Panumbok ed Saray Bakat na Atateng Ko

UNONG ED SALAYSAY NEN HILDA PADGETT

“Say bilay ko so nededika ed panaglingkor ed Sankatagyan,” nabasa ed report na palapagan, “tan agko makapanlingkor ed duaran katawan.” Sarayan salita so imbalikas ko ed saray autoridad na British Ministry of Labour and National Service nen 1941 diad impangipresentak na katunongan kon ipulisay so ganggan dan pantrabahok ed ospital legan na Guerra Mundial II. Agnambayag lapud agko inyabuloy et siak so pinakasalananan tan asentensyaan a nipriso na taloy bulan.

ANTO so angitarok ed siak ed sayan mairap a kipapasen? Andi, aliwan lapud kapritso odino rebelyoson walna na inkatobonbalo. Imbes, saray rason so mangipapaarap sanen siak ni so sakey ya ugaw.

Say Seseg nen Tatay ed Panarian

Nen Hunyo 5, 1914, siak so niyanak ed Horsforth asingger ed Leeds, diad amianen na Inglatera. Saray atateng ko, a di Atkinson tan Pattie Padgett, so managbangat ed Sunday-school tan membro na choir ed Primitive Methodist Chapel a ditan et si tatay so tumutugtog na organo. Sanen siak ni so ugaw, say ayaman mi so malikeliket nilikud ed sakey a bengatla. Naaburido si Tatay ed kipapasen na mundo. Kagula toy guerra tan karawalan tan sisiaen to so ganggan na Biblia ya: “Agka mamatey.”​—Exodo 20:13, King James Version.

Nen 1915 et pinaseseg na gobierno so amin a tobonbalon lalaki a manbulontaryon mansundalo tan diad ontan et napaliisan so kapalistan pilit ed militar. Tekep na panduaruwa, si tatay so nansiansian sanagew ya akaalagey ed uran legan ya aalagden so turno ton manparehistro bilang sundalo. Diad mismon tinmumbok ya agew, nauman so batik na interon bilay to!

Legan a mantratrabaho bilang tubero ed sakey a baleg ya abung, akitongtong ed arum a katrabahoan to nipaakar ed nagagawa’d mundo. Inikdan na hardenero na sakey a melag a tract, Gathering the Lord’s Jewels. Insempet iman nen Tatay, inulit-ulit ton binasa. “No satan so katuaan,” kuanto, “sirin amin nin bengatla so aliwa.” Kaimbuasan, sikatoy kinmerew na nagkalalon impormasyon, tan kada labi anggad palbangon ya inaral toy Biblia diad loob na taloran simba. Amta ton aromog toy katuaan! Simba, Enero 2, oniay inkuan na diary to: “Mimisa kami ed Kapelya ed kabuasan, tan diad labi et onatendi ed I.B.S.A. [International Bible Student Association, a singa pakakabkabat ed Tastasi nen Jehova ed saman diad Inglatera]​—ya aaralen so Hebreos 6:9-20​—say inmunan indalaw ko ed saray agagi.

Linmesan tampol so isusumpa. Inisip na kakanayon tan kakaiba mi ed kapelya a naaambagel si Tatay. Balet akapandesisyon la. Nagmaliw a manuna iran bengatla ed bilay to iray miting tan panagaral, tan kasabi Marso et insimbolo toy dedikasyon to ed si Jehova diad bautismo ed danum. Kayari pigaran simban iyaatendi nen Tatay a bukbukor ed saray miting, sinmawa met lay Nanay ed kakaandi to. Inkarga ak nen Nanay ed pram ko tan inakar so waloran kilometro a mamaarap ed Leeds, kasumsumpal na miting sanen akasabi kami. Alay liket nen Tatay. Manlapu lad saman, say pamilya mi so nankakasakey ed serbisyo ed si Jehova.

