Kapitulo 2
Say Engranden Tema na Biblia
Pangiter na Kabaliksan ed Saray Kasulatan Saray misteryon atalakan ed libro na Apocalipsis so abayag a nanwetwet ed saray masimoon ya estudyante na Biblia. Diad dugan panaon na Dios, saratan a sekreto so nepeg a nalukasan, balet panon, kapigan, tan parad siopa? Say espiritu na Dios lambengat so makapangipaamta ed saray kabaliksan legan a manasingger so aturon panaon. (Apocalipsis 1:3) Saratan a sagradon sekreto so niparungtal ed saray maseseg ya ariripen na Dios ed dalin ta pian napabiskeg iran mangipakabat ed saray panangukom to. (Mateo 13:10, 11) Agmet ibabaga a saray eksplinasyon ed sayan publikasyon et agnalingo. Singa si Jose nensaman a panaon et ibaga mi: “Aliwa ta a nabebetangan na Dios so panangipatalos?” (Genesis 40:8) Anggaman ontan, mapekder mi met a panisiaan a saray eksplinasyon a nidatak dia so mitukoyan ed Biblia bilang interamenti, a mangipapanengneng no panon a makatantandan asumpal so madibinon propesiya diad saray ebento ed mundo ed kawalaan tayo lan makadesyang iran panaon.
1. Anto so engranden gagala nen Jehova?
KUAN na sakey ya uliran na Biblia: “Maong so sampot na sakey a bengatla nen say gapo to.” (Eclesiastes 7:8) Diad libro na Apocalipsis so pakabasaan tayo na dramatikon kapantokan na engranden gagala nen Jehova a pamasanto ed ngaran to ed imaton na amin a pinalsa. Unong ya aminpigapigan inyabawag na Dios panamegley na sakey ed saray inmunan propeta to: “Naamtaan da ak naani a siak si Jehova.”—Ezequiel 25:17; 38:23.
2. Tutulongan itayo na Apocalipsis, tan arum niran akadkaunan libro na Biblia, pian nadampot so anton makapenek a kakabatan?
2 No panon ya isasalaysay na Apocalipsis so mananalon anggaan na saray bengatla, ontan met a say gapoan na saraya so adeskribe parad sikatayo diad akadkauna iran libro na Biblia. Diad pangusisa ed sayan rekord, natalosan tayo iray isyu a nalalanor tan natebek tayo so interamentin gagala na Dios. Agaylan makapenek iya! Sakey ni, satan so nepeg a managyat ed sikatayon onkiwas, ta pian makapibiang itayo ed alay abig ya arapen a manatalaran ed katooan. (Salmo 145:16, 20) Diad sayan punto, ompatnag a matukoy so paningbat ed awaran tan tema na interon Biblia, ta pian niwala ed nonot tayo so manunan isyu a kipapaarapan natan na amin a katooan, ontan met ed say malinlinew a nibagan gagala na Dios pian resolbien itan ya isyu.
3. Anton propesiya ed libro na Genesis so angiletneg ed tema na interon Biblia, pati say Apocalipsis?
3 Ibabaga na unonan libro na Biblia, a Genesis, so nipaakar ed “gapo” tan dedeskribien na satan iray panamalsan kimey na Dios, pati say matalonggaring a pinalsa to ed dalin, salanti, say too. Idadatak met na Genesis so unonan madibinon propesiya, ya imbalikas a mismo na Dios ed hardin na Eden manga 6,000 a taon lay apalabas. Sakey ya uleg so inusar a mamalikdo ed inmunan bii, si Eva; sikato met so anangguyor ed asawa to, si Adan, a minonong ed sikato ya onsumlang ed ganggan nen Jehova diad pangan ed bunga na ‘kiew a pakaamtaan na maong tan mauges.’ Oniay imbaga na Dios ed uleg, sanen impaakseb to so panangukom to ed nankasalanan a sanasawa: “Mangiyan ak na gulaan ed sika tan say bii, tan gulaan ed saray ilalak mo tan ilalak to; sikato sugaten to so ulom, et sika sugaten mo so mukor to.” (Genesis 1:1; 2:17; 3:1-6, 14, 15) Inletneg na satan a propesiya so tema na interon Biblia, pati say Apocalipsis.
