Watchtower BIBLIOTHEEK ONLINE
Watchtower
BIBLIOTHEEK ONLINE
Papiamento (Aruba)
  • BIJBEL
  • PUBLICACION
  • REUNION
  • g02 8/1 pag. 16-19
  • Buscando Dolfein na Nueva Zelandia

No tin video disponibel pa loke bo a scoge.

Sorry, nos no por a play e video.

  • Buscando Dolfein na Nueva Zelandia
  • Spierta! 2002
  • Subtema
  • Articulonan Similar
  • Landando cu Dolfein
  • Pisca y Hunga
  • ‘Potretnan Forma Door di Zonido’
  • Sentidonan Asombroso den e Mundo di Bestia
    Spierta! 2003
  • Contenido
    Spierta! 2002
  • Observando Mundo
    Spierta! 2002
Spierta! 2002
g02 8/1 pag. 16-19

Buscando Dolfein na Nueva Zelandia

DI E CORESPONSAL DI SPIERTA! NA NUEVA ZELANDIA

“TA E unico criatura cu stima hende sin ningun motibo particular”, segun e escritor Griego Plutarco. Na kico el a referi? Na nada otro cu dolfein, e mamifero cu ta famia di bayena.

Segun The World Book Encyclopedia, “hopi cientifico ta kere cu dolfein ta figura entre e animalnan di mas inteligente, hunto cu chimpanse y cacho.” Sinembargo, manera Plutarco a bisa, dolfein no ta ser atrae na hende djis pa haya cuminda. Al contrario, ta parce cu hopi di nan hewon gusta nos compania. E buki Mysteries of the Deep (Misterionan di Oceano) ta bisa: “Aunke dolfein no tin mester di hende, e ta curioso y e chens ta grandi cu e ta gosa mes tanto di wak nos kenshinan cu nos ta gosa di esnan di dje.” Dje 32 sortonan di dolfein di lama cu tin, 4 ta biba den e awanan di Nueva Zelandia: e dolfein comun, e tuimelaar (bottle-nosed), e dolfein colo scur y esun mas chikito na mundo: Hectordolfijn.a

Bay of Islands, un area bunita canto di costa di Nueva Zelandia, tin masha hopi dolfein. Nos ta ansioso pa bishita e luga ei, y nos ta sali cu boto for di e stad Russell pa bai einan. Nos guia ta conta nos cu fuera di tuimelaar y dolfein comun, nos tin chens di mira orca y griend (pilot whale), cu tambe ta famia di dolfein. Pa nos localisa nan, e ta sugeri nos pa wak si nos ta mira awa ta spuit sali for di e buraco riba nan cabes of si nos ta mira nan halanan riba lomba. E guia ta bisa cu tin biaha ta e dolfeinnan “ta mira nos prome!”

Landando cu Dolfein

No ta dura mucho cu nos ta mira nos dilanti siluetanan enorme y scur di e dolfeinnan tuimelaar cu por crece te cu 4 meter largo. Nan hala riba lomba ta corta suavemente door di e olanan. Segun cu nan ta hunga den awa, nan ta laga e olanan cu e boto ta lanta, hiba nan. E boto ta para, y ami cu e guia ta baha pocopoco den e awa hundo, colo berde. Ei e dolfeinnan cu ta biba liber den naturalesa, ta permiti nos landa hunto cu nan.

Rondona pa hala di lomba y sin sa unda pa wak prome, mi ta hala un rosea profundo y wak cu poco miedo y a la bes asombro e siluetanan shinishi cu tawata move bou di mi. Un dolfein ta bini ariba pa bin inspecciona mi, y despues ta bira un poco di banda pa e mustra mi su bariga blanco. Aunke e dolfeinnan ta keda na un distancia, nos por tende nan fluitmento sonar bon cla. E dolfeinnan ta ignora mi intentonan pa imita nan zonido y ta move bai, pero despues nan ta bolbe bek y ta sigui landa rond di nos.

