Say Delap—Pasakbay a Manlapud Apalabas
DIAD andukey ya awaran na katooan, wala so dakel iran natural a desyang ya abalbaleg odino mas mbiskeg nen say interak na Mount St. Helens. Balet anggapo so akapipara ed abalbaleg a Delap ed agew nen Noe. Abalbaleg a tuloy tan makadesyang a tuloy a saman a Delap et sinaknap to so katooan diad sankagloboan a kalaknab.
Walaray 150 nikabiig iran tongtong nipaakar ed Delap a nanlapud dakerakel iran pasen na dalin, a pati say Babilonia, Roma, India, Australia, tan diad Americas. Anggaman sarayan tongtong so manduruma ed saray detalye, wala so inkalapagan a pampapakna dia ed moral a sengegan na Delap, say sankagloboan ya inkaderal na katooan, tan say inkiliktar na sakey a pamilya ed sakey a biong odino baluto. Say desyang labat ed sankagloban a kalaknab so makapangitilak na ontan a sankalaknaban tan magnayon ya impresyon.
Insulat na sakey ya eskolar na Biblia: “Say pantutunosan ed baetan na amin na sarayan salaysay so agnipukay a garantiyan say tradisyon so aliwan andi-kanan imbento; a bungay-kaisipan na sakey, aliwan sankatalbaan; a satan a tradisyon so, sirin, sakey a maawaran a pundasyon; sikato so resulta na sakey ya agawan peteg ed saray panaon na inkaugaw na katooan.” Balet akin saman a desyang ed abayaglan linmabas so sakey a pasakbay ed kapolian a manbibilay natan?
Nagkalautlan importante ed sikatayo so pangimano ed saray sirkumstansyan angitonton ed Delap. Say pipadpara ra ed saray kipapasen na mundo natan so manggawa ed Delap a makabaliksan ed sikatayo. Nia no panon so impaneskribe na maawaran a salaysay ed libro na Biblian Genesis ed saraman a kipapasen: “Anengneng nen Jehova a say kaugsan na too so daakan ed dalin tan balang getma na kanonotan na puso to so mauges lambengat ed amin a panaon. Kanian anengneng na Dios so dalin tan, nia! sikato so mauges, lapud amin a laman so aneral na dalan to ed dalin.”—Genesis 6:5, 12.
Say mundo na katooan so anagmak na inkalapagan ya inkagba ed moral, a kada getma na kanonotan to so mauges lambengat ed amin a panaon. Bilang nansumpalan, “say dalin so napno na karawalan.” (Genesis 6:11) Saray bilay so sigpot a nideboto diad panangusil ed materyal tan seksual iran pilalek. Intawag nen Jesu-Kristo so imano ed saya sanen inkuanto: “A singa sikara ed saraman ya agew sakbay na Delap, nanaakan tan naniinum, a saray lalaki so angasasawa tan saray bibii so akiasasawa, ya anggad agew na inloob nen Noe ed biong; tan ag-ira nanimano ya anggad sinmabi so delap tan intakor toran amin, ontan met ed kiwawala na Anak na too.” (Mateo 24:38, 39) Say panamenek ed silalaman iran pilalek so manunan interes da.
Inter nen Noe so asakbay a pasakbay diad dakel iran taon. balet saman a kapolian so ag-anisia. Peteg a sikara so agnin balot personal ya akaeksperiensia na ontan a delap. Sirin diad pantultuloy na saray bengatla a singa nensaman, say pasakbay so dinmapo ed telek iran kalayagan. Sikara so “ag-angimano.” Anggapoy kuenta to ed sikara a say pasakbay so nanlapud Manamalsa ra diad panamegley nen Noe.
Balet imbaga na Dios ed si Noe: “Say anggaan na amin a laman so sinmabi ed arap ko, lapud say dalin so napno na karawalan unong na nansumpalan na ginawa ra; tan nia itarok ko so kadederal a pati say dalin.” (Genesis 6:13) Sanen sinmabi Delap, si Noe tan say pamilya to so niliktar lapud tinalineng da so pasakbay tan tinumbok da so bilin na Dios. Balet akin ya amin na saya so walaan na nikaduman interes ed sikatayo?