4. (a) Kayari impangibalikas na Dios ed inmunan propesiya, antoy agawa ed inmunan atateng tayo? (b) Antoran tepet so onlesa nipaakar ed inmunan propesiya, tan akin a nakaukolan tayon amtaen iray ebat?
4 Kayarin imbalikas so propesiya, pinapaway a tampol na Dios ed Eden so inmunan atateng tayo. Agla ira makapanilalo ed andi-anggaan a bilay diad Paraiso; usaren day nakekeraan a bilay da diad agniparaan a dalin ed paway na satan. Diad sentensia a patey, sikaray manilalak na makasalanan. (Genesis 3:23–4:1; Roma 5:12) Balet, antoy kabaliksan na propesiya ed Eden? Sioparay nalalanor? Panoy pisiglaotan na satan ed Apocalipsis? Anto so mensahe na satan ed sikatayo natan? Ta pian nagamoran so personal a pakainawaan ed saray epekto na makapasinagem ya agawa ya angitonton ed impangibalikas nen Jehova ed satan a propesiya, makanan tuloy ya amtaen tayo iray ebat ed sarayan tepet.
Saray Manunan Karakter ed Drama
5. Sanen pinalikdo na uleg si Eva, antoy agawa ed inkasoberano na Dios tan say ngaran to, tan panon a naresolbe so isyu?
5 Say propesiya ed Genesis 3:15 so nipaarap ed uleg a nantila ed si Eva, ya ibabaga na satan ya ag-ompatey si Eva diad itunganga to noagta sikatoy magmaliw ya independente, sakey a diosa. Papapawayen sirin na uleg a si Jehova et matila tan ipapasiki to a nayarian na totoo a paaligwasen so kabibilay da diad pangipulisay da ed supremon pananguley To. (Genesis 3:1-5) Naangat so inkasoberano nen Jehova tan amatikan so maabig a ngaran to. Dedeskribien na libro na Apocalipsis no panon a say matunong ya Ukom, si Jehova, so mangusar ed uley na Panarian na Anak to, si Jesu-Kristo, pian alangonen so inkasoberano to tan ekalen ya amin so impakabalawan na ngaran to.—Apocalipsis 12:10; 14:7.
6. Panon ya ipapabidbir na Apocalipsis imay nansalita ed si Eva panamegley na uleg?
6 Nipaakar ed terminon “uleg,” kasin onaplika lambengat itan ed literal ya uleg? Andin balot! Ipapabidbir na Apocalipsis ed sikatayo so sankarelmengan ya espiritun pinalsa a nansalita panamegley na satan ya uleg. Samay ‘baleg a dragon, say daan ya uleg, a manngaran na Diablo tan Satanas, a mantila ed lapag na sankamundoan,’ so ‘nantila ed si Eva ed kasiliban to.’—Apocalipsis 12:9; 2 Corinto 11:3.
7. Antoy pakapatnagan a say bii ya atukoy ed Genesis 3:15 so kabiangan na espiritun ayaman?
7 Insan tinukoy met na Genesis 3:15 so “bii.” Kasin si Eva iya? Nayarin ontan so inisip to. (Ikompara so Genesis 4:1.) Balet say andukey a panaon na gulaan ed baetan nen Eva tan si Satanas so nagmaliw ya imposible sanen inatey si Eva, masulok lan 5,000 taon so apalabas. Sakey ni, lapud say Uleg a katongtong nen Jehova et agnanengneng ya espiritu, ilaloan tayo a say bii et kabiangan met na espiritun ayaman. Pepekderan iya na Apocalipsis 12:1, 2, ya ipapabitar na satan a sayan piguratibon bii et say mangatatawen ya organisasyon nen Jehova a tugyopen na saray espiritun pinalsa.—Nengnengen met so Isaias 54:1, 5, 13.
Duaran Bini a Manbusolan
8. Akin a nepeg itayon interesadon maong ed nibaga nipaakar ed duaran bini?
8 Duaran bini so tinmumbok a tinukoy na Genesis 3:15. Nepeg ya interesado tayon maong ed saraya, lapud saratan so misiglaotan ed baleg ya isyu nipaakar ed makanepegan ya inkasoberano ed sayan dalin. Saya so mangilalanor ed balang sakey ed sikatayo, balanglan kalangweran odino matatken. Dinan ed sarayan bini so paboran yo?
