“Anggapo Komon so Toon Mangisiblet ed Sikayo na Tumang”
“Anggapo komon so toon mangisiblet ed sikayo na tumang a manliket ed kunwarin kaumildian . . . [tan] manpangta ya andian na manepeg a sengegan diad silalaman a kipapasen na nonot to.”—COLOSAS 2:18.
1, 2. Panon a saray dakel so nankimey a sumpad maandon interes na kaparan totoo, tan kasin makapangisita kayo na kaaruman ya ehemplo na saya ed Biblia?
SAY inmunan toon nankasalanan, si Eva, so nitonton ed ipapatey to diad panamegley na masilib, mabiskeg-nen-toon espiritun pinalsa. Say komaduan nankasalanan, si Adan, so tinukso na asawa to—sakey lambengat a too.—1 Timoteo 2:14; Genesis 3:17.
2 Si Eva so unaan diad ulop na totoon saray pankaliktan da, no imanoen, so mankimey na sumpad maandon pankaabigan na kaparan totoo. Talinengen legan ya onaniweng iray salita ra ed interon Biblia! Asawa nen Potifar ed si Jose: “Miakdol ka ed siak.” (Genesis 39:7) Asawa nen Job: “Ayew mo la so Dios tan ompatey ka!” (Job 2:9) Saray Israelitas ed si Aaron: “Ontalindeg ka, igawaan mo kami na sakey a dios a mangitonton ed sikami.” (Exodo 32:1) Si Pedro ed si Jesu-Kristo: “Kasian mo so inkasika, Katawan; sayan pansumpalan so agbalot komon nagawa ed sika.” —Mateo 16:22.
3. Anton pasakbay so inter nen Pablo ed Colosas 2:18, tan antoran tepet so tinmalindeg bilang nansumpalan?
3 Mabetbet a saray ontan a pankaliktan so nankimey diad inkaderal na sakey ed saray ariripen nen Jehova. Sirin manwarin tua a saray Kristianos “so walaan na pitutulot . . . a sumpad saray marelmeng ya espiritun puersa,” mabetbet a saray kaparan totoo so mangipapaarap na kadedesyang. (Efeso 6:12) Kanian impasakbay nen apostol Pablo: “Anggapo komon so toon mangisiblet ed sikayo na tumang.” (Colosas 2:18) Anto so sayan tumang? Tan akin ya arum ed saray ariripen nen Jehova so akabalang ed satan diad insuko ra ed impluensya na ag-ayadyarin totoo? Diad ebat, usisaen tayo so kipapasen ed Colosas ya anagdag ed si Pablo ya angiter ed sayan pasakbay.
4, 5. (a) Antoran relihyoson impluensya so wala ed Colosas? (b) Anto so Gnostisismo, tan antoran mapeligron epekto so nayarin pawalaen na impluensya to?
4 Say Colosas so nansasalipungpungan na relihyon. Saray tubon Prigiano so emosyonal a totoon nigalegalet ed espiritismo tan idolatroson panag-anito. Insan wadtan iray Judion manaayam ed syudad a siansia nin binalor na Judaismo. Say inkaasingger na Colosas ed manunan ruta na negosyo so nansumpal met ed pirmin inyagus na saray bisita. Angangko, sarayan sankaili et labalabay dan usaren so libren panaon da diad pangibaga o pantalineng ed bengatlan balo. (Ipareng so Gawa 17:21.) Saya so angitonton ed inkayat na saray balon pilosopyas, diad limog da et nankalkalnan inminmuas so Gnostisismo. Inkuan nen eskolar ya R. E. O. White: “Say Gnostisismo so sakey a klima na kaisipan a malaknab a singa say ebolusyonarion teorya natan. Nayarin sikato so tinmalona nen inmunan siglo odino asasakbay tan adampot to so pantok to diad komadua. Intekep to so pilosopikon espekulasyon, panag-anito, panagmahika, tan no maminsan et say panatiko tan marutak a kulto.”
5 Diad ontan a kipapasen, say relihyon ed Colosas so ompatnag a nagmaliw a singa nengneng na ondaralan ya eksperimento—a kinamesan na Judaismo, Griegon pilosopya, tan paganon mistisismo. Kasin say Inkakristiano, met, so nikames ed parehon lambungan a banga?
