ARALEN 29
Kalidad na Boses
AGLAMBENGAT naiimpluensyaan a tuloy so totoo ed walan nibabaga balet ontan met ed no panon itan a nibaga. No say toon katongtong mo so walaan na maabig, maligsa, makaaro, tan mapangasin boses, agta tua a labalabay moy ondengel nen say samay say boses to et matabtabang odino mapasang?
Say pamayubo ed kalkaliktan a kalidad na boses so aliwan sigpot a nisesengeg ed saray mekanismo na boses. Nayarin lalanoren to met so personalidad na sakey. Legan ya onaaligwas so sakey a too diad pikakabat tan panangiyaplika ed katuaan na Biblia, ompatnag so pananguman ed paraan na panagsalita to. Saray maridios a kalidad a singa say aro, gayaga, tan panangasi so napatnagan ed boses to. (Gal. 5:22, 23) No nalikna toy peteg a kapagaan ed arum, satan so ipatnag na boses to. No sandian na pisasalamat so espiritu na pirmin panagreklamo, namparan saray isalita tan tono na boses so mangipatnag ed satan. (Tag. 3:39-42; 1 Tim. 1:12; Jud. 16) Anggan sano agmo natalosan so lenguahe, no say sakey a too et nengneng toy maramsak, mapasang, makritiko, tan bugtabugtak, tan say sananey a too et nengneng toy mapaabeba, maanos, mapangasi, tan maaro, mainomay mon nibaga so pandumaan da.
Diad arum a kipapasen say agmarakep a kalidad na boses so nayarin resulta na sakit ya aneral ed larynx na sakey a too odino lapud atawir a pisikal a depekto. Saratan a kipapasen so nayarin mapalalo lan tuloy ya agsigpot a napetek ed sayan sistema na bengabengatla. Anggaman ontan, mabetbet a napaaligwas itan no aralen so suston panangusar ed saray organo na panagsalita.
Unona ed amin et importante a natalosan a manduruma iray boses na totoo. Say gagalam et aliwan say pamaaligwas na boses pian aligen so boses na sananey. Imbes, bayuboan so potensyal na dilin boses mo, tekep na saray nikaduman kalidad to. Antoy makatulong ed sikan manggawa ed saya? Wala so duaran manunan kaukolan.
Suston Panangontrol ed Panlinawam. Parad maabig iran resulta ed panangusar moy boses mo, kaukolan mo so magenap a suplay na dagem tekep na suston panangontrol ed panlinawa. No agnagawaan iraya, nayarin makapkapuy so boses mo, tan say panagpaliwawam so nayarin agnatalosan.
Say sankabalgan a parte na saray bala so aliwan dia ed tagey na pagew; sayan pasen so ompatnag labat a babaleg lapud saray pukel ed takeb. Imbes, saray bala so malaplapar diad tagey labat na diaphragm. Lapud akapeket ed bandad leksab iran taglang, say diaphragm so nambaetan na pagew tan eges.
No panoen mo labat so tagey a kabiangan na saray balam sano onengas ka, naupotan ka la na linawa. Onkapuy lay boses mo, tan magmainomay kan naaposan. Pian makalinawa a marakep, kaukolan ya onyurong odino onalagey kan maptek tan iyunat moray takeb mo. Panggunaetan mon agpapabalegen labat so bandad tagey a parte na pagew mo sano onengas ka insan mansalita. Panom ya unona so abebbeban parte na saray balam. Sano sayan parte so napano, say abebbeban parte na taglang mo so onnatnat. Ontan met, say diaphragm so onleksab, a kalkalnan natnaten to so eges tan saray pait, kanian naliknam so elet na balkes odino kawes mo diad eges. Balet saray bala so ag-onleksab ed eges mo; saratan so wala ed kawalaay taglang. Pian nasubok mo, itapew moy sakey a limam ed kada diking na abebbeban parte na taglang mo. Insan onlinawa na aralem. No dugay panlilinawam, agmo napamelag so eges mo tan nitagey iray takeb mo. Imbes, naliknam a saray taglang mo so medyo onnatnat.
