Watchtower BIBLIOTHEEK ONLINE
Watchtower
BIBLIOTHEEK ONLINE
Papiamento (Aruba)
  • BIJBEL
  • PUBLICACION
  • REUNION
  • g04 8/7 pag. 23-25
  • Con Mi Por Stop Mi Mucha Homber di Maltrata Mi?

No tin video disponibel pa loke bo a scoge.

Sorry, nos no por a play e video.

  • Con Mi Por Stop Mi Mucha Homber di Maltrata Mi?
  • Spierta! 2004
  • Subtema
  • Articulonan Similar
  • Evalua e Situacion
  • Kico pa Haci Ora Tin Violencia
  • Tratando na Cambi’e
  • Con pa Cura e Heridanan Emocional
  • Dicon E Ta Trata Mi Asina Malo?
    Spierta! 2004
Spierta! 2004
g04 8/7 pag. 23-25

Hobennan Sa Puntra . . .

Con Mi Por Stop Mi Mucha Homber di Maltrata Mi?

“Awe mi mucha homber a bati mi pa prome biaha. El a pidi mi despensa, pero awor mi no sa kico mi tin cu haci.”—Stella.a

“APROXIMADAMENTE 1 di cada 5 studiante femenino . . . a bisa cu nan a ser fisicamente y/of sexualmente maltrata door di un mucha homber cu nan ta sali cu ne”, segun un articulo den The Journal of the American Medical Association. Den un sondeo cu nan a tene na Alemania entre hobennan di 17 pa 20 aña, mas cu un cuart di e mucha mohenan a bisa cu nan a ser obliga di tin contacto sexual indeseabel cu a bai acompaña pa violencia fisico, presion verbal, droga of alcohol. Segun un sondeo teni na Merca, 40 porshento di e teenagernan cu nan a entrevista a yega di mira nan compañeronan di klas “insulta e hende cu nan ta sali cu ne na un manera masha cruel.”b

Abo ta un adulto hoben cu tin pensa di casa cu un persona cu ta insulta bo of grita bo of rebaha bo, pusha bo, stot bo of dal bo wanta? Un articulo anterior den e serie aki a mustra cu tal tipo di maltrato ta alarmantemente comun.c Tambe e articulo a mustra cu hende cu ta papia of haci cos di abuso cu otro hende no tin Yehova Dios su aprobacion, y cu e victimanan no mester acepta tal mal comportacion como normal of cu ta nan mes falta cu nan ta ser trata asina. (Efesionan 4:31) Pero toch no ta facil pa sa kico pa haci den un situacion asina. Kisas ainda bo tin hopi cariño pa bo mucha homber, apesar di su comportacion. Of piyo ainda, kisas bo tin miedo di e manera cu lo e reacciona si bo critic’e. Kico bo mester haci?

Evalua e Situacion

Na prome luga, bo tin cu calma bo mes y evalua na un manera obhetivo loke a sosode. (Eclesiastes 2:14) Bo ta realmente un victima di maltrato mediante palabranan ofensivo? Bo mucha homber tawata deliberadamente malicioso, of simplemente el a “papia sin pensa”? (Proverbionan 12:18) Cuanto biaha esaki a sosode? Ta un eror di un biaha so cu bo por djis ignora? Of el a tuma pa custumber pa bisa cosnan cu ta rebaha bo of insulta bo?

Si bo no tin sigur di bo sintimentonan den e asunto aki, papia cu un otro hende—no cu un di bo pareunan sino cu un hende mas grandi y mas sabi. Kisas bo por confia e asunto na bo mayornan of na un cristian maduro. Tal combersacion por yuda bo determina si bo a reacciona demasiado emocional of si di berdad tin un problema serio.

Si ta parce safe pa haci esei, haci areglo pa papia cu bo mucha homber tocante e asunto. (Proverbionan 25:9) Splic’e na un manera trankil con su comportacion ta laga bo sinti. Bisa spesificamente ta kico a ofende bo. Fiha bon cla kico ta e cosnan cu lo bo no tolera. Con e ta reacciona ora bo papia cu ne? E ta rechasa na un manera bruto loke bo ta bisa of e ta rabia y ta cuminsa papia mas co’i abuso? Cualkier un di e reaccionnan aki ta un señal bon cla cu e no ta dispuesto pa cambia.

