“Si Jehova so Mangiter na Kakabatan”

ANTORAN gegemtan so pakakaupotan na panaon tan biskeg mo? Kasin say pakapanggawa na maong a ngaran parad inkasika so bengatlan panpapagaan mo? Kasin say piarap mo et say panpayaman? Komusta balet so panggegemtan ed karera diad sakey a lawak a panpupursigian na dakel odino panamaaligwas na abilidad ed sakey odino dakel nin klase na edukasyon? Kasin say pamayubo na maong a relasyon ed arum so importanti ed sika? Kasin say pansiansian mabunigas so manunan panpapagaan mo?

Ompatnag ya amin na saratan so walaan na kaimportantian. Balet anto so mas importanti ni? Oneebat so Biblia: “Say kakabatan sikato so manuna a bengatla; kanian gamoran mo so kakabatan.” (Uliran 4:7) Kanian panon tayon nagamoray kakabatan, tan antoray nagungguna ed satan? Itatarya na komaduan kapitulo na libroy Biblia ya Uliran iray ebat.

‘Onkiling ed Kakabatan’

Diad saray maaron salita na sakey ya ama, kuan na makabat ya Arin Solomon na kadaanan ya Israel: “Ana’ko, no awaten mo so saray salitak, tan yatol mo so saray ganggan ko ed sika; a singa pangikiling mo na layag mo ed kakabatan, tan ipeket mo so pusom ed pakatalos; on, no kelyawan mo so kaisipan, tan itagey mo so bosis mo nipaakar ed pakatalos; no sikato so anapen mo a singa pilak, tan sikato so usisaen mo a singa saray inyamot a kayamanan: Diad ontan natalosan mo so takot ed Jehova, tan naromog mo so pikakabat ed Dios.”​—Uliran 2:1-5.

Naimanom ta no siopay akanresponsabli ed pakagamor na kakabatan? Diad sarayan bersikulo et amitlon pinmatnag so balikas a diad pantalos a ‘no sika.’ Malinlinew ya akauley so balang sakey ed sikatayo a mananap ed kakabatan tan saray importantin kabiangan na satan​—pakatebek tan pakatalos. Balet unona et kaukolan tayo ya “awaten” tan “yatol” ed memorya iray salita na kakabatan a nirekord ed Kasulatan. Nisesengeg ed saya et kaukolan tayon aralen so Biblia.

Say kakabatan et say abilidad ed suston pangusar ed inter na Dios a pikakabat. Tan agaylay abig na pangitatarya na Biblia ed kakabatan! On, lugan toray salita na kakabatan, a singa saramay nirekord ed saray libron Uliran tan Eclesiastes, tan kaukolan tayon imanoen irayan salita. Naromog tayo met ed saray pahina na Biblia iray dakel ya alimbawa a mangipapabitar ed saray gungguna na panangiyaplika ed saray maridios a prinsipyo tan saray kapeligroan na panangibaliwala ed saratan. (Roma 15:4; 1 Corinto 10:11) Singa bilang, konsideraen pay salaysay nipaakar ed maagum a Gehazi, say ayudante nen propetan Eliseo. (2 Arari 5:20-27) Agta ibabangat na satan ed sikatayo so kakabatan na iyarawi ed inkaagum? Tan komusta met so makapaermen a nansumpalan na singano anggapoy uges ya imbibisita na marikit nen Jacob a si Dina ed “saray bibii ya anak ed saman a dalin” na Canaan? (Genesis 34:1-31) Agta natebek tayon tampol so kaugsay mauges iran pililimog?​—Uliran 13:20; 1 Corinto 15:33.

Say pangimano ed kakabatan et kakaukolanen toy pakawalaan na pakatebek tan pakatalos. Unong ed Webster’s Revised Unabridged Dictionary, say pikakabat so “pakayari odino abilidad na kanonotan a nibiig to so sakey a bengatla ed sananey.” Say maridios a pakatebek et abilidad a pangibiig na maong ed mauges insan pilien so dugan kurso. No agtayo ‘ikiling so puso tayo’ ed pakatebek odino magunaet a gamoran itan, panon tayon makapansiansia ed “dalan a mamaarap ed bilay”? (Mateo 7:14; ikompara so Deuteronomio 30:19, 20.) Say panagaral tan panangiyaplika ed Salita na Dios so mangipapagamor na pakatebek.