Agaylay irap na kipapasen nen Tatay​—sakey a boluntaryo ed militar tan diad pigaran simba et agto la labay so manserbi lapud konsiensia. Sanen pinatawag, agto la labay so manbenben na paltog, tan nen Hulyo 1916 et inarap to so primero ed saray limaran court-martial, sikatoy asentensyaan na 90 ya agew ed prisoan. Kayari primeron sentensya, si Tatay so nambakasyon na duaran simba, a tinumbokan na sakey nin court martial tan nikulong a 90 ya agew lamet. Kayari na komaduan inkapriso to, sikatoy niyalis ed Royal Army Medical Corps, tan nen Pebrero 12, 1917, sikatoy nanlayag a kaiba iray sundalon akasakay ed barkon papaarap ed Rouen, Pransiya. Insalaysay to ed diary to a diad ilalabas na agew et lalo ton pansyosyodotay kipapasen to. Amoria ton aasikasoen to labat iray sundalo pian makapawil tan onlaban lamet.

Agto lamet labay so mikoopera. Diad saya et senentensyaan na court martial na limay taon ed prisoan na militar na Britanya dia ed Rouen. Sanen impilit nen Tatay a sikatoy niyalis ed prisoan na sibilyan bilang sakey a toon agmalabay lapud konsiensia, dinusa diad pamapakan labat na tinapay tan danum ed loob na taloy bulan, a tinumbokan na regular a panangan na priso anggad binmelat lamet; kayari et inulit lamet itan a panagdusa. No agew et akaposas iray lima to ed beneg tan no labi tan oras na panangan et walad arapan iray lima to. Diad interon bilay to et pinmiglat iray lima to lapud melag so pusas a binmiret ed laman to, a nansumpal ed mannednan sugat. Apusasan met iray sali to ya akakabit ed awak to.

Ginawa na saray autoridad na militar so anggaay nayarian da pian pakapuyen so inkapekder to balet ta sinmaew ira. Inala ra’d sikatoy Biblia tan saray libro to. Anggapoy sulat to manlapud abung, nisay makapangipawit na antokaman. Kayari duay taon et deniside ton idemostray inkasimoon to diad agto pangan. Diad loob na pitoran agew et minantine toy desisyon to, nansumpal itan ed inkiyalis to ed ospital na prisoan, lapud graben sakit. Apaneknekan toy labay ton papawayen anggaman abalang to lawari bilay to bilang resulta. Diad inlabas na saray taon et inadmiti ton sikatoy alingo ed impangirisgoy bilay to diad ontan a paraan, tan agto lan balot uliten itan a kurang.

Angangga lay bakal nen Nobyembre 1918 et wala nin siansia’d prisoan ed Rouen si Tatay, balet diad asasakbay ed tinmumbok a taon, sikatoy niyalis ed prisoan na sibilyan ed Inglatera. Isipen pay liket ton makaawat ed amin a sulat tan pawit nen Nanay ya atipon, tekep na pinabpabli ton Biblia tan saray libro! Sikatoy inawit ed Winchester Prison, a diman et akabat toy sakey a tobonbalon agin laki a say eksperiensia to ed panaoy-bakal so kaparay eksperiensia to. Say ngaran to et Frank Platt, a diad saginonor et nanlingkor ed London Bethel ed loob na dakel a taon. Inyuksoy day pannengnengan da ed kaimbuasan, balet si Frank so niyalis la ed sananey a pasen.

Nen Abril 12, 1919, akawat na telegramay Nanay: “Aleluya! Makasempet ak la​—ontatawag ed London.” Agaylay liket a panaon kayari taloy taon na inpakasalsali, subok, tan inkisian! Unonan inisip nen Tatay a teleponoen tan minengnengan ed agagi diad London Bethel. Akaawat na maaron impangabrasa ed 34 Craven Terrace. Kayari impanames tan impanbalbas tan impangisulong na binayes ya amerikana tan sombrero, sinmempet lay Tatay. Naisip yo ta so inpankasakey mi lamet? Ngalngali manlimara ak ed saman, tan sikatoy agko nanonotan.

