Ag-ira Nanggawa na Kirayeway Ngaran Da
AGBINITLA na Biblia so kangaranan na saray managpaalagey na mabanbanday a tori na Babel. Oniay ibabaga na salaysay: “Inkuan da: ‘Mangipaalagey itayo na sakey a syudad tan sakey ya ilang, a say toktok to makasabi ya angga ed tawen; tan manggawa itayo na sakey a ngaran a kirayewan tayo; agla piga no nikaykayat itayo ed tapew na amin a dalin.’”—Genesis 11:4.
Sioparay “da”? Sayan ebento so agawa ngalngalin 200 taon kayari Delap. Diad saman si Noe, ngalngali la mantaon na 800, so nambilay ed limog na nilibon kapolian to. Sikaran amin so nansalitay parehon lenguahe tan nanayam a sanaabay a karaklan diad lugar a nanpirmian to tan saray ilalak to kayari Delap. (Genesis 11:1) Walay bektan, sakey a kabiangan na sayan binmaleg a populasyon so amabukig tan “akalmo ra na sakey a mapatar a talogtog ed dalin na Sinar.”—Genesis 11:2.
Sigpot ya Insaew
Diad sayan lawak a say grupo so nandesidin manrebeldi ed Dios. Panon ya ontan? Bueno, imbalikas la nen Jehova a Dios so gagala to sanen ginanggan toy inmunan sanasawa a ‘manbunga, tan ondakel, tan makmakan so dalin.’ (Genesis 1:28) Naulit iya ed si Noe tan ed saray ilalak to kayari Delap. Binilin ira na Dios: “Tan sikayo manbunga kayo, ondakel kayo; manilalak kayo na sawasawaan diad dalin, tan ondakel kayo dia.” (Genesis 9:7) Kontra’d panangidirehi nen Jehova, angipaalagey iray totoo na sakey a syudad ta pian sikaray ‘agnikaykayat ed tapew na amin dalin.’
Sarayan totoo so ginmapon mangipaalagey met na sakey a tori diad gagalan manggawa na “sakey a ngaran a kirayewan” da. Balet sumlang ed iilaloan da, agda akompletoy panangipaalagey na tori. Ipapanengneng na rekord na Biblia a winetwet nen Jehova so lenguahe ra ta pian ag-ira makapantatalosan. “Kanian,” kuan na apuyanan a salaysay, “si Jehova inkaykayat to ra nanlapud man ed tapew na amin a dalin: et pinaulyan da so pamapaalagey da ed syudad.”—Genesis 11:7, 8.
Say sigpot ya insaew na sayan pipalaran so ipapabitar na bengatlan say kangaranan na managpaalagey so agbalot ‘nirayew,’ odino nibalitado. Diad tua, agkabat so kangaranan da tan abural la ed awaray too. Balet komustay Nimrod, say apo’d-pueg nen Noe? Agta sikatoy lider na sayan impanrebeldi ed Dios? Agta say ngaran to et balitado?
Si Nimrod—Matangsit a Rebeldi
Andi-duaruwa, si Nimrod so lider na rebeldi. Sikatoy ipapaamta na Genesis kapitulo 10 bilang “maong ya umaanop ed arap nen Jehova.” (Genesis 10:9) Ibabaga met na Kasulatan a “saya so ginmapo a sakey a makapanyari dia ed dalin.” (Genesis 10:8) Si Nimrod et sakey a mibabakal, laki-laki na karawalan. Sikatoy nagmaliw ya inmunan toon mananguley kayari Delap, a tinuro toy inkasikato bilang ari. Si Nimrod et sakey met a managpaalagey. Sikatoy tinukoy na Biblia bilang say manangiletneg na waloran syudad, pati say Babel.—Genesis 10:10-12.
Kanian, si Nimrod—sumusumpa ed Dios, ari na Babel, tan managpaalagey na saray syudad—so andi-duaruwan akibiang ed panangipaalagey ed tori na Babel. Agta akapanggawa na kirayeway ngaran to? Nipaakar ed ngaran a Nimrod, onia so insulat nen Orientalist a si E. F. C. Rosenmüller: “Say ngaran so niiter ed si Nimrod manlapud [ma·radhʹ], ‘sikatoy nanrebeldi,’ ‘sikatoy sinmuawi,’ unong ed Hebreon kabaliksan.” Insan ipapaliwawa nen Rosenmüller ya “akaugalian la na saray taga-Bukig a tawagen iray prominenti ra diad pangaran a niiter kayari impatey, a say nanlapuan, no maminsan et diad makapakelkelaw a pantunosan na kangaranan tan bengabengatlan agawaan.”
Pigaran iskolar so mipakna’d opinyon a say ngaran a Nimrod et aliwan peteg a ngaran to. Imbes, ipapasen dan ipangaran ed saginonor pian tukoyay rebelyoson walna to kayarin apatnagan itan. Alimbawa, onia so ibabaga nen C. F. Keil: “Say ngaran a mismo, Nimrod manlapud [ma·radhʹ], ‘manrebeldi itayo,’ so ontutukoy ed marawal ya isusumpa ed Dios. Satan so pakapangibiigan a tuloy a niiter lambengat na saray kakontemporaryo to, tan diad ontan et nagmaliw a personal a ngaran.” Diad paimano’d-leksab, aaonen nen Keil so manag-awaran a si Jacob Perizonius sanen isusulat to: “Panisiaan kon sayan laki [Nimrod], bilang sakey a masebeg ya umaanop tan aliber na sakey a banda na sundalo, ta pian sagyaten so arum a manrebeldi et naynay ton bibitlaen tan ulit-uliten itan a salita ‘nimrod, nimrod,’ salanti, ‘Manrebeldi itayo! Manrebeldi Itayo!’ Kanian, diad saginonor a panaon, sikatoy pinangaranan na arum, pati si Moises mismo, na satan a salita bilang personal a ngaran.”
Malinew, si Nimrod so agnanggawa na kirayeway ngaran to. Say ngaran ton peteg et mapatnag ya agkabat. Ag-itan nirekord ed awaran, a singa met ed kangaranan na saramay tinmumbok ed sikato. Agni ingen akapangitilak na kapolian a mangakbibit ed ngaran to. Imbes a mangawat na gloria tan kabantogan, sikatoy alimbos na inkabanday. Say ngaran a Nimrod so magnayon lan angitatak ed sikato bilang matangsit a rebeldi a makulangkulang a nanangat ed si Jehova a Dios.