Manpatuloy ya Anapen so Panarian tan Inkatunong na Dios
“Manpatuloy sirin, ya ununan anapen so panarian tan inkatunong to, tan amin a sarayan arum a bengatla so niarum ed sikayo.”—MATEO 6:33.
1, 2. Diad anto so ginawa na saray eskribas tan Pariseos ya inpagmaliw daray kiwas ed pankaabigan ed inkasikara, tan anton pasakbay so inter nen Jesus ed saray patumbok to?
ANAPEN na saray eskribas tan Pariseos so inkatunong ed dilin dalan da, ya aliwan dalan na Dios. Aliwan satan lambengat, balet sano sikaray nankimey na saray bengatlan maabig ed inkasikara, pagmaliwen daran mansimpisimpitan a kagagawa pian nanengneng na totoo. Manlilingkor ira, ya aliwan ed Dios, noag ingen ed mismon kaapaan da. Pinasakbayan nen Jesus iray babangatan to a sumpad ontan iran pankuwankuwanan: “Paliisan yo so panggaway inkatunong ed arap na totoo pian nanengneng da kayo; tano andi anggapoy tumang yo ed Ama yo a walad katawenan.”—Mateo 6:1.
2 Pablien nen Jehova iramay mangiter ed duruka—balet aliwan diad saramay mangiter a singa ginawa na saray Pariseos. Pinasakbayan nen Jesus iray babangatan to a sumpad pangalig ed sikara: “Kanian sano mamayabol ka, agmo papaknolen so trumpeta ed arap mo, a singa gawaen na saray mansimpisimpitan ed saray sinagoga tan lansangan, pian sikaray pagalangen na totoo. Tua kuan ko ed sikayo, Sikara so angawat lan nagnap ed tumang da.”—Mateo 6:2.
3. (a) Diad anton dalan a saray eskribas tan Pariseos so akapanbayar a nagnap ed saray panangiter da? (b) Panon a say posisyon nen Jesus so miduma ed panangiter?
3 Say Griegon salita nipaakar ed ‘walan inawat da a nagnap’ (a·peʹkho) so balikas nen saman a mabetbet a pinmatnag ed saray resibon negosyo. Say usar to ed Sermon ed Palandey ipapanengneng to ya “inawat day tumang da,” salanti, “pinirmaan dalay resibo na tumang da: say kanepegan da a mangawat na tumang da so naawat, duga-duga a singa sikaray angiter la na resibo ed satan.” (An Expository Dictionary of New Testament Words, nen W. E. Vine) Saray palangkap ed duruka so nikalapagan ya insipan diad saray lansangan. Diad saray sinagoga saray kangaranan na angiiter so nibelyaw. Saramay angiter na ankabaleg a kantidad so nagkalautlan apagalangan ed panamegley a nawalaan iray yurongan ya onsublay ed saray managbangat legan na pandayew. Angiter ira pian napatnagan na totoo; sikaray anengneng tan ingloria na totoo; sirin, nayarian dan tembriay resibo parad tumang a sinmabi a manlapud panangiter da ya “Abayaran lan Amin.” Agaylan duma so posisyon nen Jesus! Mangiter “a maamot; et say Amam a makanengneng ed maamot tumangan to ka naani.”—Mateo 6:3, 4; Uliran 19:17.
Pikakasin Mamaliket ed Dios
4. Akin a saray pikakasi na saray Pariseos so sengegan na impanawag nen Jesus ed sikaran lalakin mansimpisimpitan?
4 Pablien nen Jehova iray pikakasin nipaarap ed sikato—balet aliwan singa say impanpikasi na saray Pariseos. Inkuan nen Jesus ed saray patumbok to: “Sano manpikasi kayo, aliwa kayon singa saray mansimpisimpitan; lapud labay dan manpikasin akaalagey ed saray sinagoga tan suyok na malapar iran dalan pian nanengneng na totoo. Tua kuan ko ed sikayo, Sikara so walan angala la na nagnap ed tumang da.” (Mateo 6:5) Dakerakel iray pikakasi na saray Pariseos a dasalen ed agew-agew, ed nigetar iran panaon, anggan inerman ira. Unong ed teorya, sikara so mangiter ed pribado. Diad panamegley na disenyo, anggaman, nilira dan “walad suyok na saray malapar a dalan,” a mapatnag ed totoon ondadalan ed apatiran direksion, sano onsabiy oras na panagpikasi.
