Istorya ed Bilay
Manlapud Panaggawa na Saray Armas a Nansumpal ed Panangisalbay Bilay
UNONG ED SALAYSAY NEN ISIDOROS ISMAILIDIS
Akatalimukor ak leleg a manag-agus iray luak ed api-aping ko. Oniay kuanko’d pikakasik: “O Dios ko, nakokonsiensia ak, agko la nayarian ya ituloy so mantrabaho ed gawaan na saray armas. Nanggunaetan koy mananap na sananey ya anapan, balet ta agak makalmo. Nabuas et isubmitik lay resignasyon ko. Ipangasim, Jehova, ta agmo papaulyanan a naerasan iray apatiran anak mi.” Panon ya asabik so onian kipapasen?
SAY bilay so mareen tan simpli diad Drama, mamaamianen a Gresya, say nianakan ko nen 1932. Naynay ya ibabaga ed siak nen tatay no antoy labay ton pagmaliwan ko. Pinaseseg to ak a manaral ed Estados Unidos. Kayarin asamsam so kayamanan na Gresya legay Guerra Mundial II, say kasmak a diparan ed limog na saray Griego et: “Natakew yo iray kayarian mi, balet agyon balot natakew so walad kanonotan mi.” Pursigido ak a mankolehyo tan gamoray bengatlan agnayarian a takewen na siopaman.
Sanen ugaw ak ni et akimembro ak la ed nanduruman grupo na saray tobonbalo ya inisponsoran na Greek Orthodox Church. Abilin kami ya arawian miray mapeligron sekta. Nagkalautlan atandaan ko so sakey a grupon abitla—Tastasi nen Jehova—lapud nikuan ya irerepresenta da iray sumpad-Kristo.
Kayari impangraduar ko’d technical school diad Athens nen 1953, linma ak ed Alemanya pian nengnengen no kasin makaromog ak na trabaho a sarag ko met so maneskuela. Balet ta ag-itan agawa, kanian siak so nambiahen amaarap ed arum a bansa. Kayari pigaran simba, sanen wala ak ed sakey a daongan diad Belgium et amoriak ya anggapo lay kuartak. Nanonotan kon siak so linmoob ed saman ed sakey a simbaan, yinmurong, tan lapud manug-ugaog ak et matalareter so luak ed datal. Impikasik a no siak so tulongan na Dios a makakar ed Estados Unidos et agko gegemtanen iray materyal a bengatla noagta siak so man-kolehyo tan pambanikelay pagmaliw a maong a Kristiano tan maong a mibabaley. Diad kaunoran nen 1957 et akasabi ak a siansia diman.
Balon Kabibilay Diad Estados Unidos
Say bilay ed Estados Unidos so mairap parad sakey a dayon agto natalosay lenguahe tan andian na kuarta. Diad labi et duaray trabahok tan diad agew et nampelengan koy maneskuela. Naneskuela ak ed pigaran kolehyo tan akasumpal ak na sakey ya associate degree. Insan siak so naneskuela ed University of California diad Los Angeles tan asumpal koy apat-taon a kurson applied physics. Atalonaan ko iraman a mairap a taon lapud ninodnonot ko iray salita nen tatay nipaakar ed pakala na edukasyon.
Diad saya met a panaon ya akabat koy magangganan marikit a Griego, si Ekaterini, tan sikami so nankasal nen 1964. Say inmunan anak min laki so nianak taloy taon ed saginonor, tan kulang ya apatiran taon et awalaan kami ni na duaran lalaki tan sakey a bii. Talagan sakey ya angat so panlegpet ed pamilya tan paneskuela met ed unibersidad.
