Kapitulo 9
Ombebemben a Malet ed Ngaran nen Jesus
PERGAMO
1. Anton kongregasyon so angawat ed ontumbok a mensahe nen Jesus, tan anton klase na syudad so nanayaman na saraman a Kristiano?
NO MANBIAHE itayo na 80 kilometro a paamianen diad karsada ed gilig na dayat manlapud Smirna tan insan 25 kilometro a paloob ya ondalan ed lawak na Ilog Caicus, ompugta itayo ed Pergamo, a natan et Bergama. Say syudad so bantog lapud wadtan so templo nen Zeus, odino Jupiter. Nen dekada na 1800, inyalis na saray arkeologo so altar na satan a templo diad Alemanya, ya anggad natan et nayarin nanengneng ni itan, pati say dakel niran estatua tan eskultura na saray paganon dirios, diad Pergamon Museum ed Berlin. Anton mensahe so ipawit na Katawan a Jesus ed kongregasyon a manaayam ed limog na amin na satan a panagtalintao?
2. Panon ya inletneg nen Jesus so pakabidbiran to, tan antoy kabaliksan na impakawalaan toy ‘kampilan a duara so tarem’?
2 Unona, inletneg nen Jesus so pakabidbiran to, a kuanto: “Tan isulat mo ed anghel na iglesia [odino kongregasyon] dia ed Pergamo: Say wala so kampilan to a mautok a duara so tarem, kuan to so saraya.” (Apocalipsis 2:12) Dia et uuliten nen Jesus so deskripsion ed sikato diad Apocalipsis 1:16. Bilang Ukom tan Manangipaakseb na Panangukom, deralen to iramay mamapasegsegang ed saray babangatan to. Agaylan makaligliwa itan a panamaseguro! Balet, nipaakar ed panangukom, komon ta saramay walad loob na kongregasyon so napasakbayan met a si Jehova, ya onkikiwas panamegley na sayan “igaganggan na sipan,” si Jesu-Kristo, et magmaliw a ‘masiglat a tasi’ sumpad amin na saramay mankuan a Kristiano a mangaagamil na panagtalintao, imoralidad, panagtila, tan ag-inkamatua tan onsasaew a mangasikaso ed saray mankaukolan. (Malaquias 3:1, 5; Hebreos 13:1-3) Say simbawa tan panamaat ya ingganggan na Dios ya ipasabi nen Jesus so nepeg a talinengen!
3. Anton palson panagdayew so agawa ed Pergamo, tan panon a nibagan wadman so “trono nen Satanas”?
3 Natan et ibabaga nen Jesus ed kongregasyon: “Siak amtak no iner so panaayaman mo, salanti kawalaan na trono nen Satanas.” (Apocalipsis 2:13a) Peteg a saraman a Kristiano so apaliberan na satanikon panagdayew. Nilikud ed templo nen Zeus, wala so santuaryo a parad si Aesculapius, say dios na panagtambal. Say Pergamo so bantog met bilang sentro na kulto a panagdayew ed emperador. Say Hebreon salita a nipatalos a “Satanas” et kabaliksan toy “Sumusumpa,” tan say “trono” to so mangirerepresenta ed sankamundoan ya uley to ya inabuloyan na Dios ed sakey a panaon. (Job 1:6, New World Translation Reference Bible, paimano’d-leksab) Say alablabas a panagtalintao ed Pergamo so pakapatnagan a say “trono” nen Satanas so pirmin niyalibansa ed satan a syudad. Maseguron sinmanok a maong si Satanas lapud saray Kristiano ditan et agdinmakmomo ed sikato ed nasyonalistikon panagdayew!
4. (a) Antoy komendasyon nen Jesus ed saray Kristiano ed Pergamo? (b) Anto so insulat na Romanon representanti a si Pliny ed si Emperador Trajan nipaakar ed panagtrato ed saray Kristiano? (c) Anggaman ed kapeligroan, anton kurang so pinili na saray Kristiano ed Pergamo?
