Kapitulo 7

Kililiktar ya Onloob ed Balon Dalin

Onkiwas a Sikakabat diad Arap na Desyang

1. Akin a saray totoo so atawtaw ya agnakaukolan (a) sanen nakneb so Titanic? (b) sanen tinmerak so Mount Pelée?

¹ Sano napasakbayan na napanmatalkan a sengegan a say desyang so onsasabi, saray makabat a totoo so onkiwas a manalimbeng ed bilay da. (Uliran 22:3) Balet saray agnabilang a nilibulibo so atawtaw ya agnakaukolan nisengeg ed aliwan inkipasen na talek da. Anggaman ed saray pasakbay ya ombasil ed saray manangisalban-baluto, nilasuslasus a pasahero so nalgep a kaiba na barkon Titanic nen 1912 lapud sinisia ra so kuan dan ag-onlereg. Sanen say Mount Pelée ed Martinique so ginmapon mangipugso na saray bolkanikon dapol tan bato nen 1902, saray totoo ed kaliberliber na Saint-Pierre so atalagnaw, balet lapud saray sinisiblet na saray prominentin membro na komunidad so wala ed kaatapan, saray pulitiko ed lokal tan say editor na lokal a peryodiko so nanggetman mamakalmada ed takot na totoo, a sikara so agda pinataynan. Tampol say palandey so tinmerak, tan 30,000 totoo so atawtaw.

2. (a) Anton maganat a pasakbay so nipapaknol ed agew tayo? (b) Akin a say kipapasen so seryoso?

² Diad agew tayo et sakey a mas lalon maganat a pasakbay so nipapaknol​—aliwan nipaakar ed arum a desyang noagta nipaakar ed kaasingger la na sankatalbaan a bakal na Dios ya Armagedon. (Isaias 34:1, 2; Jeremias 25:32, 33) Saray Tasi nen Jehova so naulit-ulit ya ondadalaw ed kaabungan na totoo ed sankamundoan, a sikara so papasesegen dan onkiwas a sikakabat, diad getman pangipreserba ed bilay da. Kasin inaro yo so bilay a tuloy a manggawa ed nakakaukolan a kiwas, tan satan so gawaen a tampol, ya anggapoy abala?

“Say Mundo So Napaso”

3. Akin a say awawey tayo ed mundo so mangapekta ed ilalo tayo diad kililiktar?

³ Say maatap a sengegan diad ilalo yo ed pakaliktar et say awawey yo ed mundo. Legan a sikayo so mabilay bilang sakey a too sikayo so wala ed mundo. Balet ta agyo nakaukolan so mibiang ed saray mauges a pilalek to tan aligen iray agmaridios a gawa to. Agnakaukolan ya idapag mo so inkasika ed sikato diad panmatalek mo ed totoo tan diad saray getma ra imbes a diad Dios tan diad gagala to. Balet nepeg mo so manggawa na panagpili; agnayarin sika so wala ed nantupag a dapag. “Siopaman . . . a labay to so magmaliw a kaaro na mundo so manggagawa ed inkasikato a sakey a kabusol na Dios.” Akin? Lapud, a singa ibabaga na Salita na Dios ed sikatayo, “say mundo so mandukdukol ed pakayari na sakey a marelmeng.”​—Santiago 4:4; 1 Juan 5:19; Salmo 146:3-5.

4. (a) Usaren so Biblia, ipaliwawa no anto ran gawagawa tan awawey so manebel ed totoo a manlapud bilay diad silong na Panarian na Dios? (b) Akin ya anggan siopan manggagawa ed sarayan bengatla so nepeg lan mangikaindan a tampol ed saratan?