‘Asibletan ed Tumang’—Panon?
6. (a) Panon a saray salita nen Pablo so anarangka ed impluensya na paganon pilosopya tan Judaismo? (b) Akin a wala so pankaukolan na saray Kristianos a “manasikaso”?
6 Say mabiskeg a sulat nen Pablo ed saray taga Colosas so nayarin anarangka ed impluensya na anggan siopan nayarin mankaliktan a mangisiglaot na Judaismo tan paganon pilosopya ed Inkakristiano. Naulit-ulit, intawag to so imano ed si Kristo. Insulat nen Pablo: “Maalwar a niyamot ed sikato [Kristo, aliwan anggan siopan manag-Judaismo odino paganon pilosopo] iray amin a kayamanan na kakabatan tan ed pikakabat.” Saray taga Colosas so binilin a “mantultuloy a manakar a mikasakey ed sikato [Kristo], nilamut tan nipaalagey ed sikato tan maligen ed pananisia.” Tano andi, nayarin sikara so nisuawi. Sirin impasakbay nen Pablo: “Manasikaso: ta ompan wala so manggawa na deral ed sikayo lapud pilosopya to tan maapan panamalingo unong ed tradisyon na totoo, unong ed saray elementaryan bengabengatla na mundo tan aliwan unong ed si Kristo.”—Colosas 2:3, 6-8.
7. (a) Akin a nayarin saray bangat na paganon pilosopo tan manag-Judaismo so inmapelo ed arum a Kristianos? (b) Akin a saray bangabangat da so peteg a “maapan panamalikdo”?
7 Angangko ta arum ed saray balon patumbok nen Jesu-Kristo so akasaew ed kebbiew na mistisismo odino say panamaliing na pilosopya. Saray pigaran Judion Kristianos so nayarin walaan na sibersiber a panliket ed saray andi-kakanaan a tradisyon na Judaismo. Saray bangabangat na paganon pilosopo tan manag-Judaismo so sirin walaan na apelo ed ontan iran totoo. Ingen, anggaman nayarin singa ompatnag a makakumbinse odino maabig irayan palson managbangat, anggapo so niyopresi ra noag say “maapan panamalingo.” Imbes ya iparungtal da so puron salita na Dios, sikara lambengat so manguulilek “ed saray elementaryan bengabengatla na mundo”—andi-kakanaan iran pilosopya, bilibilin, tan sisisiaen. Say pangawat ed saratan a lingon ideya so manesyang ed sakey a Kristiano. Sirin, inkuan nen Pablo: “Anggapo komon so toon mangisiblet ed sikayo na tumang.”—Colosas 2:18.
8. (a) Anto “so tumang,” tan antoran kasulatan so manuporta ed ebat yo? (b) Panon a saray alanaan a Kristianos so nayarin nasibletan ed “tumang”?
8 Say “tumang” et say andian-na-ipapatey a bilay ed katawenan. Satan so niulibay ed tumang a niiter ed mananalon bumabatik kayari na maksaw ya impanbatik. (1 Corinto 9:24-27; Filipos 3:14; 2 Timoteo 4:7, 8; Apocalipsis 2:7) Diad pantok, si Jehova a Dios lambengat ed panamegley nen Jesu-Kristo so makayarin mandiskualipika ed sakey a manlapud lumba a para ed bilay. (Juan 5:22, 23) Anggaman kuan, no intarok na palson managbangat so sakey a Kristiano ed leksab na panangasikaso to, saya so nayarin walaan na epekto na pangisiblet ed sikato na tumang. Say apalikdo so onligyas lan tuloy ed katuaan a diad satan et onsaew a makapangisumpal ed lumba!