4 On, say “trono nen Satanas” so wadman a mismo ed Pergamo. Oniay intuloy nen Jesus: “[“Ingen ta,” NW] pinokpokan mo so [“binmemben ka a malet ed,” NW] ngaran ko, tan agmo imburi pananisiak, anggan dia ed saray agew nen Antipas a tasik, a matoor ko, ya inatey ed nanleleetan yo, dia ed panaayaman nen Satanas.” (Apocalipsis 2:13b) Agaylan makapaligsa ed kamarerwa a komendasyon! Seguradon say inkamartir nen Antipas et resulta na agto panlabay a miulop ed saray demonistikon ag-agamil tan say panagdayew ed Romanon emperador. Ag-abayag kayarin naawat nen Juan iyan propesiya, si Pliny the Younger, personal a representanti nen Emperador Trajan na Roma, so nansulat ed si Trajan tan impaliwawa toy paraan to ed pangasikaso ed totoon naakusaan bilang Kristianos—paraan ya inaprobaan na emperador. Saramay angiburi a Kristianos ira so nibulos sanen, unong ed inkuan nen Pliny, “tinumbok day impangibinsa-binsak ed sakey a pikakasi ed dirios, ya angiyapay ira na saray insenso tan alak ed imahen mo [imahen nen Trajan] . . . tan, niarum ni, inayew da si Kristo.” Siopaman a naamtaan a Kristiano so pinatey. Anggaman nidunget ed ontan a kapeligroan, saray Kristiano ed Pergamo so ag-angitalirak ed pananisia ra. ‘Binmemben iran malet ed ngaran nen Jesus’ diad impantultuloy dan amagalang ed atagey a posisyon to bilang Manangalangon nen Jehova tan tinuro Ton Ukom. Sitotoor dan tinumbok iray bakat nen Jesus bilang tatasi na Panarian.
5. (a) Anton modernon-agew a piparaan na kulto a panagdayew ed emperador so nansengegan na pirmin subok ed saray Kristiano diad panaon tayo? (b) Anton tulong so intarya na The Watchtower ed saray Kristiano?
5 Diad nanduruman inkagawa, impaamta nen Jesus a si Satanas so manuuley ed sayan kaplesan a marelmeng a mundo, balet lapud katooran nen Jesus, anggapoy agawaan nen Satanas ed sikato. (Mateo 4:8-11; Juan 14:30) Diad panaon tayo, nansamsaman na saray mabibiskeg a nasyon, a kabkabat a “say ari na amianen” tan “say ari na abalaten,” so pananguley ed mundo. (Daniel 11:40) Say pirmin panangitandoro ed nianakan a bansa so pinmalalo, tan say kulto a panagdayew ed emperador so walaan na modernon-agew a piparaan, say pirmin nasyonalismo a kasmak ed dalin. Saray artikulo nipaakar ed neutralidad ed The Watchtower na Nobyembre 1, 1939, tan dia lamet ed Nobyembre 1, 1979, tan Setyembre 1, 1986, so malinlinew ya angibinsabinsa ed bangat na Biblia ed sayan isyu, ya angitarya na saray totontonen parad saray Kristiano a malabay a manakar ed ngaran nen Jehova tan taloen so mundo, a singa makmakpel a ginawa nen Jesus.—Miqueas 4:1, 3, 5; Juan 16:33; 17:4, 6, 26; 18:36, 37; Gawa 5:29.
6. Singa si Antipas, panoy mabiskeg ya intalindeg na saray Tasi nen Jehova ed modernon panaon?
6 Maganat a nakaukolan so ontan a simbawa. Sano niarap ed agmakatunongan a pirmin panangitandoro ed nianakan a bansa, saray Tasi nen Jehova, namparan saray alanaan tan say kakaiba ra, so nakaukolan ya ontalindeg a malet ed pananisia. Diad Estados Unidos, nilasus ya ananak tan managbangat so inekal ed eskuelaan lapud ag-ira mansaludo ed bandira na nasyon, bangta diad Alemanya et saray Tasi so maruksan pinasegsegang lapud agda pansaludo ed swastika. Unong a nipaimano la, saray Nazi nen Hitler so amatey ed nilibon matoor a lingkor nen Jehova lapud agda labay so mibiang ed ontan a nasyonalistikon panagtalintao. Nen dekada na 1930, duaran ministron payunir so angitanem na dakel a bukel na Panarian ed Taiwan a kontrolado nensaman na Hapon, no iner et kakkaksilan na Shinto a panagdayew ed emperador. Saray manuley a militar so angipriso ed sikara, a sakey ed sikara so inatey lapud maruksan panagmaltrato. Samay sakey so imbulos ed saginonor, balet ta sikatoy pinaltog ed beneg—sakey a modernon-agew ya Antipas. Anggad sayan agew, walaray bansa a mangipapaskar na panagdayew ed saray nasyonalistikon simbolo tan sigpot a debosyon ed Estado. Dakel a kalangweran a Tasi so impriso, tan dakel met so pinapatey lapud makpel a talindeg da bilang neutral a Kristianos. No sakey kan kalangweran a nipapaarap ed ontan iran isyu, aral mo so Salita na Dios ya inagew-agew ta pian ‘nawalaan ka na pananisia ed kilalaban na kamarerwa,’ tekep na ilalon andi-anggaan a bilay.—Hebreos 10:39–11:1; Mateo 10:28-31.
