Un Seyo Cu Ta ‘Propiedad di Jucal’
DEN siglo 7 prome cu nos era, e gobernante Caldeo Nabucodonosor a conkista Jerusalem, kima e stad y basha su murayanan abou. El a captura Sedekias, Rei di Juda, y a hacie ciego. Es mas, “rei di Babilonia a mata tur e noblenan di Juda.”—Jeremias 39:1-8.
Un di e noblenan, of prinsnan, di Juda cu probablemente a muri na man di e soldanan di Babilonia tabata Jucal, yiu di Selemias. Recientemente informacion nobo tocante e personahe biblico aki a sali na cla. Pero prome cu nos considera esei, laga nos wak kico e Scritura ta bisa tocante Jucal y su tempo.
“Nan Lo No Vence Bo”
Jehova a duna profeta Jeremias e encargo di entrega un mensahe di huicio contra Juda y Jerusalem. Dios a bisa Jeremias cu rei, prins, sacerdote y pueblo di Juda lo “bringa contra” dje. “Ma nan lo no vence bo, pasobra ami ta cu bo”, Jehova a bisa.—Jeremias 1:17-19.
Durante e tempo cu Babilonia a sitia Jerusalem, e capital di Juda, Rei Sedekias a manda mensahero dos biaha cerca Jeremias pa haya sa si Nabucodonosor lo retira for di e stad y pa pidi e profeta haci oracion pa esei sosode. Un di e mensaheronan di Rei tabata Jucal. E mensahe cu Dios a duna Jeremias tabata cu e Babilonionan, of Caldeonan, lo destrui e stad. Cualkier habitante di Jerusalem cu keda den e stad lo muri di hamber, pest y spada. Di otro banda, esnan cu sali y entrega nan mes na e Caldeonan lo sobrevivi. E palabranan di Jeremias a haci e prinsnan di Juda furioso!—Jeremias 21:1-10; 37:3-10; 38:1-3.
Jucal tabata un di e prinsnan cu a urgi Sedekias: “Laga mata e homber [Jeremias], pasobra e ta descurasha e hombernan di guera.” E malbado, Jucal, tabata tambe entre esnan cu a tira Jeremias den un rembak yen di lodo, for di cua e profeta a ser rescata despues. (Jeremias 37:15; 38:4-6) Jeremias a sobrevivi e destruccion di Jerusalem como cu el a obedece Jehova, pero Jucal aparentemente a muri ora cu e estado Hudiu den cua e tabata confia a ser destrui.
Un Conclusion Interesante
E informacion nobo tocante Jucal a sali na cla na aña 2005 na Jerusalem. Arkeologonan tabata coba na un sitio caminda nan a spera di haya e palacio di Rei David. Loke nan a haya ta un structura grandi di piedra cu nan ta kere a ser destrui ora cu Babilonia a conkista Jerusalem den tempo di Jeremias.
Ainda nan no ta sigur si esaki ta e palacio di David of no. Pero si arkeologonan a identifica un obheto cu nan a haya—e bulla of seyo di klei di un centimeter, mustra na pagina 14. Un tempo e bulla ei a seya un documento cu ya a desintegra basta tempo pasa. E seyo ta bisa: “Propiedad di Jucal yiu di Shelemiyahu yiu di Shovi.” Evidentemente e seyo aki a ser haci cu esun di e opositor di Jeremias, esta, Jucal, yiu di Selemias.
Arkeologo Eilat Mazar, esun cu a descifra loke tin riba e seyo, a skirbi cu Jucal ta apenas e “di dos sirbidor real”—e prome ta Gemarias, yiu di Safan—kende su nomber ta aparece riba e seyo haya den e Stad di David.a
Fe den e Palabra di Dios no ta depende di descubrimento di ningun artefacto; pero cumplimento di profesia inspira si ta un base solido pa kere den Bijbel. Echonan historico ta confirma cu Jeremias a profetisa cu exactitud e destruccion di Jerusalem. E fin bergonsoso di e opositornan di Jeremias mester fortalece nos conviccion cu si nos ta fiel manera Jeremias, nos enemigonan ‘lo no vence nos pasobra Jehova ta cu nos.’
[Nota]
a Pa mas informacion tocante Gemarias y Safan, wak e articulo “Bo Conoce e Historia di Safan y Su Famia?” den E Toren di Vigilancia di 15 di december 2002, pagina 19-22.
[Plachi na pagina 15]
Jeremias no a baha cabes pa e presion pa suavisa Dios su mensahe
[Reconocemento pa Potret na pagina 14]
Gabi Laron/Institute of Archaeology/ Hebrew University ©Eilat Mazar