ARALEN 21
Basaen so Kasulatan a Walaan na Manepeg a Danet
SANO tongtongen mo ed arum so nipaakar ed saray gagala na Dios, balanglan diad pribado odino diad plataporma, say isingbat mo so nepeg a nisentro ed lugan na Salita na Dios. Mabetbet a lalanoren na saya so panangibasa na saray tekston manlapud Biblia, a nepeg a nagawaan a maong.
Lalanoren na Manepeg a Danet so Petang na Liknaan. Nepeg a basaen iray kasulatan a walaay petang na liknaan. Konsideraen so pigaran alimbawa. Sano basaen mon maksil so Salmo 37:11, say boses mo so nepeg a mangipasabi na maliket a pantalaran ed kareenan ya insipan ditan. No basaen mo so Apocalipsis 21:4 nipaakar ed pangangga la na paniirap tan patey, say boses mo so nepeg a mangisindag na ampetang ya apresasyon ed makapakelaw ya inawa a nipasakbay. Say Apocalipsis 18:2, 4, 5, tekep na iyaapelo na satan ya ompaway ed alimbos na kasalanan a “Babilonia a Baleg,” so nepeg a basaen diad tono na inkaganatan. Siempre, say ipatnag a liknaan so nepeg ya impapuso balet ta aliwan alablabas. Say kabkaabigan ya emosyon so nadetermina diad tekston mismo tan diad paraan na panguusar ed satan.
Idanet Iray Dugan Salita. No saray komentom ed sakey a bersikulo so niletneg labat ed porsyon na satan, nepeg mon ipabitar itan a kabiangan sano babasaen so teksto. Alimbawa, sano babasaen so Mateo 6:33, agmo idadanet a manuna so “inkatunong to” odino diad “amin iraya a bengatla” no say gagalam et analisaen so kabaliksan na ‘pananap ya unona ed panarian.’
Diad sakey a paliwawa ed Service Meeting, nayarin ninonot mon basaen so Mateo 28:19. Antoran salita so nepeg mon idanet? No labay mon ipaseseg so inkaseet diad panangigapo ed panangiyaral na Biblia, idanet so “manggawa kayo na saray babangatan.” Diad biek a dapag, no ninonot mon isingbat so responsabilidad na Kristiano ya inabang so katuaan na Biblia ed saray totoon nanlapud arum a bansa odino labay mon pasesegen so pigaran manangipalapag a manlingkor ed babaleg so pankaukolan, nayarin idanet mo so ‘totoo ed amin a nasyones.’
Mabetbet, say sakey a teksto so nipresenta bilang ebat ed sakey a tepet odino panuporta ed argumenton ipasen na arum a kontrobersyal. No kada punton nibalikas ed teksto so nidanet a parepareho, nayarin agla natalosan na saray dumerengel mo so siglaotan na saratan. Say punto so nayarin mabitar ed sika balet ta agmabitar ed sikara.
Alimbawa, sano babasaen so Salmo 83:18 ed Biblia a wadtan so ngaran na Dios, no iyapasakey mon amin so danet ed balikas a “Sankatageyan,” nayarin agnatebek na unabung so mapatnag a katuaan a say Dios so walaan na personal a ngaran. Nepeg mon idanet so ngaran a “Jehova.” Anggaman ontan, no uusaren mo itan a parehon kasulatan diad diskusyon ed inkasoberano nen Jehova, nepeg mon manunan idanet so balikas a “Sankatageyan.” Ontan met, sano uusaren so Santiago 2:24 diad pangipanengneng ed kaimportantian na pangikasakey na pananisia ed gawa, manunan idanet so ‘niyabawag a matunong’ imbes a diad “saray gawa” ta ompan nasaew na arum ya ondedengel ed sika so punto.
Sananey nin makatulong ya alimbawa so naromog ed Roma15:7-13. Saya so kabiangan na insulat nen apostol Pablo ed sakey a kongregasyon a tugyopen na saray Gentil tan saray Judio ed laman. Dia et sisingbaten na apostol a say ministeryo nen Kristo so mangunggona ya aliwa lambengat ed saray agalsiman a Judio noagta ontan met ed saray totoo na nasyones ta pian ‘saray nasyon dayewen da so Dios ed panangasi to.’ Insan inaon nen Pablo so apatiran teksto ya impaimano to ed satan so pankanawnawa ed saray nasyon. Panoy nepeg mon pangibasa ed saratan ya inaon ta pian nidanet so punto a walad kanonotan nen Pablo? No mamarkaan moray balikas ya idanet, nayarin ipabitar ‘iray nasyones’ ed bersikulo 9, ‘sikayoran nasyones’ ed bersikulo 10, ‘amin yon nasyones’ tan ‘amin a totoo’ ed bersikulo 11, tan ‘saray nasyones’ ed bersikulo 12. Salien a basaen so Roma 15:7-13 diad ontan a danet. Sano gawaen mo so ontan, say interon argumento nen Pablo so magmaliw a mas malinew tan mainomay a tebeken.
Saray Metodo na Danet. Saray manangitarok-punton salita a labay mon ombitar so nayarin nidanet ed pigaran dalan. Say paraan ya usaren mo so nepeg a mitukoyan ed teksto tan say eksena na paliwawa. Pigaran suhestion so niyopresi dia.
Pangidanet na boses. Sasaglawien na saya so anggan anton pananguman ed boses a mangipabitar ed saray manangitarok-punton salita manlapud arum nin kabiangan ya estansa. Nayarin nagawaan so danet diad panguman ed kakasil na boses—balanglan pakasilen odino pakalnaen. Diad dakel a lenguahe, say panguman ed tono so mangarum na danet. Anggaman ontan, diad arum a lenguahe, nayarin interamentin umanen na satan so kabaliksan. No medyo tantanan iray manunan balikas, saya so mangarum na belat na saratan. Diad saray lenguahe ya ag-onaplika so pangidanet na boses bilang paraan pian idanet so pigaran salita, nakaukolan a gawaen so antokaman a kaslakan ed satan a lenguahe ta pian nagamoran so kaliktan a resulta.
Panangitunda. Nayarin saya so gawaen antis odino kayari na pamasa ed manunan porsyon na sakey a teksto—odino diad saratan a dua. Say tampol ya itunda antis na pamasam ed manunan punto so mamalesa na pantalaran; say itunda kayari to so mamaaralem ed nipaslep la. Anggaman ontan, no wala so dakerakel a panangitunda, anggapo so ombitar.
Panangulit. Nayarian mon idanet so partikular a punto diad itundam a mismo tan basaen lamet so salita odino balikas. Sakey a metodon mabetbet a pilien et say pangisumpal ed teksto insan uliten so manunan balikas.
Panag-andawes. Say igalaw na laman tan ontan met ed ipatnag na lupa so mabetbet a mangarum na emosyon ed sakey a salita odino balikas.
Tono na boses. Diad arum a lenguahe, nayarin no maminsan et basaen iray salita ed tonon mangimpluensya ed kabaliksan na saratan tan mangibiig ed saratan. Dia met, nepeg ya agamilen so inkamakabat, nagkalalo la ed pangusar na makapasakit a salita.
Sano Basaen na Arum so Teksto. Sano basaen na unabung so sakey a teksto, nayarin aliwa iray nidanet ton salita odino anggapo ni ingen a balot. Anto sirin so nayarian mon gawaen? Kaslakan et sankaabigan so pangipalinew ed kabaliksan diad pangiyaplikam ed saray teksto. Kayarim ya iyaplika, nayarin direktan iteen mon maong so manangitarok-punto iran salita ed Biblia.