Pansiansiam so Liket Mo Anggano Walay Aasikasoen Mo

1-2. Antoy nalilikna nen Jehova ed saray mangaasikaso ed maedad la o mansasakit? (Proverbio 19:17) (Nengnengen met so litrato.)

“MASULOK ya 32 taon kami lan kasal nen asawak,” so imbaga nen Brother Jin-yeol ya taga Korea. “Walay Parkinson’s disease nen asawak tan ngalngali agto naigalaw so laman to. Limay taon la ya siak ya mismo so mangaasikaso ed sikato. Maliket ak ya mangasikaso ta inar-arok ya maong. Walay hospital bed mi ed abung, tan no labi, ditan so uugipan to. Tan diman ak met lad abay to ondukol. Aka-holding hands kami legan kamin nanaugip.”

² Kasin sika so mangaasikaso ed maedad lan ateng mo, o diad mansasakit ya asawam, anak mo, o kaarom? Seguradon gagawaen mo itan lapud panangaro. Tan diad tua, pakapatnagan itan na debosyon mo ed si Jehova. (1 Tim. 5:4, 8; Sant. 1:27) Pero siempre, aliwan mainomay so mangasikaso. Ompan wala ray subok ya dadalanen mo ya ag-amta na arum. Seguro, wala ray pankanawnawa ya kaskasian moy sarilim. No walay arum ya too, ompan piliten mo met so onimis, pero no bukbukor mo la, agmo la napigilay onakis. (Sal. 6:6) Tandaan mo ya anggano ag-amta na arum so amin ya dadalanen mo, si Jehova, amta to. Natatalosan toy naliliknam. (Ikompara so Exodo 3:7.) Mabmablid sikato iray luam tan amin ya sakripisyom. (Sal. 56:8; 126:5) Iimanoen to so amin ya gagawaen mo pian naasikasom so inad-arom. Atay pangaasikasom, ipapasen nen Jehova ya utang tod sika, tan insipan to ya bayaran to kan bayaran.—Basaen so Proverbio 19:17.

3. Anto ray subok ed si Abraham tan Sara legan dan aasikasoey Tera?

³ Dakel so abitlad Biblia ya nan-asikasoy maedad la o mansasakit. Imanoen tayo pay alimbawa nen Abraham tan Sara. Nen tinaynan day Ur, manga 200 lay taon na tatay dan si Tera, pero akilad sikara. Manga 960 kilometro la so abiahe da nen akasabi rad Haran. (Gen. 11:31, 32) Inar-aro nen Abraham tan Sara si Tera, pero siempre, mairap so mangasikasoy masiken, lalo la ta alis la ran alis. Nensaman, kamelyo o asno so luluganan da no manbiahe ira. Kanian imadyin mo pay irap nen Tera ya onsapat tan onlugan ed saratan ya ayep. Seguradon wala ray panaon ya naknaksawan lay Abraham tan Sara, aliwa labat ya lapud biahe, noagta lapud pangaasikaso da met ed si Tera. Pero pinabiskeg ira nen Jehova, kanian seguradon pabiskegen to ka met.—Sal. 55:22.

4. Antoy pantongtongan tayo ed sayan artikulo?

⁴ Tua, mairap so mangasikaso, pero naanosan mo itan no maliket ka. (Pro. 15:13) Anggano mairap so situasyon na sakey ya too, ibabaga na Biblia ya nalikna to nin siansia so tuan liket. (Sant. 1:2, 3) Antoy gawaen mo pian naliknam so ontan ya liket? Lanang mon ipikasi ed si Jehova ya tulongan to kan mansiansian positibo. Pantongtongan tayod sayan artikulo no anto ni ray sarag ya gawaen na saray mangaasikaso ed maedad la tan mansasakit pian napansiansia day liket da. Pantongtongan tayo met no panon tayo ran natulongan. Pero amtaen tayo nin unona no akin ya importantin mansiansia ran maliket tan no anto ray nayarin mangekal ed liket da.

ANTO RAY NAYARIN MANGEKAL ED LIKET NA SARAY MANGAASIKASO?

5. Akin et importante ya mansiansian maliket iray mangaasikaso ed maedad la o mansasakit?

⁵ No say sakey ya mangaasikaso et aliwan maliket, matmainomay ya nakesawan. (Pro. 24:10) Tan naapektoan met lay panagtrato to ed samay aasikasoen to. Anto ray nayarin mangekal ed liket na saray mangaasikaso ed maedad la o mansasakit?