Panon itayon ‘onkelyaw ed pakatalos’​—say abilidad a pantalos a no panon a saray aspekto na sakey a pamaakaran et mantutukoyan tan ed intiraminti? Siempre, say edad tan eksperiensia so makatulong met ed sikatayo ed pamalaknab na pakatalos​—balet aliwa met a naynay ya ontan. (Job 12:12; 32:6-12) “Makatalos ak na dakdakel nen saray totoo a daan,” inkuan na salmista, “nisengeg ed unoren ko so bilibilin mo [Jehova].” Inkanta to met: “Say kilulukas na saray salitam mangiter na liwawa; mangiter na pakatalos ed saray andi amta.” (Salmo 119:100, 130) Si Jehova so ‘Inkadaan na saray Ag-agew,’ tan sikato so walaan na pakatalos a superyor a tuloy ed amin a katooan. (Daniel 7:13) Sarag na Dios ya ipagamor so pakatalos ed toon ag-eksperiensiado, diad ontan et nayarian ton napalumbasan anggan saramay matakken la lapud satan a kualidad. Kanian, nepeg tayon panggunaetan ya aralen tan iyaplika so Salitay Dios, say Biblia.

Say naulit-ulit a balikas a ‘no sika’ diad manangilukas ya estansa na komaduan kapituloy Uliran so tinumbokan na saray balikas a singa say “awaten,” “yatol,” “kelyawan,” “anapen,” “usisaen.” Akin ya uusaren na managsulat irayan balikas na panangipurek? Oniay kuan na sakey a palapagan: “Idadanet na matudio [dia] so kaimportantian na inkasimooon ed panggegemtan na kakabatan.” On, nepeg tayon masimoon a gegemtanen so kakabatan tan saray mitukoyan a kualidad to​—pakatebek tan pakatalos.

Kasin Pansagpotan Mo?

Say manunan paraan diad panggegemtan na say kakabatan et say maseet a panagaral na Biblia. Balet sayan panagaral so mas ni nen say pambasa labat pian makalay impormasyon. Say atekepay gagalan pandalepdep ed walan nababasa tayo so importantin kabiangan na panagaral na Kasulatan. Sasaglawien na pangamor na kakabatan tan pakatebek so panumameng no panon tayon nausar so nanaaralan tayo diad panresobli ed saray problema tan diad panagdesisyon. Say pakawalaan na pakatalos et mankakaukolan na panmolimoli no panon a saray balon materyal et nisiglaot ed amta tayo la. Siopa so mangiburi a say panagaral na Biblia ya atekepay panmolimoli et mankakaukolan na panaon tan pirmin panagsagpot? Say pangusar na panaon tan biskeg so mipadpara ed samay usaren ed ‘pananap na pilak tan pangusisa ed saray inyamot a kayamanan.’ Kasin isekar moy nakakaukolan a sagpot? Kasin ‘saliwen moy pankanawnawan panaon’ pian gawaen itan?​—Efeso 5:15, 16, NW.

Isipen paray mayaman a bendision a manatalaran ed sikatayo no sukimaten tayoy Biblia tekep na matuan puso. Siempre, naromog tayo so ‘pikakabat na Dios’​—say maabig, putel, tan manangiter-bilay a pikakabat na Manamalsa tayo! (Juan 17:3) Say “takot ed Jehova” so sakey met a kayamanan a nagamoran. Agaylan makanakana iyan atekepay takot a respeto ed sikato! Say mabunigas a takot a pamaermen ed sikato so nepeg a mangontrol ed amin ya aspekto na bilay tayo, a pakapabiskegan na espiritualidad tayo ed amin a gawaen tayo.​—Eclesiastes 12:13.

Kaukolan a mansiansia ed inkasikatayo so pirmin pilalek a pananap tan pangotkot ed espiritual a kaykayamanan. Pian napainomay so pananap tayo, intarya la nen Jehova iray ekselentin panagkotkot iran kagawaan​—saray nipanpanaon a dyurnal na katuaan Say Panag-Bantayan tan Awake!, ontan met ed arum niran nibase’d Biblian palapagan. (Mateo 24:45-47) Ta pian nibangat itayo ed say Salita tan daladalan to, intarya met la nen Jehova iray Kristianon miting. Kaukolan tayon atendian iraya a maparanay, manimanon maong ed walan nibabaga, panggunaetan so pangisentro tan pangapresia ed saray manunan punto, tan nodnonoten a maong so relasyon tayo ed si Jehova.​—Hebreos 10:24, 25.

