Kasin Reresistian Yo so Espiritu na Mundo?
“Inawa’tayo, aliwa’n say espiritu na mundo, no ag say espiritu a manlapu ed Dios.”—1 CORINTO 2:12.
1, 2. Anton trahedya nipaakar ed makasamal a dagem so agawa ed Bhopal, India, balet anton lalon makapatey a “gas” so nasusungap ed sankamundoan?
SAKEY ya ambetel a labi ed Disyembre nen 1984, wala so makapakebbiew ya agawa ed Bhopal, India. Diad satan a syudad, wala so sakey a planta na kemikal, tan diad satan a labi na Disyembre, sakey a balbula so ag-inmandar na susto ed sakey ed saray tanken walaan na gas. Biglan toniladan methyl isocyanate so ginmapon sinmengaw. Awit-awit na dagem, sayan makapatey a gas so linmoob ed kaabungan tan ed saray pamilyan nauugip. Say bilang na inatey so nilibo, tan dakel ni so nagmaliw a baldado. Saman so sankaugsan ya aksidenti ed industriya anggad saman a panaon.
2 Nanermenan na totoo itan sanen nadngelan da so agawa ed Bhopal. Balet anggaman satan so makapatey, say gas a sinmengaw diman so amatey na daiset labat a totoo nen say papateyen ed espiritual a paraan na sakey a “gas” a nasusungap ya inagew-agew na totoo ed sankamundoan. Tatawagen na Biblia itan ya “espiritu na mundo.” Saman so makapatey a dagem ya induma nen apostol Pablo ed espiritun manlapud Dios sanen inkuanton: “Et ingen ta inawa’tayo, aliwa’n say espiritu na mundo, no ag say espiritu a manlapu ed Dios; ta pian nakabatan tayo so saray bengatla a niiter a mabolos ed sikatayo ed Dios.”—1 Corinto 2:12.
3. Anto ta so “espiritu na mundo”?
3 Anto ta a talaga so “espiritu na mundo”? Unong ed The New Thayer’s Greek English Lexicon of the New Testament, say gendagendat a kabaliksan na salitan “espiritu” (Griego, pneuʹma) et “say disposisyon odino impluensya a mamapano tan mamabanlong ed kamarerwa na siopaman.” Say sakey a too so nayarin nawalaan na mauges odino maong ya espiritu, odino disposisyon. (Salmo 51:10; 2 Timoteo 4:22) Say sakey a grupo met na totoo so nayarin nawalaan na espiritu, odino manunan disposisyon. Nansulat si apostol Pablo ed kaaro ton Filemon: “Say gracia na Katawan tayo a Jesu-Cristo so wala komon ed espiritu yo [ya impanengneng yo].” (Filemon 25) Ontan met—balet diad malalaknab a paraan—say mundo ed inkalapagan so walaan na matalonggaring a disposisyon, tan saya so “espiritu na mundo” a tinukoy nen Pablo. Unong ed Word Studies in the New Testament nen Vincent, “say kabaliksan na balikas et say prinsipyon mauges a mamapakiwas ed matungangan mundo.” Saya so makasalanan a tendensya a mangiimpluensya ed kanonotan na mundo tan makaimpluensyan tuloy ed kakikiwas na totoo.
4. Siopa so panlalapuan na espiritu na mundo, tan anto so epekto na sayan espiritu ed saray totoo?
4 Sayan espiritu so makasamal. Akin? Lapud saya so manlalapud “principe na saya’n mundo,” si Satanas. On, sikatoy tatawagen a “pangolo na pakayari dagem, na espiritu a natan mangawa ed saray anak na kasusumpa.” (Juan 12:31; Efeso 2:2) Satan so mairap a paliisan a “dagem,” odino “espiritu a natan mangawa ed saray anak na kasusumpa.” Saya so walad inerman a pasen na sosyedad na too. No sungapen tayo iya, gagapoan tayon iyadapta iray awawey to, saray gagala to. Say espiritu na mundo so mamapaseseg ed ‘panbilay unong ed laman,’ salanti, unong ed makasalanan ya ag-inkayadyari tayo. Satan so mangitonton ed ipapatey, “ta no manbilay kayo onong ed laman, nakaokolan ya onpatey kayo.”—Roma 8:13.
