Saray Reperensya Parad Workbook ed Aral
MARSO 4-10
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | ROMA 12-14
“No Antoy Kabaliksan na Kristianon Panangaro”
(Roma 12:10) Diad aroan na sanaagi, ipalikna yoy masimoon a panamabli ed sakey tan sakey. Idaulo yo so pangipanengneng na galang ed sakey tan sakey.
it-1 55
Panamabli
Nepeg ya amin a membro na Kristianon kongregasyon et walay aroan da bilang sanaagi (Griego, philadelphia, literal, “panamabli ed agi”). (Rom 12:10; Heb 13:1; nengnengen met so 1Pe 3:8.) Kanian say relasyon na agagi ed kongregasyon et nepeg ya maapit, mabiskeg, tan malet ya singa ed aroan na pamilya. Anggano ipapatnag la na saray membro na kongregasyon so panangaro dad agagi, papasesegen ira ya gawaen itan ya mas nagkalalo ni.—1Te 4:9, 10.
Say Griegon salita ya philostorgos, a mankabaliksan ya “ipaliknay masimoon a panamabli,” et inusar ed toon maapit so relasyon to ed arum. Say sakey ya nanlapuan na sayan termino, say stergo, et mabetbet ya inusar pian tukoyen so nisipor a panangaro na kada membro na pamilya. Pinaseseg nen apostol Pablo iray Kristiano ya bayuboan iyan kualidad. (Rom 12:10) Imbaga met nen Pablo ya diad kaunoran iran agew, saray totoo et “anggapoy panangaro ra ed kapamilyaan da” (Griego, astorgoi) tan sikaray manepeg ya ompatey.—2Ti 3:3; Rom 1:31, 32.
(Roma 12:17-19) Agyo babalesen na mauges so siopaman a nanggaway mauges ed sikayo. Ikonsidera yo no antoy maabig diad pakanengneng na amin a totoo. 18 No posible, diad anggaay nayarian yo, mikareenan kayod amin a totoo. 19 Agkayo ombabales parad inkasikayo, inad-arok ya agagi, noagta ikdan yo na pasen so sanok; ta nisulat: “‘Kien ko so panangibales; siak so ombawi,’ kuan nen Jehova.”
‘Manayam Kayo ed Kareenan ed Amin a Totoo’
3 Basaen so Roma 12:17. Impaliwawa nen Pablo a sano susumpaen itayo, nepeg ya ag-itayo ombabales. Say itulok ed sayan simbawa so nagkalalon importante ed saray sankaabungan ya aliwan amin a membro et mandadayew ed si Jehova. Singa bilang, no asakitan so asawan Kristiano lapud imbaga odino inkiwas na asawa to, nepeg a resistian toy tendensian ombawi. Anggapoy marakep a pansumpalan na ‘pangibales na mauges ed mauges.’ Imbes, say ontan ya awawey et mamaloor labat ed situasyon.
‘Aleg ya Itumang ed Anggan Siopa so Mauges ed Mauges’
12 Say tinmumbok a simbawa nen Pablo nipaakar ed no panon a tratoen iray mananisia tan agmananisia et: “Aleg ya itumang yo ed anggan siopa so mauges ed mauges.” Sayan balikas et makatunongan ya epekto na imbaga to la ed gapo, salanti: “Busol yo so mauges.” Tua met, ta panon kasin nibaga na sakey a too a talagan bubusolen to so mauges no sikatoy ombales na mauges ed arum? No ontan so gawaen to et nasumlang to so prinsipyon nawalaan na aro ya ‘ag-atekepan na pankunkunwari.’ Insan oniay imbaga nen Pablo: “Pansesegan yo so saray bengatla a makapagalang ed arap na ganagana a too.” (Roma 12:9, 17) Panon tayon niyaplika irayan salita?
13 Akadkauna lan insulat nen Pablo ed saray taga-Corinto so nipaakar ed impamasegsegang ed saray apostol. Oniay imbaga to: “Agawa kami ya iimatonan dia ed mundo, tan dia ed saray angheles, tan dia ed saray totoo. . . . Anta naayew kami, bendisyonan mi; anta usilan kami, itepel mi; anta aderal so galang mi, mikasi kami.” (1 Corinto 4:9-13) Mipadpara, saray tuan Kristiano natan so iimatonan na totoo ed sayan mundo. Sano nanenengneng na saramay walad kaliberliber tayo so maabig a gagawaen tayo anggaman namamaltrato itayo, nayarin sikaray positibon onkiwas ed mensahe tayo iran Kristiano.—1 Pedro 2:12.
(Roma 12:20, 21) Balet “no say kabusol mo et narasan, pakan mo; no napgaan, painum mo; ta no gagawaen mo iya et bubuntonan mo na mandarlang iran ngalab so ulo to.” 21 Agka padadaeg ed mauges, noagta itultuloy mon daegen so mauges diad panamegley na maong.