7. Panon so impangarap na saray kalangweran ed India ed isyu nipaakar ed nasyonalistikon panagdayew, tan anto so resulta?
7 Mipadparan isyu so kidudungetan na saray kalangweran ed eskuelaan. Nen 1985, diad estado na Kerala, India, taloran kalangweran ya ananak na saray Tasi nen Jehova so ag-angikompromiso ed nibase ed Biblian pananisia ra, ya agda labay so mangansion na kanta a parad nasyon. Sikaray marespeton inmalagey legan a mangakansion so arum, balet siansian sikaray inekal ed eskuelaan. Lapud saya, inmapela so ama ra ed mismon Korte Suprema na India, a ditan et duaran huis so nandesidi a pabor ed ananak, tan sitetepel dan inkuan: “Say tradisyon tayo so mangibabangat na panangiyabuloy; say pilosopiya tayo so mangibabangat na panangiyabuloy; say konstitusyon tayo so mangaagamil na panangiyabuloy; agtayo komon dederalen itan.” Saray peryodiko tan paborablin editoryal a resulta na sayan kaso so amakabat ed interon nasyon, a diad saman et tugyopen na ngalngali kakalima na populasyon na dalin, a walaray Kristiano ditan a mandadayew ed tuan Dios a Jehova tan saraya so matoor ya ontatalindeg ed saray prinsipyo na Biblia.
Makaderal Iran Impluensya
8. Anton panamaat so naimano nen Jesus a nakaukolan ya iter ed saray Kristiano ed Pergamo?
8 On, saray Kristiano ed Pergamo so manamasiansia na katooran. “Balet,” inkuan nen Jesus, “wala so pigara a bengatla ya isumpak ed sika.” Anto ta so ginawa ra a makanepegay panamaat? Ibabaga nen Jesus ed sikatayo: “Lapu ed wala ra ed sikad’tan so saray manaagamil na bangat nen Balaam, ya angibangat ed Balak a mangiyan na kagapolan ed arap na saray anak na Israel, a mangan ed bengatla ya imbagat ed saray talintao, tan manggawa na lawan.”—Apocalipsis 2:14.
9. Siopa si Balaam, tan panon a say simbawa to so angiyan na “kagapolan ed arap na saray anak na Israel”?
9 Diad panaon nen Moises, si Arin Balak na Moab so angupa ed si Balaam, sakey ya aliwan-Israelitan propeta a walay amta to nipaakar ed saray dalan nen Jehova, pian mangisamba ed Israel. Pinugeran nen Jehova si Balaam, a dinagdag ton mangibalikas na saray bendisyon ed saray Israelita tan mangisamba ed saray kakabusol da. Pinakalma nen Balaam so insyodot nen Balak lapud satan diad impangisuheri to na mas masilib a pangataki: Abuloyan a saray bibii na Moab so manukso ed saray lalaki na Israel ed graben seksual ya imoralidad tan idolatroson panagdayew ed palson dios a Baal na Peor! Epektibo iyan taktika. Say matunong a sanok nen Jehova so dinmalang, a sikatoy angibaki na salot ya amatey na 24,000 ed saraman ya Israelitan milalawanan—salot a tinmunda labat sanen positibon kinmiwas so saserdoten Phinehas a mangekal ed kaugsan ed Israel.—Numeros 24:10, 11; 25:1-3, 6-9; 31:16.
10. Antoran pakagapolan so akaloob ed kongregasyon ed Pergamo, tan akin a nayarin impasen na saraman a Kristiano ya agla imanoen na Dios iray impakalukso ra?