Iyarawi ed Espiritu na Sayan Mundo
5. Panon so sikakabat ya inkiwas na sakey a Tasi ed agawan desyang ed Bhopal?
5 Diad desyang ya agawa ed Bhopal, sakey a Tasi nen Jehova so abangon lapud saray sirena tan ed mabayanin angob na makasamal a gas. Tampol ton binangon so pamilya to tan pinaapura toran impaway a mamaarap ed lansangan. Tinmundan agano pian likasen so direksyon na dagem, insan akiseksekan pian onlusot ed agulon karaklan tan intonton to so pamilya to ed toktok na pukdol diad paway na syudad. Diman et ayarian dan pinano iray bala ra na presko, malinis a dagem a manlalapud asingger a linok.
6. Iner so nayarin laen pian napaliisan so espiritu na mundo?
6 Wala ta so atagey a pasen a nayarian tayon laen pian nasalimbengan manlapud satan a makasamal a “dagem” na sayan mundo? Kuan na Biblia a wala. Bangta akanengneng ed agew tayo, nansulat si propeta Isaias: “Et nagawa dia ed saray kaonoran ya agew, a say palandey na abung nen Jehova niletneg ed toktok na saray palandey, tan nipatagey ed labas na saray pokdol; et saray amin a nacion onagos ira ya anga ed sikato. Et dakerakel a baley so onla tan kuan da, Dago kayo, tan ontatdang itayo ed palandey nen Jehova, ed abung na Dios nen Jacob; ta ibangat to itayo ed saray dalan to, tan manakar itayo dia ed saray basbas to. Ta manlapu ed Sion onpaway so tunong, tan say salita nen Jehova manlapu ed Jerusalem.” (Isaias 2:2, 3) Say atagey a pasen na tuan panagdayew, say nipaatagey a “palandey nen Jehova,” so alenleneg a lugar ed sayan planeta a bulos manlapud pakaalipanesan, makasamal ya espiritu na sayan mundo. Ditan a bulos ya unagos so espiritu nen Jehova ed leet na saray matoor a Kristiano.
7. Panon a nisalba so dakel manlapud espiritu na mundo?
7 Dakel a datin manusungap ed espiritu na sayan mundo so mangagayaga ed pakainawaan a mipadpara ed asagmak na saman a Tasi ed Bhopal. Kayari impanaglawi ed “saray anak na kasusumpa” a manlilinawa ed dagem, odino espiritu, na sayan mundo, kuan nen apostol Pablo: “Diad pegley na saraman sikatayo met ya amin nen saman a panaon nanbilay itayo ed saray kaalakan na laman tayo, a sinumpal tayo so saray kaliktan na laman tan saray kanonotan, tan dia ed inkatoo anak to itayo ed sanok, a singa saray arum. Balet say Dios, bangta mayaman ed panangasi, lapu ed baleg ya aro to ya inpangaro to ed sikatayo, angan wala itayo nen saman ya inatey la lapud saray inpankakasalanan tayo, binilay to itayo ya inpiolop ed Cristo (lapu ed gracia nilaban kayo).” (Efeso 2:3-5) Saray totoo ya andi lay susungapen da et say makasamal a dagem ed sayan sistema na bengabengatla so inatey ed espiritual a pantalos. Anggaman ontan, lapud si Jehova, minilyon natan so onbabatik a mamaarap ed atagey a pasen tan napapaliisan itan a makapatey a kipapasen.
Saray Pakapatnagan na “Espiritu na Mundo”
8, 9. (a) Anto so mangipapanengneng a sikatayo so nepeg a lawas manbantay sumpad espiritu na mundo? (b) Panon a naimpluensyaan itayo na espiritu nen Satanas?
8 Say makapatey a dagem nen Satanas so siansian onliliber ni ed kaliberliber tayo. Nepeg a sikatayoy akabantay tan agbalot nakaruskos, a papawil ed mundo, angangko ta anggad punton sikatayo so agmakaengas ed espiritual a pantalos. Saya so mankakaukolan na mantultuloy a panbantay. (Lucas 21:36; 1 Corinto 16:13) Alimbawa, kunsideraen iyan katuaan. Amin a Kristiano so makaamta ed saray estandarte nen Jehova ed moralidad tan agbalot mipakna a saratan a marutak ya agamil a singa pikakalugoran, pilalawanan, tan homoseksualidad so abobonan. Ingen, kada taon ngalngalin 40,000 a sinansakey so nadedespilosip manlapud organisasyon nen Jehova. Akin? Mabetbet a say sengegan et lapud sarayan marutak ya agamil. Panon a nagawa itan?