9. Anto so seguradon sakop na bini na Uleg?
9 Unona, wadtan so bini, odino ilalak, na Uleg. Anto iya? Seguradon sakop na satan iramay arum ya espiritun pinalsa ya akinonong ed si Satanas a nanrebelde tan diad kaunoran et “nibantak ira ya alanor ed sikato” ed kaliberliber na dalin. (Apocalipsis 12:9) Lapud si Satanas, odino Beelzebub, so “prinsipe na saray demonyo,” mapatnag a sikara so manutugyop ed agnanengneng ya organisasyon to.—Marcos 3:22; Efeso 6:12.
10. Panon ya ipapabidbir na Biblia iray arum bilang kabiangan na bini nen Satanas?
10 Niarum ni, imbaga nen Jesus ed saray Judion relihyoson lider ed panaon to: “Sikayo kien kayo na ama yo a diablo, et saray kalikaliktan nen ama yo sikato so labay yo a gawaen.” (Juan 8:44) Diad insumpa ra ed si Jesus ya Anak na Dios, impatnag na saraman a relihyoson lider ya ilalak met ira nen Satanas. Kabiangan ira na bini nen Satanas, a manlilingkor ed sikato bilang piguratibon ama ra. Impabidbir na dakel niran totoo ed interon awaran ya anak met ira nen Satanas diad panggagawa ra ed panlabayan to, nagkalautla diad isusumpa tan pamapasegsegang da ed saray babangatan nen Jesus. Bilang interamenti, sarayan totoo so nayarin nadeskribe bilang manutugyop ed nanengneng ya organisasyon nen Satanas ed dalin.—Nengnengen so Juan 15:20; 16:33; 17:15.
Abidbir so Bini na Bii
11. Diad inlabas na saray siglo, anto so imparungtal na Dios nipaakar ed bini na bii?
11 Kaunoran et tutukoyen na propesiya ed Genesis 3:15 so bini na bii. Legan a tutugyopen nen Satanas so bini to, ipaparaan nen Jehova so “bii,” odino say mangatatawen ya organisasyon a pinagka-asawa to, a mamawala na sakey a bini. Diad loob na manga 4,000 taon, progresibon imparungtal nen Jehova ed matulok tan walay takot ed Dios a katooan iray detalye a misiglaotan ed isabi na bini. (Isaias 46:9, 10) Si Abraham, Isaac, Jacob, tan arum ni sirin so makapangagamil na pananisia ed sipan a say bini so ompatnag ed linya na kapolian da. (Genesis 22:15-18; 26:4; 28:14) Si Satanas tan saray alipores to so mabetbet a mamapasegsegang ed saratan a lingkor nen Jehova lapud ag-onkasipan pananisia ra.—Hebreos 11:1, 2, 32-38.
12. (a) Kapigan tan diad anton ebento a sinmabi so manunan kabiangan na bini na bii? (b) Si Jesus so alanaan parad anton gagala?
12 Nen taon 29 na Komon a Panaon tayo, impresenta a siansia na ayadyarin too a si Jesus so inkasikato diad Ilog Jordan tan abautismoan. Diman et si Jesus so inilalak nen Jehova ed masanton espiritu, a kuanto: “Saya so Ana’ko ya inararok; napaliketak a maong ed sikato.” (Mateo 3:17) Diman abidbir si Jesus bilang imbaki a nanlapu ed espiritual ya organisasyon na Dios ed tawen. Sikato met so alanaan bilang Tinuron Ari na mangatatawen a Panarian a mangipawil na pananguley ed dalin diad ngaran nen Jehova, diad ontan et maminpinsan a naareglo so isyu a manasaglawi ed gobierno, odino inkasoberano. (Apocalipsis 11:15) Si Jesus, sirin, imay manunan bini na bii, say nipasakbay a Mesias.—Ikompara so Galacia 3:16; Daniel 9:25.
13, 14. (a) Akin ya agtayo pankelawan so pakaamta a say bini na bii so aliwa labat a sakey a prominentin persona? (b) Pigara so pinili na Dios ed limog na katooan a magmaliw a segundaryon kabiangan na bini, tan anton klase na organisasyon so tugyopen da? (c) Siopa nira so manseserbi a mikakasakey ed bini?
