E Punto di Bista Biblico
Dios Ta Aproba Guera?
MASHA hopi bes gobernantenan, generalnan y asta pastonan a declara of apoya guera den nomber di Dios! Na aña 1095, cu apoyo y sosten di Papa Urbano II, e Prome Crusada a sali bai pa reconkista e “Stad Santo” Herusalem pa cristiandad. Pero prome cu nan a logra nan meta, un tropa di esnan cu a participa den e Crusada a ser likida door di e Turconan, kende nan celo pa Ala tawata mes fuerte cu e fe cu e esnan cu a participa den e Crusada tawatin den e Trinidad.
Na augustus 1914, un solda Aleman a skirbi for di su campamento durante Prome Guera Mundial: “Si ta existi husticia y ta Dios ta esun cu ta dirigi sucesonan den historia humano—y mi ta absolutamente sigur cu asina ta—anto e victoria mester ta di nos.” E mesun luna ei, Emperado Nicolas II a manda e ehersitonan di Rusia contra Alemania, y a proclama: “Mi ta manda saludo di mi alma pa mi tropanan balente y pa mi aliadonan ilustre. Dios ta cu nos!”
Pues cu tal animacion, miyones di solda a bai bringa den guera, plenamente combenci cu Dios tawata na nan banda. Hopi hende ta kere cu Dios ta permiti tal bringamento como e prijs pa alcansa libertad, y pa apoya esei nan ta mustra riba e gueranan menciona den e Scritura Hebreo (generalmente yama Testament Bieu). Nan interpretacion di e Palabra di Dios ta corecto?
E Gueranan di Antiguo Israel
Yehova Dios a decreta cu Israel mester a bringa guera pa saca e Cananeonan inmoral for di e Tera Priminti. (Levitico 18:1, 24-28; Deuteronomio 20:16-18) Mescos cu Dios a castiga malechornan den tempo di Noe cu un dilubio y Sodoma y Gomora cu candela, asina el a uza e nacion di Israel como su medio pa trece castigo di morto.—Genesis 6:12, 17; 19:13, 24, 25.
Segun Bijbel, otro batayanan cu Israel a bringa bou di Dios su guia tawata por lo general pa defende nan mes contra menasa di enemigo cu nan no a proboca. Ora e nacion tawata obedece Yehova, e gueranan cu nan a bringa a termina na nan fabor. (Exodo 34:24; 2 Samuel 5:17-25) Pero ora Israel a tribi bai guera contrario na conseho dibino esei generalmente tawata resulta den desaster. Considera e caso di Rei Yeroboam. El a ignora un advertencia dibino directo y a manda su enorme ehersito bai bringa un guera civil contra Huda. Ora cu finalmente e violencia a termina, 500.000 solda di Yeroboam a muri. (2 Cronicanan 13:12-18) Asta fiel Rei Hosias un biaha a bai un bataya cu no tawata di dje. E decision descabeya aki a cost’e su bida.—2 Cronicanan 35:20-24.
Kico e sucesonan aki ta mustra? Cu den antiguo Israel, ta Dios tawata dicidi si mester a bringa un guera. (Deuteronomio 32:35, 43) El a laga su pueblo bringa pa propositonan spesifico. Sinembargo, e propositonan aki a cumpli hopi tempo pasa. Ademas, Yehova a profetisa cu esnan cu ta sirbie “den e ultimo dianan” lo “bati nan spadanan traha ploeg cu nan” y “nunca mas nan lo train pa guera.” (Isaias 2:2-4) Ta bisto anto cu e gueranan menciona den Bijbel no ta hustifica e conflictonan den nos tempo, ya cu ningun di nan ta ser bringa bou di Dios su guia ni riba su ordo.
E Efecto di e Siñansa di Cristo
Ora Hesus tawata riba tera el a demostra con pa remplasa odio cu amor inegoista, bisando: “Stima otro mescos cu ami a stima boso.” (Huan 15:12) Tambe el a bisa: “Bendiciona ta esnan cu ta haci pas.” (Mateo 5:9) E palabra Griego pa “haci pas” ta nifica mas cu djis un estado trankil. En realidad e ta encera cultiva pas, trahando activamente pa promove bon boluntad.
Ora nan a bin aresta Hesus, apostel Pedro a purba defend’e cu un arma mortal. Pero e Yiu di Dios a scuale, bisando: “Pone bo spada bek na su luga; pasobra tur esnan cu saca spada lo perece pa medio di spada.” (Mateo 26:52) Con cristiannan di prome siglo a aplica e palabranan aki? Tuma nota di e siguiente citanan.
“Un repaso cuidadoso di tur e informacion disponibel [ta mustra] cu te cu e tempo di Marco Aurelio [aña 121-180 Era Comun], ningun cristian a bira solda; y ningun solda, despues di bira cristian, a keda den servicio militar.”—The Rise of Christianity.
“E comportacion di e [prome] cristiannan tawata hopi distinto for di e Romanonan. . . . Siendo cu Cristo a predica pas, nan a nenga di bira solda.”—Our World Through the Ages.
E Romanonan a mata hopi disipel di Cristo como cu nan a nenga di sirbi den e ehersito di emperado. Dicon cristiannan a mantene un posicion asina impopular? Pasobra Hesus a siña nan haci pas.
Guera Moderno
Imagina bo ki situacion teribel lo tin si e siguidonan di Cristo mester a bringa den ehersitonan enemigo di otro, purbando di mata otro. Un situacion asina lo ta contrario na principionan cristian. En realidad, esnan cu ta obedece e Dios di Bijbel lo no causa daño na ningun hende, ni sikiera na nan enemigonan.a—Mateo 5:43-45.
Ta claro anto cu gueranan literal cu ta tuma luga entre hende den nos tempo no tin bendicion di Dios. Cristiannan berdadero, siendo hende cu ta haci pas, ta boga pa e pas cu lo bai tin rond mundo bou di e Reino di Dios.
[Nota]
a Bijbel ta menciona “Armagedon”, cu tambe ta ser yama “e guera di e gran dia di Dios Todopoderoso.” Esaki no ta referi na guera humano, sino na Dios su destruccion selectivo di malechornan. Pesei, hende no por uza Armagedon pa hustifica conflictonan humano den nos tempo of pa asumi cu nan tin Dios su aprobacion.—Revelacion 16:14, 16; 21:8.
[Plachi na pagina 15]
General Francisco Franco di Spaña ta pose cu varios pasto catolico
[Reconocemento]
U.S. National Archives photo
[Plachi na pagina 15]
Soldanan ta ser bendiciona pa pastonan di religion Griego Ortodox prome cu nan sali pa Kosovo, 11 di juni 1999
[Reconocemento]
AP Photo/Giorgos Nissiotis