5. (a) Anton kaaruman iran ag-agamil so sengegan a saray pikakasi na Pariseos so agdengelen na Dios? (b) Antoran bengatla so inyuna nen Jesus ed modelon pikakasi to, tan kasin saray totoo natan et mitunusan ed satan?
5 Diad pangiparayag na palson kasantosan, manggawa ray “andukey a pikakasi parad sakey a baraan.” (Lucas 20:47) Imbaga na sakey ya insangin tradisyon: “Saray debotadon totoo nensaman a naugalian day manalagar na sakey ya oras sakbay ya ibalikas day Tefillah [pikakasi].” (Mishnah) Diad saman balang sakey so makaseguro a makanengneng na inkadebosyon da tan onkelaw ed satan! Say ontan iran pikakasi et agto asabiy atagtagey nen say mismon kauloan da. Imbaga nen Jesus a manpikasi a maamot, ya andian na maapan pangulitulit, tan sikatoy angiter ed sikara na sakey a simplen modelo. (Mateo 6:6-8; Juan 14:6, 14; 1 Pedro 3:12) Say modelon pikakasi nen Jesus et iyuna toray manunan bengatla: “Amami a walad katawenan, nagalang komon so ngaran mo. Onsabi komoy panarian mo. Nagawa komoy linawam.” (Mateo 6:9-13) Pigpigaran totoo natan so mikabat ed ngaran na Dios, onkulang ed pamasantos. Diad ontan ginawa dan sikatoy andian na ngaran a dios. Onsabi komoy Panarian na Dios? Isipen na dakel a wadia la itan, walad limog da. Nayarin ipikasi ra a nagawa komoy linawa to, ingen gawaen na kaslakan so dilin linawa ra.—Uliran 14:12.
6. Akin a kinondena nen Jesus iray panag-ayunal na saray Judios bilang andi kabaliksan?
6 Say panayunal so awaten nen Jehova—ingen aliwan singa gagawaen na saray Pariseos. No nipaakar ed panangiter tan panagpikasi na saray eskribas tan Pariseos, kinaindan met nen Jesus so panag-ayunal bilang andiay kabaliksan: “Sano manayunal ka, utonda kayon magmaliw a maermen-impanlupa a singa ed saray mansimpisimpitan, ta balbaliwen day nengneng na kalupaan da pian nipatnag ed totoo a manayunal. Tua kuan ko ed sikayo, Sikara so walan akawat na nagnap a tumang da.” (Mateo 6:16) Ipanengneng na saray insangin tradisyon da a kaleganan na panag-ayunal na saray Pariseos so agmanuras nisay lanaan day inkasikara noag ingen poraporan day kauloan na dapol. Sano agmanayunal, maparanay a manuras iray Judios ed inkasikara tan puyokan day laman na larak.
7. (a) Panon so pangikondukta na saray patumbok nen Jesus ed inkasikara sano manayunal? (b)No nipaakar ed panag-ayunal, anto so labay nen Jehova ed agew nen Isaias?
7 No nipaakar ed panag-ayunal, imbaga nen Jesus ed saray patumbok to: “Lanam so ulom tan dilamosan mo so lupam, pian nipatnag a manaayunal ka, ya aliwan ed totoo, noag ed Amam.” (Mateo 6:17, 18) Diad panaon nen Isaias saray Judios a pinmawil ed gendat so akaromog na gayaga ed panag-ayunal da, a papairapen iray kamarerwa ra, ya itewek daray kauloan, tan manyurong ed abel a magaspang tan dapodapol. Ingen labay nen Jehova ya ibulos daray napapairap, pakanen iray naerasan, paabungan iray andian na ayaman, tan kawesan iray lakseb.—Isaias 58:3-7.