10 Natan, diad panaon nen Juan, kasin walaray miulibay a pakagapolan ed Pergamo? Walara! Say imoralidad tan panagtalintao so akaloob ed kongregasyon. Saraman a Kristiano so agtinmalineng ed saray pasakbay na Dios a niiter panamegley nen apostol Pablo. (1 Corinto 10:6-11) Lapud asungdoan da so panamasegsegang, nayarin impasen da lan ibaliwala nen Jehova so seksual iran impakalukso ra. Kanian impabitar nen Jesus a nepeg day ompaliis ed ontan iran karelmengan.
11. (a) Anto so nepeg a panalwaran na saray Kristiano, tan anton klasen kanonotan so nepeg dan paliisan? (b) Diad apalabas iran taon, kaunongan karakel so adispelosip ed Kristianon kongregasyon, tan anto so maslak a sengegan?
11 Mipadpara met natan, nepeg a manalwar iray Kristiano sumpad “panggawa ed agkanepegan a panangasi na Dios tayo bilang baraan ed malukak a kondukta.” (Judas 4, NW) Obligado itayon manggula ed mauges tan ‘leweten so laman tayo’ ta pian nagegemtan so kurang na Kristianon kaabigan. (1 Corinto 9:27; Salmo 97:10; Roma 8:6) Agtayon balot nepeg ya ipapasen a lapud inkaseseg tayo ed serbisyo ed Dios tan panagmatoor anggaman ed panamasegsegang et nayari itayo lan mibiang ed seksual a kabandayan. Diad apalabas iran taon, nilibo iray nankasalanan ya adispelosip ed sankamundoan a Kristianon kongregasyon, say kaslakan a sengegan et seksual ya imoralidad. Diad arum niran taon et mas dakel ni ingen nen saray naplag ed kadaanan ya Israel nisengeg ed panagdayew ed Baal na Peor. Komon ta pansiansiaen tayoy panag-alwar tayo ta pian ag-itayon balot napelag a singa sikara!—Roma 11:20; 1 Corinto 10:12.
12. Singa ed saray lingkor na Dios nensaman, antoran prinsipyo so onaplika ed saray Kristiano natan?
12 Binaat met nen Jesus iray Kristiano ed Pergamo lapud ‘pangakan da na saray bengatlan imbagat ed saray talintao.’ Antoy lalanoren na saya? Diad pangimano ed saray salita nen Pablo ed saray taga-Corinto, nayarin arum so mangaabuso ed Kristianon kawayangan da tan gagagalaen dan opendien iray konsiensia na arum. Nagkalalo ni ingen, nayarin sikaray aktual a mibibiang met ed saray seremonya na panagtalintao. (1 Corinto 8:4-13; 10:25-30) Saray matoor a Kristiano natan so nepeg a mangipanengneng na andiay-siblet ya aro diad pangaagamil da ed Kristianon kawayangan, a manalwar iran agda nigapol so arum. Peteg, nepeg dan paliisan iray modernon klase na panagtalintao, a singa say panagdayew ed saray sikat ed TV, ed saray pelikula, tan isport, odino gawaen dan dios so kuarta, odino anggan say dilin eges da!—Mateo 6:24; Filipos 1:9, 10; 3:17-19.
Paliisan so Sektarianismo!
13. Antoran salita na panamaat so tinmumbok ya inter nen Jesus ed saray Kristiano ed Pergamo, tan akin a saratan so nakaukolan na kongregasyon?
13 Angiter na kaaruman nin panamaat si Jesus ed saray Kristiano ed Pergamo, a kuanto: “Ontan met a wala ra ed sika so saray manaagamil na bangat na saray Nicolaitas, ya unong na ugali.” (Apocalipsis 2:15) Diad akauna, kinomendaan nen Jesus iray taga-Efeso lapud impanggula ra ed saray gawa na sayan sekta. Balet nakaukolan na saray Kristiano ed Pergamo so simbawa nipaakar ed pamasiansia ran ag-abuloyay sektarianismo. Nakaukolan so lalon inkapekder diad pamasiansia ed saray estandarte na Kristiano ta pian nipreserba so pankakasakey ya impikasi nen Jesus a nabasa ed Juan 17:20-23. Nakaukolan itan diad ‘panangikalar na maabig a bangat, tan [“panamaat,” NW] ed saray onsusumpa.’—Tito 1:9.
