Dayewen si Jehova, say Ari ed Andi-anggaan

1, 2. (a) Siopa so “Ari ed andi-anggaan,” tan akin a matukoy itan ya titulo? (Nengnengen so litrato ed sayan pahina.) (b) Akin ya labay tayon si Jehova so manguley ed sikatayo?

SI Arin Sobhuza II a taga Swaziland et nanuley na ngalngali 61 taon. Talagan andukey itan no ikomparad arum ya nan-ari ed panaon tayo. Makapadinayew so karukey na impanuley nen Arin Sobhuza, balet walay sakey ya arin say panuley to et agnalimitaan na katikey na bilay. Diad tua, sikatoy tinukoy na Biblia bilang “say Ari ed andi-anggaan.” (1 Tim. 1:17) Impaamta na salmista so ngaran na sayan Soberano sanen inyabawag to: “Si Jehova so Ari ed ando lan ando.”​—Sal. 10:16.

² Andi-anggaan so panuley nen Jehova kanian anggapoy uley na toon makapiparad satan. Balet say rason na iyaapit tayod sikato et say paraan na pananguley to. Oniay impangidayew ed Dios na sakey ya Arin nanuley na 40 taon ed Israel nensaman: “Si Jehova mapangasi tan magrasya, mabanayat a manpasnok tan daakan ed panangasi. Si Jehova impaletneg to so trono to ed saray katawenan; tan say panarian to uleyan to ya amin.” (Sal. 103:8, 19) Si Jehova et aliwa labat ya Ari tayo noagta Ama tayo met​—maaron Ama tayo ed tawen. Kanian walay duaran tepet: Panon ya impanengneng nen Jehova a sikatoy sakey ya Ama? Panon so impan-ari nen Jehova manlapu nen agaway impanrebelde ed Eden? No naamtaan tayoy ebat ed saratan ya tepet, mas onapit itayod sikato tan nidayew tayo ed interon puso tayo.

SAY ARI ED ANDI-ANGGAAN ET NANGGAWAY NANKAKASAKEY A PAMILYA ED UNIBERSO

3. Siopa so sankaunaan ya pinalsa nen Jehova, tan siopa ni ray tinawag ya “anak” na Dios?

³ Seguradon malikeliket si Jehova nen pinalsa toy bogbogtong ya Anak to! Agto impasen ya abebbeban uuleyan so sankaunaan ya pinalsa to. Imbes, inad-aro to bilang sakey ya Anak tan innabang tod sikatoy liket na pamalsad arum ni ran perpekton uuleyan. (Col. 1:15-17) Kaibad saratan iray dakdakel ya anghel. Adeskribe iran ‘ministros to, a manggagawa na kaliktan to’ lapud malikeliket iran manlilingkor ed Dios, tan pinagalangan to ra diad impanawag tod sikara bilang saray “anak” to. Kabiangan irad nankakasakey a pamilya nen Jehova ed uniberso.​—Sal. 103:20-22; Job 38:7.

4. Panon a nagmaliw a kabiangay pamilya na Dios iray totoo?

⁴ Nen asumpal lan pinalsa nen Jehova so tawen tan dalin, amalsa ni na arum ya magmaliw a kabiangay pamilya to. Kayari ton ginaway marakdakep a dalin tan imparaan so amin a nakaukolan pian tuloytuloy a napanayaman, pinalsa nen Jehova so inmunan too, si Adan, unong ed indengan To. (Gen. 1:26-28) Bilang Amalsa, manepeg labat ya ilaloan nen Jehova ya ontulok ed sikato si Adan. Bilang Ama, impaamta nen Jehova so amin ya instruksion to tekep na aro tan kaabigan. Tan ag-eekalen na saraman ya ganggan so kawayangan na too.​—Basaen so Genesis 2:15-17.

5. Antoy ginawa na Dios pian say dalin et napano na totoon ananak to?

⁵ Aliwan singa saray totoo ya ari, maliket ya iikdan nen Jehova na responsabilidad iray uuleyan to. Walay talek tod sikara bilang kabiangan na pamilya to. Singa bilang, inikdan toy Adan na autoridad ed arum ni ran mabilay a pinalsa, tan inikdan to ni ingey makapaliket tan baleg a kimey ya ngaranan iray ayayep. (Gen. 1:26; 2:19, 20) Ag-amalsa so Dios na minilyon ya perpekton totoo ya manayam ed dalin. Imbes, sikatoy amalsa na perpekton katulongan nen Adan​—say bii ya si Eva. (Gen. 2:21, 22) Insan to inikdan iyan sanasawa na pankanawnawan panoen so dalin na saray anak da. Lapud maabig so kipapasen diad dalin, sarag na totoo ya kalkalnan palaknaben so Paraiso anggad interon dalin. Sarag day mikasakey ed saray anghel diad pandayew ed si Jehova, singa saray totoon mankapamilya. Talagan alay abig itan! Tan nanengneng ed satan so panangaro nen Jehova bilang sakey ya ama!