Personalidad na Saray Palson Managbangat
9. Antoran apatiran bengatla so inyugali na saray palson managbangat ed limog na saray taga Colosas?
9 Kasin wala so anggan anton dalan, sirin, na pakabidbir ed sakey a toon manggetman ‘mangisiblet ed sakey a Kristiano na tumang’? On, ta inter nen Pablo so personalidad na saray palson managbangat ed Colosas. Say ontan a too so (1) “manliket ed kunwarin kaumildian tan diad nengneng na panagdayew na angheles”; (2) so “‘ontalindeg’ ed saray bengatlan anengneng to”; (3) so “manpangta ya andian na manepeg a sengegan diad silalaman a kipapasen na nonot”; bangta (4) “sikato so ag-ompeket a malet ed ulo,” si Jesu-Kristo.—Colosas 2:18, 19.
10. Panon a saray palson managbangat so ‘nanliket ed kunwarin kaumildian’?
10 Agaylan inkasilib! Diad ag-impangimano ed impangondena nen Jesus ed mansimpisimpitan a panag-ayunal, say palson managbangat so angipresenta na makapasagyat a kunwarin kaumildian. (Mateo 6:16) Peteg, say palson managbangat so ‘manliket’ ed impangtan panag-ayunal tan diad arum iran porma na relihyoson panagsiblet-ed-laman. (Colosas 2:20-23) Say maermen ya indengan na lupa to so maalwar a ginetman mamawala na palson debosyon. Peteg, say palson managbangat so ‘mangaagamil na inkatunong to ed imaton na totoo ta pian sikato so nanengneng da.’ (Mateo 6:1) Balet amin na saya so panamalikdo, “kunwarin kaumildian.” A singa impangibaga na The Expositor’s Bible: “Say toon kabat ton sikato so mapaabeba, tan mankunkunwari ed satan, ya onnengneng a manlapud saray sukong na maermen a mata to ed anggan anton espiho a pakanengnengan to na inkasikato, so aliwan mapaabeba met lamlamang.”—Kien mi so italiko.
11. (a) Anto so panagdayew ed angheles? (b) Anto so walan ebidensya a say panagdayew ed saray angheles so nantultuloy ed Colosas?
11 Anggaman kuan, sayan makapalikdon kaumildian so mangarum na singa pakapanisia ed andi-kabaliksan ya agamil—say “panagdayew ed angheles.” Ag-impaliwawa nen Pablo ya eksakto no panon so impanggawa ed sayan panagdayew. Say ebidensya so, anggaman kuan, et saman so sakey a porma na palson panagdayew a nantultuloy ed pasen na Colosas diad dakel a siglos. Say komapat-a-siglon konsilyo diad asingger ed Laodecia so akaromog a nakaukolan ton iyabawag: “Saray Kristianos so agnepeg a mangikaindan ed Iglesia na Dios, tan . . . ontawag ed ngaran na angheles. . . . No wala so anggan siopa, sirin, a naromogan a mangagamil ed sayan pribadan idolatria, komon ta sikato so naayew.” Anggaman kuan, say komaliman-siglon teologo tan eskolar a Theodoret so angipanengneng a “sayan bisyo” na panagdayew ed anghel so siansia nin wala ed agew to. Anggad sayan agew, say Iglesia Katolika so “mamapaseseg ed saray matoor a mangaro, mamagalang, tan manpikasi ed saray angheles,” tan iyaalibansa daray “Misa tan Madibinon Opisina diad pamagalang ed saray angheles a bantay.”—New Catholic Encyclopedia, tomo I, pahina 515.
12. Panon a nayarin inisip na saray palson managbangat a say panagdayew ed saray angheles so makapaliket?
12 Uusaren to so manunan dasig na panagkatunongan a miulibay ed saray Katolikon teologo, nayarin ikuan na palson managbangat: ‘Agaylan makapakelaw a pribilehyo na saray angheles! Agta say Mosaicon Ganggan so nipaakseb diad panamegley da? Agta sikara so asingger ed Dios diad tawen? Peteg a nepeg tayon iter ed sarayan makapanyari so manepeg a galang! Agta saya so mangipanengneng na tuan kaumildian ed biang tayo? Tutal, say Dios so atagey a tuloy, tan sikatayon totoo so abeban tuloy! Nayarian na saray angheles, sirin, so manserbin manamegley tayo diad iyasingger ed Dios.’
13. (a) Kasin say panagdayew ed saray angheles so makapaliket? (b) Panon so ‘“intalindeg” na palson managbangat ed saray bengatlan anengneng to’?
