“Say Anghel nen Jehova Mankampamento ed Liberliber”
UNONG ED SALAYSAY NEN CHRISTABEL CONNELL
Masyadon akaapasakey so imano mi diad pangeebat na tepetepet nen Christopher nipaakar ed Biblia kanian agmi alikas a lablabi la manaya. Agmi met naimano a nengneng lan nengneng si Christopher ed paway. Diad kaunoran et inkuan to’d sikamin, “Sarag yo lay onalis natan ta aliwan lan mapeligro.” Insan to kami impatnubang dima’d kulaay bisikleta mi tan nampatanir la. Anto kasi naimano ton talagan mapeligro?
INYANAK ak nen 1927 diad Sheffield, Inglatera. Sanen Guerra Mundial II et binomba so abung mi kanian nanayam ak ed si baik kaleganan kon manaaral. Diad samay sakey a kombenton nanaralan ko, lanang kon tetepetan iray madre no akin ya alablabas so kaugsan tan karawalan. Sikara tan saray arum nin relihyoson totoo a tinetepetan ko et ag-akapangiter na makapenek ya ebat.
Sanen anampot so Guerra Mundial II, nanaral ak na nursing. Insan ak linma’d London tan nantrabaho ed Paddington General Hospital, balet ta mas dakel so naimatonan kon karawalan ed syudad. Kayarin tuloy na inyalis nen kuyak pian milaban diad Guerra ed Korea, naimatonan koy graben impanlaban ed mismon paway na ospital. Anggapon balot so tinmulong ed samay biktima, ya abulag la laingen lapud impanbugbog. Aya iramay panaon ya onaatendi kami nen nanay ko ed miting na saray espiritista, balet ta agko nin siansia naamtaan no akin ya alablabas so karelmengan.
Pinaseseg a Manaral na Biblia
Aminsan, dinalaw ak na panguloan a kuyak a si John, a nagmaliw lan Tasi nen Jehova. “Antam no akin a nagagawa irarayan mauges a bengatla?” so intepet to’d siak. “Andi,” so inyebat ko. Nilukasan toy Biblia to tan imbasa toy Apocalipsis 12:7-12. Ditan ko naamtaan a si Satanas tan saray demonyo so manunan sengegan na kaugsan ed mundo. Pinaseseg ak nen kuyak John a manaral na Biblia tan agnambayag et inunor koy simbawa to. Anggaman ontan, diad saman et agak nampabautismo lapud takot ed too.—Uli. 29:25.
Si atsik Dorothy et nagmaliw met a Tasi. Sanen sikatoy sinmempet manlapud internasyonal a kombension ed New York (1953) a kaibay nobyo ton si Bill Roberts, imbagak ed sikara a wala lay angiyaral ed siak na Biblia. Oniay intepet nen Bill ed siak: “Anto ey, ninengneng mo’d Biblia iramay tekston walad libro? Ginulisan mo ray ebat?” Sanen imbagak ya andi, oniay inkuan to: “Labay ton ibaga, agkan talaga sirin nanaral! Kontak mo imay angiyaral ed sika tan paiyaralan ka lamet!” Diad saman et ginapoan ak lan pairapen na saray demonyo. Sankanonot ko ni’ramay panaon ya ipipikasik ed si Jehova a protektaan to ak tan ibulos to ak manlapud impluensya ra.
Say Impanpayunir Ko ed Scotland tan Ireland
Nampabautismo ak nen Enero 16, 1954, kasabi Mayo et anampot imay kontratak ed ospital, tan ginmapo ak a nampayunir nen Hunyo. Kayari waloy bulan, siak so imbaki ed Grangemouth, Scotland bilang espisyal payunir. Legan kon manlilingkor diad satan a nisulinek a teritorya, aliknak a saray anghel nen Jehova et ‘mankakampamento ed kaliberliber’.—Sal. 34:7.
Nen 1956, inimbitaan ak a manlingkor ed Ireland. Siak tan duara nin agin bibii so niasain ed syudad na Galway. Diad samay mismon unonan agew na impanpulong mi, walay nakar kon abung na sakey a pari. Kayari na pigaran minuto, walay sinmabin pulis tan impila to ak tan say kaibak ed istasyon na pulis. Sanen nala to lay ngaran tan address mi, tampol a tinmawag ed telepono. Arengel min say kuan to et, “On, Father, amtak no iner so panaayaman da.” Sikatoy imbaki manaya na samay pari! Amay akanggawa na abung ya aabangan mi et dinesdes a pataynanen kami, kanian insuheri na sangan opisina ya onalis kami la manlapud Galway. Akasabi kami’d istasyon na tren balet ta atrasado kami na samploran minuto. Ingen ta agni inmalis imay tren, tan walay lakin manaalagar ed sikami pian seguroen a makalugan kami. Tattaloran simba mi labat ed Galway!
