‘Say Maabig a Ngaran et Mas Maong nen say Dakel a Kayamanan’

SAY maabig a ngaran o reputasyon et importantin maong kanian diad arum a bansa et proprotektaan itan ed legal iran paraan. Kaibad satan so proteksion ed libel (im-publish o in-broadcast ya panagderal) tan slander (insalitan panagpauges). Ipanonot na satan imay sakey ya proverbio nensaman: “Say maabig a ngaran et nepeg a pilien nen say dakel a kayamanan; say pakagamor na respeto et mas maong ni nen say pilak tan balitok.” (Proverbio 22:1) Antoy gawaen tayo pian nawalaan itayo na maabig a ngaran tan respetoen itayo na arum? Wala ray balibalin suhestion ya ibabaga na Biblia.

Singa bilang, isipen imay ibabaga na Biblia diad Salmo 15. Ditan et nabasa so tepet ya, ‘Siopay nayarin magmaliw a sangkaili ed tolda na Dios?’ Say ebat ya insulat na salmista: “Samay . . . manggagawa na duga tan mansasalita na katuaan manlapud puso to. Agto . . . deralan so arum, agmanggagaway mauges ed kapara ton too, tan agto dederalan so kakaaro to. Ipupulisay toy siopaman a karimdimla . . . Agto bebenegan so sipan to, anggano pakairapan to itan. . . . Tan agmangaawat na pasuksok. (Salmo 15:1-5) Seguradon respetoen mo so too ya uunoren to irayan prinsipyo.

Sakey ni, respetoen ka na arum no mapaabeba ka. “Say inkamapaabeba et mangitonton ed kagalangan,” so kuan na Proverbio 15:33. Isipen iya: Say toon mapaabeba et nanengneng to ray dapat ton umanen ed sarili to tan pansagpotan toy manguman. Tan mabulos ya onkerew na perdona no asakitan toy arum. (Santiago 3:2) Pero no say sakey et mapaatagey, mainomay toy onsyodot. “Say panagpasirayew et mansumpal ed kadederal, tan say inkamapaatagey et mansumpal ed katumba,” so kuan na Proverbio 16:18.

Panon to balet no walay nanderal ed reputasyon mo? Kasin tampol kan man-react lapud pasnok mo? Tepetan moy sarilim, ‘No idepensak so reputasyon ko, agkasi mas lalon onkayat so tilan akusasyon dad siak?’ Anggano walay karapatan mon mandemanda, nonot mo iyan bilin na Biblia: “Agka manggaganat a mangisegep na kasom diad korte.” Imbes, “itongtong moy kasom ed kaabay mo.” (Proverbio 25:8, 9)a No arapen moy situasyon ed mauyamon paraan, naiwasan mo lay manggastos ed pandemanda.

Say Biblia et aliwa labat ya libro tungkol ed relihyon. Karga met na satan iray napantiwalaan a bilin ya nausar tayod inagew-agew a bilay. No unoren tayo ray karunongan ya wadtan, niwalad sikatayo iray ugali ya nakaukolan pian respetoen itayo na arum tan mansiansian maabig so ngaran tayo.