13 Say panagdayew ed saray angheles ed antokaman a nengneng, anggaman kuan, so lingo. (1 Timoteo 2:5; Apocalipsis 19:10; 22:8, 9) Ingen say palson managbangat so manalin mangipireg ed saray suppiat diad ‘“italindeg to” ed saray bengatlan anengneng to.’ Unong ed The Vocabulary of the Greek Testament, sayan balikas so nausar “diad saray misteryon relihyon a mangipanengneng ed pantok na pikakabiangan, sano say mystês [kabiangan] so ‘onggatin ed’ lolooban na balon bilay a pibiangan to la natan ed dios.” Diad pangusar ed paganon balikas, niludlurey nen Pablo so nengneng na pangipangtaan na palson managbangat ed inkasikato diad nikaduman pakatebek—angangko ta ibabaga to nin sikato so walaan na mabiskeg-nen-too iran pasingawey.
14. Panon a saray palson managbangat so ‘nanpangta diad silalaman a kipapasen na nonot’?
14 Anggaman ibabaga ton sikato so espiritual, anggaman kuan, say palson managbangat so peteg a manpangta ya andian na manepeg a sengegan diad silalaman a kipapasen na nonot. Say makasalanan a laman so nandutak ed indengan to tan motibo to. “Manpangta” ed kinon tan kalastogan, say kaisipan to so “walad saray gawan marelmeng.” (Colosas 1:21) Sankaugsan ed amin, sikato so ag-ompepeket a malet ed ulo, si Kristo, lapud iiter to so lalon belat ed saray kaisipan a minumundo nen say diad saray bangat nen Jesus.
Siansian Kaatapan?
15. (a) Antoran awawey so naimano ed limog na arum a Kristianos natan? (b) Iner so nanlapuan na saratan ya awawey, tan panon so kipareng da ed konseho na Biblia?
15 Say tumang ya andi-anggaan a bilay—balanglan diad tawen odino diad paraison dalin—siansia nin sikato so itatandoro na saray ariripen nen Jehova. Tua, saray Gnostiko tan saray manag-Judaismo so abayag laran naandi. Ingen walaray sinansakey a nayarin mangaamper natan ed sakey a Kristiano a manlapud pakagamor to ed sayan tumang. Nayarin agda gagalaen a gawaen. Anggaman, lapud inabuloyan da so inkasikaran apektaan na “pilosopya tan maapan panamalikdo” na sayan sistema, nayarin ibaga ra:
‘Sasalien ko so magmaliw a matua, balet mairap no sika so mangipapakurang na negosyo. Saya so sakey a mundo na maruksan panlalaslasan, tan no maminsan et nakaukolan mo so mikumpromiso.’ (Ipareng iyan panmoria ed Uliran 11:1; Hebreos 13:18.)
‘Labay mon ibaga et sika so basta sakey lambengat ya asawan-bii? Anguman laray panaon! Akin ya agka mantrabaho tan manggawa na bengatla ed bilay mo!’ (Ipareng so Uliran 31:10-31.)
‘Amtak a say trabahok so manasalin ed saray miting tan diad lawak na ministeryo. Balet nakaukolan to so dakel a kuarta diad panuporta ed estilo-na-bilay tayo. Tan anto ta so mauges diad pakawalaan na pigaran mararakep a bengatla?’ (Pidumaen iyan panagrason ed Lucas 21:34, 35; 1 Timoteo 6:6-8.)
‘Siak so onsasawa lan makakadngel ed saray mamatatken a naynay dan sasalitaen so nipaakar ed lawak na kimeyan! Mantatrabaho ak ed interon sakey simba tan kanepegan ko so manrelaks ed simba.’ (Ipareng so Lucas 13:24; Marcos 12:30.)
‘Say panagpayunir so aliwan para ed amin. Sakey ni, diad kaplesan ya ekonomya et nakaukolan mo so sakey ya edukasyon ed unibersidad pian sika so manbilay.’ (Saya so pidumaen ed Mateo 6:33; 1 Corinto 1:19, 20; 1 Timoteo 6:9-11.)
