Aquila tan Prisca​—Napanuliranan a Sanasawa

“IBANO yo ra di Prisca tan Aquila, a kakimeyan ko ra ed Kristo Jesus, ya inyan da so beklew dan dili a nisesengeg ed bilay ko et aliwa a siak lambengat so misalamat ed sikara, noag ingen met ganagana ray iglesias na Gentil.”​—Roma 16:3, 4.

Ipaparungtal na sarayan salita nen apostol Pablo ed Kristianon kongregasyon ed Roma so atagey a galang tan ampetang a pabano to no nipaakar ed sayan sanasawa. Siniguro ton agto ira nipuera sanen sinulatan to ed kongregasyon da. Balet siopa irayan duaran “kakimeyan” nen Pablo, tan akin a sikara so pinabpabli to tan saray kongregasyon?​—2 Timoteo 4:19.

Si Aquila et sakey a Judio ed diaspora (nitaytayak iran Judio) tan sakey a binmaleg ed Ponto, sakey a rehyon ed mamaabalaten ya Asia Minor. Sikaran sanasawa nen Priscilla (Prisca) so nanayam ed Roma. Wala so baleg a Judion komunidad ed satan a syudad angga ed say impangubkob nen Pompey ed Jerusalem nen 63 K.K.P., sanen inawit so dakel iran priso ed Roma bilang ariripen. Diad tua, ipaparungtal na Romano iran inskripsyon so kiwawala na sakey a dosena odino onsulok nin sinagoga ed kadaanan a syudad. Dakel a Judio a nanlapud Roma so presenti ed Jerusalem nen Pentecostes 33 K.P., sanen nadngel da so maong a balita. Anganko diad panamegley da ya inmunan akasabi so Kristianon mensahe diad kabisira na Romanon Empiryo.​—Gawa 2:10.

Anggaman ontan, pinatakyas iray Judio ed Roma diad taon 49 odino asasakbay na 50 K.P. diad ganggan nen Emperador Claudio. Kanian, diad Griegon syudad na Corinto ya akabat nen apostol Pablo si Aquila tan si Prisca. Sanen sinmabi si Pablo ed Corinto, sipapangasin inopresian nen Aquila tan Prisca na namparan panagparawes tan kimey, lapud pariho ra na anapan​—panaggaway tolda.​—Gawa 18:2, 3.

Managgaway Tolda

Aliwan mainomay iyan kimey. Lalanoren na panaggaway tolda so pankatli tan panagtoop ed saray masekder tan magasal a pirason materyal odino katat. Unong ed manag-awaran a si Fernando Bea, saya so “sakey a trabahon mankaukolan na inka-onsiano tan inka-alwar” ed biang na saray managgaway tolda a mankimey ed “magaspang tan masekder iran abel, ya uusaren ed panagkampamento legan a manbabaroy, a pakasiroman manlapud agew tan diad uran, odino parad panbalkot ed saray bagahin walad sankadaleman na saray barko.”

Mamapalesa iya na tepet. Agta imbaga nen Pablo a sikato so ‘binangatan ed salian nen Gamaliel,’ a mangipaparaan ed sikato a mangemtan ed sakey ya atagey a kurso diad onsabi iran taon? (Gawa 22:3) Bangta tua iya, impasen na saray Judio na inmunan siglo a kagalgalang so pangibangat ed sakey a manbalbalolaki na pananapan anggano sikato so mangala na atagtagey ya edukasyon. Maseguro sirin a namparan si Aquila tan Pablo so akagamor na dunong ed panagggaway tolda sanen malangwer nira. Apaneknekan a mausausar itan ya eksperiensia ed saginonor. Balet bilang Kristianos, agda impasen itan a sekular a trabaho a manunaan a kalat da. Impaliwawa nen Pablo a say impantrabaho ed Corinto kaiba ira di Aquila tan si Prisca so paraan labat pian nasuportaan so manunan kimey to, salanti say pangideklara ed maong a balita pian magmaliw ya ‘agmakapabelat ed anggan siopa.’​—2 Tesalonica 3:8; 1 Corinto 9:18; 2 Corinto 11:7.

