‘Balkesan Yoy Inkasikayo na Kaabebaan na Nonot’

“Say Dios kaingli’to so saray atatagey a linawa, et itdan to na grasya so saray mapaabeba.”​—1 PEDRO 5:5.

1, 2. Anton duaran mansumlangan a klase na panag-isisip so walaan na aralem ya epekto ed awawey na too?

ARUM ed saray panag-isisip ya ipapaimano ed sikatayo na Salitay Dios et duaran mansumlangan. Namparan walaan iratan na aralem ya epekto ed awawey na too. Say sakey so adeskribe bilang “kaabebaan na nonot.” (1 Pedro 5:5, NW) Uukeran na sakey a diksyonaryo so “inkaabeba” bilang “mapaabeba ed walna odino awawey: bulos manlapud agresibon inkamapaatagey.” Say kaabebaan na nonot so miulibayan ed inkamapaabeba, tan diad punto de bista na Dios et kalkaliktan itan a kualidad.

² Say kasunian na satan et say inkamapaatagey. Saya so naukeran bilang “alablabas a panangipasen ed dili,” bilang “mankinon.” Sinononot labat itan ed dilin pankaabigan, tan panggugunaetan na satan so materyal, kipasirayew, tan arum nin bentaha anggano walaray makapuy ya epekto to ed arum. Ipapaimano na Biblia so sakey a resulta: “Say too dominaen toy too ed kasakitan to.” Tutukoyen toy “pilaslasan na sakey ed sananey” a singa “panangusil ed dagem” lapud diad ipapatey “anggapon balot so nitarok na sakey.” Say ontan ya inkamapaatagey so agkalkaliktan unong ed punto de bista na Dios.​—Eclesiastes 4:4; 5:15; 8:9, NW.

Say Ontatalonan Espiritu na Mundo

3. Antoy ontatalonan espiritu na mundo?

³ Dinan ed sayan duaran klase na panag-isisip so ipapanengneng na mundo natan? Antoy ontatalonan espiritu na mundo? Onia so inkuan na World Military and Social Expenditures 1996: “Anggapo lay arum a siglo a kabkabat a makapipara ed koma-20 no nipaakar ed inaayep . . . a karawalan.” Say kompetinsiaan nipaakar ed pakayari’d politika tan ekonomya​—ontan met ed saray panlalaslasan na nasyon, relihyon, tribu, tan etnikon grupo​—so anigway na masulok a 100 milyon a totoo ed sayan siglo. Ompapalalo met so awawey a sinononot labat ed dilin pankaabigan diad indibidual a kipapasen. Inkuan na Chicago Tribune: “Say sakit na sosyedad et laktipen toy baliwalan karawalan, panangabuso ed ugaw, diborsio, panagbuanges, AIDS, panagbikkel na saray tin-edyer, druga, saray pangkat ed kalye, panagpasoot, idarakel na anak ed paway, aborsion, pornograpiya, . . . panagtila, panagsaol, inkabulok ed politika . . . Naaandi lay duga tan aliwa bilang moral iran ideya.” Kanian, impasakbay na UN Chronicle: “Nabubuyak iray sosyedad.”

4, 5. Panon so suston inkadeskribe na espiritu na mundo ed propesiya na Biblia diad panaon tayo?

⁴ Sarayan kipapasen so sankamundoan. Saya so unong ed impasakbay na propesiyay Biblia ed panaon tayo: “Dia ed saray kaunoran ya agew onsabi so saray panaon a maatap. Ta saray totoo sikara naani so mangaro ed saray lamalaman da, maaro ra na pilak, managpasirayew, atagey a linawa, maayew, matulay ed saray kaatengan da malamang aliwa ran masimpit. Anggapo so aro ra a nianakan, anggapo so panangasi’ra, managpauges, aliwa ra’n maadia, maruksa ra, maingongot ed saray maabig. Managliput, mayu-uges, mapasang.”​—2 Timoteo 3:1-4.

