Bo Mester Busca Guia den Numbernan Mistico?
NUMEROLOGIA ta parce algo valido ora examin’e desde e angulo cientifico y uzando logica? Ta via number nos por haya sa nos destino? Bo mester plania bo futuro a base di conclusionnan y pronosticonan obteni for di number?
Un argumento contra numerologia pa cua su expertonan no por duna un splicacion ta e echo cu diferente cultura ta uza diferente kalender. Por ehempel, kico si un hende ta biba caminda nan ta uza e kalender Chines? Tuma por ehempel, e fecha menciona den e prome articulo: 11 di september 2001. Segun e kalender Chines, esei tawata dia 24 di luna 7, di aña 18, di e ciclo 78. Pa e kalender Juliano e mesun fecha ei tawata 29 di augustus 2001. Segun e kalender Islamico, tawata 22 di jumada II 1422, mientras cu pa kalender Hebreo tawata 23 di elul 5761. Con e numbernan di un fecha por tin un nificacion special si por expres’e na asina tanto manera? Un otro factor: Cada idioma tin su mes manera di spel un nomber. Por ehempel, e balor di number di e letternan cu tin den e nomber Ingles John ta 2. Pero ora skirbi e nomber ei na Spaño—Juan—e balor di number di e letternan ta 1.
Ta berdad cu por splica hopi aspecto di universo cu formulanan matematico, y por test y demostra e formulanan aki. Ma ta completamente un otro cos pa bisa cu bo nomber ta predestina pa cuadra cu bo fecha di nacemento y ta conecta cu cierto numbernan di manera cu bo por aberigua bo destino.
E conclusion ta masha cla: No ta rasonabel pa kere cu interpretacion di numbernan mistico ta exacto, ya cu esei ta basa riba factornan cu ta varia masha hopi, manera kalender y idioma.
‘Tempo y Suseso Imprevisto’
Tin hende ta cuminsa interesa den numerologia pasobra nan no kier haya nan cu sorpresa den nan bida. Sinembargo, Bijbel ta mustra bon cla cu hende no por determina detayenan di bida humano di antemano. Nos ta lesa: “E careda no ta pa esun mas lihe, y e bataya no ta pa e guereronan, ni pan no ta pa e sabinan, ni rikesa pa esnan cu tin discernimento, ni fabor pa e hendenan cu habilidad; pasobra tempo y suerte [of “suseso imprevisto”, NW] ta alcansa nan tur.” (Eclesiastes 9:11) Si, hopi suseso ta tuma luga inesperadamente. Tal susesonan cu ta sosode pa casualidad ta haci imposibel pa hende pronostica cos basa riba e resultado di fecha di nacemento of di e balor di number di un nomber.
Considera un otro ehempel: Animando generosidad Bijbel ta bisa: “Tira bo pan riba superficio di e awanan, pasobra lo bo hay’e despues di hopi dia. Parti bo porcion den shete, si, den ocho, pasobra bo no sa ki maldad por sosode riba tera.” (Eclesiastes 11:1, 2) Fuera di un par di excepcion, maldad [of “desaster”, Beibel na papiamentu koriente] ta algo cu hende no sa—en realidad no por sa—di antemano ki ora e ta bai pasa. Pesei Underwood Dudley, docente di matematica, ta skirbi encuanto expertonan di numerologia: “Nan no ta duna suficiente credito na casualidad. Cosnan sorprendente por sosode sin un patronchi of plan spesifico.”
Ta berdad cu expertonan di numerologia por haci algun pronostico cu ta resulta berdad. Kico ta splica esaki? Den algun caso, esei por ta puro coinsidencia. Ademas, tin biaha e expertonan di numerologia ta papia cos asina vago cu lo e por aplica na varios resultado. Pero tin algo mas serio pa tene cuenta cu ne.
Un Forma di Wak Destino?
Bijbel no ta menciona numerologia spesificamente. Pero si e ta conta nos di Haman, un Amalekita cu a traha un complot pa extermina e Hudiunan cu tawata biba na Persia durante siglo 5 prome cu Era Comun. E relato ta bisa: “Den presencia di Haman nan a tira lot, cu nan tawata yama Pur, pa nan haya un fecha adecua. Nan a tira lot riba tur dia y riba tur luna. Al fin y al cabo e lot a bin cai riba e di diesdos luna, luna di adar.” (Letter cursivo ta di nos.)—Ester 3:7, BPK.
