Un Sobreviviente Remarcabel
DI UN ESCRITOR DI SPIERTA! NA NAMIBIA
AKI den Desierto di Namib den e parti suitwest di Africa, e aire ta limpi y refrescante. Ta un dia sin nubia. Segun cu solo ta sali, e temperatura tambe ta subi. Esaki ta un mundo di duinnan y yanuranan di greis asota pa biento. Nos ta wak rond tur asombra. Ta kico e monton di blachinan berde ei cu nos ta mira na un distancia ta? Yegando mas serca, nos ta ripara cu pa casualidad nos a topa un di e matanan mas straño na mundo: e Welwitschia mirabilis. E di dos palabra di e nomber cientifico ei na Latin ta nifica “maraviyoso.”
Den naturalesa bo ta haya welwitschia solamente den e regionnan di desierto di Angola y Namibia. E ta asina diferente for di tur otro mata cu cientificonan ta clasific’e como un famia di mata unico cu ta consisti di un solo especie. Chris Bornman a skirbi den su buki Welwitschia—Paradox of a Parched Paradise (Welwitschia—Contradiccion di un Paradijs Seco): “Di e aproximadamente 375.000 sorto di mata cu hende conoce, no tin ningun otro mata cu a logra crea asina tanto interes botanico manera Welwitschia; tampoco no tin ningun otro mata cu a forma un reto asina grandi pa hende su custumber di pone cos den categoria.”
Aunke welwitschia kisas ta parce manera un monton di blachi rond di un troncon di palo, e mata en realidad tin solamente dos blachi. E biento di desierto ta bati e blachinan aki te scheur nan na repi repi. E nomber Afrikaans pa e mata ta tweeblaarkanniedood, cu literalmente ta nifica “dos blachi cu no por muri.” Anto esei en berdad ta un bon nomber p’e! Akinan temperatura den dia tin biaha ta alcansa 40 grado Celsius, y anochi por bira masha friu mes y pa colmo no tin ningun palo pa kibra e forsa di bientonan feros. Mientras cu mayoria mata ta depende completamente di nan raiz pa absorba awa for di suela, esei no ta e caso cu welwitschia. E Desierto di Namib tin un averahe di menos cu 25 milimeter di awasero pa aña, y tin biaha pa añanan awa no ta yobe! Bibando den tal condicion, welwitschia ta sigui crece y su blachinan ta keda berde. Pa hopi tempo cientificonan tawata puntra nan mes con esaki ta posibel. Parce cu e contesta ta cu e blachinan di welwitschia ta absorba awa di e neblina di mainta cu e bientonan regular di costa ta trece den desierto.
Welwitschia su blachinan no ta cai anto saca otro blachi. E dos blachinan original ta sigui crece durante henter e bida di e mata. Un biaha, nan a habri un blachi for di otro y e tawata mas cu 8,8 meter largo! Figura bo kico lo pasa si e puntanan di blachi di welwitschia no tawata muri ni garna! Segun e revista cientifico Veld & Flora, “Durante un lapso di bida di 1.500 aña welwitschia lo por produci un blachi di 225 meter largo.” Pero di berdad e mata por biba dje largo ei? The World Book Multimedia Encyclopedia ta confirma: “Mata di welwitschia ta crece pocopoco y hopi bes ta biba di 1.000 pa 2.000 aña.”
En berdad welwitschia ta un sobreviviente maraviyoso. Con bin e mata unico aki ta biba asina largo den condicionnan asina extremo di desierto? Basicamente, nos tin cu gradici e Diseñador cu tin sabiduria incomparabel, e Creador, Yehova Dios, esun cu a traha “vegetacion pa hende.”—Salmo 104:14.