6. Akin et lanang ya nababanalan iray mangaasikaso ed saray maedad la o mansasakit?

⁶ Lanang iran nababanalan. Oniay imbaga nen Sister Leah: “Inagew-agew ak ya nakekesawan. Nasasagad ak, kanian kayari sanagew, ngalngali anggapo lay biskeg ko. Ni say man-reply ed text, agko la naarap.” Say arum balet, kulang so ugip da tan ngalngali anggapoy panaon dan manpainawa anggano labay da komon. Oniay imbaga nen Sister Inés: “Lanang ak ya napupuyat lapud pangaasikasok ed katulangan kon bii. No labi, kaukolan koy ombangon kada duay oras. Labay mi met komon nen asawak so ompasyar tan manrelaks, pero pigaran taon la ya agmi itan nagagawaan lapud pangaasikaso mi.” Wala met iray agagi ya talagan agda la nataynan imay aasikasoen da kanian agla ra makakaonla ed saray gathering, tan agla ra mangaawat na saray teokratikon asainmin. Kanian no maminsan, kaskasian day sarili da ta agda la nagagawaan iramay datin gagawaen da.

7. Akin et nakokonsiensia tan naeermenan ya maong no maminsan iray mangaasikaso?

⁷ Grabe so pakakakonsiensia tan ermen da. Oniay imbaga nen Sister Jessica: “Labay ko komon ya akatutok ak ed pangaasikasok ed si tatay ko. Pero siempre, kaukolan ko met so manpainawa tan asikasoey sarilik. Nakokonsiensia ak balet no anggapo ak ed abay da, ta singa sarilik labat so nononoten ko.” Say arum balet et nakokonsiensia ta wala may liknaan da no maminsan ya nabebelatan la rad pangaasikaso da. Wala met iray arum ya say pakalikna ra et kulang ni nagagawaan da. Nakokonsiensia met so arum no napansalitaan day ansakit imay aasikasoen da, nayarin lapu met la ed kesaw. (Sant. 3:2) Say sakey met ya subok ed saray mangaasikaso et amay nanengneng dan kalkalnan onkakapuy so inad-aro dad bilay. Makapaermen tan ansakisakit itan ya maong ed sikara. Singa bilang, oniay imbaga nen Sister Barbara: “Amay nanenengneng koy kaarok ya onkakapuy tan ombabagsak so laman to kada agew, singa bebetagey pusok.”

8. Antoy epekto ed saray mangaasikaso ed maedad la o mansasakit no nalikna ran naaapresya so sagpot da? Mangiter na alimbawa.

⁸ Pakalikna ra et baliwala labat so pansasagpot da. Akin kasi et ontan so nalilikna na arum ya mangaasikaso? Seguro, matalag ya walay misalamat ed gagawaen da, tan singa anggapoy makakaimano ed sikara anta agaylay pansasakripisyo ra. Kanian no walay misalamat ed sikara, naapresya dan maong. (1 Tes. 5:18) Oniay imbaga nen Sister Melissa, ya caregiver so trabaho to: “No maminsan, agko napigilay onakis ta naknaksawan ak la. Pero no ibaga na saramay aasikasoen ko ya ‘Salamat a ed amin ya gagawaen mo parad siak,’ onkakasil ak! No onman so narengel ko, ompapawil so biskeg ko, tan ganado ak lamet ya mangasikaso.” Ontan met so nalilikna nen Brother Ahmadu. Walay ugaw nin kaanakan nen asawa to ya walad pudir da, tan sikara so mangaasikaso ta walay epilepsy to. Oniay kuan nen Brother Ahmadu: “Agni masyadon natatalosan na kaanakan mi so amin ya gagawaen mi tan sakripisyo mi parad sikato. Pero manleppuay liket ed puso mi kada no ibaga toy ‘Salamat’ o isulat toy ‘I love you.’”

NO PANON YA MANSIANSIAN MALIKET IRAY MANGAASIKASO

9. Panon ya nipanengneng na saray mangaasikaso ya makatunongan ira?

⁹ Magmaliw kan makatunongan. (Fil. 4:5) Awat mo ya limitado labat so panaon tan biskeg mo, kanian wala ran talagay agmo nagawaan. Ompan no maminsan et kaukolan mon tanggian so arum no itagar da ka. Ayos labat itan. Labay ton ibaga, makatunongan ka, tan antam so limitasyon mo. No ibaga na arum ya labay da kan tulongan ed pangaasikasom, awat moy tulong da. Oniay imbaga nen Brother Jay: “Agtayo sasagaden so sarili tayo. No anto labat so sarag tayon gawaen ed sanagew, aman labat so gawaen tayo. No awaten tayo ya wala ray limitasyon tayo, mansiansia tayon maliket.”

