KAPITULO 16
‘Inaro Ira nen Jesus Angga ed Kasampotan’
1, 2. Panoy impangusar nen Jesus ed unor lan labi to a kaiba iray apostol to, tan akin ya importante ed sikato irayan unor lan bekta?
LEGAN a titiponen nen Jesus iray apostol to diad tagey a kuarto na sakey ya abung ed Jerusalem, amta ton unor la iman a labi a nakaiba to ira. Asingger lay ipawil to ed Ama to. Pigay oras labat la et sikato lay arestoen tan nasubok a maong so pananisia to. Anggaman ontan, anggan say paganigani lan ipatey to et ag-akasbel ed pangasikaso to ed pankaukolan na saray apostol to.
2 Imparaan nen Jesus la iray apostol ed itaynan to, balet dakel niray labay ton ibaga pian mapekder dan nalampasan iray onsabin subok. Kanian inggana to irayan unor lan mablin bekta diad pangibangat na importante iran leksion ya ontulong pian mansiansia iran matoor. Diad amin na saray salitan imbesngaw to, saraya la so sankasimoonan tan sankamaad-aroan ya imbaga to ed sikara. Akin kasi a mas nampagaan nen Jesus iray apostol to nen say inkasikato? Akin ya im-importante ed sikato irayan unor lan oras a kaiba ira? Say ebat et lapu ed panangaro. Agaylay panangaro to ed sikara.
3. Panon tayon amta ya ag-inalagar nen Jesus so unor lan labi to antis ton impanengneng so panangaro to ed saray patumbok to?
3 Pigaran dekada ed saginonor, sanen gagapoan nen apostol Juan ya isulat so impuyan a salaysay to nipaakar ed saray agawa ed satan a labi, oniay inkuan to: “Nen arapen na piesta na pasko, si Jesus bangta sikakabat a say oras to asabi la a nepeg to so ontaynan ed sayan mundo ya onla ed Ama, bangta inaro to so saray totoo to a wala ed mundo, inaro to ra angga ed kasampotan.” (Juan 13:1) Agla inalagar nen Jesus iman a labi antis ton ipanengneng so panangaro ed “totoo to.” Diad interon ministeryo to, pinaneknekan toy panangaro to ed saray babangatan to ed nanduruman paraan. Maabig no usisaen tayo so pigaran paraan na impangipanengneng to ed panangaro to, lapud diad pangalig tayo ed saraya et napaneknekan a talagan sikatayoy babangatan to.
Maanos
4, 5. (a) Akin a kaukolan nen Jesus ya anosan iray babangatan to? (b) Antoy reaksion nen Jesus sanen ag-akipuyatan ed sikato so taloran apostol to diad hardin na Getsemani?
4 Say aro tan anos et mankonektaan. “Say aro manangitepel” kuan na 1 Corinto 13:4, tan lalanoren na panangitepel so pamasensya ed arum. Kasin kaukolan ya anosan nen Jesus iray babangatan to? On! Unong a naaralan tayo ed Kapitulo 3, agdan tampol niyaplika so kapaabebaan. Aminpiga iran nansasangsangan nipaakar ed no siopa so sankatalonggaringan ed sikara. Anto balet so reaksion nen Jesus? Kasin sikatoy nampasnok tan sinmyodot odino inmunganget? Andi, noag ingen et sikatoy maanos ya akikatunongan ed sikara, anggan sanen ‘nansisiblangan’ da iyan isyu diad samay unor lan labi a kaiba to ra!—Lucas 22:24-30; Mateo 20:20-28; Marcos 9:33-37.
5 Diad saginonor na saman ya unor a labi, asubok lamet so inkaanos nen Jesus sanen sikato tan saray 11 a matoor ya apostol to so linma ed hardin na Getsemani. Sanen wadman la ra, intilak to ray waloran apostol to tan intagar to si Pedro, Santiago, tan Juan ed banda’d pegley na hardin. Et kuan to’d sikara: “Say kamarerwak maermen a tuloy angga ed ipapatey; ontila’kayo dia, ta mipuyat[an] kayo ed siak.” Insan sikatoy inmarawi na daiset tan masimsimoon a nampikasi. Kayari na andukey ya impanpikasi to, pinawil to ray taloran apostol to. Tan antoy asabian to? Diad saman a bekta na sankagrabian a subok ed sikato, et nanaugip ira! Kasin nantamian to ra lapud agda impipuyatan? Andi, maan-anos to ran sinimbawa. Ipapanengneng na maaron pananalita to a natatalosan toy pakakadesdesan da tan saray kakapuyan da.a Inkuan to’d sikara a “say espiritu tua a sikatoy malikeliket, balet say laman makapuy.” Nansiansian maan-anos si Jesus ed saman a labi, anggaman aliwan aminpinsan to ran asabian a nanaugip, noagta amitlo!—Mateo 26:36-46.