⁵ Satan so suston deskripsion na sayan ontatalonan espirituy mundo. Sinisiblet itan ya ugalin siak-ni. Saray laslasan ed limog na saray nasyon so nanenengneng ed panlalaslasan na saray indibidual. Alimbawa diad, makompetinsia iran isport, dakel ya atleta so manpilalek a magmaliw a manunaan anggano panon lay pakasakitay emosyon na arum odino ed pisikal ni ingen. Sayan espiritun sinononot labat ed dilin pankaabigan so niyaalibansa ed ugugaw tan nitutultuloy ed dakel a pamaakaran ed bilay na wala lad edad. Manreresulta ed “panbubusolan, pankokolkol, imon, sanok, pansesepakan, inkaapag-apag.”​—Galacia 5:19-21.

6. Siopay mangiyaalibansa ed kasibletan, tan antoy liknaan nen Jehova nipaakar ed sayan kanonotan?

⁶ Ipapanengneng na Biblia a say sinononot labat ed dilin pankaabigan ya espiritu na sayan mundo et isisindag toy walad samay “manngaran na Diablo tan si Satanas, a sikato so mantila ed lapag na sankamundoan.” Nipaakar ed impluensia nen Satanas ed totoo a manbibilay ed sarayan maatap a kaunoran ya agew, impasakbay na Biblia: “Kasi lara so dalin . . . ta say diablo inmakseb ed sikayo, a wala ed baleg a sanok to, ya amta to a daiset la so panaon to.” (Apocalipsis 12:9-12) Kanian sikato tan saray kakaiba ton demonyo so mamapasyan maong pian iyalibansay sinisiblet a kaisipan diad pamilya na too. Tan antoy liknaan nen Jehova ed ontan ya ugali? Ibabaga na Salita to: “Balang sakey a mapangta ed puso sikato so makapadimla ed Jehova.”​—Uliran 16:5

Si Jehova so Walad Saray Mapaabeba

7. Panoy pangipapasen nen Jehova ed saray mapaabeba, tan antoy ibabangat to’d sikara?

⁷ Diad biek a dapag, bebendisionan nen Jehova iramay mapaabeba ed nonot. Diad kanta ed si Jehova, inkuan nen Arin David: “Say apasegsegang [“mapaabeba,” NW] a baley ilaban mo; balet saray matam wala ed tapew na saray atagey a linawa pian sikara so pangabebaen mo.” (2 Samuel 22:1, 28) Kanian, isisimbawa na Salitay Dios: “Anapen yo si Jehova, sikayo ya amin a mauyamo ed dalin . . . anapen yo so inkatunong, anapen yo so kauyamoan. Nayari a sikayo naani niyamot dia ed agew na sanok nen Jehova.” (Sofonias 2:3) Saramay sipapaabeban manaanap ed si Jehova so babangatan ton mamayuboy sigpot a midumaan ya espiritu manlapud sayan mundo. “Ibangat to ed mauyamo so dalan to.” (Salmo 25:9; Isaias 54:13) Satan a paraan et paraan na aro. Base itan ed panggaway duga unong ed saray estandarte na Dios. Unong ed Biblia, sayan aprinsipyoan ya aro “agto ipasirayew so inkasikato, aliwan mapangta, . . . agto anapen so kien to.” (1 Corinto 13:1-8) Ipapatnag met na satan a mismo so kaabebaan na nonot.

8, 9. (a) Antoy lapuan na aprinsipyoan ya aro? (b) Panon kaimportanti so pangalig ed aro tan inkamapaabeba ya impanengneng nen Jesus?