Mabulos a Perdonaen so Balang Sakey
13 Wala ray pankanawnawan sarag mon tulongan so sakey ya aliway impantrato tod sika ya amtaey katuaan. Oniay insulat nen apostol Pablo: “‘No narasan so kabusol mo, pakan mo; no napgaan, painum mo; ta diad panggawam ed saya et nabuntonan mo na mandarlang iran ngalab so ulo to.’ Agka padadaeg ed mauges, noagta mantultuloy mon daegen so mauges diad panamegley na maong.” (Roma 12:20, 21) Anggaman aliwan marakep so ipapanengneng ed sika na arum, say inkauyamom et nayarin mamalemek na puso ra tan sengegay panguman da. Diad pangipanengneng tayoy pakatalos, empatya, tan panangabagey anggan ed akaopendid sikatayo, nayarin natulongan tayon naamtaan toy katuaan. Antokaman so reaksion to, say mauyamon ebat tayo so mangiter na pankanawnawan nanengneng toy maabig ya ugali tayo.—1 Ped. 2:12; 3:16.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Roma 12:1) Kanian mikakasi ak ed sikayo, agagi, diad panamegley na panangabagey na Dios, ya iyapay yo ray laman yo bilang mabilay a bagat, masanto tan makapaliket ed Dios, sakey a sagradon panaglingkor tekep na pakayari yon mankatunongan.
(Roma 13:1) Manpasakop komon so balang too ed saray atagey ya autoridad, ta anggapoy autoridad ya ag-inabuloyan na Dios; saray autoridad natan et impasen na Dios ed saray relatibon posisyon da.
Saray Pabitar ed Libro a Roma
13:1—Diad anton paraan a saray atagtagey ya autoridad et “inganggan ira na Dios [“impasen na Dios ed relatibon posisyon da,” NW]”? Saray gobierno na too so impasen na Dios ed relatibon posisyon da lapud inabuloyan na Dios so panuley da. Tan walaray pankanawnawan asakbay lan anengneng na Dios so panuley da unong a napatnagan ed saray propesiya na Biblia nipaakar ed pigaran manuley.
Panagbasa ed Biblia
(Roma 13:1-14) Manpasakop komon so balang too ed saray atagey ya autoridad, ta anggapoy autoridad ya ag-inabuloyan na Dios; saray autoridad natan et impasen na Dios ed saray relatibon posisyon da. 2 Kanian siopaman ya onsusumpa ed autoridad et onsusumpa ed uksoyan na Dios; saramay onsusumpa ed satan ya uksoyan et naukom. 3 Ta saray manuley et tatakotan na saramay manggagaway mauges aliwan saramay manggagaway maong. Labay mon agka ontakot ed autoridad? Mantultuloy kan manggaway maong, tan irayew ka na satan; 4 ta lingkor itan na Dios parad pankaabigan mo. Balet ontakot ka no manggagawa kay mauges, ta ag-itan mangaawit na espada ya anggapoy gagala. Satan et lingkor na Dios, sakey a manangibales pian mangipaway na sanok ed samay manggagaway mauges. 5 Wala sirin so mabiskeg a rason pian manpasakop kayo, aliwa labat a nisengeg ed satan a sanok noagta nisengeg met ed konsiensia yo. 6 Kanian manbabayar kayo met na saray buis; ta sikaray lingkor na Dios parad publiko a naynay a manseserbi unong ed sayan gagala. 7 Iter yo ed amin iray kanepegan da: say buis, diad samay akankanepegan na buis; say bayar, diad samay akankanepegan na bayar; say takot, diad samay nepeg a takotan; say galang, diad samay nepeg ya igalang. 8 Agkayo onuutang na antokaman ed anggan siopa nilikud ed say pangaro ed sakey tan sakey; ta siopaman a mangaaro ed kapara ton too et asumpal to lay ganggan. 9 Ta saray ganggan ya, “Agka mikakalugoran, agka mamapatey, agka mantatakew, agka mangaagum,” tan antokaman nin ganggan, et asegek ed onia ran salita: “Arom so kaparam a too a singa ed sikan dili.” 10 Say aro et agmanggagaway mauges ed siopaman; kanian say aro et kasumpalan na ganggan. 11 Tan nepeg yon gawaen iya, lapud amta yo no anto la yan panaon, a saya lay oras pian onliing kayo, ta natan et mas asingger lay kililiktar tayo nen say sanen nagmaliw itayon mananisia. 12 Magano lan manampot so labi; asingsingger lay agew. Ibantak tayo la sirin iray gawa a nipaakar ed kabilungetan tan isulong tayo iray armas na liwawa. 13 Manakar itayon masimpit a singa no diad agew, aliwan diad mabanday a panliliket tan panagbuanges, aliwan diad imoral a pirerelasyon ed sekso tan anggapoy baing iran kagagawa, aliwan diad pankokolkol tan imon. 14 Imbes, alig yoy Katawan a Jesu-Kristo, tan agkayo manplaplano no panon yon peneken iray pilalek na laman.
MAGMALIW YA EPEKTIBO ED MINISTERYO
Kasin Kaukolan Moy Manbayar na Buis?
Tua, say arum ya kabiangan na buis ya ibabayar na saray Kristiano nen inmunan siglo et uusaren parad militar. Atan so rason no akin ya agnaawat na konsiensia nen Gandhi tan Thoreau so pambayar na buis.
Imanoen ya inunor na saray Kristiano so ganggan ed Roma kapitulo 13 aliwa labat ya lapud agda labay so nadusa, noagta “nisengeg met ed konsiensia” ra. (Roma 13:5) On, say mismon konsiensia na sakey a Kristiano so mandikta ya kaukolan toy manbayar na buis, anggano uusaren iratan ed saray aktibidad ya agto aabobonan. Pian natalosan tayo iya, nepeg tayon amtaen so sakey ya importantin katuaan nipaakar ed konsiensia tayo, say mangididikta ed sikatayo no kasin duga o aliwa so gagawaen tayo.