Pero kico si e desplega berdadero humildad y remordimento? Anto e ora ei tin e posibilidad di scapa e relacion. Pero tene cuidou! Hende cu ta abusa di otro hende cu palabranan ofensivo hopi bes ta bin cu expresionnan masha elabora di supuesto remordimento ora nan caba di ofende un persona; pero e siguiente biaha cu nan rabia atrobe nan ta bolbe papia co’i abuso. Pues ta tempo cu dia lo mustra con sinsero e ta pa haci cambio. Un bon indicacion di su sinseridad lo ta si e ta dispuesto pa busca yudansa serca ancianonan cristian.—Santiago 5:14-16.

Corda cu “tur a peca y ta falta e gloria di Dios.” (Romanonan 3:23) Maske cuanto bo busca, nunca lo bo haya un hende cu ta perfecto. Tur pareha casa lo experencia un cierto grado di “tribulacion” debi na imperfeccion. (1 Corintionan 7:28) Na final di cuenta, ta abo tin cu dicidi si e fayonan cu e tin ta cosnan cu bo por biba cu ne felismente. Un biaha mas, e manera mas safe pa determina esaki ta door di laga poco tempo pasa.

Kico pa Haci Ora Tin Violencia

Pero ta un otro asunto si ora bo mucha homber rabia, e papiamento di co’i abuso ta acompaña pa palabra malo of menasanan di violencia of si e ta maltrata bo fisicamente, kisas door di pusha bo, stot bo of dal bo wanta. Esaki ta indica un falta peligroso di dominio propio; e situacion facilmente por escala den actonan mas serio di violencia.

Pa cuminsa, ta miho pa parehanan cu no ta casa evita di ta hunto nan so na luganan isola. Pero si bo haya bo di un manera of otro bo so cu un homber violento, no “paga malo cu malo.” (Romanonan 12:17) Corda: “Un contesta suave ta kita rabia, ma un palabra skerpi ta lanta rabia.” (Proverbionan 15:1) Keda trankil. Pidie hiba bo cas. Si ta necesario, cana bai of core bai!

Kico si un homber ta purba forsa un mucha mohe pa haci actonan sexual? Claro cu ta sabi pa un pareha—for di comienso di nan enamoracion—fiha bon cla te con leu nan lo expresa cariño na otro. (1 Tesalonicensenan 4:3-5) Si un mucha homber ta pone presion riba un mucha mohe pa kibra principionan biblico, e mucha mohe mester dun’e di compronde bon cla cu lo e no entrega na esei. (Genesis 39:7-13) Anne, kende a entrega na tal presion sexual, ta roga: “Keda para duro riba un no. Respeta bo mes. Por fabor, no haci e fout aki, ni maske cuanto bo stim’e!” Si e no ta haci caso di bo “no”, bis’e cu si e sigui lo bo considera su intentonan como violacion. Si ainda e no kier stop, grita ausilio y purba resistie mescos cu lo bo a haci cu cualkier hende cu kier viola bo.d

Den e dos casonan menciona ariba, e conseho di Bijbel na Proverbionan 22:24 ta na su luga: “No sera amistad cu hende cu ta gusta rabia, y no anda cu hende di mal genio.” Bo no tin ningun obligacion di keda den un relacion cu ta causa bo daño fisico of mental. Ta mas cu claro cu lo ta co’i prufia pa topa un caminda bo so cu un homber abusado djis pa bis’e cu bo ta kibra cu ne. Probablemente e miho cos pa haci ta di conta bo mayornan kico a pasa. Naturalmente nan lo ta rabia y molestia pa e echo cu el a maltrata bo. Pero nan por yuda bo determina ki pasonan mas bo mester tuma.e

Tratando na Cambi’e

Di tur manera, no ta bo responsabilidad pa pone bo mucha homber cambia. Irena a admiti: “Bo ta pensa cu bo stim’e, cu lo bo por handle e situacion y cu bo por yud’e. Pero simplemente bo no por.” Nadine tambe a confesa: “Mi ta blo pensa cu mi por cambi’e.” Realidad ta cu ta e so por ‘transforma su mente’ y cambia. (Romanonan 12:2) Anto esei ta un proceso largo y dificil.