Saray Kasimbangan a Kipapasen
A singa ed saray agew sakbay-na-Delap, nagkalautla nanlapulad Guerra Mundial I a say karawalan so nagmaliw a dalan na bilay. Saray mapulitikon karawalan ed limog na nasyones so nansumpal ed saray makaderal tan maruksan bakal ed awaran na too. Say karawalan so kinmayat ed saray syudades, diad saray lansangan, tan diad saray kaabungan, kikigtoten to ni ingen iray managbiahe. Nagkalalo ni, say telebisyon, sine, tan saray nobela so matalona ed saray mauges a tema.
Say sananey a kasimbangan et diad modernon nengneng na panagbilay. Say panamenek ed saray pilalek ed seksual tan inkamateryalistiko so sigpot ya interes na peles a kapolian. Sankadalinan, nanenengneng tayo so inkagba ed moral ya amawala na saray epidemikon makaalis a sakit ed sekso. Say pikakalugoran, pilalawanan, tan homoseksual iran relasyon so kaslakan. Singa say kapolian sakbay na Delap, say peles a kapolian so mangaaro ed silalaman iran liket tan materyal iran kayarian a mas nen say panangaro ed Dios.
Lapud say Dios so “asakitan” ed alablabas a mauges ya ugali na totoo ed sakbay-na-Delap, agta makatunongan met so pangibaga ya ontan met so liknaan to natan diad mauges ya ugalin kaslakan ed sankamundoan? Agta saman so ginawa to ed mundo diad agew nen Noe so sakey a pasakbay ed peles a kapolian? Agta makatunongan ya isipen ya itawag to so parehon konklusyon a naromog tayo ed Genesis 6:5-7? Sanen anengneng na Dios so kaugsan na katooan, “sikato so asakitan ed puso to. Kanian inkuan nen Jehova: ‘Punasen ko so totoon pinalsak ya ekalen ed tapew na dalin.’” Diad panamegley na saray apuyanan a managsulat na Biblia, inyabawag na Dios ya idapo to so mipadparan panangukom ed mauges a kapolian a manbibilay natan. Satan so manasingger la ed sankabalgan a desyang ed awaran na too.
Kaunoran iran Agew
Onnengneng ed panaon tayo, say apuyanan a managsulat na Biblia ed komaduan sulat ed si Timoteo so manideskribe ed mauges a kipapasen a nanenengneng tayo natan ed sankamundoan. Diad kapitulo 3, bersikulo 1 ya anggad 4, ibabaga to: “Balet kabaten mo so saya, a diad kaunoran iran agew et onsabi dia so maatap a panaon a mairap a pilimogan. Ta saray totoo so maaro ed inkasikaran dili, maaro na pilak, mapangta, mapasirayew, maayew, matunganga ed atateng, malamang, aliwan matoor, andian na aro ed nianakan, agmipapakna, managpauges, andian na dangka, maisasanok, andian na aro ed kaabigan, manangitapat, anawet-ulo, makinon, maaro ed saray likeliket nen say maaro ed Dios.”
Impropesiya met nen Jesu-Kristo so kaunoran iran agew na sayan sistema na bengabengatla. Diad propesiya to et sinalita to so alablabas a karawalan ya anengneng tayo nanlapulad Guerra Mundial I, a kuanto: “Ta say nasyon so ontalindeg a sumpad nasyon tan panarian a sumpad panarian.” (Mateo 24:7) Sinalita to met so kaugsan a kasmak natan tan say takot na totoo ed arapen. “Lapud idadaak na kaugsan,” kuan nen Jesus, “say aro na baleg a bilang so ombetel.” (Mateo 24:12) Imbaga to met a saray totoo so “napunaw ed takot tan diad panilalo ra ed saray bengatlan onsasabi ed panaayaman a dalin.”—Lucas 21:26.
Say balikas a “kaunoran iran agew” et kabaliksan to so pareho ed sayan peles a kapolian a singa diad saman so sakbay-Delap a kapolian—say anggaan na matalonan kabiangan na saman a sistema na bengabengatla na too. Diad 2 Tesalonica 1:8, 9, say apuyanan a managsulat na Biblia a si Pablo so angikuan a, diad panamegley nen Jesu-Kristo, et itarok na Dios so “panangibales ed saraman so agmikabat ed Dios tan diad saraman so ag-ontulok ed maong a balita nipaakar ed Katawan tayon Jesu-Kristo. Sarayan mismo so managmak na maptek a kadudusa ed andi-anggaan a kadederal a manlapud arap na Katawan tan manlapud gloria na biskeg to.”