14. (a) Diad gapo ni labat, siopa so nepeg a labanan na Kristianon kongregasyon, tan panon so impaneskribe nen apostol Pablo ed sikara? (b) Antoran salita nen Jesus so nepeg a talinengen komon na siopaman a nayarin walaan la na tendensian ontumbok ed sinmian a grupo?
14 Diad gapo ni labat et kaukolan lan labanan na Kristianon kongregasyon iray matangas ya apostata, a diad panamegley na malamoyot, mapalikdon salita et amawala ira na “kasiyansiyan tan sengeg na katiroran sumpa ed bangat” a nitarya panamegley na paralanan nen Jehova. (Roma 16:17, 18) Impasakbay nen apostol Pablo iyan kapeligroan diad amin lawarin sulsulat to.a Diad modernon panaon, sanen impawil nen Jesus so tuan kongregasyon ed Kristianon inkapuro tan inkasaksakey, nansiansia so kapeligroan na sektarianismo. Kanian, siopaman a nayarin walaan na tendensian ontumbok ed sinmian a grupo, tan diad ontan et mamorma na sakey a sekta, so nepeg ya ontalineng ed saray onggendan a salita nen Jesus: “Magbabawi ka sirin; ta no andi onla ak ed sika a magano, tan manggawa ak na bakal a sumpad sikara naani ed kampilan na sangik.”—Apocalipsis 2:16.
15. Panon a ginmapo so sektarianismo?
15 Panon a ginmapo so sektarianismo? Nayarin walay sakey a mankuan a managbangat ya angitanem na saray panduaruwa, ya anuppiat ed arum a katuaan na Biblia (a singa say kiwawala tayo la ed kaunoran iran agew), kanian walay grupo a sinmian tan tinmumbok ed sikato. (2 Timoteo 3:1; 2 Pedro 3:3, 4) Odino walay amalaw ed paraan na panggagawa nen Jehova ed kimey to tan insagyat toy espiritu na inkangiras diad pangibaga ya aliwan Makasulatan nisay nakaukolan so pangipasabi ed mensahe na Panarian diad kabkaabungan. Say pibiang ed ontan a panagpulong bilang panumbok ed ehemplo nen Jesus tan saray apostol to so mamasiansia ed saraya a manpaabeba; ingen, lablabayen da so onsian tan nainomayan, nayarin diad pambasa lambengat ed Biblia a panapanaon bilang sakey a pribadon grupo. (Mateo 10:7, 11-13; Gawa 5:42; 20:20, 21) Sikaray mamapabrika na saray dili ran ideya nipaakar ed Memoryal na impatey nen Jesus, say Makasulatan a ganggan ya ipaliis ed dala, panselebra ed saray holiday, tan say panagsigarilyo. Sakey ni, papabandayen da so ngaran nen Jehova; agmanbayag et napawil da lamet so malukak iran paraan na Babilonia a Baleg. Say mas mauges ni, arum so pinakiwas nen Satanas ya ombuelta tan ‘pekpeken daray kapara ran ariripen,’ saray datin agagi ra.—Mateo 24:49; Gawa 15:29; Apocalipsis 17:5.
16. (a) Akin a saramay manduaruwa la lapud apostatan impluensya so nepeg a tampol a magbabawi? (b) Antoy nagawa ed saramay agmagbabawi?
16 Siopaman a manduaruwa la lapud apostatan impluensya so nepeg ya aliston ontalineng ed tawag nen Jesus a magbabawi! Nepeg ya ipulisay a singa samal so apostatan propaganda! Say basiyan na satan et ibeg tan gula, a misumlangan ed matunong, malinis, tan maaro iran katuaan ya itatarya nen Jesus ed kongregasyon to. (Lucas 12:42; Filipos 1:15, 16; 4:8, 9) Nipaakar ed saramay agmagbabawi, say Katawan a Jesus so peteg a ‘mibakal ed sikara ed kampilan na sangi to.’ Sasapiten toy totoo to pian nipreserba so pankakasakey ya impikasi to ed samay unor lan labi a kaiba iray babangatan to ed dalin. (Juan 17:20-23, 26) Lapud aglabay na saray apostata so maaron simbawa tan tulong ya inyopresi na bibitewen ed kawanan a lima to, si Jesus so mangukom tan manusa ed sikara “na ansakisakit,” a sikara so iyakar to “ed kabilungetan na paway.” Sikaray didispelosipen, pian aglara makakiwas bilang lebadura ed limog na totoo na Dios.—Mateo 24:48-51, NW; 25:30; 1 Corinto 5:6, 9, 13; Apocalipsis 1:16.