Mantipon na Mangatatawen a Kayamanan
8. Anton nansengegan a saray eskribas tan Pariseos et akabalang ed no panon a nagamoray abobon na Dios, tan anton totontonen, so nibalikas ed saginonor ed panamegley nen Pablo, kasin inkaindan da?
8 Diad ibabatik da ed inkatunong, saray eskribas tan Pariseo so akabalang no panon a nagamoray abobon na Dios tan inmarap ed panangidalangirang na totoo. Nagmaliw iran agaylan abalkot na saray tradisyon na totoo ya impaliis day nisulat a Salita na Dios. Inteen day kapusoan ed mangaraldalin a posisyon imbes a mangatatawen a kayamanan. Inkaindan da so sakey a simplen katuaan a satan a Pariseon-nagmaliw-a-Kristiano so nansulat ed saginonor iran taon: “Antokamay gawaen mo, gawaen itan ed interon-kamarerwa a singa ed si Jehova, tan aliwa ed totoo, lapud kabat yo a manlapud si Jehova a naawat yo so tumang a tawir.”—Colosas 3:23, 24.
9. Antoran kapeligroan so makapansigensigen ed saray mangaraldalin a kayamanan, balet antoy mamasiansian maligen ed peteg a kayamanan?
9 Si Jehova so interesado ed debosyon yo ed sikato, ya aliwan saray inbangko yo. Kabat to a no iner so kayamanan yo diman so puso yo. Kasin opoten na lati tan bokbok iray kayaman yo? Kasin sekaen na matatakew so padipadir a langa tan takewen itan? Odino ed sarayan modernon panaon na ekonomikon pangumanuman, kasin say ibibiliy sasaliwen et iyabeba toy pakasaliw a pakayari odino kasin say ipepelag na stock-market et napunas? Kasin say manaatagey a karakel na krimen so sengegan a natakew so kayamanan mo? Andi no satan so niatol ed tawen. Andi no say matam—et sakey a lamparaan a mansilew ed interon laman mo—so simple, a nipaarap ed Panarian na Dios tan inkatunong to. Walaan na dalan iray kayamanan a napaandi. “Agka maniirap a manpayaman. Ontunda ka a manlapud dilin kakabatan mo. Kasin inabuloyan mo so matam ya onlinggis ed satan, sano anggapo itan? Lapud andi saew a manggawa ra ed sikara na payapayak a singa say agila ya ontekkiab ya onarap ed katawenan.” (Uliran 23:4, 5) Kanian akin a manpuyat ed kayamanan? “Say inkapno na mayaman agmangitepel ed sikato ya onugip.” (Eclesiastes 5:12) Nonoten so pasakbay nen Jesus: “Agkayo nayarin paaripen ed Dios tan ed Kayamanan.”—Mateo 6:19-24.
Pananisian Mamaandi na Kapagaan
10. Akin ya importanti a nawalaan kayo na pananisia ed Dios ya imbes ed say materyal iran kayaryan, tan antoy simbawa ya inter nen Jesus?
10 Labay nen Jehova a say pananisiam et diad sikato, ya aliwan ed materyal iran kayaryan. “Et no anggapoy pananisia imposiblin napaliket, ta say ondago ed Dios nakaukolan toy manisia ed sikato tan sikatoy magmaliw a mananumang ed saray mananap ed sikato.” (Hebreos 11:6) Inkuan nen Jesus: “Anggan sano say too et walaan na daakan say bilay to so andi ed saray bengabengatlan bebenbenan to.” (Lucas 12:15) Saray minilmilyon ed banko et agto napankimey iray bala odino sakey a naksawan a puso et manbomba. Kanian ed “sayan bengatla ya ibagak ed sikayo,” intuloy nen Jesus ed Sermon to ed Palandey: “Ontunda kayon manpaga ed panagbilay yo no antoy kanen yo odino antoy inumen yo, odino nipaakar ed lamalaman yo no antoy ikawes yo. Agta mamabli so kamarerwa nen say tagano tan say laman nen say inkawes?”—Mateo 6:25.