13 Kasin say bini na bii et sakey labat a prominentin persona? Bueno, anto met so nipaakar ed bini nen Satanas? Ipapabidbir na Biblia a say bini nen Satanas et laktipen toy ulop na marelmeng iran anghel tan managmudmora ed Dios a katooan. Kanian, agtayo pankelawan so pakaamta ed gagala na Dios a manpili ed limog na katooan na 144,000 a mantutultuloy a matoor, pian magmaliw a saserdote a kaiban-manuley na Mesianikon Bini, si Jesu-Kristo. Saraya so tutukoyen na Apocalipsis sanen ibabaga na satan a say Diablo, diad pigugulaan to ed singa-biin organisasyon na Dios, et “nila to a binakal so saray nakdaan a kailalakan to.”—Apocalipsis 12:17; 14:1-4.
14 Diad Biblia, sarayan alanaan a Kristiano so tinawag ya agagi nen Jesus, tan bilang agagi to, saksakey so Ama tan saksakey met so ina ra. (Hebreos 2:11) Say Ama ra et si Jehova a Dios. Kanian, say ina ra et “say bii,” say pinagka-asawan mangatatawen ya organisasyon na Dios. Sikara so magmaliw a segundaryon kabiangan na bini, a si Kristo Jesus so manunan kabiangan. Say kongregasyon na sarayan nailalak-ed-espiritun Kristiano ed dalin so manugyop ed nanengneng ya organisasyon na Dios a manseserbi ed silong na singa-biin organisasyon to ed katawenan, a ditan et sikara so mikasakey ed si Kristo Jesus diad kioli ra. (Roma 8:14-17; Galacia 3:16, 29) Anggaman aliwan kabiangan na bini, minilyon ya arum a karnero a nanlapu ed amin a nasyones so natitipon a manlingkor a kaibay organisasyon na Dios ed dalin. Kasin sakey ka ed sarayan arum a karnero? No ontan, say maliket ya ilalom et say andi-anggaan a bilay ed paraison dalin.—Juan 10:16; 17:1-3.
No Panon a Ginmapo so Gulaan
15. (a) Deskribien so inkatugyop na mangaraldalin tan anghelikon bini nen Satanas. (b) Anto so agawa ed bini nen Satanas legan na Delap ed panaon nen Noe?
15 Say mangaraldalin a bini nen Satanas so apatnagan la diad gapo ni labat na awaran na katooan. Alimbawa, wadtan si Cain, say inmunan nianak a too, “a betang na maramsak, tan pinatey to so agi to” a si Abel. (1 Juan 3:12) Diad saginonor, sinalita nen Enoc so isabi nen Jehova a “tarok to so saray samplon libolibo a sasantos to, a mangukom ed ganagana, tan mangipatnag na katuaan ed saray mangaruksa a nipaakar ed mangaruksan gawa ra, tan ganagana a bengatla ya ambelat ya agagamil a saray maruksan managkasalanan sinalsalita ra sumpa ed sikato.” (Judas 14, 15) Sakey ni, saray rebelyoson anghel so akinonong ed si Satanas tan nagmaliw iran kabiangan na bini to. Saraya et “pinaulyan da so nigetar a panaayaman da” ed katawenan ta pian magmaliw a silalaman tan mangasawa na saray anak a bibii na totoo. Sikara so nanilalak na mas mabiskeg nen say too iran alan a bubusangel. Saman a mundo so napno na karawalan tan kaugsan, kanian dineral iman na Dios ed Delap, tan say matoor a si Noe tan say pamilya to labat so niliktar a totoo. Saray matungangan anghel—a natan et dedemonyo a kontrolado nen Satanas—so apaskar a manaynan ed nigana a naderal a totoon kaasawaan da tan alan ya ilalak da. Nilukpos da so inkatoo ra, a pinmawil ira ed espiritun ayaman a ditan da alagden so manasingger lan kipaakseb na panangukom na Dios sumpad si Satanas tan say bini to.—Judas 6; Genesis 6:4-12; 7:21-23; 2 Pedro 2:4, 5.