10. Akin et kaukolan ya talosan na saray mangaasikaso imay aasikasoen da? (Proverbio 19:11)

¹⁰ Talosan mo may aasikasoen mo. (Basaen so Proverbio 19:11.) Makatulong itan pian nakontrol moy reaksion mo anggano walay ansakit ya imbaga o ginawa to may kapamilyam o kaarom ya aasikasoen mo. Imbes ya onsyodot ka, isip mo no akin ya onmay imbaga o ginawa to. Wala ray sakit ya apektoen toy ugali na sakey ya too. (Ecl. 7:7) Singa bilang, ompan dati et maulimek tan maomaong, pero nagmaliw ya makolkol tan mapasnok lapud sakit to. Say arum ingen, ipilit day labay da tan nagmaliw iran mareklamo. Kanian no walay graben sakit to may aasikasoen mo, i-research mo may sakit to. Makatulong itan pian natalosan mo ya amay ipapanengneng ton ugali et epekto labat na sakit to tan aliwan onman ya talagay inkatoo to.—Pro. 14:29.

11. Diad loob na sanagew, anto dapat so aglilingwanan ya gawaen na saray mangaasikaso pian mansiansiay liket da? (Salmo 132:4, 5)

¹¹ Agmo papaulyanay relasyon mo ed si Jehova. Ompan kaukolan mon bawasan so oras mod arum ya bagay pian nagawaan mo ray “mas importantin bengatla.” (Fil. 1:10) Singa bilang, diad loob na sanagew, agmo lilingwanan ya gawaen iray bengatlan mamaelet ed relasyon mod si Jehova. Ontan so ginawa nen Arin David. Manunad bilay to so pandayew ed si Jehova. (Basaen so Salmo 132:​4, 5.) Singa si David, nipanengneng mo ya si Jehova so manuna nin siansia ed bilay mo no walay panaon mon manbasa na Biblia tan manpikasi diad loob na sanagew. Oniay imbaga nen Sister Elisha: “Baleg ya tulong so pampipikasik tan pandadalepdep kod saray salmo pian mansiansiay liket ko. Say pampipikasik ed si Jehova so mamapabiskeg ed siak. Diad sanagew, pikasi ak lan pikasi. Atan so mamapakalma ed liknaan ko.”

12. No walay aasikasoen mo, akin et importante ya asikasoen mo met so laman mo?

¹² Asikasom so laman mo. Bip-busy iray mangaasikaso kanian ompan anggapo lay panaon dan mitindaan tan manluto na masustansia iran naakan. Pero tandaan mo ya importante ya masustansia iray kakanen mo, tan man-exercise ka pian mansiansian mabiskeg so laman mo. Baleg met so nitulong to ’tan ed mental health mo. Kanian anggano busy ka, agmo papaulyanay panangan mo, tan isalet-salet moy man-exercise. (Efe. 5:15, 16) Importante met so suston ugip. (Ecl. 4:6) Base ed research, legan tayon nanaugip, diman nalilinisan so utek tayo. Imbaga na artikulon “How Sleep Can Affect Stress,” ya im-publish na organisasyon ya Banner Health, ya makatulong met so suston ugip pian agtayo masyadon manaburido tan kalmado tayo labat anggano makapa-stress so situasyon. Marakep met no walay panaon mon manrelaks. (Ecl. 8:15) Oniay imbaga na sakey ya sister ya gagawaen to pian mansiansian maliket: “No balibali panaon, onla ak ed paway tan manpaagew ak. Tan maminsan ed sakey bulan, walay eskedyul kon ompasyar tan manrelaks kaibay kaarok.”

13. Antoy nitulong na iyelek? (Proverbio 17:22)

¹³ Agmo lilingwanay manpalek tan onelek. (Basaen so Proverbio 17:22; Ecl. 3:1, 4) No walay aasikasoen mo, aga naiwasan iray makapa-stress ya situasyon. Imbes ya onsyodot ka tan seryosoen moy amin a bengatla, marakep no iyelek mo labat pian agka masyadon na-stress. Manistoryaan kayoy makapalek na samay aasikasoen mo. Makatulong itan pian onelet so ulopan yo.

14. Akin et makatulong no ibagam so naliliknam ed kaarom ya pantitiwalaan mo?

¹⁴ Ibagam so naliliknam ed kaarom ya pantitiwalaan mo. Anggano gagawaen mo met lay anggaay nayarian mo ya mansiansian maliket, ompan wala ray panaon ya talagan nasasagad ka la ed pangaasikasom. Diad ontan iran situasyon, maabig no ibagam so naliliknam ed kaarom ya pantitiwalaan mo—amay natalosan to ka tan agto ka husgaan. (Pro. 17:17) Amay idengel to labat, baleg lay nitulong to man ed sika. Malay mo, ompan walay ibaga to ya aman manaya so kakkaukolan mo pian ompawil so liket mo.—Pro. 12:25.