Say inmunan miting ya inatendian nen Tatay kayari inkibulos to et say Memoryal. Si Frank Platt so inmunan nabet to legan ya ontatakayan ed hall, a sikatoy niyalis ed ospital na militar ed Leeds. Agaylay gayaga ran naniistoryaan na saray eksperiensia! Manlapulad saman anggad impaway to ed ospital, say ayaman mi so impasen nen Frank a komaduan ayaman to.

Say Matoor a Serbisyo nen Nanay

Diad amin a panaon ya andi si Tatay, mipepesak si Nanay pian aruman so daiset a kuartan aawaten to manlapud gobierno. Mapangasi iray agagi ed sikami. Kada pigaran simba et sikatoy iikdan na sakey ed saray mamatatken ed kongregasyon na melag a sobre a nankargay regalon ag-amta no siopay angiter. Naynay ya ibabaga nen Nanay a say aro na saray agagi so amaapit ed sikato ed si Jehova pian makapansungdo ed saraman a panaon na subok. Sikatoy maparanay ya onaatendi ed saray miting ed kongregasyon legan ya anggapo si Tatay. Say sankagrabean ya inpakasalsali to et sanen, diad loob na masulok a sakey taon et agto amta no kasin mabilay ni odino inatey lay Tatay. Bilang kaaruman a pabelat, nen 1918 et sikamin san-ina so nansakit na Trankaso Español. Ompapatey iray totoo ed kaliberliber mi. Saray kakaabay a mantutulongan so nanaalisan tan kabekta et ompatey. Agpanduaruwaan a say kakulangan na tagano ed satan a panaon so sengegay inkapuy na resistansya na totoo sumpad impeksyon.

Apruebaan a tua iray salita nen apostol Pedro parad pamilya mi: “Kayari impanirap yo na pigaran panaon, . . . papekderen . . . kayo [na Dios], pabiskegen to kayo”! (1 Pedro 5:10) Say impanirap na atateng ko so amawala na agnagiing a pananisia ed si Jehova, a panamaseguron sigpot a manatalima ed sikami tan anggapoy makapangisian ed sikami manlapud aro na Dios. Siak so nagkalautlan abendisyonan diad impakawalaan na ontan ya impamabaleg diad pananisia.​—Roma 8:38, 39; 1 Pedro 5:7.

Inkatobonbalon Serbisyo

Kayari inkibulos nen Tatay, say serbisyo ed panarian so nagmaliw a sentro na bilay mi. Anggapoy natandaan kon asaew min miting, likud labat no walay sakit ko. Ag-abayag kayari insempet to, inlako nen Tatay so plate camera to tan say balitok a purselas nen Nanay pian nawalaay nagastos ed iyatendi ed kumbension. Anggaman agmi nayarian so manbakasyon, agmin balot asaew irayan kumbension, pati say agawa ed London.

Say inmunan duara odino taloran taon kayari na bakal so nagmaliw a panaon a makarepresko. Sigpot ya inanamot di Tatay tan Nanay so amin a pankanawnawa pian milimog tan mituyaw. Natandaan ko ni no panon a bisitaen mi iray agagi, tan siak, bilang melag ya ugaw, onyurong a mankolor tan mandrowing bangta pantotongtongan na saray matatken nen siak so nipaakar ed balo iran pakatalos ed katuaan diad pigaran oras. Say pantotongtong, a walay kansionan ya aantabayan na organ, a panggagayagaan so makapaliket a panlilimog, so amaliket tan amarepreskon tuloy ed sikara.