16. (a) Siopan maruksan manuley so nianak kayari na Delap, tan panon ton impatnag a sikatoy kabiangan na bini nen Satanas? (b) Panon so impangamper na Dios ed saray mangipaalagey komon ed tori na Babilonia?
16 Kayarin tuloy na baleg a Delap, nianak ed dalin so sakey a maruksan manuley a manngaran na Nimrod. Sikatoy dedeskribien na Biblia bilang sakey a “maong ya umaanop [“a sumpa ed,” NW] Jehova”—peteg a kabiangan na bini na Uleg. Singa si Satanas, impatnag toy rebelyoson espiritu tan impaalagey toy syudad na Babel, odino Babilonia, bilang panmudmora ed gagala nen Jehova a say dalin so napano na katooan. Say pinagkasentro komon na Babilonia et say baleg a tori “a say toktok to makasabi ya angga ed tawen.” Inamper na Dios iray mangipaalagey komon ed satan a tori. Winetwet toy lenguahe ra tan ‘nikaykayat ira ed tapew na amin a dalin’ balet inabuloyan toy mismon Babilonia a mansiansia.—Genesis 9:1; 10:8-12; 11:1-9.
Pinmatnag Iray Politikan Pakayari
17. Diad idarakel na katooan, anton mauges a kabiangan na sosyedad na too so pinmarungtal, tan bilang resulta, antoran angkakabaleg ya empiryo so tinmalindeg?
17 Diad Babilonia et pinmatnag iray kabiangan na sosyedad na too ya atugyop a manmudmora ed inkasoberano nen Jehova. Sakey ed saraya et say politika. Diad idarakel na katooan, arum iran ambisyoson totoo so angalig ed si Nimrod diad panagsamsam da ed pakapanyari. Ginapoan na too a dominaen so too diad kasakitan to. (Eclesiastes 8:9) Alimbawa diad samay panaon nen Abraham, say Sodoma, Gomorra, tan kabangibang iran syudad so niwala’d panangontrol na saray arari a manlapud Shinar tan arum niran arawin daldalin. (Genesis 14:1-4) Kabekta, saray marunong ed militar tan organisasyonal so angiletneg na angkakabaleg iran empiryo parad dilin pampayaman tan gloria ra. Tutukoyen na Biblia so arum ed saraya, a pati say Ehipto, Asirya, Babilonia, Medo-Persia, Gresya, tan Roma.
18. (a) Anton awawey so ipapatnag na saray totoo na Dios ed saray politikal a manuley? (b) Panon ya onkakana no maminsan iray politikal ya autoridad parad intereses na Dios? (c) Panon ya impatnag na dakel a manuley a kabiangan ira na bini na Uleg?
18 Inabuloyan nen Jehova so kiwawala na saratan a politikal a pakapanyari, tan saray totoo to so relatibon ontutulok ed saratan sano sikara so walad saray bansan kontrolado ra. (Roma 13:1, 2) No maminsan, saray politikal ya autoridad so onkakana ni ingen parad kilaknab na saray gagala na Dios odino bilang proteksion ed totoo to. (Esdras 1:1-4; 7:12-26; Gawa 25:11, 12; Apocalipsis 12:15, 16) Balet, dakel iran politikal a manuley so maramsak a sinmumpa ed tuan panagdayew, ya impatnag dan kabiangan ira na bini na Uleg.—1 Juan 5:19.
19. Panon a deneskribe na libro na Apocalipsis iray pakapanyari ed mundo?
19 Kaslakan lan say uley na too so sinmaew a maong ed pangitarok na liket ed sikatayon totoo odino ed panresolbe ed saray problema tayo. Inabuloyan nen Jehova so katooan a salien da so amin a klase na gobierno, balet agto aabobonan so inkakurakot odino say mauges a paraan na pananguley na saray gobierno ed totoo. (Uliran 22:22, 23) Dedeskribien na Apocalipsis iray maruksan pakapanyari ed mundo bilang sakey a makinon tan masebeg ya atap ya ayep.—Apocalipsis 13:1, 2.
Maagum Iran Komersyante
20, 21. Anton komaduan grupo so nepeg ya ipisakop ed “saray kapitan” tan “mabayani a totoo” a kayarian na marelmeng a bini nen Satanas, tan akin?