15. Akin et makatulong no imadyinen yoy bilay ed Paraiso?

¹⁵ Imadyin yoy gawaen yo diad Paraiso. Tandaan mo ya ayay pangaasikasom et temporaryo labat. Ag-itan kaiba ed gagala nen Jehova, ta agkaiba ed gagala to ya mansakit tan ontatken iray totoo. (2 Cor. 4:16-18) Say “tuan bilay” et dia nid arapen. (1 Tim. 6:19) Kanian marakep no panistoryaan yo na samay aasikasoen mo iray labay yon gawaen diad Paraiso. Seguradon makapaliket no imadyinen yoy bilay diad balon mundo! (Isa. 33:24; 65:21) Oniay imbaga nen Sister Heather: “Ibabagak ed saray aasikasoen ko ya diad Paraiso, saniba kamin mandait, ombatik, tan man-bisikleta. Man-bake kami na tinapay tan ilutoan mi iray inar-aro mi ya napaoli. Misatsalamat kamid si Jehova ta walay ilalo tayo.”

NO PANON YA MAKATULONG SO ARUM

16. Panon tayon natulongan iray kakongregasyon tayo ya mangaasikaso ed maedad la o mansasakit? (Nengnengen met so litrato.)

¹⁶ Sublayan tayo ran manbantay pian wala met so panaon dad sarili da. Walay nitulong tayo pian makapanpainawa met imay kakongregasyon tayon walay aasikasoen ton maedad la o mansasakit, tan nagawaan toy arum ni ya kaukolan ton gawaen. (Gal. 6:2) Wala ray agagi ya walay sinimban eskedyul da ya manbantay. Oniay imbaga nen Sister Natalya ya mangaasikasod paralisadon asawa to: “Wala tay brother ed kongregasyon mi ya oonla ed abung mi ya maminsan o mamidua ed sakey simba pian naibaan toy asawak. Saniba ran manpulong, manistoryaan ira, tan manbantay ni ra ingen na pelikula. Naliliketan si asawak kada no kaiba to yan brother. Tan lapud walay manbantay ed sikato, samboten ko met so manpainawa tan manrelaks. Singa bilang, onakar ak met.” No iyabuloy na situasyon yo, ompan sarag yoy manbantay na sanlabi pian makaugip met na susto imay mangaasikaso.

17. No aral tan diad arum nin pantitipon, panon tayon natulongan iray agagi ya walay aasikasoen dan mansasakit o maedad la?

¹⁷ Tulongan mo ra pian minabang ira diad aral tan arum nin pantitipon. No say sakey ya agi et walay aasikasoen ton maedad la o mansasakit, ompan aga masyadon makapampokus ed aral, asemblea, tan kombension ta akatutok ed samay aasikasoen to. No walay ontan ed kongregasyon yo, ompan sarag moy miabay ed sikara diad interon programa o arum labat ya parte na pantitipon, tan sika ni so akauley ya mangasikaso. No agla makaalis ed abung may aasikasoen to, ompan sarag ton sika ni so manbantay tan onkonekta ki lad aral pian amay mangaasikaso et makaatendi ya personal tan nakaiba to ray agagi.

18. Anto ni sarag tayon gawaen parad saray agagi tayon walay aasikasoen da?

¹⁸ Komendaan tan ipikasi tayo ira. Importante ya regular ya i-shepherding na saray elder iray agagin mangaasikaso ed maedad la o mansasakit. (Pro. 27:23) Tan anggano aliwa tayon elder, lanang tayon ipaseguro ed saray agagin walay aasikasoen da ya inar-aro tayo ra tan papablien tayoy amin ya pansasagpot da. Ipikasi tayod si Jehova ya tuloytuloy to ran pabiskegen tan tulongan pian mansiansiay liket da.—2 Cor. 1:11.

19. Anto ray tatalaranan tayon nagawa ed arapen?

¹⁹ Asingsingger lan punasen nen Jehova so amin ya lua ed kalupaan tayo. Anggapo lay mansakit tan ompatey! (Apo. 21:3, 4) “Onlukson singa ulsa so piley.” (Isa. 35:5, 6) ‘Agtayo la nanonotan iray apalabas a bengatla,’ singa say aliwliwan epekto na itatatken tan say irap na impangasikaso tayo ed mansasakit ya kapamilya o kaaro tayo. (Isa. 65:17) Pero legan tayon aalagaren itan ya marakdakep ya arapen, makaseguro tayo ya agto tayo paulyanan nen Jehova. No tuloytuloy tayon manmatalek ed sikato, iter toy biskeg ya kaukolan tayo tan tulongan to tayon “makapansungdo a walaay anos tan liket.”—Col. 1:11.