Estrikto iray atateng ko ed say panangipasal ed siak. Siak so nikadkaduma ed eskuelaan mi, anggan limay taon ko labat, et awit koy “Balon Sipan” pian basaen legan a manaaral na katekismo so klase. Diad saginonor et imparada ra ak ed interon eskuelaan bilang sakey “a toon agmalabay lapud konsiensia” lapud agko pibiang ed panselebra na Remembrance Day.a Agko nanbabawian so impamabaleg da ed siak. Diad tua et sakey a proteksion tan satan so amainomay ed pansiansiak ed ‘mainget a dalan.’ Inerman so laen na atateng ko, wadman ak met, miting man odino diad serbisyo.​—Mateo 7:13, 14.

Nagkalautlan nanonotan ko ed satan a Simba na kabuasan so sankaunaan ya impanpulong kon bukor. Mantaon ak lambengat ed saman na 12. Sanen siak so manmarmarikit, natandaan ko ni impangibagak ed saman a Simba na kabuasan, a siak so natilak ed abung. Anggapoy mangibabano odino mamipilit ed siak a manpulong, kanian inmirung ak ed harden a manaaral na Biblia tan walaan na agmaliket a tuloy a liknaan. Kayari na sakey odino duaran simba na saya et imbagak ed kinen Tatay: “Singa no labay koy mila ed sikayo diad sayan kabuasan!” Manlapulad saman et nantultuloy lay inyaligwas ko’d espiritual.

Agaylay dakep iman a taon a 1931! Aliwan lapu lambengat ed impakaawat mi na balo a ngaran, a Tastasi nen Jehova, noagta siak so abautismoan met ed saman a nasyonal a kumbension ed Alexandra Palace, London. Agkon balot nalingwanan itan ya agew. Nansulong kami na andukey tan andeket a kawes, tan say sulong ko et abasa la lapud nausar la na arum a kandidato!

Lawas a say ambisyon ko nen ugaw ak ni et magmaliw a colporteur, a singa kabkabat ed saman ed saray sigpot-panaon a managpulong. Legan a siak so ontatatken, aliknak a nepeg koy manggawa na nagkalalo ni ed serbisyo ed si Jehova. Kanian nen Marso 1933, diad taon kon 18, akibiang ak ed ranggo na sigpot-panaon ya ariripen.

Sakey a nikadkaduman gayaga parad sikami et say “Pioneer Weeks” ed pigaran ankabaleg a syudad, sano onsabin mankakasakey so angga ed sakey a dosenan sigpot-panaon ya ariripen, a miulop ed saray lokal ya agagi, tan mankimey bilang grupo. Angiter kami ed saray pangulo na relihyon tan ed prominentin lalaki na saray bokleta. Kaukolan so inkakpel diad iyaasinger ed sikara. Mabetbet a sikami miminosen, tan dakel ed sikami so kakaputay puerta. Ag-iya amaaburido ed sikami, lapud ta abalbaleg so entusiasmo min manliket ed pakabalaw ed ngaran nen Kristo.​—Mateo 5:11, 12.

Diad Leeds et impagmaliw min pankargaan na saray transcription machine so pram, traysikel, tan say motorsiklo tan sidecar nen Tatay, tan diad saginonor et say kotse to. Awit-awit na duaran agagi ed kalye so machine, a manpapatugtog pian alaey imano na totoo tan pian sagyaten iran ompaway ed puerta ra, insan tumbokan iya na limaran-minuton implaka nen Brother Rutherford. Sikaray onalis kayari to ed ontumbok a kalye legan a sikamin manangipalapag so onsublay tan mangiyopresi na literaturay Biblia.

