Kasin Wala so Napanmatalkan?

KAYARI na inkagba na Berlin Wall nen 1989, niwalwal so pigaran sekreto ya abayag lan iyaamot. Singa bilang, nalmoan nen Lydiaa a legan na Sosyalistan uley diad Bukig ya Alemanya, say Stasi, odino State Security Service, so akapangisimpen na rekord nipaakar ed pribado iran aktibidad to. No asurprisa si Lydia diad impakapikabat to ed rekord, sikatoy lalon abigla sanen naamtaan to no siopa so angiter ed Stasi na impormasyon​—say masiken to. Sikatoy intapat na sakey a too a sigpot to komon a napanmatalkan.

Si Robert et sakey a masiken a walaan na “pirmin respeto, pandinayew tan panagmatalek” ed doktor to, so inreport na The Times na London. Nibabaga a say doktor et “mapangasi tan masimpatiya.” Kabebekta, si Robert so ag-inilaloan ya inatey. Kasin naataki ed puso odino naistrok? Andi. Imbaga na saray autoridad a say doktor so binmisita ed ayaman nen Robert tan, ag-amta nen Robert tan say pamilya to, a sikatoy tinurokan na doktor na makapatey. Ompapaway a si Robert so pinatey na sakey a too a sigpot ton nanmatalekan.

Si Lydia tan Robert so parehon anagmak na pirmin impakaloko, a grabe iray nansumpalan. Aliwan ontan kaseryoso iray resulta na arum a kaso. Anggaman kuan, say pakadismaya ed too a panmamatalekan tayo et kaslakan lan eksperiensya. Inreport na Allensbacher Jahrbuch der Demoskopie 1998-2002, manunan institusyon ed panagsurbi diad Alemanya, ya unong ed sakey a surbi et 86 porsiento so angikuan a sikaray niloko na toon nanmatalkan da. Nayarin asalim met la itan. Kanian, agtayo pankelawan ya inreport na peryodikon Neue Zürcher Zeitung ed Switzerland nen 2002 a “diad loob na saray dekada et naaandi la so panagmatalek ed sakey tan sakey diad saray maaligwas a bansa ed Sagur.”

Kalkalnan Nabayuboan, Maganggano a Naderal

Anto so panagmatalek? Unong ed sakey a diksionaryo, say panmatalek ed arum et mankabaliksan na panisia a sikara so matua tan masimoon tan agda gagalaen so manggawa na antokaman a mamasakit ed sika. Kalkalnan nabayuboan so panagmatalek balet maganggano itan a naderal. Lapud natetebek na dakel a naabuso so panagmatalek da, kasin pankelawan ni no akin a masuyat so totoo a mankompiyansa ed arum? Unong ed sakey a surbi a nipalapag ed Alemanya nen 2002, “kulang a 1 ed 3 kalangweran so manmamatalek ed arum a totoo.”

Nayarin tepetan tayoy inkasikatayo: ‘Peteg kasin walay napanmatalkan tayo? Kasin manepeg itayon manmatalek ed sakey a too a posiblin manloko ed sikatayo?’

[Paimano ed Leksab]

[Blurb ed pahina 3]

Unong ed sakey a surbi et 86 porsiento so angikuan a sikaray niloko na toon nanmatalkan da