20 Pinmatnag bilang maapit a nisiglaot ed saray politikal a lider iray masaol a negosyante na materyal a laklako. Saray rekord ya akotkot ed saray geray na kadaanan a Babilonia so mangipanengneng a kasmak la ed saman iray transaksion ed negosyo a mangaanamot ed pakaskasi iran kipapasen na kaparan totoo. Saray komersyante na mundo so mantutultuloy a mankikimey parad sinisiblet a pananubo angad natan, no kapigan diad dakel iran dalin et pigpigara so nagmaliw a mayamyaman bangta say karaklan ed populasyon so mantalikarkar ed kairapan. Diad sayan panaon na industriya, saray komersyante tan akankien na pabrika so anubo na balbaleg diad pangilalako ra ed saray politikal a pakapanyari na abunton iran makapataktakot ya armas na militar diad panagderal, a pati saray armas parad palanit a panagderal a kapapagaan a maong natan. Saratan a maagum a maimpluensyan negosyante tan saray arum niran kapara ra so nepeg ya ipisakop ed “saray kapitan” tan “saray mabayani” bilang kayarian na marelmeng a bini nen Satanas. Saratan ya amin et kabiangan na mangaraldalin ya organisasyon ya ukomen na Dios tan si Kristo bilang makanepegan a naderal.—Apocalipsis 19:18.
21 Diad saray kurakot a politika tan maagum a komersyalismo et nepeg a niarum so komatlon elemento na sosyedad na too a makanepegan na pirmin panangukom na Dios. Anto itan? Nayarin nabigla ka ed ibabaga na Apocalipsis nipaakar ed sayan bantog a sankagloboan a sistema.
Babilonia a Baleg
22. Anton nengneng na relihyon so linmesa ed kadaanan a Babilonia?
22 Say impamaalagey na orihinal a Babilonia so aglabat mangilalanor ed sakey a mapolitikal a gegemtan. Lapud saman a syudad so inletneg a panmudmora ed inkasoberano nen Jehova, say relihyon so nalalanor. On, say kadaanan a Babilonia so lapuan na relihyoson idolatriya. Saray papari na satan so angibangat ed saray doktrinan manmumudmora ed Dios, a singa say pantultuloy a pambilay na kamarerwa na too kayari na ipatey tan say laen to kayari patey et sakey a pasen na maandon takot tan kapairap ya idadaulo na saray dedemonyo. Inggapo ra so panagdayew ed saray pinalsa tan ed dakerakel a dirios tan diosa. Amabrika ira na saray tongtong a mangipapaliwawa ed gapoan na dalin tan say toon manaayam ditan tan nanggawa na saray marutak a ritual tan bagbagat, ya ipapasen a mangipaseguro na inkamaanak tan inkadaakan na ani, tan pambiktorya ed bakal.
23. (a) Diad inkayat na saray totoo manlapud Babilonia, anto so awit-awit da, tan antoy nansumpalan? (b) Tinukoy na Apocalipsis so sankamundoan ya empiryo na palson relihyon ed anton ngaran? (c) Diad anto so lawas lalabanan na palson relihyon?
23 Diad ikakayat ed interon dalin na nanduruman grupo na lenguahe a nanlapu ed Babilonia, awit-awit day Binababilonian relihyon. Sirin, saray ritual tan sisiaen a miulibay ed saramay walad kadaanan a Babilonia so kinmasmak ed limog na inmuunan nanayam ed Europa, Aprika, ed saray Amerika, Arawin Bukig, tan diad Abalaten a Kadayatan; tan dakel ed sarayan sisisiaen so mantutultuloy ni anggad natan. Kanian, susto labat so impanukoy na Apocalipsis ed sankamundoan ya empiryo na palson relihyon bilang syudad a manngaran na Babilonia a Baleg. (Apocalipsis, kapitulo 17, 18) Inerman a kikayatan na palson relihyon, satan so mamawala na malames iran papari, panag-anito, inka-ignorante, tan imoralidad. Satan so nagmaliw a makapanyari ya instrumento nen Satanas. Say Babilonia a Baleg so lawas maruksan onlalaban sumpad tuan panagdayew ed Soberanon Katawan a Jehova.