AGNANPASAKOP ED INKA-ARI NA DIOS IRAY REBELDEN ANANAK

6. (a) Panon ya ginmapoy panagrebelde ed pamilya na Dios? (b) Akin ya agnibagan anggapo lay nagawaan na Dios nen walay nanrebelde?

⁶ Makapaermen ta agkontento si Adan tan Eva ya si Jehova so manguley ed sikara. Imbes, say tinulok da et samay rebelden espiritun anak na Dios, si Satanas. (Gen. 3:1-6) Lapud ag-ira nampasakop ed Dios, say bilay da et napnoy sakit tan irap. Inatey ira tan ontan met so nagawad ananak da. (Gen. 3:16-19; Roma 5:12) Anggapo lay matulok ya uuleyan na Dios diad dalin. Kasin lapud satan et anggapo lay nagawaan to, tan inikbanan to lay pakauley tod dalin tan amin a manaayam ditan? Andi! Impanengneng toy autoridad to diad impamapaway tod si Adan tan Eva ed hardin na Eden, tan agto la ra inabuloyan ya makapawil. Angibaki met na kerubin ya man-guardia ed lolooban. (Gen. 3:23, 24) Sakey ni, impanengneng nen Jehova so panangaro to bilang ama diad impangipaseguro ton nagawa so gagala to ya saray pinalsa tod tawen tan dalin et mankakasakey. Sikatoy angipormisa na “ilalak” ya maneral ed si Satanas tan mangekal ed saray epektoy kasalanan nen Adan.​—Basaen so Genesis 3:15.

7, 8. (a) Panon kauges so mundo ed panaon nen Noe? (b) Antoy ginawa nen Jehova pian nalinisan so dalin tan nisalba so pamilya na totoo?

⁷ Diad sinmublay iran dekada, wala ray totoon pinili day manmatoor ed si Jehova. Kaibad saratan si Abel tan Enoc. Balet, impulisay na karaklan ya totoo si Jehova bilang Ama tan Ari. Tan diad panaon nen Noe et ‘napno na karawalan’ so dalin. (Gen. 6:11) Kasin agla kontrolado nen Jehova iray nagagawa diad dalin? Antoy ipapanengneng na history?

⁸ Konsideraen tayoy bilay nen Noe. Sikatoy inikdan nen Jehova na saray detalyadon plano tan instruksion diad panggaway balbaleg a biong ya mangisalbad sikato tan pamilya to. Impanengneng met na Dios ya inar-aro to ray totoo sanen imbaki toy Noe pian magmaliw ya “managpulong na inkatunong.” (2 Ped. 2:5) Seguradon pinasakbayan nen Noe iray totoo ya magbabawi lapud onsabin kadederal, balet ta agda inimano. Pigaran dekada ya nambilay si Noe tan say pamilya to ed mundon bayolenti tan imoral ya maong. Bilang maaron Ama, prinotektaan tan benendisyonan nen Jehova iraman ya waloran matoor a totoo. Diad panamegley na sankamundoan a Delap, impanengneng nen Jehova so autoridad tod saray rebelden totoo tan mauges ya anghel. On, siansia nin kontrolado nen Jehova iray bengatla.​—Gen. 7:17-24.

IMPAN-ARI NEN JEHOVA KAYARI DELAP

9. Anton pankanawnawa so inter nen Jehova ed totoo kayari na Delap?

⁹ Nen pinmaway si Noe tan say pamilya to ed alinisan lan dalin tan asungap day preskon dagem, seguradon misalsalamat irad si Jehova ta inasikaso tan prinotektaan to ra. Nanggawan tampol na altar si Noe tan angiyapay na bagat pian dayewey Jehova. Benendisyonan na Dios si Noe tan say pamilya to tan ingganggan to ra: “Manbunga kayo, tan ondakel kayo, tan makmakan (“panoen,” NW) yo so dalin.” (Gen. 8:20–9:1) Naikdan lamet iray totoo na pankanawnawan mankakasakey ed panagdayew tan panoey dalin.

10. (a) Kayari Delap, iner tan panon ya ginmapo lamet so panagrebelde ed si Jehova? (b) Antoy ginawa nen Jehova pian naseguron nagawa so linawa to?