Agka Onsaew

Mabetbet a napeperdi sagpot ed panaganap na saray nitabon ya ankablin bato, balitok, odino pilak. Aliwan onia so kipapasen no nipaakar ed pansukimat na saray espiritual a kayamanan. Akin ya aliwan ontan? “Si Jehova so mangiter na kakabatan,” so impaseguro ed sikatayo nen Solomon, “ompaway ed sangi to so pikakabat tan pakatalos.”​—Uliran 2:6.

Kabkabat si Arin Solomon lapud kakabatan to. (1 Arari 4:30-32) Ipaparungtal na Kasulatan a sikatoy walaay pikakabat ed nanduruman tema, pati nipaakar ed tantanaman, ayayep, inkatoo, tan ed Salitay Dios. Say nipanengneng ton pakatebek bilang malangwer nin ari diad impangareglo to’d kolkolan na duaran bii, a balang sakey et mangibabagan sikatoy ina na samay sakey ya ugaw, so sengegay inkibantog to ed nanduruman nasyon. (1 Arari 3:16-28) Antoy lapuan na matalonggaring a kakabatan to? Si Solomon so nampikasi ed si Jehova parad “kakabatan tan pakatalos” tan say abilidad a ‘mangibiig na maong tan mauges.’ Impagamor iraya nen Jehova ed sikato.​—2 Awaran 1:10-12; 1 Arari 3:9.

Sikatayo met so kaukolan a manpikasi parad tulong nen Jehova legan a panseetan tayon aralen so Salita to. Impikasi na salmista: “Ibangat moak ed dalan mo, O Jehova; manakar ak ed katuaan mo: ipasakey mo so pusok ya ontakot ed ngaran mo.” (Salmo 86:11) Inabobonan nen Jehova itan a pikakasi, ta impairekord to itan ed Biblia. Makapanmatalek itayo a say masimoon tan mabetbet a pampipikasi tayo parad tulong to a nagamoran tayoray espiritual a kayamanan ed Biblia et naebatan.​—Lucas 18:1-8.

Idadanet nen Solomon: “Yatol to so aralem a kakabatan nipaakar ed matunong; sikato so sakey a kinlong ed saray manakar ed inkaskey; pian bantayan to so saray basbas na inkatunong, tan pansiansiaen to so dalan na saray santo to. Diad ontan natalosan mo naani so inkaptek tan inkatunong, tan katukoyan, on, balang sakey a maong a basbas.” (Uliran 2:7-9) Agaylan panamaseguro iya! Aglambengat iiter nen Jehova so tuan kakabatan ed saramay masimoon a mananap ed satan noagta papaneknekan to met a mananalimbeng a samben parad saray maptek lapud ipapatnag day tuan kakabatan tan sitotoor iran mitutunosan ed saray matunong ya estandarte to. Komon ta sakey itayo ed saramay tutulongan nen Jehova a natalosan so “balang sakey a maong a basbas.”

Sano say ‘Pakatalos et Makapaliket’

Personal a panagaral na Biblia​—say importantin kakaukolanen parad pananap na kakabatan et aliwan makapaliket a gawaen na dakel a totoo. Alimbawa, oniay inkuan nen Lawrence a mantaon na 58: “Lawas ak a mankikimey. Talagan nairapan ak a manaral.” Tan say mantaon na 24 a Michael, ya agto nanggayagaan so impanaral ed eskuelaan, kuanto: “Kaukolan kon paskaren so inkasiak ya onyurong pian manaral.” Ingen, nabayuboan so pilalek a manaral.

Isipen pay ginawa nen Michael. Insalaysay to: “Dinisiplinak so inkasiak a manaral ed loob na kapalduay oras ed kada agew. Ag-abayag et naimanok laray epekto ed awawey ko, saray komentok ed Kristianon pantitipon, tan ed saray pitotongtong ko ed arum. Natan et panpirawatan ko laray panaon na panagaral ko, tan agko labay a walay antokaman a bengatlan makasalet ed saratan.” On, magmaliw a makapalikliket so personal a panagaral, sano naimano tayon onaaligwas tayo la. Nanpelengan met nen Lawrence ya aralen so Biblia tan, asabin sikatoy nanserbi bilang matatken ed sakey a kongregasyon na Tastasi nen Jehova.