Siak so empleado na U.S. Air Force diad sakey a kompanya a gawaan na missile tan uusaren ed liwang diad Sunnyvale, California. Kabiangan ak ed saray nanduruman proyekto a parad liwang, pati saramay proyekton Agena tan Apollo. Asabitan ak ni ingen na saray medalya lapud tulong ko ed saray misyon ya Apollo 8 tan Apollo 11. Kayari na saman et intuloy koy panaaral ko tan siak so nigalet ed saray nambabangil a proyekto na militar nipaakar ed liwang. Diad sayan punto et inisip kon anggapo lay anapen ko, walaan ak na magangganan asawa, apatiran makapalikliket ya ananak, seselengen a trabaho, tan marakep ya abung.
Mapeleng a Katrabaho
Kasakbayan na 1967, diad trabaho et akabat ko si Jim, sakey a mapaabeban tuloy tan maomaong a laki. Si Jim so lawas makakaimis, tan naynay to ak a pagustoan ed imbitasyon kon mankape legay painawa mi ed trabaho. Inusar to irayan pankanawnawa pian inabang ed siak so impormasyon a manlalapud Biblia. Imbaga ed siak nen Jim a sikatoy iyaaralan na Tastasi nen Jehova.
Abigla ak ed impakadngel kon si Jim et nalalanor ed sayan relihyoson grupo. Panon ya agawan say toon makal-kalakal et abiktima na sektan sumpad-Kristo? Balet ta agko naresistian so nipapanengneng nen Jim ed pikakaaro tan kamaongan to’d siak. Ompatnag a kada agew et walay bengatlan duman nibasa to ed siak. Alimbawa, aminsan ya agew et nila to ak ed opisinak tan inkuanto: “Isidoros, sayan artikulo ed The Watchtower so manasaglawi’d panamabiskeg ed bilay na pamilya. Isempet mo itan tan ibasam ed akulaw mo.” Imbagak a basaen ko, balet ta diad saginonor et linma ak ed kasilyas pian pingpinglisen so magasin insan ko imbasura.
Diad loob na taloy taon et dineral ko so kada libro tan magasin ya inter nen Jim. Anggaman sumpa ak ed Tastasi nen Jehova, siansian intuloy koy pikakaarok ed si Jim, inisip kon anggapoy uges na idengel ko’d ibabaga to, insan papalabasen ko itan a tampol.
Balet, lapud saratan a tongtongan mi et atalosan ko ya agnibase’d Biblia so maslak ed saray panisiaan tan aagamilen ko. Amoriak a saray bangat a Trinidad, impiernon apoy, tan ag-ipapatey na kamarerwa et aliwan Makasulatan. (Eclesiastes 9:10; Ezequiel 18:4; Juan 20:17) Bilang mapaatagey a Griegon Orthodox, agko labay a direktan aksobien a susto si Jim. Balet lapud naynay a panguusar to ed Biblia tan aliwan say personal ya opinyon to, binidbir kon siansia a sayan too et walaan na makanakanan mensahen manlalapud Biblia a parad siak.
Alikas na akulaw kon walay nagagawa, kanian tinepet to no akitongtong ak ed kaarok a mililimog ed saray Tastasi. Sanen inyebat kon on, inkuanto: “Anggan dinan lan relihyon so looban tayo basta aliwa labat lan saray Tastasi nen Jehova.” Balet, ag-abayag et sikamin sanasawa kaiba lay ananak mi so regular lan onaatendi ed saray miting na Tastasi.
Sakey a Mairap a Desisyon
Legan kon aaralen so Biblia, abasak irayan salita na propeta Isaias: “Pitpiten da naani so saray kampilan da a pagmaliwen da a dingding na lukoy, tan saray gayang da a komkompay; say nasyon agnaani mangitagey na kampilan a sumpa ed nasyon, ag-ira met la manaral na bakal ed anggan kapigan.” (Isaias 2:4) Tinepetan koy inkasiak, ‘Panon a say sakey ya aripen na mareen tan maaron Dios et mantrabaho ed pan-desinyo tan panamawala na makapatey iran armas?’ (Salmo 46:9) Agnambayag et amoriak a kaukolan kon salatan so trabahok.