¹⁰ Balet, ag-inyanor na Delap so ag-inkaperpekto na totoo, tan siansia nin kaukolan dan labanan so agnanengneng ya impluensya nen Satanas tan saray rebelden anghel. Ag-abayag et ginmapo lamet so panagrebelde ed matunong ya uley nen Jehova. Singa bilang, say apo ed pueg nen Noe ya si Nimrod et grabe insumpa tod uley nen Jehova. Si Nimrod et adeskribe ya “makapanyarin manag-erel na ayep, ya onsusumpa ed si Jehova.” Sikatoy angipaalagey na angkakabaleg iran syudad, singa say Babel, tan ginawa ton ari so sarili to “diad dalin na Sinar.” (Gen. 10:8-12, NW) Antoy ginawa na Ari ed andi-anggaan ed saman ya rebelden ari tan ed saray sagpot ton amperey gagala To ya ‘panoen so dalin’? Winetwet toy lenguahe na totoo, kanian ag-akapantatalosan iray uuleyan nen Nimrod tan nitaytayak irad “tapew na amin a dalin.” Awit-awit day palson panagdayew da tan say apasalan dan pananguley na too.​—Gen. 11:1-9.

11. Panon ya impanengneng nen Jehova so katooran ed kaaro ton si Abraham?

¹¹ Anggano amayamay so nandayew ed saray palson dios kayari Delap, wala ray matoor ya lalakin nantultuloy ya angidayew ed si Jehova. Say sakey ed sikara et si Abraham ya matulok ya anaynan ed komportablen bilay diad binalegan ton syudad na Ur, tan diad dakel a taon et nanayam ed saray tolda. (Gen. 11:31; Heb. 11:8, 9) Legan ya onaalis-alis na panayaman si Abraham, sikatoy mabetbet ya apaliberan na saray totoon ari ya manaayam ed apadiran iran syudad. Balet, sikatoy agnanmatalek ed saratan a syudad. Imbes, si Jehova so angiter na proteksion ed sikara. Oniay imbaga na salmista nipaakar ed proteksion nen Jehova bilang ama: “Ag-inyabuloy na Dios a pairapen [ira] na anggan siopa, tan diad panangiyagel tod sikara, pinapasakbayan to ray arari.” (Sal. 105:13, 14, Maung a Balita) Lapud katooran nen Jehova ed si Abraham ya kaaro to, oniay impromisa to: “Sika naani pawayan na arari.”​—Gen. 17:6; Sant. 2:23.

12. Panon ya impanengneng nen Jehova so inkasoberano to diad Ehipto, tan antoy epekto na satan ed saray pinili ton totoo?

¹² Inyulit na Dios ed anak nen Abraham ya si Isaac tan apo ton si Jacob so sipan ton bendisyonan to ra. Kaibad satan so sipan ya manlapud kapolian da iray magmaliw ya arari. (Gen. 26:3-5; 35:11) Balet antis nin walay magmaliw ya ari ed poli ra, naaripen ed Ehipto iray ilalak nen Jacob. Labay kasin ibaga na satan ya agla tooren nen Jehova so sipan to odino inikbanan to lay pakauley tod dalin? Andi! Diad inggeter ton panaon, impanengneng nen Jehova so pakayari to tan pinaneknekan toy inkasoberano to sumpad bangar ya Faraon. Nanmatalek ed si Jehova iray naaripen ya Israelita tan inlaban to rad makapakelkelaw a paraan diad Ambalangan Dayat. Malinew ya si Jehova nin siansia so Soberano ed Uniberso, tan bilang maasikason Ama, inusar toy agnaparaan a pakayari to pian protektaay totoo to.​—Basaen so Exodo 14:13, 14.

SI JEHOVA ET MAN-ARI ED ISRAEL

13, 14. (a) Diad kansion da, antoy indeklara na saray Israelita nipaakar ed inka-ari nen Jehova? (b) Antoy insipan na Dios ed si David?

¹³ Kayari na mamilagron impangiliktar nen Jehova ed saray Israelita diad Ehipto, angansion iray kanta na pananalo pian idayew si Jehova. Kaibad satan ya kansion ya akasulat ed Exodo kapitulo 15 iyan deklarasyon ed bersikulo 18: “Si Jehova man-ari ed ando lan ando.” On, nagmaliw ya Ari na satan a balon nasyon si Jehova. (Deu. 33:5) Balet agkontento iray Israelita ed si Jehova, say agnanengneng ya Manuley da. Manga 400 taon manlapud impaway dad Ehipto, kinerew dad Dios ya ikdan to ray toon ari a singa saray kakaabay dan paganon nasyon. (1 Sam. 8:5) Anggaman ontan, si Jehova nin siansia so Ari. Apaneknekan itan legan na impanuley nen David.