⁴ Natalosan, ag-ipreserba nen Jehova ed matunong a Balon Sistema to iray totoon say dalan na bilay da so mangiter na ebidensya a sikara so manggagawa ed saman so kinondena na Dios. Anto so arum ed sarayan bengatla? Dakel iran gawa tan awawey so ibabaliwala na mundo. Balet no labay tayo so makaliktar ed anggaan na sayan marelmeng a mundo, sirin, anggaman anto so gawaen tan isipen na arum a totoo, imanoen tayo so pasakbay na Biblia a saray managlawan, managkalugoran, homoseksual tan saraman so mibibiang ed karutakan ya imoral tan malukak a kondukta so agkaiba na saray niliktar. Anggan panon la so gawaen na arum a panagtila odino panagtakew, say ontan a dalan na bilay so ipulisay tayo. Anggaman ed inkapopularidad na gawan okulto, saratan so paliisan tayo. Anggaman saray arum so maimon, mangisugsug na gulo, masanok, odino manalin ompaliis ed saray kadismayaan diad panag-usar na druga odino mabayanin iinumen, sikara so agtayo aaligen. Tan no sikatayo so nanggawa ed sarayan bengatla, sikatayo so nipaarap ed pankaukolan na pampasimbalo. Anggamano arum ed saraya so singa “normal” ed sikatayo nensaman, sikara so taynanan tayo. Akin? Lapud tuan inaro tayo so Dios, inaro tayo so bilay, tan ipapasakbay na Salita na Dios a “saraman so manggagawa ed ontan iran bengatla so agmakatawir ed panarian na Dios.”​—Galacia 5:19-21; Efeso 5:3-7; 1 Corinto 6:9, 10; 2 Corinto 7:1; Apocalipsis 22:15.

5. (a) No say bilay so mabmabli ed sikatayo, anto so nepeg tayon aralen a gawaen? (b) Anto ran maabig a kalidad so asalambit ed sampot na sayan parapo? Panon inkaimportante iratan? Panon so pakabayubo tayo ed saratan?

⁵ No say pankanawnawan pambilay na ando lan ando ed liket so importante ed sikatayo, nakaukolan tayon aralen no panon so pamaliket tayo ed manangiter na bilay, si Jehova a Dios. (Gawa 17:24-28; Apocalipsis 4:11) Mantultuloy a nepeg tayon iyaplika so Salita to ed amin a pamaakaran na bilay tayo. Legan a satan so gawaen tayo, agmanbayag et seryoson imanoen tayo so awawey tayo ed inkasikatayo tan ed arum a totoo, diad personal iran kayarian tan agegemtan, tan imanoen no panon a saya so mangapekta na talindeg tayo ed Dios. Saray totoo ed kaliberliber tayo so nayarin walaan na nitandoron opinyon ed inkasikaran dili, ed dilin tribu ra o rasa o nasyon da, balet nonoten tayon seryoso so nipaakar ed kasulatan ya angikuan: “Sumpaen na Dios iray mapangta, balet iter to so agkanepegan a panangasi ed saray mapaabeba.”​—Santiago 4:6; Sofonias 2:2, 3; Salmo 149:4.

6, 7. Akin a nepeg tayon usisaen iray dilin bilay tayo diad liwawa na 1 Juan 2:15-17?

⁶ Anggaman abuloyan na saray arum so inkasikaran paaripen ed saray pilalek ya insagyat na materyalistikon sosyedad odino apakiwas ed panamegley na pilalek ed personal ya inkaprominente, usisaen tayo so dilin bilay tayo diad liwawa na 1 Juan 2:15-17, a kuanto: “Ag-aaroen so mundo odino saray bengatlan wala ed mundo. No siopaman et aroen to so mundo, say aro na Ama so andi ed sikato; lapud amin a bengatla ed mundo​—say pilalek na laman tan say pilalek na mata tan say mapangtan panangiparungtal ed panagbilay na sakey​—so agnanlapu ed Ama, noagta nanlapu ed mundo. Nagkalalo ni, say mundo so napaso tan ontan met ed pilalek to, balet say manggawa ed linawa na Dios so mansiansia lawas.” No nakaukolan tayo so manpasimbalo, natan la so panaon a panggawa.

⁷ Say mundo tan say dalan na bilay to so agmantultuloy ed ando lan ando. Sikato so aliwan “ag-onlereg.” Saray minumundon totoo so nayarin manasalin mamemben ed saray patumbok da, a panliknaen da ran saray sagpot da so nayarin onaligwas ed mundo. Balet say mogmon dalan na pakaliktar ed onsasabin desyang et say italineng ed mensahen pasakbay na Dios. Diad saya et saray taga Nineve ed agew nen propeta Jonas so angiletneg na ehemplo a maabig no ipapuso tayo.

“Sikara So Nagbabawi diad Impulong nen Jonas”

8. Panoy impangipanengneng na saray taga Nineve na kakabatan sanen intulor nen Jonas so pasakbay na Dios ed sikara, tan tekep na anto ran nansumpalan?

