Tepetepet Manlapud Saray Managbasa

Unong ed saray ganggan na Biblia nipaakar ed suston panangusar ed dala, panoy panmoria na saray Tastasi nen Jehova ed saray medikal a paraan ya usaren so dilin dala na sakey?

Imbes a mandesisyon lambengat unong ed personal a panlabay odino ed irerekomenda na doktor, nepeg ya ikonsideran maong na balang sakey a Kristiano so ibabaga na Biblia. Ta pamaakaran itan ed baetan to tan si Jehova.

Si Jehova, ya akaotangan tayoy bilay tayo, so angiganggan a say dala so agnepeg a kanen. (Genesis 9:3, 4) Diad Ganggan parad kadaanan ya Israel, gineteran na Dios so pangusar ed dala lapud irerepresenta na satan so bilay. Ingganggan to: “Say bilay na laman wala ed dala; tan inter ko ed sikayo ed tapew na altar, ya onkana ed pananakbong na kasalanan yo.” Panon to no amarti so sakey a too na ayep a siraen to? Inkuan na Dios: “Ipaikik to so dala to tan tabonan to na dabok.”a (Levitico 17:11, 13) Inulit-ulit nen Jehova iyan ganggan. (Deuteronomio 12:16, 24; 15:23) Inkuan na Judion Soncino Chumash: “Say dala so agnepeg ya ipreserba noagta ipasen ya agmanepeg a kanen diad pangikalbo ed dalin.” Anggapoy Israelitan mangibiig, mangipreserba, tan mangusar ed dala na sananey a pinalsa, ta say bilay na satan et kayarian na Dios.

Say obligasyon a tuloken so Mosaikon Ganggan so anampot sanen inatey so Mesias. Ingen, nansiansia so panmoria na Dios ed inkasagrado na dala. Lapud pinakiwas na masanton espiritu na Dios iray apostol, inwanwan da iray Kristiano ya ‘onarawi ed dala.’ Satan a ganggan so agnepeg a leglemewen. Singa itan kaimportanti na moralidad a singa say iyarawi ed seksual ya imoralidad odino panagtalintao. (Gawa 15:28, 29; 21:25) Sanen nagmaliw a kaslakan la ed koma-20 siglo so panangidonar tan panagpasaksak na dala, atebek na saray Tastasi nen Jehova a sayan agamil et sumlang ed Salita na Dios.b

Sagpaminsan, irekomenda na doktor ed pasienti ya ideposito toy dilin dala to, pigaran simba antis na operasyon (preoperative autologous blood donation, odino PAD) ta pian no nakaukolan so dala et nayarian ton isaksak ed pasienti so nipreserba a dala to lanlamang. Balet, say pangolekta, pangipreserba, tan pangisaksak ed dala et direktan misumlangan ed walan ibabaga na Levitico tan Deuteronomio. Say dala so agnepeg ya ipreserba; satan so nepeg ya ikalbo​—ya ipawil ed Dios, a singa panangibaga. Tua, agla tutumboken natan so Mosaikon Ganggan. Anggaman ontan, rerespetoen na saray Tastasi nen Jehova iray prinsipyo ya impisakop na Dios ed satan, tan sikaray determinadon ‘onarawi ed dala.’ Kanian, ag-itayo mangidodonar na dala, nisay paipreserba tayo so dala tayo ya usaren ed panangisaksak, a nepeg komon lan ‘impaikik.’ Satan ya agamil et sumlang ed ganggan na Dios.

Arum a paraan odino panagsuri nipaakar ed dilin dala na sakey a too et agtanto malinew bilang sumlang ed nidatak iran prinsipyo na Dios. Singa bilang, iyaabuloy na dakel a Kristiano so manpaala na daiset a dala ra pian nasuri odino naanalisa, a kayari na satan et imbantak la so analian. Say arum niran komplikadon paraan nipaakar ed dala na sakey so nayarin irekomenda met na saray doktor.

Alimbawa, legan na pigaran paraan ed panag-opera, arum a dala so nayarin ipaway ed laman panamegley na sakey a proseso a tatawagen a hemodilution. Say dala ya atilak ed pasienti et linmasaw. Diad saginonor, say dala to ed paway na laman (external circuit) so nipaagus a papawil ed sikato, a diad ontan et magmaliw lan normal na daiset so kapalet na dala (blood count) to. Mipadpara, say dala ya onagus manlapud sugat so nayarin naala tan sapiten ta pian saray ambalangan selula so nipawil ed pasienti; saya so tatawagen a cell salvage. Diad duman proseso, say dala so nayarin iparalan ed aparato a temporaryon mamaandar ed normal a gagawaen na saray organo na laman (alimbawa, say puso, saray bala, odino bato). Diad ontan et say dala manlapud aparato so ompawil ed pasienti. Diad arum iran paraan, say dala so nipaarap ed sakey a separator (centrifuge) ta pian say makaderal odino depektibo iran kabiangan na satan et nasapit. Odino say gagala et ibiig so arum a kabiangan na dala tan usaren itan ed arum a parti na laman. Wala met iray panagsuri a ditan et alaen so dakel a dala ta pian markaan odino laokan na tambal, insan ipawil itan ed pasienti.

Saray detalyi so nanduruma, tan maseguron niwala niray balon paraan, panagtambal, tan panagsuri. Agtayo responsabilidad so pananalisa ed kada pandurumaan insan mandesisyon. Nepeg a mandesidi so sakey a Kristiano ed inkasikato no panon so pangusar ed dilin dala to legan na operasyon, medikal a panagsuri, odino peles a terapi. Masakbay to lan amtaen ed doktor odino technician iray impormasyon no antoy nayarin gawaen ed dala to legan na proseso. Insan sikatoy makauley lan mandesisyon unong ed iyaabuloy na konsiensia to. (Nengnengen so kahon.)

Lawas nonoten na saray Kristiano so dedikasyon da ed Dios tan say obligasyon da a ‘sikatoy aroen da ed amin a puso, tan amin a kamarerwa, tan amin a kasil, tan amin ya isip da.’ (Lucas 10:27) Aliwan singa ed maslak a totoo ed mundo, saray Tastasi nen Jehova so mamapabli ed maabig a relasyon da ed Dios. Say Manangiter-Bilay so mamapaseseg ed amin a manmatalek ed nipaagus a dala nen Jesus. Nabasa tayo: “Dia ed sikato [Jesu-Kristo] so kawalaan na karondon tayo ed panamegley na dala to, say pakapaandian na saray kasalanan tayo.”​—Efeso 1:7.

[Saray paimano ed leksab]

[Kahon/Saray litrato ed pahina 31]

SARAY ITEPET MO ED INKASIKA

No arum ed dalak so ipaway ed laman ko tan say iyagus et napatunda a magano, kasin naawat na konsiensiak ya ipasen iyan dala bilang kabiangan ko ni, diad ontan et agnakaukolan ya ‘ipaikik ed dalin’?

Kasin say nipasal ed Biblia a konsiensiak so naapektaan no legan na panag-diagnose odino panag-terapi et arum ed mismon dalak so nipaway, napasimbalo na daiset, tan nipawil lamet ed laman ko?