Watchtower ONLINE YA LIBRARYA
Watchtower
ONLINE YA LIBRARYA
Pangasinan
  • BIBLIA
  • PUBLIKASYON
  • ARAL
  • g16 No. 2 p. 3-7
  • Kasin Marakep Labat a Libro so Biblia?

Anggapoy available ya video ed pinilim.

Pasensya la, walay error na video.

  • Kasin Marakep Labat a Libro so Biblia?
  • Onliing!—2016
  • Subheading
  • Miparan Topic
  • Ibabangat na Biblia No Panon so Manbilay tan Nawalaan na Relasyon ed Dios
  • Ipapaliwawa na Biblia No Akin ya Maniirap tan Anggapoy Pankakasakey na Totoo
  • Ibabaga na Biblia ya Walay Marakep ya Nagawad Arapen
  • Duga tan Aliwa: Say Biblia​—⁠Napantiwalaan ya Giya
    Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova (Publiko)—2024
  • Tuan Bangabangat a Makapaliket ed Dios
    Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—2005
  • “Nia! Gawaen Kon Balo so Amin a Bengatla”
    “Nia! Gawaen Kon Balo so Amin a Bengatla”
  • Say Libro a Mangipaparungtal ed Pikakabat na Dios
    Pikakabat a Mangitonton ed Andi-Anggaan a Bilay
Mannengneng ni
Onliing!—2016
g16 No. 2 p. 3-7
Lakin manbabasa na Biblia

MANUNAN ARTIKULO

Kasin Marakep Labat a Libro so Biblia?

Say Biblia et asumpal ya insulat manga duan libon taon lay apalabas. Manlapud saman, dakdakel ni ran libro so ginawa tan anggapo la natan. Balet aliwan ontan so Biblia. Imanoen pa iraya.

  • Dinmalan so Biblia ed dakel ya graben panangataki na maimpluensyan totoo. Singa bilang, diad saray “Kristianon” bansa nen koma 13 anggad koma 15 siglo, “saramay walaan na Biblia tan manbabasa ed satan diad mismon lenguahe ra [lenguahe na karaklan] et impasen ya onkokontra o agmipakna ed doktrina na simbaan,” kuan na libron An Introduction to the Medieval Bible. Saray scholar ya angipatalos na Biblia ed lenguahe na karaklan odino angidaulod totoo ya aralen itan et impeligro day bilay da. Pinatey ni ingen so arum.

  • Anggano dakel so mamubusol ed Biblia, siansia nin satan so sankarakelan ya nibubunog a libro ed interon mundo. Diad kalkulasyon, say interon Biblia o kabiangan na satan et niyimprinta la ed limaran bilyon a kopya diad masulok ya 2,800 a lenguahe. Arawrawi iya ed saray libro ed philosophy, science, tan arum nin libron aaralen na totoo, a daiset labat so nibubunog tan magangganon ondaan.

  • Say Biblia et akatulong pian saray lenguahe ya walay patalos na Biblia et agnaandi tan onaligwas. Baleg so impluensya na German a patalos nen Martin Luther diad satan ya lenguahe. Say unonan edisyon na King James Version et tinukoy ya “nayarin sankaimpluensyaan a libron im-publish” ed English.

  • Say Biblia et “baleg met so impluensya tod kultura na saray bansa ed Europa tan North America, aliwa labat a diad relihyon, noagta dia met ed art, literatura, ganggan, politika, tan arum ni.”​—The Oxford Encyclopedia of the Books of the Bible.

Pigara labat iratan ed saray ebidensya ya talagan duma so Biblia ed arum ya libro. Akin balet et popular a maong so Biblia? Akin ya impeligro na arum so bilay da parad satan? Niraya so kabiangan ed dakel ya rason: Karga na Biblia iray bangat no panon so manbilay tan nawalaay relasyon ed Dios a pakapatnagan na agnaparaan ya karunongan. Tutulongan itayo na Biblia a natalosan no panon ya ginmapo so paniirap tan agpankakasakey na totoo. Nagkalalo la, ipropromisa to ya manampot la iratan ya problema tan ipapaamta to no panon ya nagawa itan.

ANTIKEY YA IMPORMASYON

Akalukas ya Biblia

Say Biblia et walaan na 66 ya libro; sayan sagradon koleksion na libro et akompleton insulat ed loob na manga 1,600 a taon.

