Si Jehova so Baton Dampay Ko

UNONG ED SALAYSAY NEN EMMANUEL LIONOUDAKIS

Akasibangot si nanay sanen inkuanto ed siak: “No ipilit moy desisyon mo, taynan ka sirin ed sayan abung.” Denisidik a sigpot-panaon kon ipulong so Panarian na Dios. Balet ta agnitepel na pamilyak so nitarok ko’d sikaran kababaingan lapud aminpigapigan impakaerel ko.

MAPAABEBA tan matakot ed Dios iray atateng ko. Sikaray nanayam ed purok na Douliana, diad bandad sagur na isla a Creta diad Gresya, say lugar a nianakan ko nen taon 1908. Nanlapulad inkatobonbalok a nampatuloy, binangatan da ak a takotan tan respetoen so Dios. Labalabay koy Salitay Dios, anggaman agak nin balot akanengneng na Biblia ed lima na saray managbangat odino ed saray parin Greek Orthodox.

Kayarin abasa na sakey a kaabay mi so anemiran tomo na Studies in the Scriptures, nen C. T. Russell, tan say libron The Harp of God, sililigsa ton innabang ed siak iray lugan ton pakaliwawaan ed Kasulatan. Saraman a libro so impalapag na saray Estudyante na Biblia, a singa tawag nensaman ed Tastasi nen Jehova. Sigagayaga ak ya angala na Biblia tan saray libro ed opisina na Watch Tower Society diad Atenas. Nanonotan ko ni ya anggad lablabi kami la na saman a kaabay, a nampikasi ed si Jehova tan diad silew na espirma ya inuusisa mi so Kasulatan diad tulong na saraman a palapagan.

Siak so 20 años tan mantratrabaho bilang maestro ed asingger a purok sanen innabang ko’d arum so karonromog kon pikakabat ed Biblia. Ag-abayag, apatira kami lan regular a mantitipon parad panagaral na Biblia ed Douliana. Angibunog kami met na saray tract, bokleta, libro, tan saray Biblia ta pian natulongan so arum a totoon makaaral nipaakar ed alenleneg ya ilalo parad katooan, say Panariay Dios.

Nen 1931 et kaiba kami ed nilibon angadapta ed nibase’d-Biblian ngaran a Tastasi nen Jehova ed sankamundoan. (Isaias 43:10) Diad tinmumbok a taon et akibiang kami ed kampanyan panangipakabat, ya insasalaysay ed saray autoridad so balon ngaran mi tan say kabaliksan to. Katekep na saya so panangibunog na matukoy a pulyeto ed amin a pari, huis, polis, tan negosyante ed lugar mi.

Singa inilaloan la, insugsog na klero so pirmin panamasegsegang. Diad inmunan inka-erel ko, siak so asentensiaan na 20 agew a kipriso. Kayarin tuloy na inkibulos ko, naaresto ak lamet tan asentensiaan na sakey bulan a kipriso. Sanen ingganggan na huis ya itunda mi lay panpulong, inmebat kami unong ed saray salita na Gawa 5:29: “Nakaukolan ya unoren mi so Dios, nen saray totoo.” Diad saginonor, nen 1932, binisita na sakey a manangilaman na Watch Tower so melag a grupo mi diad Douliana, tan sikamin apat so nampabautismo.

Impakaromog Koy Espiritual a Pamilya

Diad pilalek kon napalaknab so panagpulong ko, inmekal ak ed trabahok bilang sakey a maestro. Agla iman nitepel nen inak. Ingganggan ton taynan ko lay abung. Diad rekomendasyon na sangan opisina na Watch Tower ed Atenas, siak so magayagan kinopkop na mabunlok a Kristianon agin laki ed abung to diad syudad na Iráklion, Creta. Kanian nen Agosto 1933, siak so impatnubang ed istasyon na bus na saray kaagian ed lugar mi a kaibay pigaran interesado. Makapatenyeg a tuloy iya, tan nanaakisan kamin amin, ta agkami segurado no kapigan kami makapannenengnengan.