Amin et walaan na konsiensia, a singa naimano nen Thoreau, balet agto labay ya ibagan napanmatalkan itan. Pian napaliket tayoy Dios, kaukolan ya mitunosan so konsiensia tayo ed saray estandarte to ed moral. Mabetbet ya kaukolan tayon umanen so panagnonot odino panmoria tayo pian mitunosan itan ed Dios lapud say panagnonot to et mas superyor nen say sikatayo. (Salmo 19:7) Kanian nepeg tayon pansagpotan ya talosan so pangipapasen na Dios ed saray gobierno na too. Antoy pangipapasen tod saratan?
Imanoen ya tinawag nen apostol Pablo iray gobierno na too ya “lingkor na Dios parad publiko.” (Roma 13:6) Antoy labay ya ibaga na satan? Pansiasiansiaen day uksoy tan gagawaen day arum nin importantin kimey parad komunidad. Anggan say sankakurakotan lan gobierno et mangiiter ni ray serbisyo singa say kimey ed post office, publikon eskuelaan, bombero, tan pulisya. Anggaman amta na Dios so limitasyon na autoridad na too, aabuloyan to ni ra natan ya manuley tan igaganggan to itayon manbayar na buis bilang respeto ed uksoyan to, salanti, say pangiyaabuloy to ed saratan ya gobierno ya uleyan iray totoo.
Balet temporaryo labat so pangiyaabuloy na Dios ya panuley na saratan. Linawa to ya amin iratan et salatan na Panarian to ed tawen tan sigpot ton ekalen so amin ya makapuy ya ginawa na pananguley na too manlapu la nensaman. (Daniel 2:44; Mateo 6:10) Balet kaleganan to, ag-aabuloyan na Dios iray Kristiano ya manrebelde ed gobierno diad agda pambayar na buis odino arum nin paraan.
Panon to no, singa si Gandhi, pakaliknam et kasalanan so pambayar na buis ta uusaren itan ed guerra? No panon ya onlalaknab so nanengneng tayo no onsegep tayod atagey ya pasen, mainomay tayo met ya umanen so panagnonot tayo pian mipara itan ed Dios no dalepdepen tayo ya mas atagtagey so panmoria to nen say sikatayo. Panamegley nen propeta Isaias, kuan na Dios: “No panon a say tawen et mas atagey nen say dalin, mas atagey met iray dalan ko nen saray dalan yo, tan say kanonotan ko nen saray kanonotan yo.”—Isaias 55:8, 9.
MARSO 11-17
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | ROMA 15-16
“Manmatalek ed si Jehova Pian Makapansungdo tan Naligliwa”
(Roma 15:4) Ta amin ya insulat nensaman et insulat pian nibangat itayo, pian diad panagsungdo tayo tan diad ligliwa a manlalapud Kasulatan et nawalaan itayo na ilalo.
“Miakis Kayo ed Saramay Onaakis”
11 Say ibabaga na Biblia nipaakar ed pinasyan ermen ya alikna nen Jesus nen inatey si Lazaro et sakey labat ed dakdakel ya makaligliwan teksto a naromog ed Salita na Dios. Agla itan pankelawan, “ta amin ya insulat nensaman et insulat pian nibangat itayo, pian diad panagsungdo tayo tan diad ligliwa a manlalapud Kasulatan et nawalaan itayo na ilalo.” (Roma 15:4) No maneermen ka, makaligliwa met ed sika irayan teksto:
▪ “Si Jehova et asingger ed samay asugatay puso to; ililiktar to iramay nagogonigon so espiritu ra.”—Sal. 34:18, 19.
▪ “Sanen nadadaeg ak na saray kapagaan, niligliwa tan pinakalma mo ak [Jehova].”—Sal. 94:19.
▪ “Komon ta say Katawan tayon Jesu-Kristo tan say Dios ya Ama tayo, a mangaaro ed sikatayo tan angiter na agmanganggan ligliwa tan alay abig ya ilalo diad panamegley na agnaparaan a kaabigan, so manligliwa ed kapusoan yo tan mamabiskeg ed sikayo.”—2 Tes. 2:16, 17.
(Roma 15:5) Natan, say Dios a manliligliwa tan ontutulong ed sikatayon makapansungdo et iyabuloy to komon a nawalaan kayo na awawey tan kanonotan a miparad si Kristo Jesus,
“Abuloyan Yon Nasumpal na Panagsungdo so Gagala To”
5 Kerew kay tulong ed si Jehova. Si Jehova et “Dios a mangitatarya na panagsungdo tan ligliwa.” (Roma 15:5) Sikato labat so sigpot a makatalos ed saray aarapen tayon problema tan ontan met ed no panon ya mangaapekta ed sikatayo so kaliberliber, emosyon, tan anggan say mismon inkagawa tayo. Kanian sikato so sankaabigan ya makatulong ed sikatayo pian makapansungdo. Ibabaga na Biblia ya “gawaen to so pilalek na saray ontakot ed sikato. Sikato denglen to met so akis da, tan ilaban to ra.” (Sal. 145:19) Balet, panon ya eebatan na Dios so kerew tayon nawalaay biskeg ya mansungdo?