⁸ Naaralan nen Pablo tan arum ya inmunan-siglon Kristianos iyan klase na aro manlapud saray bangat nen Jesus. Tan naaralan itan nen Jesus ed Ama to, si Jehova, ya oniay ibabaga na Biblia nipaakar ed sikato: “Say Dios sikato so aro.” (1 Juan 4:8) Kabat nen Jesus a linawa na Dios a sikatoy manbilay unong ed ganggan na aro, tan ontan so ginawa to. (Juan 6:38) Satan no akin a sikatoy walaan na panangabagey ed saray nalalames, pobri, tan saray makasalanan. (Mateo 9:36) Inkuanto ed sikara: “Dago kayo’d siak, amin yon nasasagpotan tan nabebelatan, et itdan ta kayoy pampainawa. Ala yoy pakok ed sikayo, tan manaral kayo’d siak; ta mauyamo ak tan mapaabeba ak a puso.”​—Mateo 11:28, 29.

⁹ Impanengneng nen Jesus ed saray babangatan to so kaimportantian na pangalig ed panangaro tan inkamapaabeba to sanen inkuanto ed sikara: “Lapu ed saya amin a too nabirbiran da a sikayo ray babangatan ko, no wala so aro yo ed sakey tan sakey.” (Juan 13:35) Sikaray miduma bilang biig manlapud sayan mundon sinononot labat ed dilin pankaabigan to. Satan no akin a nibaga nen Jesus ed saray patumbok to: “Ag-ira taga mundo.” (Juan 17:14) Andi, agda aaligen so mapaatagey, sinisiblet ya espiritu na mundo nen Satanas. Imbes, aaligen day espirituy aro tan inkamapaabeba ya impanengneng nen Jesus.

10. Antoy gagawaen nen Jehova ed saray mapaabeba ed panaon tayo?

¹⁰ Impasakbay na Salitay Dios a diad sarayan kaunoran ya agew, natugyop iray mapaabeba ed sankagloboan a sosyedad a nibase ed aro tan inkamapaabeba. Kanian, diad utel na mundo ya ompapalaloy inkamapaatagey, ipapanengneng na totoo nen Jehova so duman awawey​—kaabebaan ed nonot. Ibabaga na saratan ya: “Ontatdang itayo ed palandey nen Jehova [say niatagey a tuan panagdayew], . . . ta ibangat to itayo ed saray dalan to, tan manakar itayo dia ed saray basbas to.” (Isaias 2:2, 3) Tugyopen na Tastasi nen Jehova iyan sankagloboan a sosyedad a mankukurang ed saray basbas na Dios. Laktipen day ombabaleg a “baleg ya ulop, a sikato so agnayari a bilangen na too a nanlapu ed balang nasyon tan amin na saray kailalakan, tan binaleybaley, tan salita.” (Apocalipsis 7:9) Sayan baleg ya ulop so tugyopen natan na minilyon a totoo. Panoy pangibabangat nen Jehova ed sikara a magmaliw a mapaabeba?

Panaral a Magmaliw a Mapaabeba ed Nonot

11, 12. Panoy pangipapatnag na saray lingkor na Dios ed kaabebaan na nonot?

¹¹ Say ikikiwas na espiritu na Dios ed mabulos a totoo to so ontulong ed sikaran manaral a manaeg ed mauges ya espiritu na mundo tan ipanengneng iray bunga na espiritu na Dios. Saya so nipatnag a mismo ed “aro, liket, deen, kasungdoan, kauyamoan, kaabigan, sisia. Tayadno, dangka.” (Galacia 5:22, 23) Pian natulongan iran mamayubo ed saratan a kualidad, saray lingkor na Dios so nasisimbawan agmagmaliw a “mapaagum ed maapan dayew, a pasanoken so sakey tan sakey, a mansisibletan so sakey tan sakey.” (Galacia 5:26) Mipadpara, inkuan nen apostol Pablo: “Kuan ko sirin ed balang sakey a too ed sikayo, ya agto nonoten so inkasikaton dili ya atagtagey nen say kanepegan a nonoten; noag ingen nonoten to ed kaabebaan na linawa.”​—Roma 12:3.