Diad Iráklion, a nagmaliw ak a kabiangan na sakey a maaron espiritual a pamilya. Wala niray taloran arum a Kristianon agagin lalaki tan sakey ya agin bii a kaulop mi’d regular a panagaral tan panagdayew. Naeksperiensiak a mismo so kasumpalan na sipan nen Jesus: “Anggapoy too ya anaynan na abung, ono agagin lalaki, ono agagin bibii, ono ina, ono saray anak, ono daldalin, nisengeg ed siak, tan nisengeg ed ebanghelyo. Ingen awaten to so maminlasus natan ed sayan panaon, abu-abung, tan agagin lalaki, tan agagin bibii, tan saray ina.” (Marcos 10:29, 30) Say asainmin ko et say panpulong ed saman a syudad tan ed kabangibang iran purok. Kayarin akobrian ko lay syudad, insan ko kinimeyan iray manunan teritorya na Iráklion tan Lasithion.

Nanbukbukor a Payunir

Dakel ya oras so inusar ko’d impanakar ed nambabangil a purok. Niarum ni et kaukolan kon sakbaten so pigaran kilo na niimprintan materyal, ta mataltalag a walay nipatulor a literatura. Lapud anggapoy napanpundoan ko, siak so onla’d panagkapean ed purok, a manalagar anggad iyalis na unor a kustomer​—kaslakan et diad pegley labi la​—insan ak ondukol ed sopa, tan ombangon a masaksakbay ed kaimbuasan sakbay na panserbi lay akankien na iinumen. Minanabang met so dakerakel a piseng ed saraman a sopa.

Anggaman agmananginunang iray totoo, maliket ak ta niiter ko ed si Jehova so biskeg na inkatobonbalok. Sano makaromog ak na toon interesado ed katuaan na Biblia, mamabiskeg itan ed determinasyon kon ituloy iyan manangisalbay bilay a ministeryo. Say pililimog ed agagi’d espiritual so makaligliwa met. Gendagendat a napilimogan ko ira kayari 20 ya anggad 50 agew ya inyarawi, dependi ed kaarawi nampulongan ko manlapud syudad ya Iráklion.

Sankanonot ko ni inkabegtebegtew ko’d aminsan a ngarem, nagkalalo la ta naisip kon saray Kristianon agagik ed Iráklion so nawalaan na regular a miting da ed saman na labi. Diad pirmin pilalek kon napinengnengan ira et inakar koy masulok a 25 kilometron nanbaetan mi. Anggapoy onmanlan peles na impanakar ko. Agaylan makapaligliway makapaayat a pakapituyaw ed agagik ed saman a labi tan pamano lamet ed espiritual a simpenan ko, a singa panangibaga!

Ag-abayag et nambunga iray sagpot ko’d impanpupulong. A singa ed samay panaon na saray apostol, ‘inyarum [nen Jehova] ed sikami ya inagew-agew iray nilaban.’ (Gawa 2:47) Ginmapoy indakel na bilang na saray managdayew nen Jehova ed Creta. Diad impibiang met na arum ed ministeryo, agko la aliknan siak so manbubukbukor. Asungdoan mi iray sakit na laman tan pirmin isusumpa. Say inagew-agew a kakanen mi et tinapay, a pati met lay iknol, olibo, odino pisipising bilang kasalat na literaturan inawat na saray pinulongan mi.

Diad baley ya Ierápetra, diad abalaten-bukig a parti na Creta et diman ko apulongan si Minos Kokkinakis, sakey a managlakoy abel. Anggaman ed gunaet kon nigapoy panangiyaral na Biblia ed sikato, ngalngali anggapoy panaon to lapud okupadon kabibilay to. Anggaman ontan, sanen denisidi to lay paiyaralan, balbaleg so angumanan to ed bilay to. Nagmaliw met lan maseseg a tuloy tan aktibon manangiproklama na maong a balita. Nandinayewan a tuloy nen Emmanuel Paterakis iraman a pananguman, sakey a mantaon na 18 ya empleyado nen Kokkinakis, tan ag-abayag et kinmerew na literaturay Biblia. Agaylay liket ko’d impakaimaton ed tuloytuloy ya inyaligwas to’d espiritual anggad impagmaliw ton sakey a misionaryo!a

Kaleganan to, say kongregasyon ed binalegan kon purok so tuloytuloy ya ombubulaslas tan natan et walaan la na 14 a manangipalapag. Agkon balot nalingwanan imay agew sanen abasak so sulat nen atsik a Despina, a nankuan a sikato tan say atateng ko so angabrasa ed katuaan tan bautismado met la’ran managdayew nen Jehova!

