Uzando Tera Su Energia
DI E CORESPONSAL DI SPIERTA! NA FILIPINAS
Bou di e superficie di tera tin un tesoro inmenso. Loke esaki ta produci no ta oro, plata ni piedra precioso. Mas bien, ta trata aki di un deposito grandi di calor cu yama energia geotermico.
GRAN parti di e calor aki ta den capanan di baranca gesmelt of magma bou di tera. E calor den tera en berdad ta un tesoro pasobra e ta un fuente limpi di energia cu tin varios bentaha riba azeta, carbon, gas natural y energia atomico.
E temperaturanan leu ayabou di tera ta cientos y asta miles di grado Celsius. Segun calculonan, e cantidad di calor cu hende ta saca pa aña for di e parti interior di tera ta hopi mas tanto cu e coriente cu hende ta uza rond mundo. Sin duda, un cantidad increibel di energia! Toch ta dificil pa utilisa e tesoro aki.
E Manera pa Yega na e Tesoro
Parti di e calor di tera ta hopi serca di e superficie di suela. Por saca e calor aki cu pompnan special cu ta conecta na tubonan cu ta core bou di tera. Por uza e energia saca aki pa keinta casnan den winter of pa haci otro trabou util. Ademas, hende cu ta biba banda di fuentenan di awa cayente of otro areanan cu tin actividad geologico por a uza e calor disponibel for di tera den mas manera. E Romanonan di antes, por ehempel, tawata uza e fuentenan di awa cayente como bañonan publico.
Mayor parti di calor ta concentra bou di e casca di tera (aardkorst), den un capa of mantel. E casca aki ta mas o menos 35 kilometer hundo como promedio. E tecnologia actual ainda no a permiti hende bora dje hundo ei. Sinembargo, e casca aki ta consisti di un par di capa movibel y e ta mas fini na cierto areanan, specialmente caminda e capanan ta topa otro. Na e partinan aki magma por logra yega mas serca di e superficie di tera y keinta e awa cu ta den e capanan di baranca. Hopi bes e awa aki ta djis dos of tres kilometer bou di e superficie di suela. Aki si hende por yega facilmente cu nan tecnica moderno di bora. Nan por saca e awa cayente aki anto haci bon uzo di dje. Laga nos wak con.
Haciendo Bon Uzo di e Calor
Na nivel di lama, awa ta herbe na un temperatura di 100 grado Celsius. Pero bou di tera, presion ta hopi mas halto, y awa ta keda likido na temperaturanan mas halto.a Caminda nan topa awa cu ta mas cu 175 grado Celsius, por uza e awa aki pa pone generator electrico funciona.
Hopi bes ta haya awa cu tin temperatura halto den areanan caminda resientemente tawatin actividad volcanico, manera den e Renchi di Candela den Oceano Pacifico, un region di volcan tanto activo como inactivo den e area di Pacifico. E pais Filipinas ta situa den e renchi aki. Y den añanan resien hende a haci hopi progreso einan den e proceso di saca energia geotermico pa por produci electricidad. Si, Filipinas a bira un di e paisnan cu ta produci mas tanto coriente via energia geotermico na mundo. Mas cu 20 porshento di tur e electricidad cu nan ta uza den e pais aki ta bin di e fuente aki.
Pa nos haya sa mas tocante con electricidad ta wordo produci for di calor di tera, Spierta! a bishita un facilidad geotermico grandi cu yama Mak-Ban, den e provincia Filipino, Laguna. E planta aki tin capasidad pa genera 426 megawatt di coriente. Laga nos ban wak un rato con nan ta haci esaki.
Un Bishita na e Planta Geotermico
Ora nos baha for di e caminda grandi principal, un otro caminda ta hiba nos na un area geotermico. Segun cu nos ta acerca e planta riba e tereno aki, nos ta drenta un area caminda nos ta mira un cantidad di tubo grandi di stoom cu ta core for di e posnan geotermico te na e planta cu ta produci coriente. Ainda tin mas tubo cu ta trece stoom for di e posnan riba e seritonan den cercania. Cada tanto meter tin loop den e tubonan. Nos a haya sa cu esaki ta pa e tubonan grandi por span y krimp segun cu nan ta keinta y fria.
Banda di e pueblo tin e oficinanan di Philippine Geothermal, Inc., y einan e manager di planta Roman St. Maria ta duna nos un bonbini. Mesora Roman ta cuminsa duna nos un tour na e sitio.
Den cercania di e oficinanan tin algun pos di produccion. Roman ta bisa: “Nos ta uza e mesun tecnologia cu nan ta uza pa bora posnan di azeta, e unico diferencia ta cu e buraconan ta mas hancho.” E ta sigui bisa: “En realidad, e posnan ta bira e canalnan via cua awa cayente bou di presion y stoom ta wordo treci ariba. Y esei ta e producto cu nos ta manda pa e planta di coriente.” Tin dos pos den cercania cu ta masha serca di otro. Ora nos puntra dicon, nos guia ta splica: “Ta riba tera so nan ta serca di otro. Bou di tera, un ta bai stret abou. E otro ta permiti nos controla e direccion den cua e ta bai. Esaki ta necesario pa motibo cu tereno ta caro. Door di bora pos banda di otro nos ta logra baha gasto.”
Nos kier a haya sa mas tocante e proceso, pesei nos a puntra: “Nos a lesa cu boso ta uza tecnologia di flash-steam na e sitio aki. Kico esei ta nifica?” Roman ta splica: “E pos mas hundo cu nos tin aki ta alrededor di 3.700 meter. Awa cayente ta bou di presion halto ora e ta hopi hundo. Pero ora bo trec’e ariba, e presion ta baha y mayoria di e awa ta bira stoom rapidamente. Ta esei nan kiermen cu flash, y ta di einan e nomber tecnologia di flash-steam a bini.”
