Krimen ed Magulon Mundo
SAY krimen so aliwan modernon ebento. Say inmunan panamatey so agawa nilibon taon la so linmabas sanen pinatey nen Cain so agi ton Abel. Say panagpasoot tan sodomya so abitla ed kadaanan a Hebreon Kasulatan. (Genesis 4:8; 19:4, 5; 34:1-4) Saray totoo so atakewan ed inmunan siglo na Komon a Panaon tayo, a singa ipanengneng na parabola na maong a Samaritano. (Lucas 10:29-37) Balet wala so pandumaan natan.
Say liknaan na totoo ed dakel a manunan syudades ed mundo, balanglan Nueva York, London, Calcutta, o Bogotá et say krimen so lalon malaknab tan lalon makapataktakot. Sakey a report a nanlapud India Today so walaan na paulon “Cult of Anarchy” a nankuan: “Sakey a makadisturbon idaraak na makapataktakot a panamuyak ed delikadon moral tan sosyal so manlapir ed bansan nankakasakey so itatagey na karawalan, agdisiplina, tan kaugsan ed sakey a kulto.” Diad pibakal da a sumpad krimen, anggan say pulis so no maminsan et natukson onsiwawi ed saray ketegan na pangipuersa ed ganggan tan mangusar iran mismo na saray metodo na kriminal. Say apalabas a report a manlapud India mangibagan: “Say ipapatey ed panamenben na pulis so mantultuloy a mamabalita.” Tan satan so tua met ed arum iran bansa.
Mapatnag ya onuuges so isusumpad pagmaliw a biktima na krimen. Sakey a report a manlapud Estados Unidos so mankuan a “sakey ed apatiran kaabungan na Amerikano so akasagmak na sakey a marawal a krimen o panagtakew nen 1988.” Niarum ni, saray totoo so manggagawa na marawal iran krimen natan ed masakbay nin edad. Say magasin a Visiȯn na Latin-Amerika et mankuan a “siamera ed kada samploran sicarios [abayaran iran managpatey] so saray minor. [Sikaray] ‘ananak’ ed genetikon pantalos tan walad silong na legal a proteksyon.” Ontan lamet, say panaggawa na marawal iran krimen na saray minor so sankamundoan a babatiken.
Impropesiya la na Biblia ngalngali 2,000 ed apalabas: “Balet kabaten iya, a diad kaunoran iran agew et onsabi dia so panaon a maatap a mairap a pilimogan. Ta saray totoo et maaro ed inkasikara, maaro ed kuarta, . . . aliwan masimpit, andian na nianakan a panangaro, . . . andian na dangka, maruksa, andian na aro ed kaabigan, maingongot, mayu-uges, mapasang . . . Mauges a totoo tan managsaol so ompalalon onuges, mamalikdo tan napapalikdo.”—2 Timoteo 3:1-4, 13.
Nanlapulad 1914 mapatnag so ebidensya a sikatayo so manbibilay ed saraman a maatap a kaunoran iran agew. Walan akasagmak na duaran guerra mundial tan arum a manunan bakabakal, say mundo so walan nagmaliw ed dakel iran dalan ya agnauleyan, magulo. Say krimen so malaknab. Diad paspasen na dakel a syudad, anaeg iray kriminal, a sinalatan iray estiloy-panagbilay na manangunor-ganggan iran karaklan. Unong ya ibaga na prominentin senador na E.U.: “Walara so dakel a bengabengatlan panaboridoan natan, bengabengatlan agtayon balot tatakotan nen saman. No maminsan sikatayo so ontanlan natatakot a sikatayoy nagmaliw iran priso, bangbalet saraman so nepeg a nipukok so bulos.”
Bilang pansumpalan, saray totoo natan so mangaala na pangimano ya agnakakaukolan 20 o 30 taon ed apalabas. Walaan na doble o triplen kandado iray puerta tan apaletan tekep na balatyang. Saray totoo ed dakel iran pasen so mangawit na magenap a kuarta pian napenek so maton a siilalon makaarawi ed pakapekpek lapud anggapoy niawat ed saray managtakew. Dakel iran kalye so ngalngali la taynanan kayariy iselek na agew, a lalaen lambengat na saray agmakabat, saray mapusok, tan saramay apilitan lapud saray sirkumstansya a nepeg a wadman—a magmainomay a puntirya na saray managlames a manteyengteyeng ed kalawakan na syudad.
Anto so nagawaan tayo pian onarawi ed pagmaliw a biktima na krimen ed sayan magulo tan kagelewan a mundo? Panon so panalona tayo?