Saray niliktar ed Delap so akaromog a say kapolian ed sakbay-Delap so apunas ed dalin. Saray totoo tan ed amin a nambilayan da so naandi. Ontan met so nagawa sano panampoten na madibinon panangibales so peles a mauges a kapolian. “Wala ni daiset lambengat, tan say marelmeng so naandi la; tan peteg ya imanoen mo so pasen to, tan sikato so naandi.”—Salmo 37:10.
Posibli so Kililiktar
Say pampadparaan na sakbay-Delap a kapolian tan say kapolian so agniyapasakey ed kaugsan na totoo tan diad kaderal da. Unong a walaray niliktar ed Delap, ontan met a walaray niliktar ed anggaan na peles a sistema na bengabengatla. Saray niliktar ed Delap so totoon maamo ya agnambilay a singa impanbilay na totoo ed inkalapagan. Sikara so manangaro ed inkatunong a matulok ed Dios tan tinmalineng ed saray pasakbay to. Nibaga ed sikatayo diad Genesis 6:8, 9: “Si Noe so akaromog na panangasi ed mata nen Jehova. . . . Si Noe so sakey a toon matunong. Pinaneknekan to so inkasikaton andi-pakabalawan ed limog na saray totoo.” Nipaakar ed sikato tan saray kaiba ton niliktar, insulat nen apostol Pedro a say Dios “so angikibot diad impanusa ed daan a mundo, balet inyapiger to si Noe, sakey a managpulong na inkatunong, a maligen a kaiba na pitora nin arum sanen intarok to so delap ed sakey a mundo na agmaridios a totoo.”—2 Pedro 2:5.
Sikatayo so pinaseguroan na saray propetas na Dios a wala so baleg ya ulop na saray niliktar ed onsasabin madibinon kadederal na peles a sistema na bengabengatla. Sikara, met, so totoon maamo a manangaro ed inkatunong tan matulok ed saray bilin na Dios a singa si Noe. Kayari na impangipasakey to ed kadederal na marelmeng, inkuan na salmista: “Balet saray mauyamo so mangayarian ed dalin, tan sikara so peteg a makaromog na liket ed inkadaakan na kareenan.”—Salmo 37:11; Apocalipsis 7:9, 13, 14.
Impasakbay nen Jesus a say maong a balita na Panarian na Dios so niyabawag ed sankamundoan diad kaunoran iran agew. Saya so paraan a katipon na matunong ya impanpuson totoo ed dalin a para ed kililiktar. Saya so inyilustra nen Jesus ed parabolo to nipaakar ed kibiig na karnero a manlapud saray kanding. Tan impanampot to so parabolo diad impangikuanto a say malakanding iran agmatunong a totoo so “nibantak ed andi-anggaan a kapegpeg, balet [saray malakarneron] matunong diad andi-anggaan a bilay.”—Mateo 25:1-46.
Anggaman say Delap so abayaglan agawa a manlapud agew tayo, malinlinew a sikato so sakey a pasakbay ya agnepeg ya ag-imanoen. Say rekord na satan so nisulat, a singa ibabaga na Biblia, “ya onkanan kibangatan tayo.” (Roma 15:4) Sikato so pasakbay a sumpad pambilay diad mauges, kagletan, tan minamateryalistikon nengneng na mundon agmangiimano ed Amalsa tayo. Sikato so agmanguman. Pinunas na Dios so sakbay-Delap a kapolian lapud kaugsan to. Nisengeg ed parehon rason, sayan modernon kapolian so punasen to tan say interon sistema na mapulitikon gobierno to, minamateryalistikon komersyalismo, tan palson relihyon.
Pian makaliktar ed anggaan na sayan sistema na bengabengatla, nepeg ya imanoen so pasakbay a manlapud apalabas. Nakaukolan a paneknekan tayo so inkasikatayo a manangaro ed inkatunong, a singa saraman so waloran niliktar ed Delap. Tan para ed kililiktar nepeg tayon tumboken so simbawa ed Sofonias 2:3: “Anapen so inkatunong, anapen so kauyamoan. Nayarin sikayo so niyamot ed agew na sanok nen Jehova.”
[Litrato ed pahina 7]
Unong a si Noe tan say pamilya to so niliktar ed Delap, sirin sikayo met so nayarin kaiba na saray maliket a niliktar ed anggaan na sayan sistema