਹਿਰੇ ਰਹੇ, ਉਹ ਯਹੂਦਾਹ ਅਤੇ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਉੱਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਿਆਉਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਦੇਖਣ ਲਈ ਵੀ ਜੀਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ, ਸਫ਼ਨਯਾਹ ਨੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਸੀ: “ਹਾਇ ਉਹ ਨੂੰ ਜੋ ਆਕੀ ਅਤੇ ਪਲੀਤ ਹੈ, ਉਸ ਅਨ੍ਹੇਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ! ਉਸ ਨੇ ਅਵਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਸੁਣੀ, ਨਾ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਨੀ, ਉਸ ਨੇ ਯਹੋਵਾਹ ਉੱਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ, ਨਾ ਆਪਣੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਇਆ।” (ਸਫ਼ਨਯਾਹ 3:1, 2) ਆਪਣੀ ਬੇਵਫ਼ਾਈ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦੋ ਵਾਰੀ ਬਾਬਲੀਆਂ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਘੇਰਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰਕਾਰ 607 ਸਾ.ਯੁ.ਪੂ. ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਕੇ ਨਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। (2 ਇਤਹਾਸ 36:5, 6, 11-21) ਮੋਆਬ ਅਤੇ ਅੰਮੋਨ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ, ਯਹੂਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਜੋਸੀਫ਼ਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦੇ ਪਤਨ ਮਗਰੋਂ ਪੰਜਵੇਂ ਸਾਲ ਵਿਚ, ਬਾਬਲੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਹੀ ਮਿਟ ਗਈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।