(Roma 15:13) Say Dios a mangiiter na ilalo et panoen to kayo komon na liket tan deen lapud panmamatalek yod sikato, pian mas lalon ombiskeg so ilalo yo diad panamegley na pakayari na masanton espiritu.
“Arom si Jehova a Dios Mo”
11 Iikdan itayo nen Jehova na ‘ilalo ya lapud satan et napapano itayo na gayaga tan deen.’ (Roma 15:13) Lapud ilalo ya iiter na Dios, nasusungdoan tayo ray subok ed pananisia. Saray alanaan ya ‘matoor anggad patey et naikdan na korona na bilay.’ (Apo. 2:10) Saray matoor ya diad dalin so ilalo da et makaawat na andi-anggaan ya bendisyon ed insipan ya Paraiso. (Luc. 23:43) Antoy nalilikna tayod satan ya marakep ya ilalo? Agta napapano itayo na gayaga tan deen, tan panangaro ed Dios ya angiter na “amin a maong a regalo tan amin ya ayadyarin langkap”?—Sant. 1:17.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Roma 15:27) On, maliket irad ginawa ra, balet diad tua et akautang ira ed saray masanton walad Jerusalem; ta no saray nasyon et akapinabang ed saray espiritual a kayarian da, nepeg met iran manlingkor ed sikara diad panamegley na saray materyal a kayarian da.
w89 12/1 24 ¶3
“Nasubok no Talagan Tuay Panangaro Yo”
Apakiwas komon iray Gentil ya agagi ya ontulong ed sikara. Ta diad tua, walay nikadkaduman “utang” da ed saray Kristiano ed Jerusalem. Agta nanlapud Jerusalem so maong a balita ya linmaknab anggad saray Gentil? Impaimano nen Pablo: “Akapinabang iray Hintil ed saray maispiritun bindision na Dios ed saray Judio, kanyan kaukolan a saray Hintil pinabangen da met iray Judio na saray matirial a bindision na Dios ed sikara.”—Roma 15:27, Maung a Balita Biblia.
(Roma 16:25) Natan, say Dios a makayarin mamabiskeg ed sikayo unong ed maong a balitan iyaabawag ko tan ed panagpulong nipaakar ed si Jesu-Kristo, unong ed niparungtal a sagradon sekreto ya inyamot ed abaybayag a panaon
it-1 858 ¶5
Akauna Lan Amta, Akauna Lan Pinili
Say Mesias, odino Kristo, so insipan a Bini ya diad panamegley to et nabendisyonan so amin ya matunong a totoo ed amin a pamilya diad dalin. (Gal 3:8, 14) Unonan abitla itan ya “bini” kayarin mismo na rebelyon ed Eden, balet antis ya iyanak si Abel. (Ge 3:15, paimanod leksab) Manga 4,000 taon ni so linmabas antis ya niyabawag so “sagradon sekreto” nen malinew ya akabatan no siopa so Mesianikon “bini.” Kanian talagan satan et “inyamot ed abaybayag a panaon.”—Rom 16:25-27; Efe 1:8-10; 3:4-11.
Panagbasa ed Biblia
(Roma 15:1-16) Balet, sikatayo ran mabiskeg et nepeg tayon awiten iray kakapuyan na saramay aliwan mabiskeg, tan agtayo papaliketen so sarili tayo. 2 Komon ta paliketen na kada sakey ed sikatayo so kapara ton too parad pankaabigan to, pian sikatoy napabiskeg. 3 Ta anggan say Kristo et agto pinaliket so sarili to, noagta unong a nisulat: “Sinalor ko ray panagbalaw na saramay mamabalaw ed sika.” 4 Ta amin ya insulat nensaman et insulat pian nibangat itayo, pian diad panagsungdo tayo tan diad ligliwa a manlalapud Kasulatan et nawalaan itayo na ilalo. 5 Natan, say Dios a manliligliwa tan ontutulong ed sikatayon makapansungdo et iyabuloy to komon a nawalaan kayo na awawey tan kanonotan a miparad si Kristo Jesus, 6 pian diad panamegley na saksakey a boses et mankakasakey kayo a mangigloria ed Dios tan Ama na Katawan tayon Jesu-Kristo. 7 Kanian awat yo so sakey tan sakey, a singa ed impangawat na Kristo ed sikayo, a gawaen yo itan pian nigloria so Dios. 8 Ta ibabagak ed sikayo a si Kristo et nanlingkor ed saramay asegat nisengeg ed inkamatua na Dios, pian pekderan to ray insipan na Dios ed inmuunan atateng da, 9 tan pian nigloria na saray nasyon so Dios lapud panangasi to. Ta unong a nisulat: “Kanian itandoro ta ka ed limog na saray nasyon, tan kansionan ko na panangidayew so ngaran mo.” 10 Tan inkuan to lamet: “Manliket kayo, sikayo ran nasyon, a kaibay totoo to.” 11 Niarum ni: “Idayew yoy Jehova, amin yo ran nasyon, tan sikatoy idayew komon na amin a totoo.” 12 Ontan met, inkuan nen Isaias: “Niwala so lamot nen Jesse, samay onalagey pian manuley ed saray nasyon; sikatoy panilaloan na saray nasyon.” 13 Say Dios a mangiiter na ilalo et panoen to kayo komon na liket tan deen lapud panmamatalek yod sikato, pian mas lalon ombiskeg so ilalo yo diad panamegley na pakayari na masanton espiritu. 14 Natan et kombinsido ak, agagik, a napno kayo met na kamaongan, magenap lay kakabatan yo, tan nayarian yo lan simbawaen so sakey tan sakey. 15 Anggaman ontan, mas diretsaan so impansulat kod sikayo nipaakar ed pigaran punto, pian napanonotan kayo lamet, lapud agnaparaan a kaabigan ya impatnag na Dios ed siak 16 pian magmaliw ak a lingkor nen Kristo Jesus a mangiyabawag na maong a balita na Dios ed saray nasyon. Mibibiang ak ed sayan masanton kimey pian sarayan nasyon et magmaliw a makapaliket ya apay, ya apasanto ed panamegley na masanton espiritu.