Pisca y Hunga

Una bes cu nos ta bek abordo, e boto ta sigui e dolfeinnan te na un bahia. Ei nos ta mira masha hopi dolfein mes ta bula tur caminda den awa! Nan ta mas di loke nos por conta. Eigenlijk ta pisca nan ta pisca. Nan ta come principalmente secat, pisca y bestianan manera cangreu, cref y cabaron. Nos ta asta observa loke ta parce un les di piscamento. E mama aparentemente ta zonza un pisca chikito cu su zonido sonar, anto e yiu di dolfein ta purba cohe e pisca door di dal e cu su rabo. Parce cu e yiu tin mester di un par di les mas!

Dolfeinnan ta pasa mayor parti di nan dia ta hunga y socialisa. Uno ta pasa nos dilanti, bromando cu poco lima riba su hala di lomba. Nos guia ta splica nos cu yerba di lama ta un co’i hunga faborito di dolfein. Nan ta pon’e riba nan hala of nan snuit y keda hunga cu ne pa hopi ora. Ora un dolfein caba di hunga cu e lima, un otro ta pikie y sigui hunga.

‘Potretnan Forma Door di Zonido’

Pa dolfein por “mira” nan ambiente bou di awa mas miho nan ta uza un sistema sonar, esta, orientacion via eco, cu ta funciona riba un frekuencia mescos cu un ecografia. E dolfeinnan ta saca zonido di ‘klek’, y e “potretnan” cu na moda di papia nan ta ricibi, ta yuda nan localisa cuminda y otro obheto di interes, incluyendo nos. Dolfein ta comunica cu otro door di fluit riba un tono masha halto cu ta ser transmiti cu frecuencianan cu ta dies biaha mas halto y cuater biaha y mei mas lihe cu abla humano. En bes di uza un idioma manera nos conoce, ta parce cu dolfeinnan ta crea ‘potretnan forma door di zonido.’

Ta obvio cu ainda hende tin hopi cos di siña tocante dolfein. Kisas un dia nos lo comprende nan plenamente; con nan ta pensa y kico nan ta pensa di nos. Yen di asombro y grato recuerdo nos ta bai laga e bunita bahia desola aki, cu su barancanan den scuma di ola y su playa di santo blanco pa e dolfeinnan. Nos a haya mas respet pa e criaturanan aki y mas admiracion pa nan Creador.—Revelacion 4:11.

[Nota]

a Otro sorto cu sa bishita Nueva Zelandia ta compasdolfijn y esun sin hala zuidelijke gladde dolfijn.

[Cuadro/Plachi na pagina 19]

Con Nan Ta Cria Yiu

Dolfein no ta pisca sino mamifero. Pues, yiu di dolfein ta bebe lechi cu su mama ta produci. Durante e tres añanan cu e mama ta duna su yiu lechi, e ta siñ’e loke e baby tin cu sa pa keda na bida. Por ehempel, e ta siñ’e con pa uza su sistema sonar, pa orienta via eco, y tambe pa uza na moda di papia su “firma” pa termina cada “frase” y asina distingui su mes for di otro dolfein. Tambe e mama ta siñ’e pisca, dek y con pa anda cu otro dolfein.

Ora un yiu di dolfijn nace, su rabo ta sali prome como cu e ta dobla na dos den bariga di su mama. Riba yiu resien naci bo por mira e liñanan vertical cu ta mustra na unda nan tawata dobla na dos den bariga di e mama. E yiu ta bebe pecho segun cu e mama ta move, y e ta keda pega cu e mama door cu e ta probecha di e efecto hidrodinamico di e mama su landamento.

[Reconocemento]

© © Jeffrey L. Rotman/CORBIS

[Mapa na pagina 19]

(Pa e teksto den su formato kompleto, wak e publikashon)

NUEVA ZELANDIA

Bay of Islands

[Plachi na pagina 17]

Tuimelaar

[Reconocemento]

© Jeff Rotman

[Plachi na pagina 17]

Hectordolfijn

[Reconocemento]

Potret di Zoe Battersby

[Plachi na pagina 18]

Dolfein colo scur

[Reconocemento]

Mark Jones

[Plachi na pagina 18]

Dolfein comun

[Reconocemento]

© R.E. Barber/Visuals Unlimited

    Publicacion na Papiamento (Aruba) (2002-2024)
    Log Out
    Log In
    • Papiamento (Aruba)
    • Comparti
    • Preferencianan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condicionnan di Uzo
    • Maneho di Privacidad
    • Configuracion di Privacidad
    • JW.ORG
    • Log In
    Comparti