Ontumbok, kimeyan so pamapaway na dagem. Agmo dadaraken so suplay diad pangipaway mon tampol ed satan. Kankaninot a papawayen itan. Ag-itan kokontrolen diad pamildit moy kulokulong mo. Satan so mansumpal ed boses a singa napipildit odino aliwan normal a matning. Say tulak manlapud saray masel na eges tan intercostal iran masel (baetan na saray taglang) so mamapaway ed dagem, bangta say diaphragm so manunson ed kapeles na ipaway na satan.
No panon a say bumabatik so manpapasal parad sakey a lumba, ontan met a nagawaan na sakey a managpaliwawa so suston panangontrol ed panlinawa to panamegley na pampasal. Manpirinte ya akaunat so takeb, onlinawa ta pian panoen so abebbeban parte na saray bala, tan kalkalnan papawayen so dagem anggad nayarian mo diad maminsan a panlinawa. Insan ipasal so manbasan maksil legan ya onlilinawa ed ontan a paraan.
Irelaks so Napipinat Iran Masel. Sananey nin nakaukolan parad maabig a kalidad na boses et saya—pangirelaks! Tuan makapakelaw so nagawaan mon aligwas diad panaral a mansalitan relaks. Nepeg a relaks so nonot ontan met ed kabalgan, lapud say kakesawan na nonot so pansengegay kapinat na masel.
Irelaks so naksawan a nonot diad pamawala na suston panmoria ed saray dumerengel mo. No saraya so totoon naabet mo ed lawak na ministeryo, tandaan ya anggaman naaralan mo la so Biblia ed pigara lambengat a bulan, antam iray mabmablin bengatla nipaakar ed gagala nen Jehova a nayarin inabang mo ed sikara. Tan sikaray dadalawen mo lapud nakaukolan da so tulong, bidbiren da man itan odino andi. Diad biek a dapag, no mansasalita ka ed Kingdom Hall, maslak ed dumerengel mo et totoo nen Jehova. Kakaarom ira, tan labay da kan ontalona. Anggapo lay arum a managpaliwawan onaarap ed ontan a makaaro tan maaron dumerengel a singa gagawaen tayo a naynay.
Irelaks iray masel na kulokulong diad pangiyapasakey ed nonot mo’d saratan a masel tan panggunaetan mon agtanto napinat iratan. Tandaan a saray vocal cord mo so onggalaw sano ondalan ditan so dagem. Say tono na boses so manguman sano saray masel na kulokulong so napinat odino narelaks, a singa say tono na deles na gitara odino deles na byolin so manguman sano eletan odino lukakan. No irelaks moray vocal cord, say tono so onabeba. Say pangirelaks ed saray masel na kulokulong so ontulong met a mamasiansian lukas ed dalanay dagem ed eleng, tan saya so walaan na pihon epekto ed kalidad na boses mo.
Irelaks moy interon laman mo—saray pueg mo, saray limam, saray takeb mo, say beklew mo. Saya so ontulong ed tanol na boses a kaukolan pian arawi so sabien na boses mo. Napawala so tanol sano onkiwas so interon laman a singa sounding board, balet naamper iya no napinat. Say tono na boses, a napawala ed larynx, so ombanengbeng aliwan dia labat ed saray taek noagta dia met ed pukel na pagew, diad saray ngipen, diad tawen-tawen, tan diad saray. Amin na saraya so ontulong ed kalidad na boses. No pabelatan mo so soundboard na gitara, say tanol so naandi; nepeg a say soundboard so bulos ya ombanengbeng ta pian marakep so tanol to. Ontan met ed saray mapukel ya inkasangal na laman tayo, a saratan so paeeleten na saray masel. Diad tanol et nayarian mon suston panguman-umanen so boses mo tan nibalikas so nanduruman liknaan. Nasabi na boses mo so dakel a dumerengel no agmo itan pilditen.