MARSO 18-24
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | 1 CORINTO 1-3
“Kasin Sakey Kan Pisikal a Too Odino Espiritual a Too?”
(1 Corinto 2:14) Balet ag-aawaten na sakey a pisikal a too iray bengatlan nipaakar ed espiritu na Dios, ta andi-kakanaan iratan ed sikato; tan agto nayarian ya amtaen iratan, lapud uusisaen iratan ed espiritual a paraan.
Antoy Labay ya Ibaga na Magmaliw ya Maespiritual?
4 Amtaen tayo ni no panon ya mannonot so pisikal a too. Say manunan nononoten na totood mundo et nipaakar ed laman. Deneskribe itan nen Pablo bilang “say espiritun ipapatnag natan na saramay agmatulok.” (Efe. 2:2) Iimpluensyaan na sayan espiritu so maslak a totoo pian aligen so panagnonot na karaklan ya mila ka labat ed agus. Say akapokusan da et saray pilalek na laman. Bilang resulta, say gagawaen na dakel et no antoy duga parad sikara, tan ag-ira mansasagpot ya unoren iray estandarte na Dios. Say pisikal odino makalaman a too et importantin maong ed sikato so pagmaliw ya sikat tan pakawalaan na dakel a materyal a kaykayarian odino ilaban so iisipen ton karapatan to.
5 Panon tayo nin nibaga ya say sakey et pisikal a too? Samay manggagawa na antokaman a “gawa na laman” et nibagan pisikal a too. (Gal. 5:19-21) Diad unonan sulat nen Pablo ed kongregasyon na Corinto, binitla to so pigaran pakabidbiran na totoon makalaman so panagnonot da. Kaibad saratan so: pangipaseseg na inkaapag-apag, paboritismo, agpanpapaknaan, pandedemandaan ed korte, agpanagrespeto ed uksoyan na inkaulo, inkasiba tan panagbuanges. Say makalaman a too et main-inomay ya natukso. (Pro. 7:21, 22) Imbaga met nen Judas ya wala ray onkapuy ya anggad ‘anggapo lay panamabli rad espiritual iran bengatla.’—Jud. 18, 19.
(1 Corinto 2:15, 16) Ingen ta say espiritual a too et manguusisa ed amin a bengatla, balet sikatoy ag-uusisaen na siopaman a too. 16 Ta “siopay akaamta ed kanonotan nen Jehova, pian sikatoy ibangat to?” Balet walad sikatayoy kanonotan nen Kristo.
Antoy Labay ya Ibaga na Magmaliw ya Maespiritual?
6 Anto sirin so labay ya ibaga na “espiritual a too”? Say espiritual a too et papablien toy relasyon tod Dios, kabaliktaran na pisikal a too. Saray totoon manonot ed espiritual et gagawaen day anggaay nayarian dan ‘aligen so Dios.’ (Efe. 5:1) Labay ton ibaga et mansasagpot iran aligen so panagnonot nen Jehova tan ipapasen da ray bengatla a singa ed pangipapasen to ed saratan. Talagan tua ed sikara so Dios. Aliwan singa saray totoon makalaman, saray maespiritual et ibabase dad saray estandarte nen Jehova so amin a gagawaen da. (Sal. 119:33; 143:10) Imbes ya manpokus irad gawa na laman, saray totoon manonot ed espiritual et mansasagpot ya ipanengneng so “bunga na espiritu.” (Gal. 5:22, 23) Pian mas natalosan tayo iray salitan “manonot ed espiritual,” isipen iyan panangikompara: Say toon maong ed panag-negosyo et puro negosyo so nononoten to. Mipadpara, say toon maespiritual et puro espiritual a bengatla so nononoten to.
Antoy Labay ya Ibaga na Magmaliw ya Maespiritual?
15 Panon tayon naalig si Kristo? Ibabaga na Biblia diad 1 Corinto 2:16 ya kaukolan tayoy nawalaan na “kanonotan nen Kristo.” Tan ipapaseseg na Roma 15:5 so pakawalaan na “kanonotan a miparad si Kristo Jesus.” Kanian pian naalig tayoy Kristo, kaukolan tayon amtaen so paraan na panagnonot to tan kabaten ya maong so personalidad to. Insan kaukolan tayon tumboken iray bakat to. Say kanonotan nen Jesus et akasentro ed relasyon tod Dios. Kanian no aaligen tayoy Jesus, aaligen tayo met si Jehova. Importante sirin ya aligen tayo so panagnonot nen Jesus.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(1 Corinto 1:20) Kawalaan na marunong a too? Kawalaan na eskriba? Kawalaan na debatista ed sayan sistema na mundo? Agta say Dios et ginawa ton andi-kakanaan so karunongan na mundo?