Na final di e tubonan cu ta sali for di e posnan tin e separado. Aki e stoom ta wordo separa for di e awa cayente. Pero ainda e stoom no ta cla pa genera coriente. Roman ta amplia: “Ta keda druppel di awa den e stoom cu ta circula. E druppelnan aki ta contene mineral cu por pega riba e turbina y dañ’e. Despues cu e stoom caba di pasa den e separado e ta bai den un purificado. E aparato aki ta saca e druppelnan cu a keda.”
Nos guia ta mustra nos tubonan grandi di isolacion door di cua e stoom sin druppel di awa ta pasa pa bai na e planta cu ta genera electricidad, mas o menos un kilometer leu. Ya cu na caminda un tiki di e stoom ta fria bira likido, e stoom ta pasa un biaha mas door di un proceso pa saca druppel di awa prome cu e drenta e turbina cu ta pone e generator funciona.
Awor nos ta yega na punta di un sero caminda bo por mira henter e area caminda tin e awa cayente bou di tera. “Henter e tereno den e area aki ta mas o menos shete kilometer cuadra”, Roman ta señala. E ta sigui bisa: “Aki nos tin 102 pos, di cua 63 ta pos di produccion. Hopi di e otronan ta pos di reinyeccion. Nos siguiente pregunta ta: “Kico ta pos di reinyeccion?” Roman ta contesta: “Nos ta genera asina tanto awa cayente y stoom pa ora, cu mester manda e awa cu a wordo separa bek den e reserva di suela pa no haci daño na medio ambiente. Shen porshento di e likido cu sali ta wordo reinyecta (manda bek den suela).” Nos a haya sa cu e proceso aki di manda e awa bek den tera ta conserva e campo geotermico.
Con e planta di coriente geotermico ta afecta e aparencia general di e area? Loke ta e evidencia mas notabel di su existencia ta e stoom cu ta sali di e planta di coriente. Fuera di esei ta palo di coco y otro mata so bo ta mira. Tambe tin hopi cas abou den e vaye. Ta parce cu si tin un bon maneho, por uza energia geotermico pa produci coriente caminda tin hende ta biba sin haci daño na e medio ambiente.
Instalacionnan manera esun cu nos a bishita ta uza solamente stoom cu temperatura halto pa genera coriente. Sinembargo, resientemente expertonan a haci esfuerso pa saca energia for di likidonan cu ta menos di 200 grado Celsius. Como resultado, nan a desaroya un tecnologia cu yama binary-cycle. E metodo aki ta uza e likido cayente saca for di tera pa pone un otro likido vaporisa, cu na su turno ta pone un sistema di generator y turbina funciona.
Bentaha y Desbentaha
Energia geotermico tin su bentahanan. Paisnan cu ta produci coriente di e fuente aki ta depende menos di petrolio. Cada dies megawatt di electricidad genera pa aña ta nifica cu por spar 140.000 bari di crudo pa aña. Ademas, fuentenan geotermico ta inmenso, y e chens di por caba ta hopi mas chikito na comparacion cu hopi otro fuente di energia. E problema di contaminacion tambe ta baha masha hopi mes. Banda di esaki, produccion di energia geotermico ta mucho mas barata compara cu hopi otro forma di energia.
Di otro banda tin algun precupacion relaciona cu medio ambiente. Stoom geotermico hopi bes ta contene zwavelwaterstof, cu ta venenoso ora e ta na gran cantidad y iritante ora e ta poco pa motibo cu e ta manda holo di suafel. Sinembargo, e proceso pa deshaci di dje ta eficas y mas eficiente cu e sistemanan pa limita huma di plantanan di coriente cu ta uza combustibel, carbon of gas. Ademas, particulanan di e desperdicio por tin un cantidad chikito di arseen of otro substancianan venenoso. Door di manda esakinan bek den tera, e peliger ta keda na un minimo. Si no seal posnan geotermico bon te den profundidad door di uza pipa di staal y cement, nan lo por contamina fuentenan di awa.
Nos Creador a duna nos un planeta cu un variedad di tesoro. Energia geotermico ta djis un di esakinan. Y ta awor hende a cuminsa siña con pa uz’e. Desaroyonan den futuro sin duda lo yuda nos mira con pa uza nos tesoronan na un manera mas beneficioso y na e mesun momento cuida e tera magnifico cu a wordo confia na nos.—Salmo 115:16.
[Nota]
a E punto cu awa ta cuminsa herbe ta aumenta te aproximadamente 230 grado Celsius na un profundidad di 300 meter, te 315 grado na 1.525 meter y te 600 grado na 3.000 meter.
[Diagram/Plachinan na página 15]
(Pa e texto den su formato xompleto, wak e publicacion)
Planta geotermico Mak-Ban, Filipinas (Imagen simplifica)
Boor-toren
↓
Reserva geotérmiko
Kabelnan di electricidad
↑
Transformator
↑
Generator
↑
produkshon → Separado → Stoom → Purificado → Purificado → Turbina
pos ↓ ↓
↑ Awa brak → Pos di reinyeccion ← Awa ← Toren di fria
↑ ↓
Reserva geotermico Reserva geotermico
[Plachinan]
POS DI PRODUCCION
TUBERIA DI STOOM
PLANTA DI ELECTRICIDAD
[Reconocemento]
Hombernan ta habri valve di stoom na pagina 13: Cortesia di Philippine National Oil Corporation; tuberia na pagina 13 y un mirador y un mapa di e planta cu ta genera electricidad na pagina 15: Cortesia di National Power Corporation (Philippines); pos di produccion y tuberia di stoom na pagina 15: Cortesia di Philippine Geothermal, Inc.