9 Lapud amin tayo et ag-ayadyari. Say laman so maletey, tan sikatayo so kaukolan a naynay a mipuligesgesan sumpad saray mauges ya inklinasyon ya ipaparungtal na kapusoan tayo. (Eclesiastes 7:20; Jeremias 17:9) Anggaman ontan, saratan a mauges ya inklinasyon so ipapaseseg na espiritu na sayan mundo. Dakel a walad sayan mundo et anggapoy nanengneng dan mauges ed imoralidad, tan say ideyan anggan dinan et nayari so kabiangan na inklinasyon na sistema na bengabengatla nen Satanas. No iwalwal tayo so inkasikatayo ed ontan a kanonotan, siempre, wala so tsansan sikatayo so manisip a singa say mundo. Agmanbayag, saratan a marutak a kanonotan so nayarin manbunga na mauges iran pilalek a mansumpal ed seryoson kasalanan. (Santiago 1:14, 15) Manteyengteyeng tayon paleksab ed palandey na tuan panagdayewan ed si Jehova a mamaarap ed makapadimla iran patar ed mundo nen Satanas. Anggapo so siopaman a mabulos a mansiansia diman so manawir ed andi-anggaan a bilay.—Efeso 5:3-5, 7.
10. Anto so sakey a pakapatnagan na dagem nen Satanas, tan akin a saya so nepeg ya arawian na Kristianos?
10 Say espiritu na mundo so papaneknekan na interon kaliberliber tayo. Alimbawa, wadtan so anggapoy respeto, manludlurey ya awawey na dakel ed kabibilay. Lapud anggapo lay panagmatalek ed abulok odino agmakanepegan iran pulitiko tan imoral, maagum iran relihyoson pangulo, sikaray mansasalitan andian na panamagalang anggan nipaakar ed seryoso iran bengatla. Reresistian na saray Kristiano iyan ikiling. Anggaman sikatayo so maong a manpaelek, aarawian tayo so pangitarok ed kongregasyon na makapaludlurey ya espiritu na kaandiay respeto. Diad panagsalita na sakey a Kristiano et mangiwandag na takot ed si Jehova tan inkadalisay na puso. (Santiago 3:10, 11; ipareng so Uliran 6:14.) Balanglan sikatayo so malanguer odino matatken, say panagsalita tayo so nepeg a “natekepan lawas na liga, alaokan na asin, pian nakabatan yo no panon so nepeg [tayo] a yebat ed balang sakey.”—Colosas 4:6.
11. (a) Anto so komaduan aspekto na espiritu na mundo? (b) Akin a duma iray Kristiano manlapud saramay mangipapanengneng na sayan aspekto?
11 Sakey nin kaslakan ya inklinasyon a mangipatnag na espiritu na sayan mundo et say gula. Say mundo so naaapag-apag na saray panggula tan kolkolan lapud rasa, tribu, nasyon, tan anggan saray personal ya agpantatalosan. Agaylan magmaong iray bengatla no wala so aktibon puersa na Dios! Insulat nen apostol Pablo: “Aleg ya itumang yo ed angan siopa so mauges ed mauges. Pansesegan yo so saray bengatla a makapagalang ed arap na ganagana a too. No nayari, dia ed angangaan na nayarian yo, manayam kayo ed [kareenan] ed ganaganay totoo. Aleg a sikayo a dili so onbales, inararo, no ag ingen itdan na pasen so sanok na Dios: ta nisulat; Siak so akankien na panamales; siak so ontumang naani, kuan na Katawan. Kanian, no say kabusol mo et narasan pakan mo; no napgaan, painum mo: ta dia ed pangawam na saya, ngalab na apuy so ibonton mo ed olo to. Ag ka pararaeg ed mauges; no ag ingen say maong so panaeg mo ed mauges.”—Roma 12:17-21.
12. Akin ya aarawian na Kristianos so materyalismo?
12 Isasagyat met na espiritu na mundo so materyalismo. Lapud ipapaseseg na mundo so komersyo, dakel so sinononot ed sankabaloan iran kagawaan, say sankabaloan ya uso, sankabaloan a modelo na kotse. Sikaray aripen na “kilalawan na mata.” (1 Juan 2:16) Susukaten na maslak so itatalona da ed bilay diad panamegley na kabaleg na abung da odino kantidad na kuarta ran walad banko. Saray Kristiano, a manusungap ed malinis ya espiritual a dagem ed atagey a palandey na puron panagdayewan ed si Jehova, so manreresisti ed onian inklinasyon. Kabat da a say sakey a desididon pangegemtan ed materyal a bengabengatla so nayarin makadesyang. (1 Timoteo 6:9, 10) Impanonot nen Jesus ed saray babangatan to: “Ta say bilay na too andi ed karakel na saray bengatla a bebenbenan to.”—Lucas 12:15.