¹² Ibabaga na Salitay Dios ed tuan Kristianos ya “anggapon balot komon so gawaen yo a lapud kasusumpa o panpasirayew, noag dia ed kaabebaan na kalakal balang sinansakey ibilang to so arum [ed saray lingkor na Dios] a magmaong nen say sikaton dili. Agnengnengen na balang sakey ed sikayo so kayarian ton dili, noag balang sakey ed sikayo nengnengen to met so saray bengatlan kayarian na saray arum.” (Filipos 2:3, 4) “Anggapo komon so siopan too a mananap na kaabigan ton dili, noag say kaabigan na kapara ton too.” (1 Corinto 10:24) On, “say aro mamabiskeg” ed arum tekep na andi-siblet iran salita tan gawa. (1 Corinto 8:1, NW) Mangiyaalibansa itan na pantutulongan, aliwan kompetinsiaan. Say siak-ni ya awawey so anggapoy pasen ed limog na saray lingkor nen Jehova.

13. Akin a nepeg ya aralen so kaabebaan na nonot, tan panon a naaralan itan na sakey?

¹³ Balet, lapud atawir ya ag-inkayadyari, ag-itayo nianak a mapaabeba ed nonot. (Salmo 51:5) Sayan kualidad so nepeg a naaralan. Tan saya so nayarin mairap parad saramay ag-abangatan na saray dalan nen Jehova manlapud inkaugaw balet ta diad saginonor ed bilay et inawat da iratan. Sikara lay akabayubo na saray personalidad a nibase ed sayan daan iran awawey na mundo. Kanian kaukolan dan aralen a “lakseben so daan a personalidad ya ontukoy ed datin kurso na kondukta [ra]” tan pian “isulong so balon personalidad ya apalsa unong ed linawa na Dios ed tuan inkatunong tan katooran.” (Efeso 4:22, 24, NW) Diad tulong na Dios et nagawaan na saray masimoon so kekerewen to ed sikara: “Kawesan yoy inkasikayo na matamoy a panangaro na panangabagey, inkapangasi, kaabebaan na nonot, kaumildian, tan andukey a panagsungdo.”​—Colosas 3:12, NW.

14. Panoy impanuppiat nen Jesus ed panpilalek a pangitandoro ed dili?

¹⁴ Kaukolan ya aralen itan na saray babangatan nen Jesus. Sikaray wala la’d edad sanen nagmaliw iran babangatan to tan walaan ira na espirituy mundo a laslasan. Sanen kinerew na ina na duara ed sikara so inkaprominenti parad ananak to, inkuan nen Jesus: “Amta yo a saray makauley na saray Gentiles sikara so katawan ed sikara [saray totoo], tan saray manunaan agamilen da so pakauley da ed sikara. Aliwan ontan naani dia ed sikayo; noag ingen siopaman a labay toy magmaliw a baleg ed sikayo sikato naani managlingkor yo. Tan siopaman a labay toy unaan ed sikayo sikato naani aripen yo. Singa say Anak na too [Jesus] ya agdia linma a panlingkoran, noag say manlingkor, tan iter toy bilay to a panondon ed amayamay.” (Mateo 20:20-28) Sanen binilin nen Jesus iray babangatan ton agmangusar na saray titulo pian salien ya itandoro so inkasikara, inyarum to: “Sikayo ya amin sanaagi kayo.”​—Mateo 23:8.

15. Anton ugali so nepeg a niwala’d saramay manpipilalek ed betang na panangasikaso?

¹⁵ Say tuan patumbok nen Jesus et sakey a lingkor, on, sakey ya aripen ed kaparan Kristianos. (Galacia 5:13) Nagkalalo lan tua iya ed saramay malabay ya onkualipika ed panangasikaso ed loob na kongregasyon. Ag-iran balot mankokompetinsiaan parad inkaprominenti odino pakayari; ag-ira ‘papakatawan ed saray inmatalek na Dios, noag ingen magmaliw iran pinagkauliran.’ (1 Pedro 5:3) On, say sinisiblet ya awawey so pakapatnagan a say sakey a too so agmanepeg parad panangasikaso. Satan a too so maneral ed kongregasyon. Tua, susto so ‘pandampot ed betang a panangasikaso,’ balet saya so nepeg ya onlesa manlapud pilalek a manlingkor ed arum a Kristiano. Sayan betang so aliwan posisyon na inkaprominenti odino pakayari, ta saramay walad betang a panangasikaso so nepeg a sakey ira’d sankaabebaan ed nonot ed loob na kongregasyon.​—1 Timoteo 3:1, 6.