‘Inyamot a Mana tan Baton Amputi’
17. Anton tumang so manatalaran ed saray ‘manalon’ Kristiano, tan anto so nakaukolan a talonaan na saray Kristiano ed Pergamo?
17 Akatarya so baleg a tumang parad amin ya ontalineng ed simbawa nen Jesus, a niiter ed panangiwanwan na masanton espiritu nen Jehova. Ontalineng! “Say walaan na pakadngel, dengelen to so kuan na espiritu ed saray iglesia. Say manalo, pakanen ko naani mana ya inyamot, tan sikato so ikdan ko na bato ya amputi, tan dia ed bato, sakey a ngaran a balo a nitatak, ya anggapo so mikabat noag say mangawat ed sikato.” (Apocalipsis 2:17) Kanian, saray Kristiano ed Pergamo, singa saray Kristiano ed Smirna, so apaseseg a “manalo.” Pian ontalona ira, saramay walad Pergamo, a kawalaan na trono nen Satanas, so nepeg a mangitalirak ed panagtalintao. Nepeg a talonaan da so imoralidad, sektarianismo, tan apostasya a walay pikoneksionan to ed si Balak, Balaam, tan sekta na Nicolaitas. Diad panggawa ed satan, saraman ya alanaan a Kristiano so naimbitaan a mangan na “mana ya inyamot.” Anto so kabaliksan na saya?
18, 19. (a) Anto imay mana ya intarya nen Jehova ed saray Israelita? (b) Anton mana so inyamot? (c) Antoy isisimbolo na pangan ed inyamot a mana?
18 Diad agew nen Moises, intarya nen Jehova so mana pian sustunien iray Israelita kaleganan na impanbiahe ra ed kalawakan. Saman a mana so ag-inyamot, lapud kinabuasan—nilikud ed Sabaton—satan so mamilagron pinmatnag, a singa tapong odino kinmigtel a linaew a manasakbong ed dalin. Saman so probisyon na Dios pian mantultuloy iray Israelita a manbilay. Bilang pakanodnonotan, ingganggan nen Jehova si Moises a mangisinop na daiset ed sayan “tinapay” diad binmalitok a pasig ed loob na sagradon kaban na sipanan ya “onkana ed saray kailalakan” na Israel.—Exodo 16:14, 15, 23, 26, 33; Hebreos 9:3, 4.
19 Agaylan matukoy a simbolo! Sayan mana so inyamot ed Sankasantosan a silir na tabernakulo, a diman say mamilagron liwawa a manletletaw ed petek na sakob na Kaban so angisimbolo ed mismon kiwawala nen Jehova. (Exodo 26:34) Anggapo so naabuloyan ya onloob ed satan a sagradon pasen ta pian mangan ed inyamot a mana. Balet, imbaga nen Jesus a mangan ‘ed inyamot a mana’ iray alanaan a patumbok to a manalo. Singa si Kristo ya akauna ed sikara, sikaray “aglinmoob . . . ed masanton pasen a ginawa na lima, ya alimbawa na matua; noag ingen diman ed tawen a dili.” (Hebreos 9:12, 24) Diad kioli ra, isulong da so andiay-kadederal tan imortalidad—sakey ya alay abig a probisyon nen Jehova, ya isisimbolo na impangiter ed sikara na agnabulok a “mana ya inyamot.” Agaylan apribilehyoan itan a melag a grupo na saray mananalo!—1 Corinto 15:53-57.
20, 21. (a) Antoy isisimbolo na impangiter ed amputin bato ed saray alanaan a Kristiano? (b) Lapud wala lambengat so 144,000 ya amputin bato, anton ilalo so awaten na baleg ya ulop?