Say Biblia et insulat na manga 40 ya managsulat o managkopya, say arum et dumaralos, managsigay, ukom, ari, tan marundunong ed musika.

Say manunan tema na Biblia et say Panarian na Dios, sakey a gobierno ed tawen ya manuley ed dalin. (Daniel 2:44; 7:13, 14) Say Panarian so mangekal ed kaugsan, kairapan, tan ipapatey lapud amin ya totoo et uleyan la na Soberano, say Amalsa, si Jehova a Dios.​—1 Corinto 15:24-26.

Ibabangat na Biblia No Panon so Manbilay tan Nawalaan na Relasyon ed Dios

Importante so edukasyon. Balet “say edukasyon . . . ya suldongan toy ngaran mo na titulo . . . et aliwan garantiya ya marundunong ka lan mandesisyon,” kuan na sakey ya editoryal ed dyaryo ed Canada ya Ottawa Citizen. Dakel ya totoon atagey so edukasyon da​—kaiba iray walaan na posisyon ed negosyo tan gobierno—​et mantitila, mansasaol, tan mantatakew, kanian “naeekalan na tiwala iray totoo,” base ed impanaral ed interon mundo ya im-publish na Edelman, sakey ya ahensia ed public relation.

Say manunan ibabangat na Biblia et no panon so manbilay tan nawalaan na relasyon ed Dios. Ibabangat tod sikatayo ‘no antoy maptek, matunong, tan matua. Naamtaan tayo no antoy nepeg tayon gawaen.’ (Probirbio 2:9, Maung a Balita) Alimbawa, walay lakin 23 años ya ingaran tayoy Stephen ya nipriso ed Poland. Legan ya walad prisoan, ginapoan ton aralen so Biblia tan naapresya to ray maabig ya bilin ditan. Insulat to: “Amtak la natan no antoy labay ya ibaga na ‘igalang moy amam tan inam.’ Naaralan ko met ya kontroley liknaan ko, lalo la no manpapasnok ak ya maong.”—Efeso 4:31; 6:2.

Say prinsipyon impapuso nen Stephen et samay nabasa ed Uliran 19:11: “Say kalakal na too manggawa ed sikato ya matantan a manpasnok, et gayaga to so pamalabas na pakalukso.” Natan, no nipapaarap si Stephen ed mairap ya situasyon, kalmado ton aaralen so situasyon tan uunoren to ray makatulong ya prinsipyo ed Biblia. Imbaga to: “Apruebaan ko ya sankamaongan a giya so Biblia.”

Si Maria, a sakey ya Tasi nen Jehova, et ininsulto ed arap na totoo na sakey a biin agto labalabay iray Tasi, kanian nanggawa iya na iskandalo. Balet imbes ya ebatan nen Maria, sikatoy kalmado ya inmalis. Pagbabawian na samay bii so ginawa to tan labay ton napinengnengan lamet iray Tasi. Kalabas na manga sakey bulan, anengneng to lamet si Maria, nilakap to tan nan-sorry ed sikato. Atalosan to met ya say rason no akin ya kakkalmado si Maria tan walay kontrol tod sarili to et lapud pananisia to. Antoy resulta? Samay bii ya datin agto labalabay iray Tasi nen Jehova et nanaral na Biblia ed sikara, pati say limaran kapamilya to.

Napruebaan so karunongan ed saray resulta na satan, kuan nen Jesu-Kristo. (Lucas 7:35) Kanian talagan duga iray prinsipyo ed Biblia! Gawaen to tayon maong ya too. ‘Gawaen ton makalakal so andi-amta, pagayagaen to so puso, tan liwawaan to iray mata’ pian malinew no antoy duga tan makapaliket ed Dios.​—Salmo 19:7, 8.

Ipapaliwawa na Biblia No Akin ya Maniirap tan Anggapoy Pankakasakey na Totoo

No aaralen day sakit ya nagmaliw ya epidemya, aamtaen na saray maniimbestiga so sengegan na inkayat na sakit. Ontan met so nepeg ya gawaen pian natalosan no akin ya maniirap tan anggapoy pankakasakey na totoo. Nipaakar ed saya et baleg so nitulong na Biblia, ta akasulat ditan iray agawa nen inmunan panaon nen ginmapo iray problema na too.

