Kurapsion ed Gobierno—Balbaleg ya Problema

Say kurapsion ed gobierno et panangabuso ed posisyon parad sarilin pinabangan. Wala la itan nensaman ni. Singa bilang, diad Biblia et walay ganggan ya mangibabawal ed pangawat na pasuksok, gagawaen da la sirin itan masulok ya 3,500 taon lay apalabas. (Exodo 23:8) Balet say kurapsion et aliwa labat lan pangawat na pasuksok. No maminsan, tatakewen na saray kurakot ya opisyal iray produkto ya iter komon ed totoo, uusaren da ray serbisyo ya aliwan parad sikara, odino tatakewen da ni ingen iray pundo. Uusaren da met so posisyon da pian paboran iray kakaaro tan kakanayon da anggano aliwa itan ya patas ed arum.

Tua, say kurapsion et nagagawad anggan anton organisasyon na too, balet say sankagrabian et say kurapsion ed gobierno. Inreport na 2013 Global Corruption Barometer ya im-publish na Transparency International, ya iisipen na totoo ed interon mundo ya say limaran institusyon ya sankagrabian so kurapsion et: saray partido na politika, pulisya, opisyal na gobierno, kongreso, tan say korte. Imanoen so pigaran report ya mangipanengneng ed satan ya problema.

• AFRICA: Nen 2013, manga 22,000 ya opisyal na gobierno ed South Africa so kinasoan lapud impankurakot.

• SOUTH AMERICA: Nen 2012, diad Brazil, 25 so apriso lapud inusar day pundo na gobierno pian mangaliw na boto. Kaibad saray apriso so datin Chief of Staff na presidente, say komaduan sankatageyan so posisyon to ed bansa.

• ASIA: Diad Seoul, South Korea, 502 so inatey nen ageba so sakey ya department store nen 1995. Unong ed saray imbestigador, pinasuksokan iray opisyal na syudad pian abuloyan da ray kontraktor ya mangusar na makapuy a klase na materyales tan ag-unoren iray estandarte ed panagpaalagey.

• EUROPE: “Grabe problema [kurapsion ed Europe],” so kuan na Home Affairs Commissioner na European Commission ya si Cecilia Malmström. Inkuan to ni ya “singa anggapoy gagawaen na gobierno pian naekal a talagay kurapsion.”

Mair-irap ya ekalen so kurapsion ed gobierno. Insulat nen Professor Susan Rose-Ackerman, sakey ya ekspertod subject ya anticorruption, ya pian nauman itan kaukolan so “baleg ya pananguman ed paraan na pangipapakurang na gobierno ed saray programa to.” Singa anggapo lay nagawaan, balet ipapanengneng na Biblia ya aliwa labat lan posible so baleg ya pananguman noagta segurado met iratan ya nagawa.