E Webo di Abestrus Ta un Milager
DI E CORESPONSAL DI SPIERTA! NA SUR AFRICA
INMOBIL den e mashin pa brui nan artificialmente, webo di abestrus no ta duna ningun indicacion di loke ta tumando luga paden ni di e demostracion dramatico cu ta a punto di cuminsa. Pero aki na e boerderij di crio di abestrus nos tin chens di siña tocante e desaroyonan fasinante di un abestrus, cuminsando cu e webo cu nan ta pone.
Ta Mima e Webonan
Mama abestrus ta pone su webonan colo crem den un neishi simpel den santo.a Cada webo por pisa casi un kilo y mei. Anto tur dia e trahadonan ta hiba e webonan cu e abestrusnan a pone na e mashinnan di brui di e boerderij. Esei lo bira e cas di e webonan pa aproximadamente seis siman.
Esaki ta un periodo pa mima e webonan cu ta brui. Ta tene nan cayente y cozy na un temperatura di mas o menos 37 grado Celsius, cu ta ideal pa e puyitonan cu ta desaroyando den e webo. Pa evita cu e dor of embryo ta sak den bom di e webo y pega na e flishi di e casca, e criado di abestrus ta tene e webonan den un reki special cu ta bolter nan automaticamente, of e ta laga bolter nan tur dia na man. Esaki ta imita e manera cu abestrus ta bira su webonan regularmente den nan neishi di santo den sabana.
Un Bista den e Webo
Pero con nos por sa kico ta tumando luga den e webo? E criado di abestrus ta cohe un webo suavemente y ta pon’e den un buraco den top di un caha cu tin un bombio di lus briyante den dje. E procedura aki ta laga e criado mira un silueta di e desaroyo remarcabel cu ta tumando luga den e webo. E ta haci esaki periodicamente cu e webonan pa controla progreso di e bida den e webo. Si despues di lusa e webo un par di biaha e nota cu paden di e webo ta likido ainda, e no ta pone e webo bek den e mashin di brui pasobra evidentemente e webo no a fertilisa.
Durante e 39 dianan cu e webo di abestrus ta pasa den e mashin di brui, un crecemento milagroso ta tuma luga den e webo cu tin casca manera porselana. Rond di e mesun tempo ta forma un saco di aire cu al final ta tuma un tercera parti di e espacio disponibel den e webo.b E puyito ta hay’e hopi preta den e webo y ta posiciona su mes pa su benidero salida for di e webo. Pero prome, un proceso crucial ta tuma luga: e saco di e dor tin cu cuminsa pasa door di e cabuya di lombrishi y door di lombrishi drenta den e puyito su bariga chikito. Esaki ta sumamente importante pasobra e saco di e dor ta contene e substancianan nutritivo y energia cu lo e tin mester asina cu e sali for di e webo.
Saliendo for di Nan Casca
Porfin e gran dia ta yega, y nos t’ei pa mir’e. Prome, e puyitonan tin cu kibra e flishi y drenta den e saco di aire prome cu nan por yega na e casca mes. Distinto for di yiu di otro bestia cu tin un djente special pa kibra nan casca, abestrus tin un capa protectivo cu ta yuda proteha e punta di nan pik suave. E puyito ta pone su pik proteha contra e parti paden di e casca y cu su garganta e ta pusha e flishi cu ta separ’e for di e saco di aire. Despues di pusha y frega e flishi aki pa basta rato, e ta kibra. Esaki ta permiti e puyito yena henter e area paden di e casca.—Wak e plachi A.
E puyito su pulmonnan chikito porfin ta hala nan prome rosea di aire fresco! Awor su pulmonnan ta traha. Sinembargo, tur e esfuerso ei a gasta casi tur e aire den e webo preta. Pesei awor no ta tempo pa e puyito entrega, e tin cu sigui lucha y kibra e casca pa e sali for dje. Cu tur su forsa e puyito ta manda su cabes patras y ta keda dal e paden di e casca cu e punta di su pik. Diripiente, e puyito morto cansa ta mira un rayo di lus ora cu e casca ta haya un scheur chikito, y door di e scheur e puyito ta sinti aire fresco di berdad!—Wak plachi B.