Pesei sea firme den bo decision, y no haci caso di ningun esfuerso cu lo e por haci pa traha riba bo emocion. Purba keda mas leu posibel for di dje, tanto emocionalmente como fisicamente. No lag’e papia bo, roga bo of menasa bo pa cambia di opinion y bolbe bek cu ne. Ora Irena a kibra cu su mucha homber violento, e mucha homber a menasa di mata su curpa. Ta bisto cu un persona asina tin mester di yudansa, pero no bo yudansa. Bo ta yud’e door di para firme contra comportacion cu no ta cristian. Si e kier cambia, e ta liber pa bai busca yudansa.

Sinembargo, tin hende ta pensa cu matrimonio lo resolve e problema. Segun un investigado: “Hende mohe cu ta casa cu nan mucha homber abusado y hende homber cu ta casa cu nan mucha mohe abusado por lo general ta keda sorprendi ora nan descubri cu e violencia no ta stop. Hopi hende ta kere e mito cu unabes nan firma riba e papel di casamento, tur e tipo di problemanan ei ta disparce. No kere e cos ei.” Echo ta cu maltrato fisico cu cuminsa durante enamoracion muy probablemente lo sigui den matrimonio.

Bijbel ta bisa: “Un hende prudente ta mira maldad y ta sconde.” (Proverbionan 22:3) Ta duro pa kibra cu un hende cu bo stima. Pero haya bo atrapa den un matrimonio di maltrato ta hopi mas duro. Ademas, bo no mester tin miedo cu nunca mas lo bo haya un partner adecuado. Cu e comprondemento mas penetrante cu bo a haya, lo bo ta mas inclina cu nunca pa busca un persona suave, bondadoso y cu tin dominio propio.

Con pa Cura e Heridanan Emocional

Bira victima di maltrato fisico of verbal por ta un cos devastador. Un victima cu yama Mary a conseha: “Busca yudansa, conta un hende mesora. Ami a pensa cu mi mes lo por a resolve e problema, pero loke a yuda mi ta di papia cu otro hende.” Confia e asunto na bo mayornan, of na un amiga maduro of un anciano cristian.f

Tambe tin hende cu a nota cu ta util pa mantene nan mes ocupa den actividadnan manera lesamento di literatura sano, deporte of hobi. Irena ta corda: “Loke tawata mas importante ta studia Bijbel y asisti na reunionnan cristian.”

Claramente, Yehova no ta aproba pa hende papia of haci co’i abuso cu otro hende. Cu su yudansa, bo por proteha bo mes di ser maltrata.

[Nota]

a A cambia algun nomber.

b Aunke tanto mucha homber como mucha mohe por ser maltrata fisicamente of cu palabranan ofensivo, e Centro Mericano pa Combati y Preveni Enfermedad ta bisa cu “hende mohe ta sufri hopi mas tanto lesion cu hende homber.” Den e articulo aki pa mas simpel nos lo referi na e abusado como hende homber.

c Wak e articulo “Hobennan Sa Puntra . . . Dicon E Ta Trata Mi Asina Malo?” den e Spierta! di 8 di juni 2004.

d Spierta! na Spaño di 8 di maart 1993, tin informacion encuanto con pa resisti violacion sexual.

e Den algun caso, manera por ehempel intento di violacion sexual, bo mayornan por dicidi di bai polis. Esaki lo por evita cu otro mucha mohe ta pasa door di e mesun experencia teribel.

f Den caso cu un hende keda cu trauma, nan por dicidi pa laga un docter of profesional di salu mental trata nan.

[Plachi na pagina 24]

Maltrato durante enamoracion probablemente lo sigui den matrimonio

[Plachi na pagina 25]

No laga ningun hende forsa bo expresa cariño na maneranan inapropiado

    Publicacion na Papiamento (Aruba) (2002-2024)
    Log Out
    Log In
    • Papiamento (Aruba)
    • Comparti
    • Preferencianan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condicionnan di Uzo
    • Maneho di Privacidad
    • Configuracion di Privacidad
    • JW.ORG
    • Log In
    Comparti