Legal a Panamrotekta ed Maong a Balita

BASTA mangipapaalagey so too na saray syudad, babakoran to iratan. Nagkalalo la diad inmuuna iran panaon, sarayan trinsira so sakey a proteksion. Diad toktok na sarayan bakor, makapilaban iray manangidepensa pian naprotektaan iray bakor manlapud pamungaw odino paneral na saray onlulubak. Aliwa lambengat a saray manaayam ed syudad so naprotektaan noagta mabetbet a pati saramay walad kabangibang a balbaley so nasalimbengan met ed loob na saray bakor.​—2 Samuel 11:20-24; Isaias 25:12.

Mipadpara, nipapaalagey na Tastasi nen Jehova so sakey a bakor​—legal a bakor​—a pakaproteksionan. Sayan bakor so agginawa pian mangisian ed Tastasi manlapud arum a totoo, lapud kabkabat iray Tastasi nen Jehova bilang maong a mitoo tan makaaro. Imbes, papabiskegen na satan iray legal a garantiya na manuna iran kawayangan na amin a totoo. Ontan met, proprotektaan na saya so legal a kanepegan na Tastasi ta pian bulobulos iran makapandayew. (Ikompara so Mateo 5:14-16.) Sasalimbengan na sayan bakor so dalan na panagdayew da tan say kanepegan dan mangipulong na maong a balita na Panarian na Dios. Anto iyan bakor, tan panon itan a nipapaalagey?

Panangipaalagey na Legal a Bakor na Proteksion

Anggaman panggagayagaan na Tastasi nen Jehova so kawayangan ed relihyon diad maslak a daldalin, diad pigaran bansa et puntirya iray agmakatunongan a panangataki. Sano nasuppiat so kawayangan dan mandayew diad pantitipon odino diad panagpulong ed kabkaabungan, iyaarap da iraya ed korte. Nilibo iray legal a kason mangilalanor ed Tastasi diad intiron sankadalinan.a Aliwan amin a kaso et analo. Balet sano aliwan pabor ed sikara so desisyon na saray abebeban korte, mabetbet iran oonapela ed atatagey a korte. Anto so resulta?

Diad inlabas na saray dekada na koma-20 siglo, saray apanaloan a kaso diad dakel a daldalin so angiletneg na napanmatalekan a panumbokan ya impangiyapelaan na Tastasi nen Jehova ed sinmaginonor iran kaso. Singa saray laryo odino batobaton manitibukel na bakor, sarayan paborablin desisyon so manutugyop ed legal a bakor na proteksion. Manlapud sarayan niletneg lan legal a panumbokan, nantultuloy ya inlaban na Tastasi so kawayangan ed relihyon pian nagawaan day panagdayew da.

Konsideraen pan alimbawa so kason Murdock v. Commonwealth of Pennsylvania, a denisisyonan na Korte Suprema na Estados Unidos nen Mayo 3, 1943. Say tepet ya apalesa ed kaso et saya: Kaukolan ta nin mangala iray Tastasi nen Jehova na lisensia’d panagkomersyo lapud pangibubunog day relihyoson literatura ra? Intalindeg na Tastasi nen Jehova ya agda kaukolan a gawaen itan. Anggan kapigan et agbalot magmaliw a komersyo so panagpulong a kimey da. Say gagala ra et aliwan say nakuartaan, noagta say pangipulong na maong a balita. (Mateo 10:8; 2 Corinto 2:17) Diad desisyon ed kason Murdock, inmabobon so Korte ed Tastasi, ya idedeklara ran aliwan unong ed konstitusyon so antokaman a kakaukolanen a lisensia’d pankomersyo bilang kondisyon pian makapangibunog na relihyoson literatura.b Sayan desisyon so nagmaliw ya importantin panumbokan, tan matalonan angibasiyan itan na Tastasi bilang autoridad ed dakerakel a kaso manlapulad saman. Say desisyon ed kason Murdock so nagmaliw a malet a laryo na legal a bakor na proteksion.

Baleg so agawaan na saratan a kaso pian naprotektaan so kawayangan ed relihyon na amin a totoo. Nipaakar ed tulong na Tastasi ya angidepensa ed saray sibil a kanepegan diad Estados Unidos, oniay inkuan na say University of Cincinnati Law Review: “Baleg so epekto na Tastasi nen Jehova diad inyaligwas na konstitusyonal a ley, nagkalautla diad impamalaknab ed sakop na say proteksion a parad panagbosis tan relihyon.”

Panamaelet ed Bakor

Kada walay kason napanaloan et oneelet met so bakor. Konsideraen pay pigara ed saray desisyon diad dekaday 1990 ya angungguna ed Tastasi nen Jehova, ontan met ed amin niran manangaro na kawayangan diad intiron mundo.