Ibabaga na libro na Genesis ya ginmapo so paniirap na too nen nanrebelde ed Dios so inmunan sanasawa. Nanggawa ra na sarili dan prinsipyo ed no antoy duga tan aliwa, ya say Dios labat so akankanepegan ta sikatoy nanggawa ed sikatayo. (Genesis 3:1-7) Makapaermen ta manlapu lad saman, aaligen na karaklan a totoo so ontan ya panagnonot. Anto ray resulta? Base ed saray agawad apalabas, nanengneng tayo ya imbes a bulos tan maliket iray totoo, wala ray gulo, panagpairap, tan pandudumaan ed saray prinsipyo ed moral tan pananisia. (Eclesiastes 8:9) Duga so ibabaga na Biblia: “Aliwa a wala ed too . . . a mangitonton ed saray kurang to.” (Jeremias 10:23) Balet say makapaliket a balita et magano lan manampot so makaderal ya panasali na toon manbilay ya anggapoy panangigiya na Dios.

Ibabaga na Biblia ya Walay Marakep ya Nagawad Arapen

Ipapaseguro na Biblia ya lapud inaro na Dios iray totoon rerespetoen day autoridad to tan saray ganggan to, panampoten to so kaugsan tan say paniirap ya resulta na satan. Saray mauges et ‘anien day bunga na ginawa da.’ (Probirbio 1:30, 31, Maung a Balita) Balet “saray mauyamo tawiren da naani dalin, tan manliket ira a dili ed inkadaakan na kareenan.”​—Salmo 37:11.

Akalukas ya Biblia diad abay na sakey ya lusor na kape

“Say linawa [na Dios] et nilaban so amin a klase na totoo tan nawalaan ira na suston pikakabat ed katuaan.”​—1 Timoteo 2:3, 4

Sumpalen na Dios so gagala to ya gawaen a mareen so dalin panamegley na ‘Panarian to.’ (Lucas 4:43) Satan a Panarian et sakey a gobierno ya sakop toy interon mundo, tan panamegley na satan et ipanengneng na Dios ya sikatoy makanepegan ya manuley ed totoo. Oniay imbaga nen Jesus diad modelon pikakasi to: “Onsabi komon so panarian mo. Nagawa komon so linawam . . . ed dalin.”—Mateo 6:10.

On, saray uleyan na Panarian et gawaen day linawa o panlabayan na Dios, tan bidbiren dan say makanepegan ya Manuley et samay nanggawa ed sikatayo, aliwan siopaman a too. Anggapo la ray kurakot, maagum, mairap o mayaman, pambubusolan, tan guerra. Mankakasakey lay totoo, saksakey lay gobierno, tan saksakey lay tumboken ya prinsipyo ed duga tan aliwa tan ed pakawalaan na relasyon ed Dios.—Apocalipsis 11:15.

Kaukolan so panaral pian makapambilay ed satan ya balon mundo. “Say linawa [na Dios] et nilaban so amin a klase na totoo tan nawalaan ira na suston pikakabat ed katuaan,” kuan na 1 Timoteo 2:3, 4. Kaiba ed satan ya katuaan iray bangat na Biblia a nayarin nibagan konstitusyon na Panarian—saray ganggan tan prinsipyo diad panuley to, a singa saray imbaga nen Jesu-Kristo diad Sermon to ed Palandey. (Mateo, kapitulo 5-7) No babasaen mo iratan ya taloran kapitulo, isip mo no antoy magmaliw ya bilay no uunoren na amin a totoo iray imbangat nen Jesus.

Pankelawan tayo ni kasi no akin ya say Biblia so sankarakelan ya nibubunog a libro ed interon mundo? Andi! Saray bangat to et pakapatnagan ya nanlapu iratan ed Dios. Tan nanengneng ed karakel na kopyan nibubunog ya labay na Dios a sikatoy nakabat na totoo ed amin ya lenguahe tan bansa tan naawat da iray bendisyon na Panarian to.​—Gawa 10:34, 35.