11. Iner so akaromogan nen Jesus ed dakel iran ilustrasyon to, tan panon a saya so nidemostra to ed Sermon to ed Palandey?
11 Si Jesus so sakey ya onsiano ed berbal iran ilustrasyon. Isipen to iraman inerman a sikatoy onnengneng. Anengneng to so sakey a biin manisilew ed sakey a lampara tan ginawa to itan a sakey ya ilustrasyon. Akanengneng na sakey a pastol a mangibibiig na karnero a manlapud kanding; nagmaliw itan a sakey ya ilustrasyon. Akanengneng na saray ugugaw a manggagalaw ed tiendaan; nagmaliw itan ya ilustrasyon. Tan ontan met ed Sermon ed Palandey. Unong a sikatoy nanpaliwawa nipaakar ed kapagaaan ed pisikal iran kakaukolanen, akanengneng na saray ilustrasyon ed saray manok a mantektekkiab tan saray lirios a mangakawes ed saray pukdol. Kasin saray manok et mantanem tan manani? Andi. Kasin saray lirios et mankimey tan maniramey? Andi. Ginawa iratan na Dios; asikasoen to ra. Sikayo, anggaman kuan, so mamabli nen saray manok tan lirios. (Mateo 6:26, 28-30) Inter to so Anak to parad sikayo, aliwan parad sikara.—Juan 3:16.
12. (a) Kasin saray ilustrasyon nipaakar ed saray manok tan saray rosas et mankabaliksan ya agmankimey iray babangatan nen Jesus?(b) Anton punto so gagawaen nen Jesus nipaakar ed kimey tan pananisia?
12 Ag-ibabaga dia nen Jesus ed saray patumbok to ya agkaukolan ira a mankimey pian mangan tan kawesen so inkasikara. (Nengnengen so Eclesiastes 2:24; Efeso 4:28; 2 Tesalonica 3:10-12.) Diad saman a kabuasan, saray manok so okupadon mankokoykoy na tagano, mankakarawan, mangagaway kubong, oniirong ed saray iknol, a papakanen iray sisiw da. Sikaray mankikimey ingen agmanaaborido. Saray rosas met so onkupadon mangilelereg na saray lamot da ed dalin pian mananap na danum tan mineral tan mangibaki ed saray bulong da a makaromog na sinag na banwa. Nepeg ya ontatken ira tan ombulaklak tan manbukel da sakbay ya ompatey. Sikaray mankikimey ingen agmanaaborido. Mangitarya so Dios a parad saray manok tan lirios. ‘Agta kasin nagkalalo ni a tarokan to kayo, sikayon walaan na melag a pananisia?’—Mateo 6:30.
13. (a) Akin a matukotukoy parad si Jesus ya usaren so sukat a sankasiko sano mansasalita nipaakar ed idukey na dukey na bilay na sakey? (b) Panon yon parukuyey bilay yo ed andi-angaan a minilmilyon a milyas, a singa onman?
13 Kanian nawalaan na pananisia. Agmapaga. Say kapagaan so agmanalat. “Siopa ed sikayo so mapaga,” itepet nen Jesus, “et makapangarum na sankasiko ed dukey na bilay to?” (Mateo 6:27) Balet akin a si Jesus so angisalaysay na sakey a sukat na pisikal a distansya, sankasiko, ed panukat na panaon ed dukey na bilay? Anganko lapud mabetbet ya ipapara na Biblia so dukey na bilay na katooan ed sakey a panagbiahe, a manguusar na saray balikas a “say dalan na saray managkasalanan,” “say dalan na matunong,” sakey ‘a maawang a dalan na kadederal,’ tan sakey ‘a mainget a dalan ed bilay.’ (Salmo 1:1; Uliran 4:18; Mateo 7:13, 14) Saray inagew-agew a kapagaan ed kakaukolan so agmamarukey na bilay na sakey ya anggan melmelag, “sankasiko,” a singa salitaen. Ingen wala so sakey a dalan pian parukuyen so bilay yo na andi-anggaan a minilyon a milyas, a singa onman. Aliwan ed panpaga tan ibagan: “Anto so kanen tayo?” odino “Anto so inumen tayo?” odino “Anto so ikawes tayo” noagta diad panamegley a walaan na pananisia tan panggawa no anto so ibabaga nen Jesus ed sikatayon gawaen: “Manpatuloy ya anapen ya ununa so panarian tan inkatunong to, tan amin na sarayan arum a bengatla so niarum ed sikayo.”—Mateo 6:31-33.