Despues di sosega un poco, e puyito ta bolbe haya suficiente forsa pa sigui krak e casca di webo, haciendo bon uzo di su pia drechi y su pik chikito proteha. Anto pushando e casca gekrak un banda, manera un Goliat chikito, e puyito ta purba sinta y ta wak e mundo rondo di dje cu tur e dignidad y confiansa cu un abestrus resien naci y cu ta tambalia por tin.—Wak plachi C.
Dicon e criado di abestrus no ta yuda e puyito sali for di su casca? Esaki ta pa e puyito su mes bon. Ta dura un tempo prome cu su lombrishi por absorba e dor di webo y despues hala sera. Un ayudante kiboca cu ta purba pura e proceso por lesiona e criatura fragil of pon’e haya un infeccion serio.
Anyway, porfin e puyitonan aki na e boerderij a sali for di nan webo. Pa nos ta un espectaculo emocionante pa para wak con e puyitonan di abestrus ta bringa sali for di nan casca di webo y ta keda morto cansa pero victorioso.
Encuentro cu e Mayornan di Criansa
Despues di un rato e aire cayente di e mashin di brui ta seca lana di e puyitonan, y nan ta bira masha leuk y suave. Anto ta pone nan den un cura chikito pafo den solo. Nan ta gosa sin fin! Porfin nan por duna nan pianan chikito cu ainda ta tembla e ehercicio cu esakinan ta anhela.
E siguiente dia ta un dia importante pa e puyitonan cu pluma suave. Nan ta sera conoci cu nan mayornan di criansa, abestrusnan adulto cu lo cuida nan durante e siguiente tres lunanan. Ainda e puyitonan no ta sinti hamber pasobra e substancianan nutritivo di e dor di nan webo ta sisti nan. Pero despues di varios dia cu nan a sali for di webo, nan ta cuminsa sinti poco hamber. Pero kico nan por come? Pa nos sorpresa, e puyitonan ta cuminsa como e sushi fresco di nan mayornan di criansa! E criado di abestrus ta splica cu esaki ta yuda desaroya nan sistema di inmunidad.
Wak nan core manera loco pa keda pareu cu e stapnan gigantesco di nan mayornan di criansa! Esei si ta exigi hopi esfuerso. Pero puyito di abestrus ta crece increiblemente lihe: 30 centimeter pa luna. Pesei sorprendentemente, den apenas un luna ya nan por keda pareu cu e pasonan di adultonan hopi mas grandi.
Ora e adolecentenan tin seis luna, nan a crece completamente y ta midi 2,5 meter. Ta dificil pa kere cu shete luna prome e criaturanan delega aki—cu pia y garganta largo—tawata simplemente webo inmobil den un mashin di brui di un boerderij di abestrus.
[Nota]
a Pa mas detaye tocante abestrus, sea asina bon di wak e articulo “Abestrus: Un Parha Velos y Fasinante Cu No Ta Bula” den e Spierta! (na Spaño) di 22 di juli 1999, pagina 16-18.
b Webo di abestrus “ta yen di porio cu ta laga gas drenta den e webo. Debi cu e webo ta soda despues cu e abestrus pon’e, ta forma un espacio di aire entre e dos flishinan cu tin na e punta diki di e webo.”—Ostrich Farming in the Little Karoo.
[Diagram na pagina 23]
(Pa e texto den su formato completo, wak e publicacion)
E PROCESO PA BRUI SALI
A
B
C
[Reconocemento]
Fuente di e pinturanan: Dr. D. C. Deeming
[Plachi na pagina 23]
E dia grandi: e puyitonan ta sali for di nan webo!
[Reconocemento pa Potret na pagina 25]
John Dominis/Index Stock Photography