it-2 1193 ¶1
Karunongan
Kanian say mundo, lapud karunongan to et impasen ton makulangkulang so intarya na Dios panamegley na Kristo; saray manuley to, anggano makapanyari tan maabilidad ya administrador et “impasak [da] so maglorian Katawan.” (1Co 1:18; 2:7, 8) Balet pinaneknekan na Dios ya say karunongan na mundo et makulangkulang, ya pinabaingan to ray marunong a totoo diad impangusar tod ipapasen dan “manlalapud [sikato ya] andi-kakanaan,” pati saray totoo ya parad sikara et ‘andi-kakanaan, makapuy, tan aliwan importante,’ pian nasumpal so agnaamper ya gagala to. (1Co 1:19-28) Impanonot nen Pablo ed saray Kristiano ed Corinto ya “say karunongan na sayan sistema na mundo [tan] saramay manuley na sayan sistema na mundo” et magano lan naandi; kanian satan a karunongan et agkabiangan ed espiritual ya mensahe na apostol. (1Co 2:6, 13) Pinasakbayan to ray Kristiano ed Colosas ya ag-ira papapatitan ed “pilosopiya [philosophias, literal, panangaro ed karunongan] tan maapan panagpalikdo unong ed tradisyon na totoo.”—Col 2:8; ikompara so bersikulo 20-23.
(1 Corinto 2:3-5) Tan sanen linma ak ed sikayo, makapuy ak tan natatakot ak tan manggiwgiw ak a maong; 4 tan say panagsalitak tan samay impulong ko et aliwan makatangguyor iran salita na karunongan noagta pakapatnagan na espiritu tan pakapanyari, 5 pian say pananisia yo et aliwan unong ed karunongan na totoo, noagta unong ed pakapanyari na Dios.
Saray Pabitar ed Saray Libro a Corinto
2:3-5. Legan na pampupulong to’d Corinto, say sentro na Griegon edukasyon tan pilosopiya, nayarin mapaga si Pablo no kasin nakombinsi to iray dumerengel to. Balet, agto inabuloyan a makaamper ed panumpal toy inter-Dios a ministeryo so kakapuyan odino takot a nayarin walad sikato. Ontan met, agtayo aabuloyan iray mairap a kipapasen odino balo iran situasyon a mamuger ed sikatayon mangipulong ed maong a balita nipaakar ed Panarian na Dios. Matalek itayon manpatulong ed si Jehova a singa ginawa nen Pablo.
Panagbasa ed Biblia
(1 Corinto 1:1-17) Siak, si Pablo, a tinawag pian magmaliw ya apostol nen Kristo Jesus diad linawa na Dios, tan si Sostenes ya agi tayo, 2 et nansulat ak ed kongregasyon na Dios ed Corinto, diad sikayo ran imbiig na Dios bilang disipulo nen Kristo Jesus, sikayo ran tinawag pian magmaliw a masanto, kaibay amin a walad nanduruman pasen ya ontatawag ed ngaran na Katawan tayon amin, si Jesu-Kristo: 3 Nawalaan kayo komon na agnaparaan a kaabigan tan kareenan a manlalapu ed Dios ya Ama tayo tan ed Katawan a Jesu-Kristo. 4 Naynay ak a misasalamat ed Dios ko parad sikayo lapud agnaparaan a kaabigan to a niiter ed sikayo diad panamegley nen Kristo Jesus; 5 ta apayaman kayo nipaakar ed sikato diad amin a bengatla, a sarasarag yon iyabawag so salita tan napno kayo na kakabatan, 6 no panon a say pantatasi nipaakar ed Kristo et niletneg a malet ed limog yo, 7 pian agkayon balot onkulang na antokaman a regalo, legan yon aalagaren so kiparungtal na Katawan tayon Jesu-Kristo. 8 Pabiskegen to kayo met anggad kaunoran pian anggapoy niyakusa rad sikayo diad agew na Katawan tayon Jesu-Kristo. 9 Say Dios et matoor, a tinawag to kayo pian makapiulop kayod Anak ton si Jesu-Kristo a Katawan tayo. 10 Natan et papasesegen ta kayo, agagi, diad panamegley na ngaran na Katawan tayon Jesu-Kristo, a nepeg a manpapakna kayon amin ed ibabaga yo tan nepeg ya anggapoy inkaapag-apag ed sikayo, noagta sigpot kayon mankakasakey ed panagnonot tan panmoria. 11 Ta impaamtad siak na arum ed saramay walad abung nen Cloe so nipaakar ed sikayo, agagik, a wala ray agpampapaknaan ed sikayo. 12 Saya so labay kon ibaga, a kada sakey ed sikayo et mangibabagan: “Dia ak ed si Pablo,” “Siak balet, diad si Apolos,” “Siak balet, diad si Cefas,” “Siak balet, diad si Kristo.” 13 Kasin naapag so Kristo? Agta aliwan si Pablo so nipasak parad sikayo? Odino kasin abautismoan kayo diad ngaran nen Pablo? 14 Misasalamat ak ed Dios ta anggapod sikayo so binautismoan ko nilikud ed si Crispo tan Gayo, 15 pian anggapoy mangibagan abautismoan kayo diad ngaran ko. 16 On, binautismoan ko met so sankaabungan nen Estefanas. Balet, agko amta no wala ni arum a binautismoan kod sikayo. 17 Ta imbaki ak nen Kristo, aliwan pian manbautismo, noagta pian mangiyabawag na maong a balita; tan aliwan pian mangusar na karunongan ed panagsalita, diad ontan et agmagmaliw ya anggapoy kana so panamairapan a poste na Kristo.