Pakagamor ed Panarian na Dios tan Inkatunong To
14. (a) Anto so tema na Sermon ed Palandey? (b) Diad anton aliwa a dalan so inanap na saray eskribas tan Pariseos ed Panarian tan inkatunong?
14 Diad panangigapo na balikas to ed Sermon ed Palandey, sinalita nen Jesus so Panarian ed katawenan a kayaryan na saramay sinonot ed espiritual a pankaukolan. Diad komapat a balikas, inkuanto a saramay narasan tan napgaan parad inkatunong so napano. Dia namparan inyuna nen Jesus so Panarian tan inkatunong nen Jehova. Sikara so tema na Sermon ed Palandey. Saratan so ebat ed kakaukolanen na amin a katooan. Ingen ed anton pamaakaran a say Panarian na Dios tan inkatunong na Dios a nayarin nagamoran? Panon tayon manpatuloy ya anapen iratan? Aliwan diad paraan ya inpanggawa na saray eskribas tan Pariseos. Anapen da so Panarian tan inkatunong ed panamegley na Mosaikon Ganggan, ya ibabaga dan nilaktip iray insangin tradisyon, lapud manisia ra a say namparan nisulat a Ganggan tan insangi iran tradisyon et inter na Dios ed panamegley nen Moises ed Palandey Sinai.
15. (a) Unong ed saray Judios, kapigan so inggapo na insangin tradisyon da, tan panon so impangipaalagey da a mas ni nen say Mosaikon Ganggan? (b) Kapigan a tuan ginmapo irayan tradisyon, tan ed anton epekto ed Mosaikon Ganggan?
15 Say tradisyon da nipaakar ed saya so imbagan: “Inawat nen Moises so Ganggan [paimanod-leksab, “Say ‘Insangin Ganggan’”] a nanlapud Sinai tan inter ed si Josue, tan si Josue ed saray mamatatken, tan saray mamatatken ed saray Propeta; tan inter na saray Propetas ed lalaki na Baleg a Sinagoga.” Diad dugan panaon say insangin ganggan da so nitandoro a mas ni nen say nisulat a Ganggan: “[No] sikatoy makalukso ed saray salita na [nisulat] a Ganggan, sikato so agtetelen,” balet no “iyarum toray salita na Eskribas [insangi iran tradisyon], sikato so natetel.” (Mishnah) Agginmapoy insangin tradisyon da ed Sinai. Diad tua, ginapoan dan tiponen a maples ed ngalngali duaran siglo sakbay nen Kristo. Inaruman, binawasan da a manlapud satan, tan binaliwala so nisulat a Mosaikon Ganggan.—Ipareng so Deuteronomio 4:2; 12:32.
16. Panon a sinmabi so inkatunong na Dios parad katooan?
16 Say inkatunong na Dios so sinmabi ya aliwa ed panamegley na Ganggan balet nisian a manlapud satan: “Ta lapu ed gawa na ganggan anggapoy laman a napatunongan ed arap to, ta dia ed panamegley na ganggan et suston pikakabat ed kasalanan. Balet nilikud ed ganggan say inkatunong na Dios so walan nipatnag, a tasian na Ganggan tan saray Propetas; on, salanti say inkatunong na Dios ed panamegley na pananisia ed si Jesu-Kristo.” (Roma 3:20-22) Kanian say inkatunong na Dios so sinmabi ed panamegley na pananisia ed si Kristo Jesus—a saya so magenap a “tasian na Ganggan tan saray Propetas.” Saray Mesianikon propesiyas so asumpal ed si Jesus. Sinumpal to met so Ganggan; a satan so nakal ed impangipasak ed panamairapan a kiew to.—Lucas 24:25-27, 44-46; Colosas 2:13, 14; Hebreos 10:1.