Say materyalistiko tan silalaman a panagrason so kabiangan na “elementaryan bengabengatla na mundo”—saray pundamenton bilibilin tan sisisiaen na taga mundo! Say isuko ed satan so mansumpal ed aglan balot naapiger a kadederal ed espiritual.
16. Panon a nayarin arum natan so nagmaliw a mansimpisimpitan ya uko-ukom?
16 Saray tinmalindeg ya uko-ukom ed inkasikaran dili tan managbangat so mangipaarap na sananey nin kaatapan. Singa saraman so taga Colosas, nayarin saray puron personal a pamaakaran so gawaen dan salisalan. Sikara so mabetbet ya inyugali na “kunwarin kaumildian.” (Colosas 2:16-18) Saray awawey dan siak-so-mas-masanto-nen-sika so mangisisindag na mauges a motibo—pilalek a mangipaatagey na inkasikara ed arum. Sikara so mabetbet ya “alablabas a matunong,” ya aliston onlampas ed imbaga odino impalapag na ‘matoor ya aripen.’ Sirin parngaten da so panggugutgutan ed saray bengatla a singa say panligliwaan, panangasikaso ed bunigas na laman, estilo na kawes tan panag-ayos, odino say panag-usar ed mabayanin iinumen. (Eclesiastes 7:16; Mateo 24:45-47) Say imano so nisuawi a manlapud espiritual a bengatla tan nisentro ed silalaman a pilalek.—Ipareng so 1 Timoteo 6:3-5.
17, 18. (a) Panon so ‘intalindeg’ na arum ed personal iran panmoria, tan akin a saya so mapeligro? (b) Anto so singbaten na ontumbok a leksion tayo?
17 Natan, arum so sinmabisabi ni ya anggad ‘ontalindeg’ ed personal a panmoria na Kasulatan, odino ibaga ran sikara so walaan na nikaduman pakatebek. Sakey a bii, a sakey taon to lambengat ya abautismoan, so mangibabagan sikato so kabiangan na alanaan tan inisip ton saya so angiter ed sikato na opinyon ya angarum na biskeg. Sirin imbalikas to so mabiskeg a pilalek diad “pambangat tan pamaseseg ed arum” diad opisyal a kapasidad. (Balet nengnengen so 1 Timoteo 2:12.) Lapud kagula nen Jehova so “inkamapaatagey tan inkakinon,” saray Kristianos so nepeg a nawalaan na mauyamon panmoria ed saray dilin opinyon da. (Uliran 8:13) Papaliisan da so patit na pagmaliw a “mapangta ya andian na manepeg a sengegan diad silalaman a kipapasen na nonot [da].” (Colosas 2:18) Anggan siopan mangituldon ed personal iran ideyas da tan paugesen da so simbawa na ‘matoor ya aripen’ so ag-ompepeket a malet ed ulo. Peteg, sirin, saray matoor a tastasi nen Jehova so nepeg a manbantay a sumpad agmaridios ya impluensyan nayarin manakew na tumang a bilay ed sikara.
18 Siansian uusaren nen Satanas so toon mangamper ed saray kapara ton totoo diad pakagamor ed bilay. Anto so arum ed saray dalan a panguusaran na Diablo ed sayan kasiliban? Tan panon a say sakey a tasi nen Jehova so mabiskeg ya ompepeket ed tumang?
Kasin Nanonotan Yo?
◻ Antoran relihyoson impluensya so angigtot ed saray Kristianos ed kadaanan a Colosas?
◻ Antoray pakatandaan ya ugali na saraman so mangisiblet ed saray Kristianos “na tumang”?
◻ Panoy pangipanengneng na arum a Kristianos natan a sikara so naimpluensyaan na “elementaryan bengabengatla na mundo”?
◻ Panon so nayarin pangitonton na saray palson managbangat ed saray Kristianos diad mauges a kurang?
[Litrato ed pahina 15]
Say ‘panagdayew ed saray angheles’ so angigtot ed Kristianon kongregasyon ed Colosas. Miulibay ya idolatria so mantutultuloy ed limog na saray mangibabagan Kristianos natan
[Litrato ed pahina 17]
Manalwar ed saraman so mangimpluensya ed sikayo diad panagnonot na mundo!