Gresya. Nen Mayo 25, 1993, indepensa na European Court of Human Rights so kanepegan na sakey a Griegon mibabaley a mangibangat na saray relihyoson sisiaen to ed arum. Nipaakar iya ed kaso nen Minos Kokkinakis, 84 años ed saman. Bilang sakey ed Tastasi nen Jehova, masulok lan 60 danay a naaresto si Kokkinakis nanlapu ni nen 1938, amin-18 a pinaparisi ed saray Griegon korte, tan apriso na masulok ya anem taon. Sikato so senintensiaan ed silong na Griegon ley nen dekaday 1930 a mangisesebel ed panagkomberti​—sakey a ley a sengegay ngalngali 20,000 ya impangaresto ed Tastasi nen Jehova manlapud 1938 anggad 1992. Dinesisyonan na Korte na Europa ya asumlang na gobiernoy Gresya so kawayangan ed relihyon nen Kokkinakis tan sikatoy akaawat na danyos a mankantidad na $14,400. Diad desisyon da, denesidi na Korte a say Tastasi nen Jehova so peteg a “kabkabat a relihyon.”​—Nengnengen so The Watchtower na Setyembre 1, 1993, pahina 27-31.

Mexico. Nen Hulyo 16, 1992, agaway baleg a kundang diad impangidepensa ed kawayangan ed relihyon diad Mexico. Diad saman a petsa et impaakseb so Law of Religious Associations and Public Worship. Lapud sayan ley, makaawat so sakey a relihyoson grupo na legal a pakabidbiran bilang relihyoson institusyon diad panamegley na nakaukolan a panagparehistro. Nensaman, saray Tastasi nen Jehova, a singa say arum met a relihyon ed bansa, so onkukurang la balet ta agnipasen a legal. Nen Abril 13, 1993, nanrehistro so Tastasi. Makapaliket ta nen Mayo 7, 1993, nagmaliw iran legal ya akarehistro bilang La Torre del Vigía, A. R. and Los Testigos de Jehová en México, A. R., a satan a dua et relihyoson asosasyon.​—Nengnengen so Awake!, Hulyo 22, 1994, pahina 12-14.

Brazil. Nen Nobyembre 1990, inabisoan na Brazil’s National Institute of Social Security so sangan opisina na Watch Tower Society a saray boluntaryon ministro ed Bethel (say ngaran na saray sangan pasilidad na Tastasi nen Jehova) so agla namorian ministros na relihyon kanian nisilong ira ed saray labor law na Brazil. Inyapela na Tastasi so desisyon. Nen Hunyo 7, 1996, pinawala na Judicial Advisory na Office of the Attorney General dima’d Brasília so desisyon a mangidedepensa ed talindeg na saray ministro ed Bethel bilang membro na lehitimon relihyoson grupo, aliwan sekular ya empleyado.

Hapon. Nen Marso 8, 1996, indatak na Korte Suprema na Hapon so desisyon ed isyun nipaakar ed edukasyon tan kawayangan ed relihyon​—diad kagunggunaan na amin ed Hapon. Nankakasakeyan a denisisyonan na korte ya asumlang na Kobe Municipal Industrial Technical College so ley lapud impangekal da’d si Kunihito Kobayashi diad eskuelaan makasengeg ed agto pibiang ed panag-insayo na martial arts. Pilpilimero iyan desisyon ya indatak na Korte Suprema a nibase’d kawayangan ed relihyon ya inggarantiya na Konstitusyon na Hapon. Diad impanumbok ed nipasal ed Biblian konsiensia to, sisiaen na sayan kalangweran a Tasi a sumlang irayan panag-insayo ed prinsipyos na Biblia a singa say naromog ed Isaias 2:4, a mangibabagan: “Pitpiten da naani so saray kampilan da a pagmaliwen da a dingding na lukoy, tan saray gayang da a komkompay; say nasyon agnaani mangitagey na kampilan a sumpa ed nasyon, ag-ira met la manaral na bakal ed anggan kapigan.” Say desisyon na Korte so angiletneg na panumbokan ed arapen iran kaso.​—Nengnengen so Say Panag-Bantayan, Nobyembre 1, 1996, pahina 19-21.

Nen Pebrero 9, 1998, indatak na Tokyo High Court so sananey nin makanakanan desisyon a mangidedepensa ed kanepegan na sakey a Tasin manngaran na Misae Takeda ya agmangawat na medikal a panagtambal a sumlang ed ganggan na Biblia ya ‘onarawi ed dala.’ (Gawa 15:28, 29) Sayan kaso so inyapela ed Korte Suprema, tan nanengneng no kasin napansiansia so desisyon na Atagey a Korte.

Pilipinas. Diad desisyon ya indatak nen Marso 1, 1993, say Korte Suprema na Pilipinas so nankakasakey a nandesisyon a pabor ed Tastasi nen Jehova diad kason mangilalanor ed saray Tastasin tobonbalo ya inekal ed eskuelaan lapud marespeto iran agnansaludo ed bandera.

Kada paborablin desisyon na korte so singa niyaasinta ran bato odino laryo a mamapaelet ed legal a bakor a mamoprotekta ed saray kanepegan na aliwa labat a Tastasi nen Jehova noagta ed amin a totoo.