Diad apalabas iran taon, kada Simbay labi kayari miting, sikami oonla’d Town Hall Square no iner a wadman so sakey ya Speaker’s Corner tan sikami manusuporta diad pandengel ed sakey ed sakey-oras iran paliwawa nen Brother Rutherford, legan ya ibubunog iray pulyeto tan kakatongtongen iramay angipanengneng na interes. Nagmaliw a popular kami diman. Anggan saray pulis so manrerespeto ed sikami. Sakey a labi sikami nantitipon a singa dati sanen, diad bandad man et akadngel kami na tanol na saray tambol tan banda. Ag-abayag sakey a parada na ngalngali sanlasus a Fasista so onsasabi ed kalsada. Sikaray manmamartsan ompapaliber ed benegan mi tan ontunda legan ya akaatagey iray bandera ra. Tinmunda so banda, tan dinmeen legan ya inkasil na boses nen Brother Rutherford: “Abuloyan iran mansaludo ed bandera ra tan ondakmomo ed totoo no kaliktan da. Idayew tayo balet so alenleneg a Dios tayo a si Jehova!” Tatalaranan mi no anto so ontumbok a nagawa! Anggapo met so agawa, noagta diad bengatlan akadngel ira na sakey a maong a pantasi, tan pinareen ira na saray pulis ta pian narengel mi ni so nakekeraan ed mapublikon paliwawa.

Natan et agapoan lan usaren so ponograpo pian natulongan kamin makapangiter na engranden pantasi. Legan a walad puerta, siaalwar min intotok so imano mi ed plaka pian pasesegen ya ontalineng so totoo ed loob na limaran minuto ed inplakan sermon ed Biblia. Mabetbet kamin palolooben na saray onabung tan maliket kamin ompawil tan manpatugtog lamet na arum iran plaka.

Say taon 1939 so okupadon tuloy tan mairap, lapud isusumpa tan karawalan. Kasakbayan na sakey ed kumbension mi, akasagmak so agagi na pigaran panaglusob tan panag-ingal na totoo ed kalye. Kanian legan na asamblea, nanplano ira na nikaduman grupo na agagin lalaki ed saray kotse pian manpulong diad saray magulon lugar legan a saray agagin bibii tan arum niran agagin lalaki so onla’d mas maligen a pasen. Diad pikikimey ko ed grupo, dinmalan ak ed sakey ya iskinita pian naakar iray abung ed beneg. Leleg a walaak ed puerta, nadngel koy panggugulo​—walay paneeyagan tan pankekelyawan ed kalye. Intuloy ko labat so pitotongtong ed too a walad puerta, legan a paparukeyey tongtongan anggad impakadngel a kinmalmada laray bengatla. Insan inakar ko so iskinita a papaway ed kalye tan asabian kon natatalagnaw la manaya iray agagi lapud agda ak naromog! Anggaman ontan, diad ngarem et sinubok a guloen na saray busangel so miting mi, balet sikaray pinapaway na agagin lalaki.

Tinmerak so Guerra Mundial II

Natan et inggetar la so mapilit a panagpasundalo, tan dakel a kalangweran ya agagin lalaki so nipriso manlapud 3 ya angga ed 12 bulan. Akaawat ed saman si Tatay na kaaruman a pribilihyo, ya ondalaw ed prisoan. Kada Simba a mangikokondukta na Panagaral na Panag-Bantayan ed lokal a prisoan. Sikatoy ombibisita ed saray agagi kada Mierkoles na labi ed saray selda ra. Lapud sikaton mismo so akasagmak na andukey tan mairap ya inkapriso ed inmunan sankamundoan a guerra, panliketan ton panlingkoran iramay manasagmak na mipadparan pakasalsali. Ginawa to iya ed loob na 20 a taon, angga ed impatey to nen 1959.

Kasabi 1941 et nailuam kami la ed kapaitan tan panamusol ya ipapanengneng na dakel a totoo ed neutral a talindeg mi. Aliwan ludlurey so iyalagey ed saray kalye a walaay bebenbenan a magasin tan arapen iya. Ontan met, panliketan min natulongan iray refugee a pinaayam ed lugar mi. Saray taga Latvia, taga Poland, taga Estonia, Aleman​—alay liket a nanengneng so kamataan dan aliwawaan na liket sanen anengneng da so The Watchtower odino Consolation (natan et Awake!) ed dili ran lenguahe!