6. Panon tayon naalig si Jesus diad pidedeneng tayo ed arum?
6 Makapaseseg so pakaimano ya agnaandian na ilalo si Jesus ed saray apostol to. Diad saginonor et maabig so nansumpalan na impan-anos to, lapud naaral na sarayan matoor a lalaki so kakanaan na pagmaliw a mapaabeba tan alerto. (1 Pedro 3:8; 4:7) Panon tayon naalig si Jesus diad pidedeneng tayo ed arum? Saray mamatatken so nagkalalo lan kaukolan a magmaliw a maanos. Nayarin isingger na saray kapananisiaan iray problema ra ed sakey a matatken a nakekesawan odino naaaburido met ed saray dili ton kapagaan. No maminsan, saramay patutulongan et matantan a mangiyaplika ed simbawa. Anggaman kuan, saray maanos a mamatatken so “matayarno” odino maulimek a mangibangat tan ‘mapangasi ed saray karnero.’ (2 Timoteo 2:24, 25; Gawa 20:28, 29, Maung a Balita) Maabig no aligen met na saray atateng si Jesus diad pananos da, lapud no maminsan et matayam a mangiyaplika ed simbawa odino panangorihe iray ananak. Makatulong ed atateng so aro tan anos pian ag-ira onsawan mangipasal ed ananak da. Baleg so nagunggona ra no mananos ira.—Salmo 127:3.
Maasikaso ed Saray Pankaukolan Da
7. Diad antoran paraan ya intarya nen Jesus so pisikal tan materyal iran pankaukolan na saray babangatan to?
7 Nipatnag tayo so panangaro diad pangiyuna ed pankaabigan na arum. (1 Juan 3:17, 18) Say aro “agto anapen so kien to” odino pankaabigan ton dili. (1 Corinto 13:5) Aro so amakiwas ed si Jesus a taryaan so pisikal tan materyal iran pankaukolan na saray babangatan to. Lawas to ran tutulongan antis da ni ingen ya ibaga itan. Sanen anengneng ton naksawan la ra, insuheri ton onla ra’d “sakey a pasen a lawak, tan manpainawa [a] magano.” (Marcos 6:31) Sanen alikas ton narasan ira, boluntaryo to ran pinakan, ontan met ed saray nilibon dinmago ed sikato pian ondengel ed bangat to.—Mateo 14:19, 20; 15:35-37.
8, 9. (a) Anto so mangipapabitar a binidbir nen Jesus iray espiritual a pankaukolan na saray babangatan to tan intaryaan to ra? (b) Sanen akapasak si Jesus ed kiew, panon ton impanengneng so agaylan panangiyansakit to ed pankaabigan na ina to?
8 Binidbir nen Jesus so espiritual iran pankaukolan na saray babangatan to tan intaryaan to ra. (Mateo 4:4; 5:3) Diad pambabangat to, mabetbet a sikaray manunan inimano to. Say Sermon ed Palandey so impaliwawa a nagkalalo lan parad pakagunggonaan na saray babangatan to. (Mateo 5:1, 2, 13-16) Sano tetekepan to na saray ilustrasyon so panagbangat to, “dia ed kabukoran [et] impaliwawa to so saray amin a bengatla ed saray babangatan ton dili.” (Marcos 4:34) Impasakbay nen Jesus a sikatoy manuro na “matoor tan makabat ya aripen” pian naseguro a napesel ed espiritual iray papatumbok To legan na kaunoran iran agew. Sayan matoor ya aripen, a tugyopen na melag a grupo na nilanaan na espiritu ya agagi nen Jesus diad dalin, so matoor a mangitatarya na espiritual a “tagano ed panaon a kinepeg to” manlapu la nen 1919 C.E.—Mateo 24:45.