Mapatnag, nanliketan nen Aquila tan si Prisca a gawaen so anggaay nayarian da pian painomayen so panmisioneron serbisyo nen Pablo. Ag-amta no kaunongay kabetbet na itutunda na sarayan taloran sankakaaro legan na trabaho ra pian impormal a makapantasi ed saray suki odino diad saray ondadalan! Tan anggaman say trabaho ra a panaggaway tolda so abeban klase tan makapakesaw, panliliketan da itan, a mantratrabaho ira ni ingen ed “agew tan labi” pian iyalibansa so intereses na Dios​—no panon a lelegpeten na dakel a modernon-agew a Kristianos so inkasikara diad panpart-time odino panapanaon ya anapan pian nausar da so babaleg a nakekeraan a panaon da ed panulong ed totoo a makadngel na maong a balita.​—1 Tesalonica 2:9; Mateo 24:14; 1 Timoteo 6:6.

Saray Ehemplo na Panagparawes

Maseguron inusar nen Pablo so abung nen Aquila bilang pinagkasentro na panmisioneron aktibidades to legan na 18 bulan ya impanayam to ed Corinto. (Gawa 18:3, 11) Sirin, nayarin nanliketan met di Aquila tan Prisca so impanankaili ed si Silas (Silvanus) tan si Timoteo ed insabi ran nanlapud Macedonia. (Gawa 18:5) Say duaran sulat nen Pablo ed saray taga-Tesalonica, a diad saginonor et nagmaliw a kabiangan na canon ed Biblia, so nayarin nisulat legan a mipopondo so apostol ed kien di Aquila tan Prisca.

Mainomay a naisip a diad satan a panaon et talagan lapuan na teokratikon aktibidad so abung di Prisca tan Aquila. Anganko ta naynay ditan so dakel a pinablin kakaaro​—si Estefanas tan say pamilya to, say sankaunaan iran Kristiano ed luyag na Acaya, a binautismoan a mismo nen Pablo; si Tito Justo, ya angiyabuloy ed si Pablo a mangusar ed abung to a pandiskursoan; tan si Crispo, a manangimaton ya opiser ed sinagoga, ya angawat na katuaan a kaibay intiron sankaabungan to. (Gawa 18:7, 8; 1 Corinto 1:16) Insan wadtan met si Fortunato tan Achaico; si Gayo, a diad abung to so nayarin akagawaan na saray miting na kongregasyon; si Erasto, say mayordomo na syudad; si Tersio, say sekretaryon angidiktaan nen Pablo na sulat to ed saray taga-Roma; tan si Febe, sakey a matoor ya agin bii ed kabangibang a kongregasyon na Cencrea, a nayarin angawit ed sulat ed Roma manlapud Corinto.​—Roma 16:1, 22, 23; 1 Corinto 16:17.

Say modernon-agew ya ariripen nen Jehova ya awalaay pankanawnawan nanparawes ed sakey a managbiahen ministro so akaeksperiensia ed no panon a makapaseseg tan makatantanda itan. Saray makapaalagey ya eksperiensia a nidalatdat ed ontan iran pankanawnawa so magmaliw a peteg a pakarepriskoan ed espiritual na amin. (Roma 1:11, 12) Tan, singa ginawa di Aquila tan Prisca, saray silulukas ed kaabungan da pian panmitingan, anganko parad Panagaral na Libro ed Kongregasyon, so nawalaay gayaga tan inkapnek ed impakatulong diad kiyabanti na tuan panagdayew ed onian paraan.

Ontanlay kaapit na impikaaro ra ed si Pablo ya inulop di Aquila tan Prisca sanen binmwat manlapud Corinto diad primabera na 52 K.P., ya anggad arawin Efeso. (Gawa 18:18-21) Nanayam ira ed satan a syudad tan imparaan da so ontumbok ya ibibisita na apostol. Dia so angipilaan na sarayan alangkapan a managbangat na maong a balita ed maong a manalitan si Apolos “ya inawit da” tan nanggayagaan dan tinulongan pian natalalosan ton “lalo ya ayadyari so dalan na Dios.” (Gawa 18:24-26) Sanen binisita lamet nen Pablo so Efeso legan na komatlon panagmisionero to, diad kaplesan a panaoy ambetel na 52/53 K.P., say lawak a binayuboan na sayan maligsan sanasawa so akaparaan lan anien. Diad loob na manga taloran taon, nanpulong tan nanbangat si Pablo diman nipaakar ed “Dalan,” bangta gagawaen na kongregasyon na Efeso iray miting ed abung nen Aquila.​—Gawa 19:1-20, 26; 20:31; 1 Corinto 16:8, 19.