Siempre, saya so baleg ya angat. Walaan ak na seselengen a trabaho. Asabik itan lapud satan so nambanikelan ko ed loob na dakel a taon diad impasyan kimey, edukasyon, tan impansasakripisyo. Inmasenso ak la, balet ta desisyonan ko lay pangitalirak ed karerak. Anggaman ontan, tinmalonan siansia so aralem a panangarok ed si Jehova tan say masimoon a pilalek kon sumpaley linawa to.—Mateo 7:21.
Denesidik so pan-empleyo ed sakey a kompanya diad Seattle, Washington. Balet ta adismaya ak ta lalo la ingen a nalanor ak ed trabahon agmitunosan ed Isaias 2:4. Sinmaew iray sagpot kon pantrabaho ed arum a proyekto, tan akonsiensia ak lamet. Amoriak ya agko nituloy so pantrabahok insan walaan met na malinis a konsiensia.—1 Pedro 3:21.
Mabitar a kaukolan mi so manggawa na saray importantin pananguman. Diad loob na ngalngalin anem bulan, inuman mi so istiloy-kabibilay mi tan binawasay kapaldua so gagastosen na pamilya mi. Insan mi inlako so mabmablin abung mi tan analiw kami na melag ya abung diad Denver, Colorado. Diad ontan et akaparaan ak la parad unor a gawaen ko—say iyekal ed trabahok. Inmakinilyak so resignasyon ko, ya insalaysay ya unong iya ed konsiensiak. Diad saman a labi, sanen akarukol laray anak mi, akatalimukor kamin sanasawa a nampikasi ed si Jehova, a singa adeskribe ed gapo na sayan artikulo.
Kulang a sakey bulan et sikami lay inmalis ed Denver, tan duay simba ed saginonor, nen Hulyo 1975, sikamin sanasawa so abautismoan. Diad loob na anem bulan et agak makaromog na trabaho, tan kalkalnan nababawasan mi so deposito mi ed banko. Diad komapiton bulan et say nakekeraan la ed banko et kulang lan ombayar parad binulan ya abang na abung. Ginapoan ko lay mananap na antokaman a trabahon naromog ko, balet kayarin tuloy na satan et awalaan ak na anapan nipaakar ed inka-inhenyero. Say sueldo et kulang a kapaldua ed samay datin sueldok; anggan ontan, sobra la itan ed samay kekerewen ko’d si Jehova. Alay liket ko ta inyunak iray espiritual ya interes!—Mateo 6:33.
Pinabaleg Mi so Ananak Mi a Mangaro ed si Jehova
Kabansag na satan et sikami nen Ekaterini so okupado ed makapaangat a kimey a panamabaleg ed apatiran anak mi unong ed maridios iran prinsipyo. Makapaliket ta diad tulong nen Jehova et amin da so binmaleg a matakken ed espiritual a Kristianos, a sigpot a mangitatalaga na bilay da ed importantin kimey a panangipulong na Panarian. Say taloran anak min lalaki, si Christos, Lakes, tan Gregory so nangraduar ed Ministerial Training School tan walaan na nanduruman asainmin, a manbibisita tan mamapabiskeg ed saray kongregasyon. Si Toula, say marikit mi so mankikimey bilang boluntaryo ed saray hedkuarter na Tastasi nen Jehova ed New York. Natetenyeg so kapusoan mi diad pakanengneng ya amin da so angisakripisyo ed marakep iran karera tan maong iran anapan ta pian makapanlingkor ed si Jehova.
Dakel so nantetepet no anto so sekreto ed ontan a matalonan panamabaleg na anak. Siempre, anggapo so pihon pormula ed pamabaleg na ananak, balet ta sigugunaet min impasepsep ed kapusoan da so aro ed si Jehova tan ed kaparan too. (Deuteronomio 6:6, 7; Mateo 22:37-39) Amta na ananak ya agmi nayarin ibaga ed si Jehova a sikatoy inaro mi no agnapatnagan itan ed saray gawa mi.