17. Unong ed si apostol Pablo, panon a sinmaew iray Judios ed pakaamta na inkatunong na Dios?
17 Sirin, say apostol Pablo so angisulat ed sinaewan na saray Judios ed pananap na inkatunong: “Ta itdan kora na pamintuaan a walay seseg da ed Dios; balet aliwan unong ed suston pikakabat; ta, dia ed agda pikakabat na inkatunong na Dios balet aanapen a mangiletneg na kien da, agda pinauleyan so inkasikara ed inkatunong na Dios. Ta si Kristo so kasumpalan na Ganggan, pian balang sakey a manaagamil na pananisia so nawalaan na inkatunong.” (Roma 10:2-4) Insulat met nen Pablo so nipaakar ed si Kristo Jesus: “Say ag-akaamta na kasalanan ginawa toy kasalanan lapud sikatayo, pian magmaliw tayon inkatunong na Dios ed panamegley to.”—2 Corinto 5:21.
18. Panon ya inkuenta na saray Judios a tradisyonalista, Griegon piloso, tan “saramay tinawag” a ‘si Kristo ya impasak’?
18 Inkuenta na saray Judios so manpapanabos a Mesias a maletey. Saray Griegon pilosopo et mamalaw ed ontan a Mesias a kakulangkulangan. Anggaman ontan, satan so unong ya inyabawag nen Pablo: “Namparan saray Judios kerewen da so tanda tan anapen na saray Griego so kakabatan; balet ipulong mi si Kristo ya impasak, ya akagapolan ed saray Judios balet kakulangkulangan ed saray Hentil; anggaman ontan, diad saramay tinawag, a namparan Judios tan Griego, si Kristo a pakayariy Dios tan kakabatan na Dios. Lapud say kakulangkulang a bengatla ed Dios so masmakabat nen saray totoo, tan say maletey a bengatla ed Dios so masmabiskeg nen saray totoo.” (1 Corinto 1:22-25) Si Kristo Jesus so pangipatnag na pakayari tan kakabatan na Dios tan satan so pamaakaran na inkatunong na Dios tan andi-anggaan a bilay parad matulok a katooan. “Anggapo so kilalaban ed siopakaman, lapud anggapo so sananey a ngaran ed silong na tawen a walan niiter ed limog na totoo a nayarin sikatayoy nilaban.”—Gawa 4:12.
19. Anto so ipanengneng na ontumbok ya artikulo?
19 Say ontumbok ya artikulo so mangipanengneng a no sikatayoy makaliktar ed kadederal tan nagamoray andi-anggaan a bilay, nepeg tayon manpatuloy ya anapen so Panarian na Dios tan inkatunong to. Nagawaan itan aliwa lambengat ed italineng ed saray salita nen Jesus noag ingen diad panggawa met ed saratan.
Repaso Iran Tepet
◻ Diad anto a saray Judion relihyonista ya impagmaliw daray palangkap na panangasi, pikakasi, tan panag-ayunal?
◻ Iner so maligen a pasen na pangiatolan na kayamanan yo?
◻ Akin a nepeg tayon ikainday paga ed materyal iran kakaukolanen?
◻ Antoy palson ibabaga so ginawa na saray Judios nipaakar ed lapuan na insangi iran tradisyon da?
◻ Diad panamegley na anto ya onsabiy Panarian na Dios tan inkatunong to?
[Litrato ed pahina 14]
Labay na saray Pariseos a manpikasin manalalagey ed saray suyok na lansangan, no iner a sikaray mapatnag ed saray totoo