Saginonor, sanen pinmawil ira ed Roma, intultuloy na sayan duaran kakaaro nen Pablo a “tumboken so panagparawes,” a silulukas so abung da parad saray Kristianon miting.​—Roma 12:13; 16:3-5.

Sikara so ‘Angiyan na Beklew Dan Dili’ Parad si Pablo

Anganko et akipundo si Pablo ed kinen Aquila tan Prisca legan a walad Efeso. Wadman ni kasi ed sikara sanen nandogirog iray panday na pilak? Unong ed salaysay na Gawa 19:23-31, sanen sinmumpa irayan managgaway talintao ed panagpulong na maong a balita, kaukolan a pugeran na agagi si Pablo diad pangirisgay inkasikato ed sayan pangkat. Inisip na saray komentarista na Biblia a nayarin diad satan a magulon kipapasen ya alikna nen Pablo so “panduaruwa anggan say bilay [to]” a sengegay insalet di Aquila tan Prisca ed paraan, ya “inyan da so beklew dan dili” parad sikato.​—2 Corinto 1:8; Roma 16:3 4.

Sanen ‘tinmunda so gulo,’ sikakabat a tinaynan nen Pablo so syudad. (Gawa 20:1) Andi-duaruwan nipaarap met si Aquila tan Prisca ed isusumpa tan panagbalaw. Adismaya ira kasi lapud satan? Diad kasuniyan to, sipapakpel a nantultuloy ira di Aquila tan Prisca ed saray Kristianon sagpot da.

Maapapit a Sanasawa

Kayarin anampot so uley nen Claudio, pinmawil si Aquila tan Prisca ed Roma. (Roma 16:3-15) Balet, say unor ya impakasalambit ed sikara na Biblia et naromog tayon wala ra ed Efeso. (2 Timoteo 4:19) Lamet, a singa ed arum niran impanukoy ed Kasulatan, sayan sanasawa so abitlan saniba. Agaylan maapapit tan nankasakey a sanasawa! Agnanonotan nen Pablo so pinablin agi ton, Aquila, ya agnanonotay matoor a pikokoopera na asawa to. Tan agaylan abig ya alimbawa parad saray Kristianon sanasawa natan, ta say matoor a pitutulongan na debotadon asawa et sengegay pakapanggaway dakel na sakey ed “kimey ed Katawan” tan, no maminsan, mas nagkalalo nen say posibli ni ingen a nagawaan na sakey a toon walad kasuloan.​—1 Corinto 15:58.

Nanlingkor si Aquila tan Prisca ed pigaran nanduruman kongregasyon. Singa sikara, dakel a maseseg a Kristianos natan so mabulos ya inmalis ed lugar a babaleg so pankaukolan. Naeeksperiensia ra met so gayaga tan inkapnek ed pakakanengneng ed ibubulaslas na intereses na Panarian tan diad pakababayubo na maligsa tan mablin Kristianon pankakaaro.

Diad panamegley na pandinayewan ya alimbawa ra ed Kristianon aro, agamoran nen Aquila tan Prisca so apresasyon nen Pablo tan arum. Balet say lalon importanti, inletneg da so maabig a ngaran parad si Jehova a mismo. Ipapaseguro na Kasulatan ed sikatayo: “Say Dios aliwan agmatunong pian nalingwanan to so gawa yo tan say aro ya impanengneng yo ed ngaran to, ed inpanulong yo ed saray sasanto ed saray pankaukolan da, tan ed panutulong yo ni natan ed sikara.”​—Hebreos 6:10.

Nayarin andian itayo na pankanawnawan usaren so inkasikatayo ed saray dalan a miparad ginawa di Aquila tan Prisca, balet sikatayo so makaalig ed eksilintin alimbawa ra. Nawalaan itayo na aralem ya inkapnek legan ya idedeboto tayoy biskeg tan bilay tayo ed sagradon serbisyo, ya agbalot lilingwanan so “panaggawa na maabig tan say pannanabang, ta say Dios napaliket a maong ed sarayan bagat.”​—Hebreos 13:15, 16.