⁸ Nen komasian a siglo K.K.P., ginanggan nen Jehova si Jonas ya onla ed saray totoo ed Nineve, say kabisera na Asiria, pian iyabawag, lapud kaugsan da, a say Nineve so naderal. Sanen impasakbay nen Jonas a diad 40 agew labat et sikara la so natawtaw, panon so inkiwas da? Imbes a sikara so nanludlurey, sikara so “ginmapon angiteen na pananisia ed Dios, tan intuloy dan iyabawag so panag-ayunal tan nankawes na magaspang ya abel.” Say ari a mismo so akiulop ed sikara tan pinaseseg to so amin a totoon ontawag a mapetepet ed Dios tan ombeneg ed saray mauges a dalan tan manlapud karawalan da. Inkatunongan to: “Siopa so wadtan a mikabat no kasin say tuan Dios so nayarin . . . ombeneg a manlapud mandarlang a sanok to, ta pian sikatayo komon so agnatawtaw?” Lapud imbeneg da so mauges a dalan da, impanengneng nen Jehova ed sikara so panangasi. Aliktar so bilay da.​—Jonas 3:2-10.

9, 10. (a) Diad anton pamaakaran ya inkuan nen Jesus a sayan taga Nineve so sakey ya ehemplon aligen? (b) Siopa natan so kapara na saraman a taga Nineve?

⁹ Bilang sakey a panamaat ed saray agmananisian Judios nen inmunan siglo K.P., intawag nen Jesus so imano ed saman a maawaran ya inkagawa, a kuanto: “Saray totoo na Nineve so ontalindeg ed panangukom a kaiba na sayan kapolian tan kondenaen to; lapud sikara so nagbabawi ed impulong nen Jonas, balet, nia! wadia so bengatlan babaleg nen si Jonas.”​—Mateo 12:41.

¹⁰ Kumusta ed agew tayo? Kasin wala so anggan siopa a mangipapanengneng na ontan a panagbabawi? On; walaray dakerakel a nilibulibo ed sankamundoan a, singa saray taga Nineve, nayarin agbalot mangibabagan mandadayew ed Dios na Biblia balet ta sikara so ontatalineng ed mensahe na pasakbay nen Jehova. Sano naaralan da no akin a say kadederal so onsabi ed sayan mundo, inanap da so panangasi na Dios. Sikara so awalaan na puron impanpasimbalo ed nonot tan puso nipaakar ed gendat a panagbilay da tan natan et iyaaplika ra so inkasikara diad panaggawa ed “saray gawa a manepeg ed panagbabawi.” (Gawa 26:20; nengnengen met so Roma 2:4.) Kasin pilalek yo so magmaliw a sakey ed sikara? No ontan, agmanaabala.

Maganat a Tumboken So Kareenan

11. (a) Anto so kipapasen na saray Gibeonitas? (b) Akin ya inanap da so pikareenan ed Israel?

¹¹ Saray Gibeonitas ed agew nen Josue so kinmiwas met a sikakabat a saray bilay da so aliktar. Sikara so Canaaneo a saray dalan na panagbilay da so imoral tan materyalistiko, managtalintao tan demonistiko. Inggeter nen Jehova so kadederal da. Kabat da no panon so impangiliktar nen Jehova ed Israel diad Ehipto diad akadkaunan 40 taon tan saray mabiskeg ya ararin Amoreo ed bukig na Ilog Jordan so ag-akayarin tinmalindeg ed arap da. Amin so sikakabat a, anggapo so inusar a panaggeban balatyang, say abalbaleg a bakor na Jerico so nagban nipatas ed arap da tan say syudad na Ai so nansumpal a bunton a mankibalatar. (Josue 9:3, 9, 10) Saray manaayam ed syudad na Gibeon so malabay a manbilay, balet ta amoria ran sikara so agbalot manalo ed bakal a sumpad Dios na Israel. Wala so bengatlan nakaukolan a gawaen a tampol. Anto? Agda nayarian ya ipilit so pipaknaan ed Israel, balet inisip dan nepeg dan salien so pakawalaan na ontan. Panon?

12. (a) Anggaman ed metodon inusar da, akin a saray Gibeonitas so niliktar? (b) Anto ran impanguman so ginawa ra, tan anton kimey so niiter ed sikara a gawaen?