Kayari na satan et niasain kami ed Limerick, sakey nin syudad a makmaksil so impluensya na Romano Katoliko. Lanang kamin iinsultoen na totoo. Dakel so natatakot a mitongtong ed sikami. Sakey taon ed asasakbay et pinepekpek so sakey ya agin laki diad melag a baley na Cloolara, ya asingger ed Limerick. Kanian maliket kami sanen akabat mi Christopher, ya abitla ed gapo. Kinerew ton ompawil kami pian ebatan iray tepet to nipaakar ed Biblia. Sanen pinawil mi, linmoob so sakey a pari tan pipiliten toy Christopher a pataynanen kami. Oniay makpel ya imbaga nen Christopher ed samay pari: “Inimbitaan ko ira ed abung ko, tan tinmoktok ni ra antis iran linmoob. Balet sikayo, agta kayo inimbitaan ya onla dia, tan agkayo anggan tinmoktok.” Mamapasnok ya inmalis imay pari.
Agmi amtan anipon la manaya imay pari na dakel a lalaki tan tatalaranan da kami’d paway na abung nen Christopher. Amta nen Christopher a sumpa irayan lalaki, kanian sikatoy kinmiwas a singa indeskribek ed gapo. Agto kami inabuloyan ya onalis anggad ag-ira tinmaynan. Diad saginonor, naamtaan min si Christopher tan say pamilya to et puersaan a pinataynan, tan nanayam la ra’d Inglatera.
Naimbitaan a Manaral ed Gilead
Plaplanoen ko lay onatendi ed Divine Will ya Internasyonal ya Asemblea ed New York nen 1958 sanen akaawat ak na imbitasyon parad koma-33 a klase na Gilead. Imbes ya onsempet ak ed abung mi kayari na asemblea, nanlingkor ak ed Collingwood, Ontario, Canada anggad inggapoy klase nen 1959. Legan na asemblea et akabat koy Eric Connell. Naamtaan toy katuaan nen 1957 tan ginmapon nampayunir nen 1958. Kayari asemblea et inagew-agew to ak lan susulatan legan kon walad Canada tan anggan sanen manaaral ak la’d Gilead. Iisipen ko’d saman no komusta kami la kasi kapangraduar ko.
Say impanaral ko’d Gilead et agko nalinglingwanan a parte bilay ko. Sankaklase kami nen atsik Dorothy tan say masiken to. Naamtaan min say asainmin da et Portugal. Balet abigla ak ta diad Ireland ak niasain. Adisdismaya ak ta agko manaya nakaibay atsik! Tinepetan ko so sakey ed saray instruktor mi no wala kasi agawaan kon aliwa. “Anggapo,” so kuan to. “Sika tan say naka-partner mon si Eileen Mahoney, et amta yon nayari kayon iyasain ed inerman a pasen ed mundo,” tan say Ireland so sakey ed saratan a pasen.
Pinmawil ed Ireland
Sinmabi ak ed Ireland nen Agosto 1959 tan niasain ak ed kongregasyon na Dun Laoghaire. Kaleganan to, pinmawil lay Eric ed Inglatera tan malikeliket ta asingsingger ak la’d sikato. Labay to met so magmaliw a misionero. Inkatunongan ton wala ni ray ibabakin misionero ed Ireland kanian ditan so pampayuniran to. Sikatoy linma’d Dun Laoghaire, tan nankasal kami nen 1961.
Kayari anem bulan, si Eric et naaksidente ed motor, ya impatey to lawari. Walay betag na lapis-lapis na ulo to, tan agsegurado iray doktor no nisalba da ni bilay to. Kayari na taloy simba to’d ospital, sikatoy inasikasok la’d abung diad loob na limay bulan ya anggad inmabig. Ginawaan koy anggaay nayarian ko pian nitultuloy koy panagpulong.