¹⁴ Inawit nen David ed Jerusalem so sagradon kaban na sipanan. Legan na satan ya maliket ya okasyon, angansion iray Levita na kanta na panangidayew tan oniay importantin imbaga da ya akarekord ed 1 Awaran 16:31: “Kuan da komon ed saray nasyon, Si Jehova so man-ari.” Nayarin isipen na sakey, ‘No si Jehova et Ari ed andi-anggaan, akin ya nibagan sikatoy man-ari ni labat diad saman a panaon?’ Si Jehova et magmamaliw ya Ari sano uusaren toy autoridad to odino manuturo na mangirepresentad sikato diad sakey ya panaon odino diad espisipikon situasyon. Importantin natalosan tayo no panon ya magmamaliw ya Ari si Jehova. Sakbay ya inatey si David, insipan nen Jehova ed sikato ya say panuley to et mantultuloy ed andi-anggaan: “Paalageyen ko so binim ya ontumbok ed sika, a sikato so manlapu ed saray banel mo, tan iletneg ko so panarian to.” (2 Sam. 7:12, 13) Asumpal iyan sipan nen pinmatnag so ‘bini’ o ilalak nen David kalabas na masulok ya 1,000 taon. Siopa itan, tan kapigan nagmaliw ya Ari?

ANURO SI JEHOVA NA BALON ARI

15, 16. Kapigan alanaan si Jesus a magmaliw ya Ari? Legan a wadiad dalin, antoy ginawa to pian niparaan toy panuley tod Panarian?

¹⁵ Nen 29 C.E., ginapoan nen Juan a Managbautismo ya ipulong ya “asingsingger la so panarian na katawenan.” (Mat. 3:2) Nen binautismoan nen Juan si Jesus, nilanaan nen Jehova si Jesus bilang Mesias tan magmaliw ya Ari na Panarian na Dios. Imbalikas nen Jehova so panangaro tod si Jesus: “Saya so Ana’ko, say inad-arok, ya inabobonan ko.”​—Mat. 3:17.

¹⁶ Diad interon ministeryo nen Jesus, inggloria toy Ama to. (Juan 17:4) Ginawa to itan diad impangipulong tod Panarian na Dios. (Luc. 4:43) Imbangat to ni ingen iray papatumbok to ya ipikasi day isabi na satan a Panarian. (Mat. 6:10) Bilang say Aturon Ari, sarag ya ibaga nen Jesus ed saray onsusumpad sikato: “Say panarian na Dios et walad pegley yo.” (Luc. 17:21) Insan diad samay labi antis na ipatey to, si Jesus et ‘akisipanan parad sakey a panarian’ ed saray apostol to. On, inikdan toy arum ed saray matoor ya disipulo to na pribilehyon miuley ed sikato bilang arari diad Panarian na Dios.​—Basaen so Lucas 22:28-30.

17. Panon ya inggapo nen Jesus nen 33 C.E. so panuley to, balet antoy kaukolan ton alagaren?

¹⁷ Kapigan so igapo nen Jesus ya manuley bilang Ari na Panarian na Dios? Aliwan tampol. Ta diad samay tinmumbok ya ngarem, sikatoy pinatey da tan binmabatik iray papatumbok to. (Juan 16:32) Balet singa nensaman, siansia nin kontrolado nen Jehova iray bengatla. Diad komatlon agew, pinaoli toy Anak to, tan nen Pentecostes 33 C.E., inggapo nen Jesus so pananguley tod Kristianon kongregasyon na saray alanaan ya agagi to. (Col. 1:13) Balet, kaukolan nin siansia nen Jesus so manalagar antis ya niiter ed sikatoy sigpot a pakauley ed dalin bilang say insipan ya “ilalak” o bini. Oniay imbaga nen Jehova ed Anak to: “Yurong ka ed nikawanan ko, a sanlegan na panggawak ed saray kakabusol mo a totoonan na salim.”​—Sal. 110:1.

DAYEWEN SO ARI ED ANDI-ANGGAAN

18, 19. Antoy nitulong ed sikatayo na sayan artikulo, tan antoy aralen tayod onsublay ya artikulo?

¹⁸ Nilibon taon lan wala ray anghel tan totoon manrerebelde ed pananguley nen Jehova. Agbalot inikbanan nen Jehova so inkasoberano to; siansia nin kontrolado to ray bengatla. Bilang maaron Ama, prinotektaan tan inasikaso to ray matoor ya uuleyan to a singa si Noe, Abraham, tan David. Lapud satan et napakiwas itayon mabulos a manpasakop ed Ari tayo tan mas onapit ed sikato!

¹⁹ Balet nayarin itepet tayo: Panon a nagmaliw ya Ari si Jehova ed panaon tayo? Panon itayon makapansiansian matoor bilang uuleyan na Panarian nen Jehova tan magmaliw ya perpekton ananak a kabiangay pamilya to? Antoy labay ya ibaga na pangipikasi tayod isabi na Panarian na Dios? Naebatan iratan ya tepet diad onsublay ya artikulo.