13. Antoniran arum a kaaruman a pakapatnagan na espiritu na sayan mundo?
13 Wala niray arum a pakapatnagan na mauges a “dagem” na sayan mundo. Say sakey et say espiritu na rebelyon. (2 Timoteo 3:1-3) Agta naiimanom a dakel a totoo so agla mikokoopera ed pakauley? Naimatonan mo ta ed sekular a trabahom so kaslakan ya agmantrabaho nilikud no wala so manbabantay? Pigaran totoo so kabat mon agtinmulok ed saray ley—angangko ta nansaol ed saray buis da odino nantakew ed pantratrabahoan da? No maneeskuela ka ni, adismaya ka ta ed pamasyam lapud leleglemewen na saray kaklasem iray matalona ed panagaral da? Amin na saraya so pakapatnagan na espiritu na mundo a nepeg a resistian na saray Kristiano.
No Panon a Resistian so Espiritu na Sayan Mundo
14. Diad antoran paraan a saray Kristiano so duma manlapud saray aliwan Kristiano?
14 No ontan, panon tayon naresistian so espiritu na mundo anta sikatayo so manbibilay ed mundo? Kaukolan tayon tandaan ya inerman a kawalaan tayo diad pisikal a paraan et agtayo kabiangan na mundo ed espiritual a paraan. (Juan 17:15, 16) Saray kalat tayo et aliwan saray kalat na mundo. Say panmoria tayo ed saray bengatla so duma. Sikatayo so maespiritual a totoo, mansasalita tan maniisip “ya aliwa a dia ed saray salita ya ibabangat na kakabatan na to-o, no ag say ibabangat na Espiritu; a panpaparaen so saray bengatla a maespiritu ed saray maespiritu.”—1 Corinto 2:13.
15. Panon tayon naresistian so espiritu na mundo?
15 Anto so nagawaan na sakey a too no naimano to so inkasikato ed lugar a walaay polusyon na makasamal a gas? Nayarin sikato so mangisulong na gas mask ya akakabit ed sakey a malinis a suplay na dagem, odino nayarin sikatoy onalis ed saman a lugar. Pian naarawian so dagem nen Satanas, sarayan metodo so panibaen. Anggad nayari, panggunaetan tayon arawian so antokaman a bengatlan makatulong ed espiritu na mundon makaapekto ed panag-isip tayo. Diad ontan et naarawian tayo so mauges a pililimog, tan agtayo niwalwal so inkasikatayo ed antokaman a nengneng na panligliwaan a mangiyaalibansa na karawalan, imoralidad, espiritismo, rebelyon, odino antokaman niran gawa na laman. (Galacia 5:19-21) Anggaman kuan, lapud sikatayo so manbibilay ed mundo, agtayon sigpot a naarawian so kiwalwal ed sarayan bengatla. Kanian sikatayoy sikakabat ya onkikiwas no walaan tayoy pisisiglaotan ed sakey a mangiiter na espiritual a preskon dagem. Papanoen tayoray espiritual a bala tayo, a singa panangibaga, diad regular ya iyaatendi ed saray miting, personal a panagaral, Kristianon kimey tan pililimog, tan pikakasi. Diad onian paraan, no wala so onsengaw a dagem nen Satanas tan makaloob ed espiritual a bala tayo, say espiritu na Dios so mamabiskeg ed sikatayon mangipulisay ed satan.—Salmo 17:1-3; Uliran 9:9; 13:20; 19:20; 22:17.