Pian napagmaliw a makapalikliket so personal a panagaral et kakaukolanen toy tuloy-tuloy a gunaet. Balet ta saray gungguna so dakel. “Ta say kakabatan onloob naani ed pusom, tan say pakatalos makapaliket naani ed kamarerwam,” kuan nen Solomon, “say kalakal sikato naani bantay ed tagey mo; say pakatalos sikato naani mangiyagel ed sika.”​—Uliran 2:10, 11.

“Pian Ilaban To Ka ed Dalan na Mauges”

Diad anton dalan a say kakabatan, pikakabat, abilidad a manisip, tan pakatebek et talagan sakey a salimbeng? “Pian ilaban ka manlapu ed dalan na mauges,” kuan nen Solomon, “manlapu ed saray totoo a mansalita na makaderal a bengabengatla; Ya inkaindan da so saray basbas na inkatunong, pian manakar ira ed saray dalan na kabilungetan; A manliket ira a manggawa na mauges, tan manliket ira ed inkaderal na mauges: A sikara so pikewet ed saray dalan da, tan masugnar ed saray basbas da.”​—Uliran 2:12-15.

On, saramay papablien day tuan kakabatan et paliisan day pilimog ed siopaman a “mansalita na makaderal a bengabengatla,” salanti, bengabengatlan agmitunosan ed tua tan maptek. Say abilidad a panag-isip tan pakatebek so mangiter na salimbeng sumpad saramay mangipupulisay ed katuaan kanian manakar ira ed kabilungetan tan sumpad saramay masilib a panliketan day panggawa na mauges.​—Uliran 3:32.

Alay pisalamat itayo ta say tuan kakabatan tan saray nisiglaot a kualidad to so manasalimbeng met ed sikatayo manlapud mauges a dalan na saray imoral a totoo! Intuloy nen Solomon a sarayan kualidad et “pian ilaban to ka manlapu ed sankaili a bii, manlapu ni ed sankaili a mangayat ed saray salita to; ya ikaindan to so kaaro na inkaugaw to, tan lingwanan to so sipan na Dios to: Ta say abung to onkiling ed patey, tan saray basbas to ed inatey; anggapo so onla ed sikato ya ompawil lamet, agda met narandan so saray basbas na bilay.”​—Uliran 2:16-19.

Say “sankaili a bii,” say balangkantis, so nililitrato a sakey a manaynan ed “kaaro na inkaugaw to”​—anganko et say masiken to sanen kaugawan to ni.a (Ikompara so Malaquias 2:14.) Alingwanan to la so pangisesebel ed pikakalugoran a kabiangay Ganggan a sipanan. (Exodo 20:14) Saray basbas to so mamapaarap ed ipapatey. Saramay miluluyos ed sikato et agdan balot “narandan so saray basbas na bilay,” ta agla manbayag et nasabi ray punton agla makapawil, salanti ipapatey ya agla ra makabangon. Say sakey a toon walaay pakatebek tan abilidad a manisip et amta toray pakaayatan ed imoralidad tan sikakabat ya arawian toy pakakulapotan ed saratan.

Say Maptek Manayam Naani Dia ed Dalin”

Diad panegek ed gagala na simbawa to nipaakar ed kakabatan, inkuan nen Solomon: “Pian manakar ka komon ed dalan na maong a totoo, tan unoren mo so saray basbas na saray matunong.” (Uliran 2:20) Agaylan abig a gagala so kanaan na kakabatan! Ontulong itan ed sikatayon nawalaan na sakey a maliket tan makapnek a bilay a makakakapet ed panangabobon na Dios.

Isipen pa met iray engranden bendision a nitarya parad saramay “manakar . . . ed dalan na maong a totoo.” Itutuloy nen Solomon: “Say maptek manayam naani dia ed dalin, tan say ayadyari mansiansia naani ed sikato. Balet say marelmeng napegpeg a manlapu ed dalin, tan saray liputan nabagot ira ed sikato.” (Uliran 2:21, 22) Komon ta sakey ka ed saramay andiay-pakabalawan a manayam ya ando lan ando ed matunong a balon mundo na Dios.​—2 Pedro 3:13.

[Paimano ed leksab]

[Litrato ed pahina 26]

Nampikasi si Solomon parad kakabatan. Ontan itayo met komon