MARSO 25-31
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | 1 CORINTO 4-6
“Say Daiset a Lebadura et Palebagen Toy Interon Masa”
(1 Corinto 5:1, 2) Diad tua et walay nadngelan kon manggagaway seksual ya imoralidad ed sikayo, tan satan ya imoralidad et ag-anggan nagagawa ed saray nasyon—a walay sakey a laki ya iyaamong toy asawa nen ama to. 2 Tan kasin ipapasirayew yo itan? Agta nepeg komon a manermen kayo, pian samay laki a nanggawad saya et kaukolan a naekal ed limog yo?
(1 Corinto 5:5-8) nepeg yon iyawat itan a laki ed si Satanas parad kadederal na laman, pian say espiritu et niliktar diad agew na Katawan. 6 Aliwan maabig so pampapasirayew yo. Agyo ta amta a say daiset a lebadura et palebagen toy interon masa? 7 Ekal yo so daan a lebadura, pian magmaliw kayon balon masa, lapud nepeg ya andian kayo na pampalebag. Ta si Kristo a kordero parad Paskua tayo et nibagat la. 8 Kanian sirin, itultuloy tayon ngilinan so piesta diad panamegley na saray andi-lebadura a tinapay na inkasimoon tan katuaan, aliwan diad panamegley na daan a lebadura, odino diad panamegley na lebadura na kaugsan tan karelmengan.
(1 Corinto 5:13) tan say Dios so manguukom ed saray walad paway? “Ekal yo ed limog yo so mauges a too.”
it-2 230
Lebadura
Inusar met iya nen apostol Pablo diad simbolikon paraan nen ingganggan to ray Kristiano ed Corinto ya ekalen ed kongregasyon so imoral a laki, ya kuan to: “Agyo ta amta a say daiset a lebadura et palebagen toy interon masa? Ekal yo so daan a lebadura, pian magmaliw kayon balon masa, lapud nepeg ya andian kayo na pampalebag. Ta si Kristo a kordero parad Paskua tayo et nibagat la.” Insan to impalinew no antoy labay ya ibaga na “lebadura”: “Kanian sirin, itultuloy tayon ngilinan so piesta diad panamegley na saray andi-lebadura a tinapay na inkasimoon tan katuaan, aliwan diad panamegley na daan a lebadura, odino diad panamegley na lebadura na kaugsan tan karelmengan.” (1Co 5:6-8) Say tutukoyen dia nen Pablo et say kabaliksan na Piesta na Saray Judio na Andi-lebaduran Tinapay, ya tampol ya tutumbokan na panselebray Paskua. Singa say daiset ya pinaakseng ya masa ya palebagen toy interon masa na tinapay, say interon kongregasyon et magmaliw ya marutak ed pakanengneng nen Jehova no agnaekal so mauges ya impluensya na imoral a laki. Nepeg dan ekalen a tampol so “lebadura” ed limog da, a singa saray Israelita ya nepeg ya anggapoy lebadura ed abung da legan na piesta.
it-2 869-870
Satanas
Antoy kabaliksan na ‘iyawat so too ed si Satanas parad kadederal na laman’?
Nen ingganggan nen Pablo so kongregasyon na Corinto ya manggaway aksion ed sakey ya membro na kongregasyon ya nankasalanay insesto lapud inyamong toy asawa na ama to, insulat na apostol: “Iyawat itan a laki ed si Satanas parad kadederal na laman.” (1Co 5:5) Saya et ganggan ya ekalen so laki ed kongregasyon tan sigpot ya pultoten so pililimog ed sikato. (1Co 5:13) No sikatoy iyawat ed si Satanas, sikatoy ekalen ed kongregasyon tan iter ed mundo ya si Satanas so dios tan manuley. Singa say “daiset a lebadura” ed “interon masa,” sayan laki so “laman,” odino makalaman ya impluensya ed kongregasyon; tan no ekalen iyan lakin mankakasalanan na insesto, deralen na maespiritual ya kongregasyon so “laman” ed limog to. (1Co 5:6, 7) Mipadpara, inyawat nen Pablo si Himeneo tan Alejandro ed si Satanas lapud impulisay day pananisia tan malinis a konsiensia tan aderal so pananisia ra.—1Ti 1:20.
(1 Corinto 5:9-11) Diad sulat ko et imbagak ed sikayo a tundaan yo lay miulop ed saray totoon manggagaway seksual ya imoralidad, 10 balet agto labay ya ibagan agkayo lan balot miulop ed saray totoon manggagaway seksual ya imoralidad ed sayan mundo odino saray maagum a totoo odino saray managkatkat odino saray mandadayew ed idolo. Ta no ontan, kaukolan ya ompaway kayo ed mundo. 11 Balet natan et sinulatan ta kayo pian tundaan yo lay miulop ed siopaman a tatawagen ya agi a manggagaway seksual ya imoralidad odino maagum a too odino mandadayew ed idolo odino makaderal so panagsalita to odino buanges odino managkatkat, tan agkayo anggan midudungo ed ontan a too.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(1 Corinto 4:9) Ta iisipen ko a sikami ran apostol et inyan na Dios bilang unor a nanengneng ed entablado a singa totoon asentensiaan na ipapatey, lapud nagmaliw kamin singa palabas ed teatro a babantayan na mundo, tan saray anghel tan totoo.