Sakey ya agew ed kada simba a sikamin sankapamilyaan so mibibiang ed ministeryo, kaslakan et diad Sabado. Regular a walaan kami na panagaral na Biblia bilang pamilya diad labi na Lunes kayari pangdem, tan walaan kami met na panagaral na Biblia ed kada sinansakey ed ananak mi. Sanen ugugaw nira, iyaralan mi so kada sakey ed sikara ed antikey a panaon a maminpiga ed loob na sakey a simba, tan diad ibabaleg da la, andukdukey lay panagaral mi, a maminsan ed kada simba. Legan na sarayan panagaral, mabulos ya ibebesngaw na ananak mi ed sikami iray problema ra.
Nanliketan mi met so makapabiskeg a panligliwaan bilang pamilya. Labalabay mi so bansag a pantogtog ed saray instrumento na musika, tan balang ugaw et kalkaliktan toy mantogtog na paborito to iran kanta. Walaray sampot-simba ya imbitaan miray arum a pamilya parad makapabiskeg a panlilimog. Sikami met so nambakasyon ed arum a pasen bilang pamilya. Sakey ed ontan ya impanbiahe et duay simban panagpasyar ed kapalandeyan na Colorado tan akikimey kami ed saray kongregasyon diman diad lawak na ministeryo. Panlikliketan na ananak mi a nanonotan so impanboluntaryo ra ed nanduruma iran departamento na saray distriton kombension tan ed intulong da ed kipaalagey na Kingdom Hall ed nanduruman paspasen. Sanen intagar miray ugugaw ed Gresya ta pian nanengneng daray kanayon da, akabat da met so dakel a matoor a Tastasin nipriso lapud pananisia ra. Saya so nipaslep a maong ed sikara, ya atulongan iran magmaliw a determinadon manmatoor tan makpel parad katuaan.
Siempre, no maminsan et arum ed ananak so pilyo odino aliwa iray desisyon da nipaakar ed pilimogan da. No maminsan ni et sikami met so sengegay problema anganko lapud sobra lagin inkapeget mi ed arum a pamaakaran. Balet say lawas pandependi ed “panametek-kanonotan nen Jehova,” a singa naromog ed Biblia, so akatulong ed kipetek na saray bengatla parad sikamin amin.—Efeso 6:4, NW; 2 Timoteo 3:16, 17.
Say Sankaliketan a Panaon ed Bilay Ko
Nen linmoob iray apatiran anak mi ed sigpot-panaon a ministeryo, ninonot min maong nen Ekaterini no antoy nagawaan mi ni pian napalaknab mi so pibiang ed sayan manangiliktar-bilay a kimey. Kanian nen 1994, kayari na asakbay ya impanretiro, et sikamin dua so nanserbi bilang regular payunir. Ipipisakop mi ed ministeryo mi so ibisita ed saray lokal a kolehyo tan unibersidad, a ditan mi pupulongan iray estudyante tan makapangiyaaral na Biblia ed arum ed sikara. Lapud kabisadok iray problema ra—lapud pareho kami na kipapasen ed apalabas lan dakel a taon—matalona ak a tuloy ed panutulong ko ed sikaran nakabatan si Jehova. Alay liket ko ya akapangiyaral na saray estudyanten nanlalapud Bolivia, Brazil, Chile, Ehipto, Ethiopia, Mexico, Thailand, Tsina, tan Turkey! Nanggayagaan ko met so panagpulong diad panamegley na telepono, nagkalalo la ed totoon kaparak ed pansasalita.
Anggaman dakel la so limitasyon ko lapud bakil lan panagsalitak na Griego tan ed imamasiken ko la, lawas kon nanggunaetan so pagmaliw a mabulos tan walaan na singa awawey nen Isaias, ya angiproklaman: “Wadia ak; ibaki mo ak.” (Isaias 6:8) Nanggayagaan mi so impakatulong ed masulok a kapalduan dosenan totoo ya angidedika ed bilay da ed si Jehova. Talagan saya so sankaliketan a panaon parad sikami.