Den tempo antiguo, tiramento di lot tawata un manera legitimo pa resolve un controversia.a (Proverbionan 18:18) Pero Haman a tira lot pa wak destino, algo cu Bijbel ta condena. Deuteronomio 18:10-12 (BPK) ta declara cu Dios ta odia ‘hende cu ta mira destino, cu ta pronostica for di forma di nubia of for di otro cos, cu ta splica señalnan di algo cu ta bai pasa, of hende cu ta haci bruha, hende cu ta uza contra. SEÑOR, boso Dios tin asco profundo di esnan cu ta ocupa nan mes cu practicanan asina.’
Bijbel ta conecta wakmento di destino y poder magico cu spiritismo. Mal spirito por manipula susesonan pa cuadra cu nan proposito. Sin importa cu esei por ta asina den cierto casonan, un cos ta sigur: Dios ta condena spiritismo, y spiritismo por pone hende bou di control di mal spirito.—1 Samuel 15:23; Efesionan 6:12.
E practica di busca nificacion den number no tin ningun base cientifico, y ta resulta un fracaso ora examin’e uzando pensamento logico y rasonabel. Mas importante, debi cu buscamento di nificacion special den number ta un forma di wak destino, e ta na conflicto cu siñansa biblico. En bista di esei, e no ta un medio beneficioso pa dirigi bo bida ni pa plania bo futuro.
[Nota]
a Ora nan tawata tira lot, nan tawata pone articulonan chikito—manera piedra of pidanan di palo—den ploi di un bisti of den un vas. Despues tawata sagudi nan. Esun cu nan a cohe su lot tawata esun scohi.
[Cuadro na pagina 6]
TIN UN VARIEDAD DI KALENDER Y ESEI TA UN OBSTACULO SERIO PA NUMEROLOGIA
GREGORIANO 11 di september 2001
CHINES Dia 24, di luna 7, di aña 18, di e ciclo 78
JULIANO 29 di augustus 2001
ISLAMICO 22 jumada II 1422
HEBREO 23 di elul 5761
[Cuadro/Plachinan na pagina 7]
HOROSCOP TA CONFIABEL?
“Tin biaha bo ta un persona spontaneo, pero na otro ocasionnan bo ta reserva. Bo no ta haya cu ta sabi pa conta hende straño mucho cos tocante bo mes. Bo ta un hende cu ta pensa pa bo mes, y bo mester di prueba di algo prome cu bo acept’e sin mas. Bo ta gusta variedad den bida y bo ta sinti bo infelis ora reglanan ta restringi bo. Bo tin gran potencial cu bo no a haci pleno uzo di dje. Bo tin e inclinacion di ta critico di loke bo ta haci y di bo habilidadnan.”
E descripcion ei ta parce di ta describi bo persona? Si ta asina, bo ta dunando mas nificacion na dje cu loke e merece. Al fin y al cabo, mayoria di e declaracionnan menciona ariba ta cierto pa mayoria hende. Pues, lectornan tin e inclinacion di acepta e declaracionnan cu ta parce exacto y ignora esnan cu no ta. Segun e buki Why Do Buses Come in Threes—The Hidden Mathematics of Everyday Life, “investigadonan a descubri cu si kita e signo riba un horoscop, hende no por bisa ta cua paragraf ta pertenece na su signo, pero si inclui e signo, nan lo kere cu nan horoscop ta esun mas exacto.”
[Cuadro na pagina 8]
NUMBERNAN SIMBOLICO DEN BIJBEL
Tin cierto number uza den Bijbel cu tin un nificacion simbolico, pero solamente den e contexto di e Scritura den cua nan ta ser uza. Por ehempel, Bijbel ta uza number cuater pa indica totalidad of algo cu ta inclui tur cos sin excepcion. E idea aki ta ser transmiti den e expresionnan manera “e cuater skinanan di tera” y “e cuater bientonan di shelo.” (Isaias 11:12; Daniel 8:8) Tin biaha, number seis ta representa imperfeccion. Ta interesante cu e number cu e buki di Revelacion ta duna Satanas su organisacion politico riba tera ta “number di un hende”, esta, 666. (Revelacion 13:18) Aki tres biaha seis ta enfatisa e imperfeccion di e organisacion ei manera bestia. Ora Bijbel uza number shete den sentido simbolico, e ta representa algo completo. (Levitico 4:6; Hebreonan 9:24-26) E numbernan aki y otronan cu e Scritura ta uza ta haya nan nificacion for di nan contexto profetico.
Aunke e Scritura ta duna un cierto importancia na algun number, Bijbel no ta anima nos pa conecta e letternan di cierto palabra cu cierto number pa descubri berdadnan mistico.
[Plachi na pagina 8]
Haman a wak destino pa e scohe un fecha pa cumpli cu su complot pa mata e pueblo Hudiu