Watchtower BIBLIOTHEEK ONLINE
Watchtower
BIBLIOTHEEK ONLINE
Papiamento (Aruba)
  • BIJBEL
  • PUBLICACION
  • REUNION
  • g23 Num. 1 pag. 12-14
  • Aire

No tin video disponibel pa loke bo a scoge.

Sorry, nos no por a play e video.

  • Aire
  • Spierta!—2023
  • Subtema
  • Kico Ta Pasando cu Nos Aire?
  • Nos Planeta A Ser Diseña pa Sobrevivi
  • Loke Hende Ta Purba di Haci pa Resolve e Problema
  • Ki Speransa Bijbel Ta Duna Nos?
Spierta!—2023
g23 Num. 1 pag. 12-14
Un pareha casa ta cana riba un sero cubri cu sneeuw y ta wak un lago cu sero yen di mondi rond di dje y cielo ta blauw-blauw.

NOS PLANETA POR SOBREVIVI?

AIRE

NOS MESTER di aire, pero no djis pa hala rosea. Aire ta proteha nos planeta di mayoria di radiacion di solo cu ta peligroso pa nos. Sin aire, e temperatura rond mundo lo bira bou di cero.

Kico Ta Pasando cu Nos Aire?

Polucion di aire por destrui bida riba Tera. Apenas un porciento di henter poblacion di mundo ta inhala aire cu su calidad ta di acuerdo cu e normanan di Organisacion Mundial di Salud.

Polucion di aire por causa problema respiratorio, cancer di pulmon, problema di curason y circulacion di sanger. Polucion di aire ta causa morto prematuro di mas o menos 7.000.000 hende tur aña.

Nos Planeta A Ser Diseña pa Sobrevivi

Nos planeta a ser crea cu e capacidad pa percura suficiente aire limpi pa tur ser bibo riba Tera, pero e por haci esey solamente ora hende ta tene cuenta cu polucion di medioambiente. Wak algun ehempel.

  • Hopi hende sa cu mondi tin e capacidad di absorba kooldioxide for di aire. Pero hopi hende no sa cu muras na costa cu tin yen di palo di mangel (mangrove) por haci hasta un mihor trabou cu e mondinan. Palo di mangel ta hunga un papel importante den saca kooldioxide for di nos aire. Nan por saca cinco biaha mas tanto kooldioxide cu mondi tropical por saca.

  • Estudio recien ta mustra cu algun lima, of yerba di lama cu ta crece bira grandi, manera kelp, no ta djis absorba kooldioxide for di nos atmosfera, nan ta der’e tambe. E blachinan di kelp tin saco chikito yena cu aire cu ta permiti nan drif distancianan largo riba awa. Ora e blachinan di kelp drif bay leu for di costa, e saconan yen di aire ta rementa y e blachinan di kelp cu ta yen di kooldioxide ta sink bay fondo di lama. Ta parce cu nan ta keda dera ey bou pa varios siglo.

  • Durante pandemia di COVID-19, ora hende mester a keda paden, a bira bisto cu nos atmosfera tin e capacidad di recupera di nivel halto di polucion. Na aña 2020, ora fabrica y vehiculo rond mundo a stop di contamina e aire casi completamente, e calidad di aire a mehora masha lihe. Segun e informe “2020 World Air Quality Report”, mas cu 80 porciento di tur pais cu a participa den e estudio a bisa cu aire tabata mas limpi djis despues cu hende mester a cuminsa keda paden pa motibo di COVID-19.

    BO TABATA SA?

    E Calidad di Nos Aire Por Mehora

    Un grafiek ta mustra e calidad di aire y nivel di particula chikito cu ta causa polucion (PM2.5) na New Delhi, India. E nivel for di 128.1, cu no ta bon pa salud di niun hende, na januari 2020, a baha te net bou di 35.5, cu ta modera, na augustus 2020.

    Den e temporada cu hende mester a keda paden pa motibo di COVID-19, e polucion di aire causa pa fabrica y auto a baha drasticamente na New Delhi, India. E nivelnan di particula chikito cu ta contamina aire (PM2.5) a baha masha lihe. E particulanan chikito aki (.0025 mm of mas chikito) por causa problema respiratorio y otro problema serio di salud. Aunke e cambio aki tabata temporal, el a demostra e capacidad cu e atmosfera tin pa recupera lihe di e daño cu polucion ta causa.

    New Delhi, India, na final di 2019, bo por mira con sushi e aire ta debi na nivel halto di polucion.

    © Amit kg/Shutterstock

    Final di 2019

    New Delhi, India, ora hende mester a keda paden durante COVID-19, bo por mira cu e aire ta hopi mas limpi pa motibo di menos polucion.

    © Volobotti/Shutterstock

    Ora hende mester a keda paden durante COVID-19

Loke Hende Ta Purba di Haci pa Resolve e Problema

Un homber ta parkeer su bais despues di a core bay trabou cu ne.

Uzo di bais por yuda reduci polucion di aire

Gobierno ta keda pone presion riba e companianan pa nan reduci contaminacion di aire. Ademas, algun cientifico ta keda haya manera nobo pa drecha e daño cu polucion ta causa. Por ehempel, tin un proceso cu ta uza bacteria pa comberti substancia toxico cu ta contamina aire den substancia cu no ta toxico. Ademas, algun experto ta anima hende pa cana of core bais bay trabou en bes di bay cu auto y pa uza menos coriente na cas.

Un señora ta cushina mientras e ta sinta riba vloer di su cas modesto. Su stoof chikito ta simpel pero e no ta saca hopi huma.

Algun gobierno ta percura stoof moderno pa nan ciudadanonan pa yuda baha polucion di aire, pero ainda hopi hende no tin acceso na stoof moderno

Pero un informe compila na aña 2022 pa algun agencia internacional, incluso Organisacion Mundial di Salud y Banco Mundial (World Bank), ta mustra cu e esfuerso cu hende ta haci no ta suficiente.

E informe a mustra cu na aña 2020, un tercer parti di hende rond mundo tabata uza combustibel y otro cos pa cushina cu ta contamina aire. Den hopi area, masha poco hende por afford stoof nobo, y nan no tin acceso na otro tipo di combustibel.

Ki Speransa Bijbel Ta Duna Nos?

“Jehova ta e Dios berdadero, Creador di cielo ... El a traha Tera y tur loke tin riba dje. E ta duna rosea na e hendenan cu tin riba Tera.”—Isaias 42:5.

Dios a crea e aire cu nos ta inhala y tur e ciclonan di naturaleza cu ta limpia e aire. Ademas, Dios su poder ta sin limite, y e ta stima humanidad. Pues, ta rasonabel pa kere cu lo e caba cu tur polucion di aire. Wak e articulo “Dios Ta Priminti Cu Nos Planeta Lo Sobrevivi.”

HAYA SA MAS

Planeta Tera mira for di espacio.

Con nos atmosfera a bin na existencia? Wak e video Nos Universo A Ser Kreá? riba jw.org.

    Publicacion na Papiamento (Aruba) (2002-2024)
    Log Out
    Log In
    • Papiamento (Aruba)
    • Comparti
    • Preferencianan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condicionnan di Uzo
    • Maneho di Privacidad
    • Configuracion di Privacidad
    • JW.ORG
    • Log In
    Comparti