9 Diad samay agew na ipatey nen Jesus, makatenyeg na liknaan so impanengneng ton panangiyansakit ed espiritual a pankaabigan na saray inadaro to. Ilitrato pa’d nonot iyan eksena. Si Jesus so akapasak ed kiew a manlilikna na pirmin ot-ot. Pian makaengas na duga, kaukolan toy onkitdi pian ontulo. Seguradon pirmi panasosot to lapud mibibiraan so belat na laman to ed amasakan ed saray sali to tan onggagargar ed akapasakan to so binmibiret a beneg to. Say pansalita, a kaukolanen toy pangontrol ed kakaengas, et seguradon alay irap tan ansakit. Balet, antis a mismo na ipatey to, maad-aro ton kinatongtong so ina ton si Maria. Sanen anengneng ton akaalagey ed asingger si Maria tan Juan, inkasil toy boses to pian narengel da so ibaga to, ya inkuan to ed ina to: “Bii, nitan so anak mo!” Insan inkuanto ed si Juan: “Nitan so inam!” (Juan 19:26, 27) Amta nen Jesus ya aliwa labat lan say pisikal tan materyal a pankaukolan nen Maria so itarya na sayan matoor ya apostol To noag ontan met ed espiritual a pankaabigan to.b
Saray maaron atateng et maanos tan tataryaan da so pankaukolan na ananak da
10. Panon a naalig na atateng si Jesus diad pangitatarya ra ed saray pankaukolan na ananak da?
10 Saray maasikason atateng et ipapasen dan makagunggona so pandalepdep ed ehemplo nen Jesus. Say sakey ya ama a talagan maaro et legpeten toy pamilya to. (1 Timoteo 5:8) Saray balanse tan maaron ulo na pamilya et mangipanaon ed sagpaminsan a pampainawa tan panligliwa ra. Tan say nagkalalon importante et itarya na sarayan Kristianon atateng so espiritual iran pankaukolan na ananak da. Panon? Iyuuksoy da so regular a panagaral na Biblia a sankapamilyaan, tan pansasagpotan dan gawaen a makapaseseg tan makapaliket ed saray anak da irayan panagaral. (Deuteronomio 6:6, 7) Diad panamegley na salita tan ehemplo ra, ibabangat na saray atateng ed ananak da a say ministeryo et importantin kimey tan say pamparaan tan iyatendi ed saray aral et importantin kabiangan na espiritual a rotina ra.—Hebreos 10:24, 25.
Mabulos a Mamerdona
11. Anto so imbangat nen Jesus ed saray patumbok to nipaakar ed panamerdona?
11 Say panamerdona et sakey ya aspekto na aro. (Colosas 3:13, 14) Inkuan na Biblia a say aro et “agmanbibilang na impakasakitan.” (1 Corinto 13:5, NW) Aminpigan imbangat nen Jesus ed saray patumbok to so kaimportantian na pamerdona. Pinaseseg to ran aglabat mamerdona na “angga ed maminpito; [noag] ingen, angga ed maminpitomplo a pito,” salanti, ag-alimitaan. (Mateo 18:21, 22) Imbangat to ed sikara a no say nankasalan et binaat tan nagbabawi, nepeg dan perdonaen itan. (Lucas 17:3, 4) Anggaman ontan, si Jesus et aliwan singa saray Fariseo ya anangga’d salita labat; sikatoy nambangat met panamegley na ehemplo to. (Mateo 23:2-4) Nengnengen tayo no panon ya impatnag nen Jesus so inkamabulos ton mamerdona anggan sanen sikatoy dinismaya na sakey a panmamatalkan ton kaaro.
12, 13. (a) Panon a dinismaya nen Pedro si Jesus diad samay labi a Sikato lay arestoen? (b) Kayari inkioli nen Jesus, panon ton impanengneng ya agto labat basta impulong so panamerdona?
12 Say sakey ed saray maapit a kaaro nen Jesus et si apostol Pedro, a lakin makaaro tan no maminsan et bengatbengat. Inimano nen Jesus iray maabig a kalidad nen Pedro tan inikdan To na espisyal iran pribilehyo. Naimatonan a mismo nen Pedro, ontan met nen Santiago tan Juan, iray pigaran milagro ya ag-anengneng na arum nin apostol. (Mateo 17:1, 2; Lucas 8:49-55) Unong a nikuan la, sakey si Pedro ed saray apostol ya intagar nen Jesus ed bandad pegley na hardin na Getsemani diad samay labi a Sikatoy inaresto. Balet, diad saman lanlamang a labi a si Jesus et intapat tan inerel, sikatoy tinaynan tan imbatikan nen Pedro tan saray arum nin apostol. Diad saginonor, nampakpel si Pedro a nanalagar ed paway legan ya ilegal ya uusayen si Jesus. Balet, ataktakot lanlamang si Pedro tan akagaway seryoson kalilingoan—amitlo ton imburi a kabat toy Jesus! (Mateo 26:69-75) Antoy reaksion nen Jesus ey? Anto kasi reaksion yo no ontan so ginawa ed sikayo na maapit a kaaro yo?