Pananalimbeng ed Bakor

Legal lan akarehistro so Tastasi nen Jehova ed 153 a daldalin, a makanepegan a manggagayaga’d dakel a kawayangan, a singa met ed arum a bibidbiren a relihyon. Kayari na dekadekadan panamasegsegang tan pananebel diad Mamasagur a Europa tan say datin Soviet Union, saray Tastasi nen Jehova so legal la natan a bibidbiren ed saray bansan singa say Albania, Belarus, say Czech Republic, Georgia, Hungary, Kazakstan, Kyrgyzstan, Romania, tan Slovakia. Balet, diad pigaran dalin natan, pati diad pigaran bansa ed Mamabukig a Europa a walaay abayaglan niletneg a hudisyal iran sistema, saray kanepegan na Tastasi nen Jehova so pirmin nasusuppiat odino nipupulisay. Aktibon sasalien na saray sumusumpa so ‘panaol diad panamegley na sakey a ganggan’ sumpa ed Tastasi. (Salmo 94:20) Panoy inkiwas da?c

Labay na Tastasi nen Jehova so mikoopera ed amin a gobierno, balet ta labay da met a nawalaay legal a kawayangan pian nasumpal day panagdayew da. Mapekder a papanisiaan da ya aliwan makatunongan so antokaman a ley odino desisyon na korte a manebel ed sikaran mangunor ed saray ganggan na Dios​—pati say ganggan a mangipulong na maong a balita. (Marcos 13:10) No agnagawaan ed mareen a panpapakna, anamoten na Tastasi nen Jehova diad legal a pasen, a gegemtanen so amin a paraan na panangiyapela a nakaukolan pian nagamoray legal a proteksion parad inter na Dios a kanepegan dan manumpal ed panagdayew da. Walaan so Tastasi nen Jehova na sigpot a kompiyansa ed sipan na Dios: “Anggapo so ayura ya agawa a sumpa ed sika ya onaligwas naani.”​—Isaias 54:17.

[Saray paimano ed leksab]

[Kahon ed pahina 21]

Panangidepensa ed Saray Kanepegan na Tastasi nen Jehova

Say impamasegsegang ed Tastasi nen Jehova so angiyan ed sikara diad arap na saray huis tan opisyales na gobierno ed sankadalinan. (Lucas 21:12, 13) Nampelengan a maong na Tastasi nen Jehova ya idepensa iray kanepegan da diad legal a paraan. Saray impanbiktorya ed korte ed dakel a daldalin so akatulong pian protektaan so legal a kawayangan na Tastasi nen Jehova, pati saray kanepegan da pian:

◻ manpulong ed kabkaabungan ya agnababengan na saray restriksion ya impaakseb ed saray komersyal ya ahente​—Murdock v. Commonwealth of Pennsylvania, U.S. Supreme Court (1943); Kokkinakis v. Greece, European Court of Human Rights (ECHR) (1993).

◻ mantitipon a bulobulos parad panagdayew​—Manoussakis and Others v. Greece, ECHR (1996).

◻ mandesidi no panon dan maalwar a nipanengneng so respeto ed bandera odino simbolo na bansa​—West Virginia State Board of Education v. Barnette, U.S. Supreme Court (1943); Supreme Court of the Philippines (1993); Supreme Court of India (1986).

◻ agmanserbi ed militar a manusumlang ed konsiensia ra bilang Kristiano​—Georgiadis v. Greece, ECHR (1997).

◻ manpili na saray panagtambal tan medisina ya agmanumlang ed konsiensia ra​—Malette v. Shulman, Ontario, Canada, Appeal Court (1990); Watch Tower v. E.L.A., Superior Court, San Juan, Puerto Rico (1995); Fosmire v. Nicoleau, New York, U.S.A, Court of Appeals. (1990).

◻ mamabaleg ed ananak da unong ed nibase’d Biblia iran sisiaen da anggano sarayan sisiaen so naangat diad saray siblangan ed kipudiray ugaw​—St-Laurent v. Soucy, Supreme Court of Canada (1997); Hoffmann v. Austria, ECHR (1993).

◻ nawalaan tan mangipakurang na legal iran ahensia a mangaawat na parehon kipuera manlapud panagbuis ya ipapagamor ed saray ahensian uusaren na arum a bibidbiren a relihyon​—People v. Haring, New York, U.S.A., Court of Appeals (1960).

◻ mangawat met na paborablin tratamento ed panagbuis parad saramay aturo ed sakey a nengneng na espisyal a serbisyo ed sigpot-panaon, a singa say nipapagamor ed sigpot-panaon iran relihyoson komikimey na arum a relihyon​—Brazil’s National Institute of Social Security, Brasília,(1996).

[Litrato ed pahina 20]

Si Minos Kokkinakis a kaiba toy akulaw to

[Litrato ed pahina 20]

Kunihito Kobayashi

[Picture Credit Line ed pahina 19]

The Complete Encyclopedia of Illustration/J.G. Heck