Nen 1965, niasain kami ed kongregasyon a walaay waloran manangipalapag diad Sligo, sakey a pier diad amianen-sagur a baybay. Kayari taloy taon, niasain kami ed sananey nin melag a kongregasyon ed Londonderry, a bandad mas amianen ni. Aminsan a pasempet kami manlapud lawak na kimeyan et nalmoan min aketeg la na barbed-wire imay karsadan asingger ed panaayaman mi. Ginmapo lay tatawagen a Kaguloan ed Amianen ya Ireland. Pinopoolan na saray grupo na kalangweran iray luluganan. Diad syudad et walaray lugar na Protestanti tan lugar na Katoliko. Mapeligro so iyakar-akar ed nanduruman pasen ed syudad.
Say Impanbilay tan Impanpulong Mi Legan na Kaguloan
Anggaman ontan, lapud pampupulong mi et makakasabi kami ed nanduruman lugar. Alikna mi lamet a saray anghel et singa mankakampamento ed kaliberliber mi. Sano nibanan wala kami’d lugar a walay linmesan gulo, onaalis kamin tampol tan ompawil kami labat ditan no kinmepa la ray bengabengatla. Aminsan, walay gulo diad asingger ed samay panaayaman min apartment tan walaray apool-poolan a piraso a nanlapud kaabay min lakoay pinta ya akasabi’d bintana mi. Agkami akaugip ta ompan napoolan met so apartment mi. Sanen manaayam kami la ed Belfast nen 1970, abalitaan min apoolan imay lakoay pinta lapud sinmabog so sakey a bomban gawa’d petrolyo, tan diad satan la alanor ya apoolan imay apartment a datin panaayaman mi.
Aminsan, manpupulong ak a kaiba so sakey ya agin bii tan naimano mi so tubon nikadkadumay itsura to a walad bintana. Intuloy mi labat so panaakar mi. Kayari pigaran minuto, sinmabog iman a tubo! Inisip na saray taga diman a sikami so angiyan na bomba! Balet ta sakey ya agin bii a manaayam ed saman a pasen et pinaloob to kami’d abung to. Lapud satan et inisip na saray kakaabay ya inosente kami.
Nen 1971, pinmawil kami’d Londonderry pian bisitaen so sakey ya agin bii. Sanen idedeskribe mi’d sikato iray karsada tan checkpoint a dinadalan mi, intepet to, “Anggapoy wadma’d checkpoint?” Sanen inkuan mi’d sikato a, “Wala, balet ta pinaulyan da kami labat,” sikatoy nikelawan. Akin? Lapud diad imbebeneg iran agew et walay doktor tan pulis a saray kotsi ra et tinakew tan pinoolan.
Nen 1972 et niasain kami ed Cork. Diad saginonor et nanlingkor kami ed Naas, insan diad Arklow. Diad kaunoran, nen 1987, niasain kami ed Castlebar, a kawalaan mi anggad natan. Dia et pribilehyo min baleg so intulong ed impamaalagey na Kingdom Hall. Nen 1999, grabe so impansakit nen Eric. Ingen, diad tulong nen Jehova tan diad maaron suporta na kongregasyon, asungdoan ko itan a situasyon tan ayarian kon asikasoen so masiken ko anggad inyabig to.
Amidua kami lan akapanaral nen Eric ed Pioneer Service School. Sikatoy manlilingkor nin siansia bilang elder. Siak balet et grabe lay arthritis ko tan naoperaan ak la ed balambang tan pueg. Anggaman akaeksperiensya ak na pirmin relihyoson isusumpa tan nambilay ak ed panaon na graben gulo ed politika tan ed sosyedad, say sakey ed saray talagan sankairapan a subok ed siak et say agko la pakapanmaneho. Nairapan ak ta agak la makaonla’d labay kon laen. Diad saya et balbaleg so tulong tan suporta na kongregasyon. Natan et makakaakar ak diad tulong na baston, tan manguusar ak na de-bateryan luluganan no arawi laen ko.
No pantugyopen so taon na impanlingkor mi nen Eric bilang espisyal payunir et masulok lan 100 a taon—98 ed saratan et diad Ireland. Agbalot sinmebang ed nonot mi so ontunda. Agkami maniilalo ed milagro, balet ta manisia kami a saray makapanyarin anghel nen Jehova et ‘mankakampamento ed kaliberliber’ na saramay ontatakot tan matoor a manlilingkor ed sikato.