13 Akaparaan si Jesus a mamerdona ed si Pedro. Amta to a nagogonigon a maong si Pedro lapud belat na kasalanan ya agawaan to. Diad tua, sayan magbabawin apostol so “inmakis na ampaipait.” (Marcos 14:72, Maung a Balita) Diad samay agew na inkioli nen Jesus, sikatoy pinmayawar ed si Pedro, a posiblin pian ligliwaen tan pasesegen so apostol. (Lucas 24:34; 1 Corinto 15:5) Kayari ngalngali duay bulan, pinagalangan nen Jesus si Pedro diad impangiyabuloy To ed sikaton idaulo so pantasi ed saray totoo ed Jerusalem diad agew na Pentecostes. (Gawa 2:14-40) Tandaan tayo met ya agnanem-em na sakit na linawa si Jesus ed saray apostol sanen sikatoy imbatikan da. Imbes, kayari na inkioli to et tinawag to ni ran siansia ya “agagik.” (Mateo 28:10) Agta malinew ya aglabat basta impulong nen Jesus so panamerdona?
14. Akin a kaukolan tayon aralen a perdonaen so arum, tan panon tayon nipanengneng ya akaparaan itayon mamerdona?
14 Bilang babangatan nen Kristo, kaukolan tayon aralen a perdonaen so arum. Akin? Aliwan singa si Jesus, ag-itayo perpekto, ontan met na saramay makapankakasalanan ed sikatayo. Amin tayo so nagagapol no maminsan ed salita tan gawa. (Roma 3:23; Santiago 3:2) Diad pamerdona tayo ed arum sano makatunongan so pangasi, gagawaen tayon posible so pamerdona na Dios ed saray dilin kasalanan tayo. (Marcos 11:25) Panon tayo sirin a nipanengneng so mabulos a pamerdona ed saramay nayarin akapankasalanan ed sikatayo? Kaslakan lan makatulong so aro pian palampasen la iray angkelag a kasalanan tan kalilingoan na arum. (1 Pedro 4:8) No talagan magbabawi iramay akagawa na kasalanan ed sikatayo, a singa si Pedro, seguradon labay tayon aligen so inkamabulos nen Jesus a mamerdona. Imbes a mangem-em na sakit na linawa, mas pilien tayon palampasen la iratan. (Efeso 4:32) No gawaen tayo itan, mareen so kongregasyon tayo tan nawalaan itayo met na kareenan na nonot tan puso.—1 Pedro 3:11.
Impanengneng Toy Panagmatalek To
15. Akin a nanmatalekan nen Jesus iray babangatan to anggaman walaray kalilingoan da?
15 Say aro tan talek et mansiglaotan. Say aro et ‘sisiaen ton amin.’c (1 Corinto 13:7) Lapud panangaro nen Jesus, impanengneng toy mabulbulos a panagmatalek ed saray babangatan to anggaman aliwa ran ayadyari. Nanmatalekan to ra tan panisiaan to a diad puso ra et talagan inaro ra si Jehova tan labay dan gawaen so linawa To. Anggan sanen akagawa ira na lingo, agto nanduaruwaan so motibo ra. Alimbawa, sanen akikasian di apostol Santiago tan Juan so ina ra a kerewen ed si Jesus so iyurong da ed abay to diad Panarian to, agnanduaruwaan nen Jesus so katooran da tan agto met ira inekal ya apostol.—Mateo 20:20-28.
16, 17. Antoran responsabilidad so inpabtang nen Jesus ed saray babangatan to?