Panagsungdo ed Panamasegsegang tan Inkibantak

Minoria na Greek Orthodox Church so panagpulong mi a singa sakey a salot na makaderal iran duron, tan desidido ira ed kapagit mi. Nen Marso 1938, siak so inyarap ed piskal na gobierno, ya angiganggan a taynan kon tampol iman a lugar. Inyebat kon say panagpulong mi so talagan makagungguna tan say kimey mi so ingganggan na atagtagey ya autoridad, say Ari tayon Jesu-Kristo.​—Mateo 28:19, 20; Gawa 1:8.

Diad tinmumbok ya agew, siak so impatawag ed lokal ya istasyoy polis. Diman ak pinakabatan a siak so peligro ed publiko, tan asentensiaan na sakey taon a kibantak ed isla na Aegean ed Amorgos. Kayari pigaran agew, siak so pinosasan ya inlugan ed baloto ya amaarap ed saman ya isla. Anggapoy Tastasi nen Jehova dima’d Amorgos. Isipen pay inkasurprisak sanen, kayari anem bulan et akabatan kon walay sakey met a Tasin nibantak ed saman ya isla! Siopa kasi? Si Minos Kokkinakis, say inyaralan ko na Biblia dima’d Creta. Agaylay liket ko ta wala lay kaibak ed espiritual! Kayari pigaran panaon et pribilihyok so pamautismo ed sikato ed danum na Amorgos.b

Kayarin tuloy na impawil ko ed Creta, siak lamet so inaresto, tan diad sayan bekta et nibantak ak ed loob na anem bulan ed melag a baley na Neapolis ed saman ya isla. Diad sampot na anem-bulan ya inkibantak ko, siak so naaresto, impisok ed loob na samploy agew, insan inyakar ed islan nigana parad saray nibantak a Komunista diad loob na apat bulan. Amoriak a talagan tua iray salita nen apostol Pablo: “Amin so saray malabay a manbilay ed sinasanto ed Kristo Jesus, manako’ra naani pamasegsegang.”​—2 Timoteo 3:12.

Dinmaak Anggaman Walay Isusumpa

Lapud impanakop na Aleman kaleganay taon 1940-44 ed Gresya, apatunda lawari so panagpulong mi. Balet, saray totoo nen Jehova ed Gresya so maples a naorganisa lamet, tan nigapo mi lamet so panagpulong mi. Diad gunaet a nabawi so naandin panaon, aktibo tan maseseg kamin nantultuloy ed kimey nipaakar ed Panarian.

Singa inilaloan, linmoor lamet so relihyoson isusumpa. Mabetbet a tuloy et ilegal so gagawaen na saray paparin Greek Orthodox. Diad sakey ed saray purok, sinugsogan na pari so sakey a pangkat ya onsumpad sikami. Say parin mismo so ginmapon amekpek ed siak bangta onman met so gagawaen na ilalak to ed benegan ko. Binmatik ak ed asingger ya abung parad kiagel, bangta say kaibak a managpulong so ginayugoy ed plasa na purok. Diman, say grupo na pangkat so nampipilat na literatura to, tan sakey a bii so kinmelyaw manlapud balkon to, “Patey yo!” Diad kaunoran et sakey a doktor tan onlalabas a polis so angiliktar ed sikami.

Saginonor, nen 1952, siak so naaresto lamet tan asentensiaan na apat bulan a kibantak, diad Kastelli Kissamos, Creta. Kayarin tuloy na satan siak so impasal ya ombisita ed saray kongregasyon pian pabiskegen ira ed espiritual. Kayari duay taon ed onian nengneng na panagbiahen kimey, inasawak so sakey a matoor a Kristianon biin manngaran a Despina a kangaranay atsik, ya apaneknekan lan matoor a managdayew nen Jehova. Kayari kasal, siak so niasain bilang espisyal payunir ed baley a Hania, Creta, a siansian panlilingkoran ko.

