Krismas—Kasin Sekular a Piesta Opisyal Odino Masanton Agew na Relihyon?
DIAD Tsina sikatoy tatawagen a Christmas Old Man. Diad United Kingdom, sikatoy kabat bilang Father Christmas. Saray totoo ed Rusya so manatawag ed sikato a Grandfather Frost, tan diad Estados Unidos, sikatoy nginaranay Santa Claus.
Ipapasen na dakel iyan masayaksak a masiken a nipapatnag a maeges tan walaan na singa niebe-kapoti a balbas bilang say mogmon representasyon na Krismas. Balet bantog met a say Santa Claus et sakey a mito, tongtong labat a base’d saray tradisyon a nisiglaot ed komapat-siglon obispo na Mira (diad modernon-agew a Turkey).
Saray kustombre tan tradisyon so lawas mangisesekar na mabiskeg ya impluensia ed saray selebrasyon, pati say Krismas. Say miton Santa et sakey labat ya alimbawa na tongtong a nisiglaot ed popular a piesta opisyal. Anggaman ibabaga na arum a totoo a saray kustombre ed Krismas et nibase’d saray ebenton nirekord ed Biblia, diad inkapeteg maslak ed sarayan kustombre so walaan na paganon lapuan.
Say sakey nin alimbawa et say Christmas tree. Ibabaga na The New Encyclopædia Britannica: “Say panagdayew ed kiew, a kaslakan ed limog na pagano iran taga-Europa, so nansiansia kayari inkakomberti ra ed Inkakristiano diad saray kustombre na Scandinavia nipaakar ed panagdekora’d abung tan kamalir na saray evergreen ed say Balon Taon pian naablog so diablo tan ed pangiyan na sakey a kiew parad saray manok legan na panaoy Krismas.”
Say panliken ed saray holly odino arum ya evergreen so sananey nin popular a tradisyon ed Krismas. Saya met so nilamot a tuloy ed paganon panagdayew. Inusar na saray kadaanan a Romano iray sanga na holly pian adornoan iray templo legan na Saturnalia, komapiton-agew na kapegleyay panaoy betel a piesta a nideboto ed Saturn, say dios na panagdalos. Sayan paganon piesta so nagkalalo lan akabatan lapud agnakontrol a maingal a panliliket tan kabandayan.
Say kustombre ed Krismas a panangoban ed silong na simit na mistletoe (nilitrato dia) so ompatnag a romantiko ed pigara, balet sakey itan a kadaanan diad Kapegleyan iran Panaon. Sisiaen na Papari na kadaanan a Britanya a say mistletoe so walaan na mahiko iran pakapanyari; kanian, inusar itan bilang sumbra’d saray demonyo, orasyon, tan arum a nengneng na kaugsan. Asabi panaon, insagyat na anito a say panangoban ed silong na mistletoe so mansumpal ed panangasawa. Sayan agamil so siansian popular ed limog na pigaran totoo ed panaoy Krismas.
Pigara labat iraya ed modernon tradisyon ed Krismas a naimpluensiaan na odino sigpot a nanlapud pagano iran bangat. Balet, nayarin panumamengan mo no panoy inkiwala na sayan amin. Panon a say piesta opisyal ya ibabagan pangigalang ed inkianak na Kristo so nasasalpotan a tuloy na agmakristiano iran kustombre? Nagkalalon importanti, panoy panmoria na Dios ed pamaakaran?
[Picture Credit Lines ed pahina 2]
Pahina 3: Santa Claus: Thomas Nast/Dover Publications, Inc., 1978; mistletoe ed pahina 3 tan ilustrasyon ed pahina 4: Discovering Christmas Customs and Folklore nen Margaret Baker, impalapag na Shire Publications, 1994