Mabitewen ya tawen

Ibabaga na Biblia ya wala ray ganggan ya mangokontrol ed tawen

LIBRO YA MANGIPAPAAMTA ED ALIWAN TUA YA PAPANISIAAN

Papanisiaan na saray totoo nensaman ya “say uniberso et kokontrolen na saray dios ya gagawaen da no anto labat lay nanonotan da,” kuan na Encyclopedia of Science and Religion. Balet ibabaga na Biblia ya wala ray ganggan ya mangokontrol ed uniberso. Singa bilang, manga 3,500 taon lay linmabas, imbaga na Biblia ya wala ray ‘totontonen ya manguuksoy na katawenan tan dalin.’ (Job 38:33, Maung a Balita) Nabasa met ed Jeremias 31:35 ya wala ray “ganggan na bulan tan bibitewen.” Saray totoon angawat ed satan ya katuaan et naproprotektaan ed aliwan paraan na panagdayew tan aliwan tua ya papanisiaan.​—Job 31:26-28; Isaias 47:1, 13.

LIBRO YA MATUA

Say marakdakep ya ugali na saray nansulat ed Biblia et inkamatua​—anggan diad saray mismon lingo da. Singa bilang, nen si Arin David et akagawa na imoral ed sakey ya biin si Batseba, oniay inamin to: ‘Ginawak so mauges ed pakanengneng na Dios.’ (Salmo 51:4) Inamin met nen apostol Juan ya sikatoy amiduan dinmakmomo pian mandayew ed sakey ya anghel. Oniay inkuan na anghel: “Manalwar ka! Agmo itan gagawaen! . . . Dayewen moy Dios!” (Apocalipsis 19:10; 22:8, 9) Say ontan ya inkamatua, ya anggapod saray managkopya nensaman, et napatnagan ed saray nansulat na Biblia.

LIBRO YA MAKATULONG PIAN NAWALAAN ITAYO NA MAONG A KANONOTAN

Bibilinen itayo na Biblia ya ipatnag iray ugali ya ontulong ed sikatayon nawalaan na maong a kanonotan, a singa say pagmaliw ya makasi tan manamerdona. “Ipanengneng yoy kaabigan ed balang sakey, magmaliw kayon maabagey [o makasi], a mabulos kayon manpeperdonaan,” kuan na Efeso 4:32.

Ibabaga na sakey a libro na Mayo Clinic, diad United States ya “no agka mamerdona, sika la ingen so mas nasakitan.” Impaliwawa na artikulo ya say pamerdona et manresulta ed “mas marakep ya relasyon ed arum, mas asingger kad Dios tan mas mareen so nonot mo; agka manaburido, agka na-stress, tan anggapoy kabusol mo; ag-onatagey so dalam; makaiwas kad depresyon; tan makaiwas kad sobran panag-inum na alak tan panagdruga.”

LIBRO YA MAKAEBAT ED IMPORTANTE IRAN TEPET ED BILAY

Nabubuon ugaw ed eges

Nabubuon ugaw ed eges

Walan walay ebat na science ed amin ya klase na tepet. Balet anggano dakel so naaralan tayod science, walay limitasyon na satan. Oniay ibabaga na libron Biotechnology​—Changing Life Through Science: “Panisiaan na maslak a scientist, doktor, tan philosopher ya agnaebatan na science iray tepet ed no antoy duga tan aliwa, marakep ya ugali, odino nipaakar ed relihyon.”

  • SARAG NA SCIENCE so mangiter na pormula na saray ganggan a mangokontrol ed uniberso, balet agto nibaga no akin ya walay uniberso odino wala ray eksakton ganggan ya mangokontrol ed satan.

  • SARAG NA SCIENCE ya ipaliwawa no antoy usar na saray pribadon parte na laman, balet agto ka natulongan a manggawa na dugan desisyon nipaakar ed sekso.

  • SARAG NA SCIENCE ya ibaga no panon ya nabubuo so ugaw ed dalem na eges, balet agto ka natulongan a mandesisyon na duga nipaakar ed kanepegan na ugaw ya manbilay.

Ipapaamta iratan na Biblia tan eebatan to ray dakel nin importantin tepet, kanian sarag tayon ‘naamtaan no antoy maptek, matunong, tan matua, no antoy nepeg a gawaen.’—Probirbio 2:9, Maung a Balita.

    Publikasyon a Pangasinan (1988-2025)
    Man-Log Out
    Man-Log In
    • Pangasinan
    • Share
    • Setting Mo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisyon ed Pangusar
    • Totontonen ed Privacy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Man-Log In
    Share