20 Saraya met so mangawat na “bato ya amputi.” Diad saray Romanon korte, saray bato so nausar sano manguukom.b Say amputin bato et kabaliksan toy pakaabsuelto, balet say andeket a bato et kabaliksan toy pakasentensiaan, mabetbet ya ipapatey. Say impangiter nen Jesus na “bato ya amputi” ed saray Kristiano ed Pergamo so pakapatnagan a sikaray aromogan ton andiay kasalanan, puro, tan malinis. Balet saray salita nen Jesus so nayarin walaan ni na malaknab a kabaliksan. Diad panaon na Roma, nausar met iray bato bilang pinagka-tiket pian makaloob ed saray importantin ebento. Kanian say amputin bato so nayarin mangipatnag na bengatlan espisyal a tuloy parad say mananalon alanaan a Kristiano, salanti, say pakaawat to ed apagalangan a pasen ed tawen diad bansal na Kordero. Say nitarya a bato et 144,000 lambengat.—Apocalipsis 14:1; 19:7-9.
21 Kabaliksan kasi na saya a sikayo so nibaliwala la no sakey kayo ed baleg ya ulop na saray kaiban managdayew? Andin balot! Anggaman agkayo makaawat na amputin bato pian makaloob ed tawen, no mansungdo kayo, nayarian yo so ompaway ed baleg a kairapan pian makapibiang ed magayagan kimey a pangipawil ed Paraiso diad dalin. Saray mibiang ed sikayo ed saya et saray napaolin matoor a nambilay antis na Kristianon panaon tan saramay kabiangan na arum a karnero a nayarin agano nin inatey. Diad kaunoran, amin nin arum ya arondon ya inaatey so napalaboan na kioli ed bilay diad paraison dalin.—Salmo 45:16; Juan 10:16; Apocalipsis 7:9, 14.
22, 23. Antoy kabaliksan na ngaran a nisulat ed bato a niiter ed saray alanaan a Kristiano, tan anton panamaseseg so nepeg ya ipagamor na saya?
22 Anto so balon ngaran a nisulat ed bato? Say ngaran et sakey a paraan na panangipabidbir ed sakey a too tan panangibiig ed sikato ed arum. Sarayan alanaan a Kristiano so mangawat ed bato kayari ran nasumpal so kurang na bilay da diad dalin bilang mananalo. Malinew, sirin, say ngaran ed bato et walaan na pikoneksionan ed pribilehyo ran mikasakey ed si Jesus diad tawen—sakey a sankaapitan a posisyon a panserbisyo bilang ari a sigpot ya apresyaen tan panggayagaan lambengat na saramay manawir na mangatatawen a Panarian. Kanian, satan so sakey a ngaran, odino inkapabtangan na betang, “ya anggapo so mikabat noag say mangawat ed [satan].”—Ikompara so Apocalipsis 3:12.
23 Agaylan makasagyat ed Juan a klase so ‘idengel ed kuan na espiritu ed saray iglesia [odino kongregasyon]’ insan iyaplika itan! Tan agaylan saya so mamaseseg ed saray kakaiba ran baleg ya ulop, pian matoor a manserbi a kaiba ra legan a napanggayagaan day pakapiulop ed sikara dia ed dalin tan mibiang a kaiba ra diad pangipapakabat ed Panarian nen Jehova!
[Saray paimano ed leksab]
a Nengnengen met so 1 Corinto 3:3, 4, 18, 19; 2 Corinto 11:13; Galacia 4:9; Efeso 4:14, 15; Filipos 3:18, 19; Colosas 2:8; 1 Tesalonica 3:5; 2 Tesalonica 2:1-3; 1 Timoteo 6:3-5; 2 Timoteo 2:17; 4:3, 4; Tito 1:13, 14; 3:10; Hebreos 10:26, 27.
b Nengnengen so Gawa 26:10 tan paimano’d-leksab, New World Translation Reference Bible.
[Saray litrato ed pahina 43]
Sarayan ebidensya na kasmak a paganon panagdayew so nanengneng diad Pergamon Museum ed Berlin
[Litrato ed pahina 45]
Walay mana ya inyamot ed kaban na sipan. Say pangiter na simbolikon inyamot a mana ed mananalon alanaan et kabaliksan toy pakaawat da na imortalidad
[Litrato ed pahina 45]
Say amputin bato et parad saramay palooben ed bansal na Kordero