24. (a) Panon ya ayarian na Uleg a sugatan so Bini na bii “ed mukor”? (b) Akin a say inkasugatan na bini na bii so adeskribe a singa sugat lambengat ed mukor?
24 Bilang kabiangan na bini na Uleg a manunan makanepegan na panangukom, saray eskriba tan saray Fariseo na inmunan siglo a Judaismo so angipangulo ed impamasegsegang tan diad kaunoran et impamatey ed manunan representanti na bini na bii. Kanian, ayarian na Uleg a ‘sugaten [so “bini,” NW] ed mukor.’ (Genesis 3:15; Juan 8:39-44; Gawa 3:12, 15) Akin ya adeskribe iya bilang sugat lambengat ed mukor? Lapud sayan impanugat et aganggano labat ya amasakit ed sikato diad dalin. Aliwan permanente itan lapud pinaoli nen Jehova si Jesus diad komatlon agew tan intandoro to ed espiritun bilay.—Gawa 2:32, 33; 1 Pedro 3:18.
25. (a) Panon a say niglorian Jesus so kinmiwas la sumpad si Satanas tan saray anghel to? (b) Kapigan so kaandi na bini nen Satanas ed dalin? (c) Mankabaliksan na anto so panugat na Bini na bii a pinagka-asawa na Dios “ed ulo” nen Satanas, say Uleg?
25 Say niglorian Jesu-Kristo so manseserbi la natan ed nikawanan na Dios, a manguukom ed saray kakabusol nen Jehova. Sikato so kinmiwas la sumpad si Satanas tan saray anghel to, ya imbantak to ira ed dalin tan ditan da labat la nagawaan so kimey da—kanian linmoor so kairapan ed panaon tayo. (Apocalipsis 12:9, 12) Balet wala so nipasakbay a kaekal na mangaraldalin a bini nen Satanas sano idapo la na Dios so panangukom to ed Babilonia a Baleg tan ed amin niran kabiangan na organisasyon nen Satanas ed dalin. Kaunoran, say Bini na biin pinagka-asawa na Dios, si Jesu-Kristo, so manugat “ed ulo” nen Satanas, say masilib a daan ya Uleg, tan satan so mankabaliksan na sigpot a kaderal tan kaandi na impluensya to manlapud saray aktibidad na katooan.—Roma 16:20.
26. Akin ya importantin tuloy ya usisaen tayoy propesiya ed Apocalipsis?
26 Panon so kagawa na sayan amin? Niparungtal itan ed sikatayo ed libro na Biblia ya Apocalipsis. Niparungtal itan ed sikatayo ed nanggegendanan iran pasingawey, a nipabitar ed saray malinew a tanda tan simbolo. Usisaen tayo tekep na pampirawat iyan mabiskeg a propesiya. Peteg, maliket itayo no dengelen tan sumpalen tayoray salita na Apocalipsis! Diad panggawa ed satan, makapibiang itayo ed pamagalang ed ngaran na Soberanon Katawan a Jehova tan tawiren iray maandon bendisyon to. Ipangasin ituloy a basaen tan makabat ya iyaplika so naaralan yo. Nayarin mankabaliksan itan ed sikayo na kisalba ed sayan panaon na kapantokan ed awaran na katooan.
[Kahon/Litrato ed pahina 13]
Kadaanan a cuneiform iran rekord na saray transaksion ed negosyo
Say libron Ancient Near Eastern Texts, ya inapiger nen James B. Pritchard, so angilista na ngalngali 300 a ganggan a tinugyop nen Hammurabi nen panaon na Babilonia. Saraya so pakapatnagan a nakaukolan so pangipalapag ed pirmin panagsaol a mapatpatnag a kasmak ed mundo na komersyo ed saraman a panaon. Alaen pa iyan alimbawa: “No say sakey ya opisyal so analiw odino angimatalkan na balanglan pilak odino balitok odino sakey ya aripen a laki odino aripen a bii odino baka odino karnero odino asno odino anggan anton bengatla a manlapu ed anak na opisyal odino aripen na opisyal ya anggapo iray tasi tan kontrata, sikatoy nepeg a pateyen, lapud satan ya opisyal et matakew.”