16. Akin ya akondena si Diotrefes diad Salitay Dios?

¹⁶ Ipapaimano ed sikatayo nen apostol Juan so sakey a toon walaan na lingon punto de bista, a kuanto: “Siak sinulat ko na daiset so iglesia: balet si Diotrefes, ya aroen to a wala ed sikatoy katagtageyan ed sikara ed kalimog da, agto kami akoen.” Sayan too so akideneng ed arum ya andian na respeto pian panggunaetan ya iyalibansa so dilin posisyon to. Imbes, pinakiwas na espiritu na Dios si Juan pian itekep to ed Biblia so panangondena ed si Diotrefes lapud ugali ton siak-ni.​—3 Juan 9, 10.

Say Dugan Ugali

17. Panon ya impanengneng nen Pedro, Pablo, tan Bernabe so kaabebaan na nonot?

¹⁷ Dakel iray alimbawa ed Biblia nipaakar ed dugan ugali, na kaabebaan ed nonot. Sanen linmoob si Pedro ed ayaman nen Cornelio, satan a too “dinmakmomo ed saray salisali to [nen Pedro], tan inggalang to.” Balet imbes ya awaten so pirmin panangidayew, “si Pedro pinaalagey to, a nankuan: Alagey ka, ta siak too ak met.” (Gawa 10:25, 26) Sanen walad Listra si Pablo tan Bernabe, pinaabig nen Pablo so sakey a toon lupoy nanlapu la’d inkianak to. Bilang resulta, inkuan na karaklan a dirios irayan apostol. Balet, si Pablo tan Bernabe “pinilat da so saray kawes da, et linmukso ra ed pegley na karaklan, ya inyakis da, a kuan da: Lalaki, akin et gawaen yo so saraya? Totoo kami met a singa sikayo.” (Gawa 14:8-15) Sarayan mapaabeban Kristiano so agmangawat na gloria manlapud totoo.

18. Diad inkamapaabeba to, antoy imbaga na makapanyarin anghel ed si Juan?

¹⁸ Sanen naikdan si apostol Juan na “puyan nen Jesu-Kristo,” impasabi itan na sakey ya anghel. (Apocalipsis 1:1) Lapud pakapanyari na sakey ya anghel, natalosan tayo no akin a tinmakot si Juan, ta dineral na sakey ya anghel so 185,000 ya Asiryano ed sakey labat a labi. (2 Arari 19:35) Inkuan nen Juan: “Kayari impakadngel ko tan impakanengneng ko, dinmakmomo ak pian mangigalang ak ed arap na saray sali na saman so anghel ya angipanengneng ed siak na saraya a bengatla. Tan sikato kuanto ed siak: Nengneng mo ta agmo gawaen itan, ta aripen ak met a kaparam tan kapara na saray agagim . . . Igalang mo so Dios.” (Apocalipsis 22:8, 9) Agaylan kaabebaan na nonot ed biang na sayan makapanyarin anghel!

19, 20. Pandumaan so inkatangsit na saray managkonkestan Romanon heneral ed kaabebaan na nonot nen Jesus?