Saray Anghel—‘Espiritun Nibaki a Manlingkor’
16 Saray Kristianon manasagmak na subok et ‘iimatonan na saray anghel.’ (1 Cor. 4:9) Saraya et napapaliket a maong no nanenengneng day panmamatoor tayo, tan mas lalo la no walay nankasalanan a nagbabawi. (Luc. 15:10) Iimanoen da met so maridios a kondukta na saray Kristianon bibii. Ibabaga na Biblia a “manepeg a say bii wala so sakey a tanda na pakayari ed tapew na ulo to lapu ed saray angheles.” (1 Cor. 11:3, 10) On, naliliketan iray anghel ed pakakanengneng dan tutuloken na saray Kristianon bibii tan arum nin lingkor na Dios ed dalin so teokratikon uksoyan tan inkaulo. Satan a katutulok et onkakanan panonot ed sarayan mangatatawen ya anak na Dios.
(1 Corinto 6:3) Agyo ta amta ya ukomen tayo iray anghel? Nagkalalo la sirin iray bengatlan nipaakar ed sayan bilay.
it-2 211
Ganggan
Ganggan ed Saray Anghel. Saray anghel, ya mas atagtagey nen saray totoo, et sakop na ganggan na Dios. (Heb 1:7, 14; Sal 104:4) Ingganggan tan pinegetan ni ingen nen Jehova so kalaban ton si Satanas. (Job 1:12; 2:6) Binidbir tan nirespeto nen Miguel ya arkanghel so posisyon nen Jehova bilang Sankatagyan ya Ukom nen imbaga to legan ya misusuppiatan ed Diablo: “Kondenaen ka komon nen Jehova.” (Jud 9; ikompara so Zac 3:2.) Inyan nen Jehova a Dios so amin ya anghel ed pakauley na niglorian Jesu-Kristo. (Heb 1:6; 1Pe 3:22; Mat 13:41; 25:31; Fil 2:9-11) Kanian ingganggan nen Jesus so sakey ya anghel pian mangipasabi na mensahe ed si Juan. (Apo 1:1) Balet diad 1 Corinto 6:3, imbaga nen apostol Pablo ya saray espiritual ya agagi nen Kristo so inikday pakauley ya mangukom ed saray anghel, nayarin lapud kaiba ira ya mangipaakseb na panangukom ed saray mauges ya espiritu.
Panagbasa ed Biblia
(1 Corinto 6:1-14) No say sakey ed sikayo et walay reklamo tod arum, kasin sikatoy makpel ya oonlad korte diad arapan na saray agmatunong a totoo, tan aliwan diad arapan na saray masanto? 2 Odino agyo ta amta a saray masanto so mangukom ed mundo? Tan no sikayo so mangukom ed mundo, agta sarasarag yo met so mangusisa ed angkekelag iran bengatla? 3 Agyo ta amta ya ukomen tayo iray anghel? Nagkalalo la sirin iray bengatlan nipaakar ed sayan bilay. 4 Kanian, no diad limog yo et wala ray bengatlan nipaakar ed sayan bilay a nepeg ya usisaen, kasin say turoen yon ukom et saray lalakin ipapasen na kongregasyon ya agmanepeg? 5 Mansasalita ak pian ombaing kayo. Kasin anggapoy anggan sakey a marunong a too ed limog yo a makayarin mangukom ed agagi to? 6 Imbes, say sakey ya agi et oonlad korte pian idemanday agi to, tan dia nid arapan na saray agmananisia! 7 Diad tua et atalo kayo la no mandedemandaan kayo. Akin et agyo la paulyanan a sikayoy panggawaan na makapuy? Akin et agyo la paulyanan a sikayoy nasaol? 8 Imbes, sikayo so manggagaway makapuy tan mansasaol, tan dia nid saray agagi yo! 9 Odino agyo ta amta a saray agmatunong a totoo et agda natawir so Panarian na Dios? Agkayo palilingo. Saramay manggagaway seksual ya imoralidad, saray mandadayew ed idolo, saray mikakalugoran, saray lalakin padadaeg ed homoseksual a kagagawa, saray lalakin manggagaway homoseksualidad, 10 saray matakew, saray maagum, saray buanges, saray makaderal so panagsalita ra, tan saray managkatkat et agda natawir so Panarian na Dios. 11 Ingen ta ontan so arum ed sikayo nensaman. Balet naurasan tan alinisan kayo la; apasanto kayo la; niyabawag kayo lan matunong diad ngaran na Katawan tayon Jesu-Kristo tan diad panamegley na espiritu na Dios tayo. 12 Diad siak, amin a bengatla et nayari, balet aliwan amin et makagunggona. Diad siak, amin a bengatla et nayari, balet agko abuloyan a kontrolen ak na antokaman a bengatla. 13 Say kakanen et parad eges, tan say eges et parad kakanen, balet saratan et parehon paandien na Dios. Say laman et aliwan parad seksual ya imoralidad noagta parad Katawan, tan say Katawan et parad laman. 14 Balet pinaoli na Dios so Katawan tan paolien to itayo ed ipapatey diad panamegley na pakapanyari to.