Kaleganay ngalngali 70 taon na sigpot-panaon a serbisyo, ngalngalin nakar ko lan amin so Creta​—islan 8,300 kilometro kuadrado ya onlaknab ed dukey a ngalngali 250 kilometro. Say sengegay sankabalgan a liket ko et say pakakanengneng ed dagdaiset a Tastasi ed sayan isla ed dekaday 1930 a binmulaslas ed masulok a 1,100 ya aktibon manangiproklama na Panariay Dios natan. Pisalamatan koy Jehova ta inikdan toak na pankanawnawan makatulong ed dakel ed saraya pian makagamor na suston pikakabat ed Biblia tan ed makapakelaw ya ilalo parad arapen.

Jehova, ‘say Manangiliktar’

Naaralan ko’d eksperiensiak a kaukolan so sungdo tan anos pian natulongay totoon makapikabat ed tuan Dios. Mabunlok si Jehova a mangiiter ed sarayan nakakaukolan a tuloy a kualidades. Kaleganay 67 taon na sigpot-panaon a serbisyok, inulit-ulit kon minolimoli iray salita nen apostol Pablo: “Dia ed balang bengatla imamatalek mi inkasikamin dili, a singa ministros na Dios, dia ed dakel ya anos, dia ed ermen, dia ed pankaukolan, dia ed kairapan, dia ed inkalewetlewet, dia ed inkipangawpangaw, dia ed inkagulogulo, dia ed sagsagpot, dia ed panagpuyat, dia ed panag-ayunal.” (2 Corinto 6:4, 5) Nagkalautla ed akadkauna iran taon na serbisyok, alay irap na kipapasen ko’d pinansyal. Balet ta siak tan say pamilyak so agbalot kinaindan nen Jehova. Pinaneknekan ton sikatoy tuloytuloy tan makapanyarin Mananulong. (Hebreos 13:5, 6) Lawas min anengneng so maaron tulong to diad pananipon na karnero to tan ed kitatarok na saray pankaukolan mi.

Sano nonoten koy apalabas tan naimano diad espiritual a pantalos et say desierto so mansalindak la, matalek ak a say kimey so walaay gungguna. Nausar koy biskeg na inkatobonbalok diad makagunggunan tuloy a dalan. Say karerak ed sigpot-panaon a ministeryo so mas makabaliksan nen say dinanman nin gegemtan. Natan ta masiken ak la, sigpot pusok a pasesegen iray kalangweran a ‘nodnonoten day Engranden Manamalsa ra ed saray agew na inkaugaw da.’​—Eclesiastes 12:1.

Anggaman mantaon ak lay 91, siansian makapangitatalaga ak na masulok a 120 oras ed panagpulong kada bulan. Inagew-agew a say bangon ko et alas 7:30 n.k. tan manpupulong ed lansangan, diad saray lakoan, odino ed saray parki. Diad promedyo, say nipapalimak a magasin et 150 ed kada bulan. Naiirapan ak la natan ta medyo makapuy lay pakadngel ko tan say memoryak, balet say maaron agagik a lalaki tan bibii ed espiritual​—say baleg ya espiritual a pamilyak​—pati saray pamilya na duaran anak kon bibii, so talagan baleg a tulong ed siak.

Manuna’d amin, naaaralan koy manmatalek ed si Jehova. Diad amin a panaon et pinaneknekan ton sikatoy “batondampay ko, tan salimbeng ko, tan manangiliktar ed siak.”​—Salmo 18:2.

[Saray paimano ed leksab]

[Saray litrato ed pahina 26, 27]

Leksab: Kaibak so asawak; kawigi: nen 1927; diad biek a pahina: kaibay Minos Kokkinakis (kawigi) tan sakey nin Tasi diad Acropolis, 1939, kayarin tuloy na impawil ko manlapud inkibantak