Dati et say intiron bilay ko so akasentro ed panaggawa na makapataktakot ya armas pian mamatey na kaparan totoo. Balet si Jehova diad agkanepegan a panangasi to et inikdan to kamin sankapamilyaan na pankanawnawan magmaliw a dedikadon lingkor to tan pian italaga so bilay mi ed pangipasabi na maong a balita ed totoo nipaakar ed andi-anggaan a bilay diad paraison dalin. Diad pannodnonot ko ed makapaangat a desisyon a kaukolan kon gawaen, sinmebang ed kanonotan ko iray salita ed Malaquias 3:10: “Salien yo ak natan ed saya, kuan nen Jehova na saray ehersito, no siak agko naani lukasan ed sikayo so saray pinto na tawen, et ikalbok naani ed sikayo so sakey a bendision, ya anggapo naani so pasen a makasarag a mangawat ed sikato.” Talagan ginawa to la itan—diad kapenek na kapusoan mi!
[Kahon/Litrato ed pahina 27]
Lakes: Kagula nen tatay ko so pansimpisimpitan. Nanggunaetan to so agpagmaliw a mansimpisimpitan, nagkalalo la diad pangipanengneng na suston alimbawa parad say pamilya to. Mabetbet ton imbaga ed sikami: “No idedika yo so bilay yo ed si Jehova, walay bengatlan nakaukolan na satan. Sikayo so kaukolan a mabulos a mansakripisyo parad si Jehova. Ontan so kabaliksan na pagmaliw a Kristiano.” Sarayan salita so nipaslep ed siak tan akatulong ed siak a manumbok ed alimbawa to diad panagsakripisyo parad si Jehova.
[Kahon/Litrato ed pahina 27]
Christos: Apresiaen kon tuloy so intiron-puson katooran na atateng ko ed si Jehova tan ed mapeget a pananumpal da ed responsabilidad da bilang atateng. Bilang sakey a pamilya, ginawa min amin so bengatla a saniiba—manlapud panagpulong ya anggad panagbakasyon mi. Anggaman sarag da so napibiang ed dakel niran bengatla, pinasimpli na atateng mi so bilay da tan inyapasakey da ed ministeryo. Natan et petepeteg a malikeliket ak sano sigpot ya akasentro ak ed serbisyo ed si Jehova.
[Kahon/Litrato ed pahina 28]
Gregory: Aliwa lambengat a saray balikas na panamaseseg na atateng ko ed panamalaknab na ministeryok, noagta say alimbawa ra tan say mapatnag a gayaga ra ed serbisyo’d si Jehova so amakiwas ed siak ya analisaen iray sirkumstansiak, mangipulisay ed antokaman iran panaburidoan tan problema nipaakar ed pangigapo na sigpot-panaon a serbisyo, tan indedikak so inkasiak a sigpot ed kimey ed si Jehova. Pisalamatan koray ateng ko ta tinulongan da ak a makaromog na gayaga lapud pangisesekar ko.
[Kahon/Litrato ed pahina 28]
Toula: Lawas impurek na atateng ko a say relasyon mi ed si Jehova so sankablian a bengatlan nakayarian mi tan say alenleneg a dalan a talagan sikami so magmaliw a maliket et diad pangiter na sankaabigan mi parad si Jehova. Pinagmaliw dan tudtua si Jehova ed sikami. Mabetbet ya imbaga nen tatay ko ed sikami a wala so agnadeskribin liknaan ed pakaugip ed labi a walaay malinis a konsiensia, ya amtan ginawam so sankaabigan mo a mamaliket ed si Jehova.
[Litrato ed pahina 25]
Sanen sundalo ak ni ed Gresya, 1951
[Litrato ed pahina 25]
Kaibay Ekaterini nen 1966
[Litrato ed pahina 26]
Say pamilyak nen 1996: (manlapud kawigi a manpakawanan, diad beneg) Gregory, Christos, Toula; (arap) Lakes, Ekaterini tan siak