16. Panon tayon napaneknekan a sikatayoy walaan na espiritu na Dios?
16 Say espiritu na Dios so mamasimbalo ed sakey a Kristiano pian duma manlapud saramay kabiangan na sayan mundo. (Roma 12:1, 2) Inkuan nen Pablo: “Say bunga na Espiritu sikato so aro, liket, deen kasungdoan, kaoyamoan, kaabigan, sisia, tayadno, dangka. Angapo so gangan ya onsumpa ed sarayan nengneng.” (Galacia 5:22, 23) Say espiritu na Dios so mangiiter met ed sakey a Kristiano na araldalem a pakatalos ed saray bengatla. Inkuan nen Pablo: “Saray bengatla a kien na Dios angapo so mikabat, no ag say Espiritu na Dios.” (1 Corinto 2:11) Kaslakan, “saray bengatla a kien na Dios” et lalaktipen toray katuaan a singa say dondon bagat, Panarian na Dios ed silong nen Jesu-Kristo, say ilalo ed andi-anggaan a bilay, tan say asingger lan pakaekal na sayan marelmeng a mundo. Diad tulong na espiritu na Dios, nakakabatan tan aawaten na saray Kristiano irayan bengatla bilang katuaan, tan saya so manggagawa ed panmoria ra ed bilay a duma manlapud panmoria na totoo ed mundo. Sikaray kontento ed pakaromog na gayaga ra ed panaglingkor ed si Jehova natan, tekep na ilalon manlingkor ed sikato ed anggapoy anggaan a panaon ya onsabi.
17. Siopa so angipanengneng na superlatibon ehemplo na panagresisti ed espiritu na mundo, tan panon?
17 Si Jesus so superlatibon ehemplo para’d saramay manreresisti ed espiritu na sayan mundo. Ag-abayag kayari na bautismo nen Jesus, nanggunaetan nen Satanas a sikatoy iyarawi ed panaglingkor ed si Jehova diad impangiparungtal na taloran tukso. (Mateo 4:1-11) Say unor et nipaakar ed posibilidad a nagamoran nen Jesus so panguley ed interon mundo a kasalat na sakey lambengat a gawan pandayew ed si Satanas. Nayarin inkatunongan komon nen Jesus: ‘Bueno, gawaen ko so pandayew, tan kayari pakawat ko na pananguley ed mundo, siak so magbabawi tan ompawil ed pandayew ed si Jehova. Bilang manuley na mundo, niwala ak ed lalon magmaong a kipapasen pian nagunggunaan so katooan nen say natan a sakey ak lambengat ya alwagin nanlapud Nazaret.’ Aliwan ontan so impankatunongan nen Jesus. Sikato so akaparaan a manalagar anggad iter ed sikato nen Jehova so panguley ed mundo. (Salmo 2:8) Diad saman a pankanawnawa, tan ed amin a pankanawnawa ed bilay to, niresistian to so makasamal ya impluensya na dagem nen Satanas. Diad ontan et atalo to iyan mundo a napno na espiritual a polusyon.—Juan 16:33.
18. Panon a mangitatarok na dayew ed Dios so panresisti tayo ed espiritu na mundo?
18 Inkuan nen apostol Pedro a tumboken tayon maapit iray bakat nen Jesus. (1 Pedro 2:21) Anto ni so magmaong nen say satan ya ehemplon natumbok tayo? Diad sarayan kaunoran ya agew, diad impluensya na espiritu na mundo, saray totoo so lalon nimemedmer ed kaugsan. Agaylan makapakelkelaw a diad utel na ontan a mundo, say atagey a pasen na panagdayewan ed si Jehova so akatalindeg a dalisay tan malinis! (Miqueas 4:1, 2) Peteg, say pakayari na espiritu na Dios so nanenengneng ed bengatlan minilyon ya oonla ed panagdayewan ed Dios, a manreresisti ed kasmak ya espiritu na sayan mundo tan mangitatarok na galang tan dayew ed si Jehova! (1 Pedro 2:11, 12) Komon ta amin tayo so magmaliw a desididon mansiansia ed satan ya atagey a pasen anggad ekalen na aturon Ari nen Jehova iyan marelmeng a mundo tan ibantak ed kaaralman si Satanas a Diablo tan saray demonyo to. (Apocalipsis 19:19–20:3) Insan, say espiritu na sayan mundo so naandi la. Agaylan abendisyonan a panaon itan!
Kasin Nisalaysay Mo?
◻ Anto so espiritu na mundo?
◻ Anto so epekto na espiritu na mundo ed totoo?
◻ Anto so arum a pakapatnagan na espiritu na mundo, tan panon tayon naarawian itan?
◻ Panon tayon ipanengneng a walaan itayo na espiritu na Dios?
◻ Antoran bendisyon so nagamoran na saramay manreresisti ed espiritu na mundo?
[Litrato ed pahina 16, 17]
Say espiritu na mundo so manlalapud si Satanas
Pian naarawian so espiritu na mundo, onbatik a mamaarap ed atagey a pasen a panagdayewan ed si Jehova