¹⁹ Si Jesus so sankaabigan ya alimbawa na sakey a walaan na kaabebaan ed nonot. Sikatoy bogbogtong ya Anak na Dios, say arapen ya Ari ed mangatatawen a Panarian na Dios. Sanen imparungtal toy inkasikato ed totoo bilang ari, agto ginaway singa ginawa na saray managkonkestan heneral ed panaon na Romano. Sikaray pinagamoran na baleg iran parada​—libot​—tan akalugan ed saray karwahen naarkosan na balitok tan ivory, ya ingguyor na amputi iran kabayo, odino saray elepanti, leon, odino tigre ni ingen. Diad saray libot et walaray musikero a mangakansion na saray kanta ed impanbiktorya, a walaray kariton a kargado na saray samsam tan angkabaleg a plataporma a mangipaparayag ed saray eksena ed bakal. Wala met iray kautibon arari, prinsipe, tan heneral, kaiba iray pamilya ra, a mabetbet a nilakseban pian nipabpaabeba ira. Saray ebento so angipasirayew na inkapaatagey tan inkatangsit.

²⁰ Midumaan itan ed paraan ya impangipresenta nen Jesus ed inkasikato. Sikatoy mabulos a manpasakop a sipapaabeba ed kasumpalan na propesiya nipaakar ed sikato, a nipasakbay: “Nia, say Arim onla ed sika, mauyamo, tan mangabkabayo ed sakey ya asna, tan ed sakey a kilaw, ya anak na asna.” Sikatoy mapaabeban linmugan ed luluganan ya ayep, aliwan ed sakey a karwahen ingguyor na alay santing ya impantatalontonan ya ayayep. (Zacarias 9:9; Mateo 21:4, 5) Agaylan maliket iray mapaabeban totoo ta si Jesus so magmaliw ya aturo nen Jehova ya Ari ed intiron dalin diad balon mundo, sakey a talagan walaan na kaabebaan ed nonot, mapaabeba, maaro, maabagey, mapangasi!​—Isaias 9:6, 7; Filipos 2:5-8.

21. Antoy ag-ipapatnag na kaabebaan na nonot?

²¹ Say bengatlan di Jesus, Pedro, Pablo, tan arum nin lalaki tan bibii na pananisia ed panaoy Biblia et mapaabeba ed nonot, so mangiwawaklit ed ideyan say inkamapaabeba et kaleteyan. Imbes, pakapatnagan itan na biskeg na inkatoo, ta sikaray masebeg tan maseseg. Tekep na pirmin biskeg ed nonot tan moral, asungdoan daray pirmin subsubok. (Hebreos, kapitulo 11) Tan natan, no mapaabeba ed kanonotan iray lingkor nen Jehova, sikaray walaan na mipadparan biskeg lapud tutulongan na Dios iray mapaabeba panamegley na makapanyarin masanton espiritu to. Diad ontan, napapaseseg itayon: “Amin yo balkesan yoy inkasikayo na panagpaabeba, a manlilingkoran so sinansakey: ta say Dios kaingli’to so saray atatagey a linawa, et itdan to na grasya so saray mapaabeba. Mangabeba kayo sirin ed silong na makapanyarin limay Dios, pian itandoro to kayo ed kanepegan a panaon.”​—1 Pedro 5:5, 6; 2 Corinto 4:7.

22. Antoy singbaten ed ontumbok ya artikulo?

²² Wala ni sananey a positibon aspekto ed kaabebaan na nonot a kaukolan ya agamilen na saray lingkor na Dios. Sakey itan ya ontutulong na baleg ed pamabiskeg ed espiritu na aro tan pantutulongan ed loob na saray kongregasyon. On, importanti itan a kabiangan na kaabebaan na nonot. Saya so singbaten ed ontumbok ya artikulo.

Bilang Repaso

◻ Deskribien so ontatalonan espiritu na sayan mundo.

◻ Panon a papaboran nen Jehova iramay mapaabeba ed nonot?

◻ Akin a nepeg ya aralen so kaabebaan na nonot?

◻ Antoray pigaran alimbawa ed Biblia nipaakar ed saray indibidual ya angipatnag na kaabebaan na nonot?

[Litrato ed pahina 15]

Inkuan na sakey ya anghel ed si Juan: “Agmo gawaen itan, ta aripen ak met a kaparam”