Kayari et sinmabi panaglitis ed say siak lapud talindeg na neutralidad legan na Guerra Mundial II. Lapud inkipisok ed selda ed loob na 19 oras ed kada 24, apaneknekan kon mairap so bilay ed prisoan. Sankairapan so inmunan taloran agew, lapud bukbukor ko. Diad komapat ya agew, pinatawag ak ed opisina na gobernador ya asabian ko diman so duara nin bibiin akaalagey. Inesaesan ak na sakey a bii: “Akin ya apriso ka?” Inkuan ko: “Mankelaw ka no naamtaan mo.” Manesaes a nantepet tekep na pannerbyos: “JW ka?” Sikatoy nadngel na sananey nin bii tan tinepetan to kamin dua: “JW kayo?” tan sikamin taloy nanlalakapan. Agkami la manbukbukor!

Makapaliket a Sigpot-Panaon a Serbisyo

Siak so nantultuloy ed sigpot-panaon a serbisyo kayari inkibulos manlapud prisoan, tan akiulop ak ed sakey a mantaon na 16 a marikit ya agmaneeskuela. Inmalis kami ed Ilkley, sakey a marakep a baley ed ketegan na Yorkshire Dales. Diad loob na anem bulan, nanggunaetan min maong so pakalmoy matukoy a pasen parad saray miting mi. Kaunoran angabang kami na sakey a melag a garahe, ya impagmaliw min Kingdom Hall. Tinulongan kami nen Tatay, ya angiyan na saray silew tan heater. Dinekoraan to met so garahe parad sikami. Sinuportaan kami na kaabay a kongregasyon ed pigaran taon, ya angiasain na agagin mangiter na mapublikon paliwawa ed kada simba. Diad panamendisyon nen Jehova et sikami inmaligwas tan dinmakel, tan diad kaunoran et akapangiletneg na sakey a kongregasyon.

Nen Enero 1959, biglan nansakit si Tatay. Siak so pinasempet, tan sikatoy inatey ed Abril. Alay irap so tinmumbok iran taon. Kinmapuy lan kinmapuy so laman nen Nanay tan ontan met ed memorya to, a lalon amairap ed say siak. Balet pinansiansia ak a mabiskeg na espiritu nen Jehova, tan naasikasok anggad impatey to nen 1963.

Dakerakel so bendisyon ko manlapud si Jehova ed apalabas iran taon. Dakel a tuloy pian isalaysay ko. Anengneng koy datin kongregasyon ko a binmulaslas tan amipat lan danay a naapag, a mangibabaki na saray manangipalapag tan payunir, say arum et misionero ed ararawin bansa a singa say Bolivia, Laos, tan Uganda. Say panangasawa tan iloloob ed istado so ag-angiter ed siak na panaon. Ag-itan amaermen ed siak; siak so nagmaliw ya okupadon tuloy. Anggaman andian ak na kadalaan a kakanayon, awalaan ak na dakel iran anak tan apo unong ed Katawan, nilasus ni ingen.​—Marcos 10:29, 30.

Mabetbet ak a mangiimbita ed ayaman ko na malangwer iran payunir tan arum niran tabonbalo pian panggayagaay Kristianon panuulop. Mankakasakey kamin manparaan parad Panagaral na Panag-Bantayan. Maniistoryaan kami met na saray eksperiensia tan mankakansionan na saray Kingdom song, a kaparpara na gagawaen nen saman na atateng ko. Diad impakaliberan na saray maliket a grupo na kalangweran, napansiasiansiak so maligsa tan maliket a panmoria. Anggapo lay magmaong a bilay parad say siak nen say panagpayunir. Siak so misalsalamat ed si Jehova ya awalaan ak na pribilihyon natumbok iray bakat na atateng ko. Say pikakasik et nitultuloy ko komon so panlingkor ed si Jehova a magnayon.

[Paimano ed leksab]

[Litrato ed pahina 23]

Si Hilda Padgett kaiba iray ateng to, di Atkinson tan Pattie

[Litrato ed pahina 23]

Say tract ya amarngat na interes nen Tatay ed katuaan