16 Pian nipanengneng nen Jesus so panagmatalek to ed saray babangatan to, inpabtang to’d sikara so nanduruman responsabilidad. Diad amiduan inkagawa sanen mamilagro ton pinarakel so tagano tan pinakan so dakel a totoo, inter to ed saray babangatan to so responsabilidad a pangiyutob ed tagano. (Mateo 14:19; 15:36) Pian iparaan so unor lan Paskua to, tinuro to si Pedro tan Juan ya onla ed Jerusalem a mangiyareglo ed satan. Inmatalek to ed sikara so pangitarya na kordero, alak, agnilebaduraan a tinapay, ampait a pisipising, tan arum ni ran nakaukolan. Aliwan basta-basta iyan asainmin lapud kakaukolanen na Mosaikon Ganggan so dugan paraan na panselebra ed Paskua, tan kaukolan a tumboken nen Jesus itan a Ganggan. Sakey ni, diad saginonor na saman a labi et inusar nen Jesus so alak tan agnilebaduraan a tinapay bilang importantin simbolo sanen inletneg to so Memoryal na ipatey to.—Mateo 26:17-19; Lucas 22:8, 13.
17 Minoria nen Jesus a manepeg ya imatalek ed saray babangatan to so anggan saray mas importantin responsabilidad. Unong a naamtaan tayo la, inpabtang to ed melag a grupo na alanaan a papatumbok to diad dalin so importantin responsabilidad a pangiparaan tan pangibunog ed espiritual a tagano. (Lucas 12:42-44) Tandaan met ya inmatalek to ed saray babangatan to so importantin ganggan a pampulong tan panggawa na babangatan. (Mateo 28:18-20) Anggad natan, anggaman agnanenengneng tan manuuley la manlapud tawen si Jesus, inmatalek to ed saray kualipikadon “langkap ed saray totoo” so pangasikaso ed kongregasyon to diad dalin.—Efeso 4:8, 11, 12.
18-20. (a) Panon tayon nipatnag so talek tan kompiyansa ed saray kapara tayon mananisia? (b) Panon tayon naalig so inkamabulos nen Jesus a mangipabtang? (c) Antoy singbaten ed onsublay a kapitulo?
18 Panon tayon naalig so ehemplo nen Jesus diad pidedeneng tayo ed arum? Say panmatalek tan pankompiyansa tayo ed saray kaparan mananisia et panangipatnag na panangaro tayo. Tandaan tayo a say aro et positibo, aliwan negatibo. Sano nadismaya itayo ed arum, ya iilaloan tayo met lan nagawa a sagpaminsan, natulongan itayo na panangaro pian agtampol ipasen a mauges so motibo ra. (Mateo 7:1, 2) No lawas positibo so panmoria tayo ed saray kapara tayon mananisia, say pantrato tayo ed sikara et makapaseseg imbes a makapadismaya.—1 Tesalonica 5:11.
19 Kasin sarag tayon aligen so inkamabulos nen Jesus a mangipabtang? Makagunggona ed saramay walaan na responsabilidad ed kongregasyon so pangiter da ed arum na matukoy tan makana iran kimey, a manmamatalek a gawaen na saratan so anggaay nayarian da. Diad ontan et naikdan na saray eksperiensyadon mamatatken na nakaukolan tan makanan panangipasal iray kualipikadon kalangweran a lalaki a manggugunaet ya ontulong ed kongregasyon. (1 Timoteo 3:1; 2 Timoteo 2:2) Makana iyan panangipasal, lapud legan a papepelesen nen Jehova so idaak na kimey ed Panarian, kaukolan ya ipasal iray kualipikadon lalaki pian mangasikaso ed saya.—Isaias 60:22.
20 Inikdan itayo nen Jesus na alay abig ya ehemplo na panangipanengneng na panangaro ed arum. Diad amin na saray paraan a sikatoy natumbok tayo, say sankaimportantian et say pangalig tayo ed panangaro to. Diad onsublay a kapitulo, singbaten tayo so sankatalonggaringan a panangipatnag na panangaro to ed sikatayo—say mabulbulos ya impangiter to ed bilay to.
a Say impakaugip na saray apostol et aliwa labat lan lapud kesaw da. Ibabaga na mipadparan salaysay diad Lucas 22:45 ya asabian ira nen Jesus ya “akaugip nisengeg ed kaermenan.”
b Diad saman et mapatnag a balo la si Maria, tan nayarin saray arum nin anak to et aliwa nin babangatan nen Jesus.—Juan 7:5.
c Siempre, aglabay ya ibaga na saya a say aro et natirik-tirikan odino in-inosente. Noagta, satan so agmaanap na kalilingoan odino agmasuspetsa. Pugeran na aro so bengatbengat a panhusga ed motibo na arum odino pangibagan mauges so getma ra.