¹² Sikara so kinmiwas a sisisilib, ya imbaki ra so lalaki ed si Josue a say indengan da so mangipanengneng a sikara so nambiahe na arawi. Diad impakaasingger ed si Josue, a nadngelan da so baleg iran bengatla a ginawa nen Jehova tan, bilang manangilaman ed totoo ra, sikara so sinmingger a mangiyapay na inkasikara a bilang ariripen tan kerewen da so kagawa na paknaan ed sikara. Si Josue tan saray kakapitan na Israel so akipakna. Saginonor, sanen nalmoan so impamalikdo, saray Gibeonitas so sipapaabeban angipatua a sikara so antakot a nisesengeg ed saray bilay da tan impanengneng da so inkamabulos a manggawa na antokaman a nakakaukolan ed sikara. (Josue 9:4-25) Naimatonan nen Jehova so interon pamaakaran. Sikato so ag-apalikdo. Anengneng to ya agda sasalien a deralen so katooan to, a singa ginawa na saray Moabitas ed akadkauna, tan inapresya to so magunaet a pilalek dan manbilay. Sirin sikara so inabuloyan ton naikdan na kimey ed leksab na saray Levitas diad sagradon tabernakulo, a managtipon na kiew tan manag-asol na danum, diad panuporta ed panagdayew ed si Jehova. Pian makapaliket ed ontan a serbisyo, siempre, nakaukolan dan benegan so gendat iran marutak a gawa ra.​—Josue 9:27; Levitico 18:26-30.

13. (a) Panon so pakagunggunaan tayo ed saman a mapropetikon drama a manasaglawi ed saray Gibeonitas? (b) Pian iliktar na babaleg a Josue, anto so nakaukolan ed saray totoo natan?

¹³ Nisengeg ed katuaan a sikatayo so manbibilay diad sampot na anggaan na “kaunoran iran agew,” makana ed amin a totoon malabay a makaliktar so ikiwas ya andi-abala, tan tekep na nagnap ya inkasimoon. Si Jesu-Kristo, a manamatey nen Jehova natan so, agnayarin siliban a singa si Josue. Say alenleneg a dalan a nayarin pakaloob na saratan a totoo diad oksuyan a mangiliktar ed sikara a manlapud kapatey et say lapag a pangiyabawag da ed pananisia ra ed si Jehova a bilang say tuan Dios. (Ipareng so Gawa 2:17-21.) Nepeg met ya awaten da si Jesu-Kristo diad betang ya impabtang na Dios ed sikato tan manbilay kayari to a bilang totoon aliwan manangaro ed dalan na bilay na sayan kinondenan mundo. Insan sikara so nepeg a magmaliw a mapaabeban ariripen na Dios, mangisaklang na sagradon lingkor ed sikato a mikasakey ed kongregasyon na totoo to.​—Juan 17:16; Apocalipsis 7:14, 15.

14. Akin a say impangiliktar nen Jehova ed saray Gibeonitas a manlapud saray puersa na kakabusol so makabaliksan ed sikatayo?

¹⁴ Agnambayag kayari impangala na saray Gibeonitas na talindeg da ed dapag na totoo nen Jehova, sikara so sinmabi ed baleg a gonigon. Limaran arari na saray Amoreo so nanliktub ed Gibeon pian puersaen daray manaayam ya ompawil ed dapag da, diad isumpa ed Israel. Saray Gibeonitas so angibaki na maganat a kerew na tulong nen Josue, tan say kililiktar ya asagmak da so sakey ed saray sankadumaan ed amin ya awaran. Saray kakabusol so ginewgew nen Jehova, a sikara so inuran to na bato a nanlapud tawen, tan mamilagron pinarukey to so agew ya anggad say Israel et nagnap a natalo to so kakabusol. (Josue 10:1-14) Saman ya impangiliktar ed saray Gibeonitas so propetiko na sakey a nagkalalon makapakelaw a kiliktar na baleg ya ulop na saray managdayew ed tuan Dios diad sankatalbaan a bakal na Armagedon. Say pankanawnawan mangungguna a manlapud satan a kililiktar so nilukas ed saray totoo ed amin a nasyones no sikara so onkiwas a sikakabat natan. Kasin satan a pankanawnawa so aanamoten mo?​—Apocalipsis 7:9, 10.