Watchtower BIBLIOTHEEK ONLINE
Watchtower
BIBLIOTHEEK ONLINE
Papiamento (Aruba)
  • BIJBEL
  • PUBLICACION
  • REUNION
  • g03 8/1 pag. 12-14
  • Con pa Haci Bo Embaraso Mas Safe

No tin video disponibel pa loke bo a scoge.

Sorry, nos no por a play e video.

  • Con pa Haci Bo Embaraso Mas Safe
  • Spierta! 2003
  • Subtema
  • Articulonan Similar
  • Cuido di Salu Prome cu Embaraso
  • Cuido di Salu Durante Embaraso
  • Un Parto Exitoso
  • Embaraso Hubenil—Un Tragedia Mundial
    Spierta! 2004
  • For di Nos Lectornan
    Spierta! 2003
Spierta! 2003
g03 8/1 pag. 12-14

Con pa Haci Bo Embaraso Mas Safe

DI E CORESPONSAL DI SPIERTA! NA MEXICO

SEGUN e Fondo di Poblacion di Nacionnan Uni, tur aña mas cu mei miyon hende mohe ta muri di causanan relaciona cu embaraso. Riba esei, UNICEF (Fondo di Nacionnan Uni pa Mucha) ta informa cu pa aña mas cu 60 miyon hende mohe ta sufri di complicacionnan grave relaciona cu embaraso y cu casi 30 porshento di nan ta keda cu lesion of infeccion pa resto di nan bida. Den paisnan den desaroyo hopi hende mohe ta den un situacion dificil y sin salida y cu ta resulta bes tras bes den embaraso, parto y negligencia di nan curpa, locual ta laga nan keda agota y malo. Si, embaraso por ta perhudicial, asta peligroso. Tin algo cu un hende mohe por haci pa su embaraso por ta mas safe?

Cuido di Salu Prome cu Embaraso

Planiamento. Esposo y esposa tin cu palabra cuanto yiu nan kier. Den paisnan den desaroyo ta normal pa mira hende mohe cu ya tin varios yiu chikito, dunando pecho na un baby y a la bes na estado. Bon planiamento y consideracion lo por contribui pa tin un espacio di tempo entre e nacemento di un yiu y esun siguiente. Esaki lo duna e hende mohe un sosiego pa e por recupera despues di duna lus.

Nutricion. Segun e Coalicion pa Bon Resultado di Embaraso, prome cu un hende mohe sali na estado e tin mester di por lo menos cuater luna pa e recupera di substancianan dañino cu el a uza (manera remedi, sigaria, alcohol, cafeina) y pa su curpa por acumula un bon reserva di nutricion pa e baby. Por ehempel, si un mama na estado tin un bon cantidad di e vitamina acido folico den su curpa, esei pa gran parti ta reduci e riesgo cu su baby ta nace cu spina bifida (lomba habri), cu ta ser causa door cu e tubo di nervio no a sera bon. E tubo di nervio di e embryo ta sera entre e di 24 pa e di 28 dia despues di concepcion—hopi prome cu mayoria hende mohe sa cu nan ta na estado—y pesei algun hende mohe cu tin pensa pa sali na estado ta cuminsa uza suplemento di acido folico for di antemano.

Un otro substancia nutritivo crucial ta hero. De echo, durante embaraso un hende mohe mester di dobel cantidad di hero. Si su reserva di hero ta abou—locual ta e caso serca hopi hende mohe den paisnan den desaroyo—e por bin sufri di anemia causa door di falta di hero. Anto e condicion aki por bira piyo si un mohe sali na estado varios bes tras di otro, como cu su curpa kisas no ta haya chens pa yena su reserva di hero.a

Edad. Mucha mohe bou di 16 aña cu sali na estado tin 60 porshento mas chens di muri cu esnan cu tin 20’ pico aña. Di otro banda, hende mohe riba 35 aña tin mas chens di duna lus na baby cu defecto, manera e sindrome di Down (mongol). Mamanan hopi jong of di edad mas grandi tin hopi chens di sufri di preeclampsia. E malesa aki ta aumenta e riesgo cu tanto e baby como e mama por muri. E ta presenta despues di e di 20 siman di embaraso y su sintomanan sa ta presion halto, edema (vocht of acumulacion di likido y hinchamento) y un cantidad halto di proteina den orina.

Infeccion. Infeccionnan orinario, na boca di matris y vagina, y tambe di stoma y tripa por empeora durante embaraso y por aumenta e riesgo di nacemento prematuro y preeclampsia. Ta miho trata cualkier infeccion prome cu embaraso.

Cuido di Salu Durante Embaraso

Cuido prenatal. Baimento di docter riba un base regular durante henter e embaraso ta mengua e riesgo cu un mama ta muri. Asta den paisnan caminda no ta facil pa bai un clinica of hospital, tin parteranan bon entrena disponibel.

Cuido prenatal por alerta personal entrena di situacionnan cu lo por rekeri cuido specialisa. Por ehempel, nan por haya sa si e hende mohe ta na estado di mas cu un yiu, of cu e tin presion halto, problema di curason y nier of ta diabetico. Den algun pais un hende mohe na estado por haya vacuna di tetano pa preveni cu e yiu resien naci ta haya tetano. Tambe por test un hende mohe na estado pa wak si e tin e bacteria grupo B streptococcus durante su di 26 pa di 28 siman di embaraso. Si e tin e bacteria aki den su dikke darm, e por infecta e baby durante parto.

E futuro mama mester ta prepara pa duna docter y otro specialistanan di cuido di salu tur informacion posibel, incluso su historial medico. Tambe e mester haci pregunta libremente. Den caso cu e sinti e siguiente sintomanan e mester busca docter mesora: sangramento vaginal, cara, dede- y enkelnan ta hincha diripiente, dolor di cabes fuerte y continuo of dolor den dede, bista ta daña diripiente of bira wazig, dolor fuerte den bariga, sacamento persistente, calafriu of keintura, cambio den e frecuencia of intensidad di movemento di e yiu den su bariga, perdemento di likido via vagina, dolor ora di orina of falta abnormal di orina.

Alcohol y droga. Un mama cu ta uza alcohol y droga (incluso sigaria) ta aumenta e riesgo cu su yiu lo nace mentalmente retarda, cu defectonan fisico y asta cu problema di comportacion. Tawatin caso di babynan di mama drogadicto cu a desplega sintomanan di hende cu a stop di uza droga. Aunke algun hende ta kere cu un glas di biña de bes en cuando no ta haci nada, expertonan por lo general ta recomenda pa no bebe ningun tiki alcohol durante embaraso. Mamanan na estado mester tene cuidou tambe cu e huma di sigaria di otro hende.

Remedi. No mester bebe ningun remedi, a menos cu un docter cu sa cu e mama ta na estado a prescribi esei spesificamente despues cu el a evalua e riesgonan cuidadosamente. Algun suplemento di vitamina tambe por ta peligroso. Un exceso di vitamina A, por ehempel, por causa defecto na e baby den bariga.

Aumento di peso. Un hende mohe na estado mester evita extremo. Segun e buki Krause’s Food, Nutrition and Diet Therapy, un baby cu nace bou di peso tin 40 biaha mas chens di muri cu un baby cu nace cu peso normal. Di otro banda, e idea di ‘come pa dos’ solamente ta promove sobrepeso. Si un mama na estado ta subi di peso segun e cantidad corecto—locual ta mas bisto for di e di cuater luna di embaraso padilanti—esei ta indica cu e ta comiendo precis e cantidad cu su curpa gradualmente tin mas mester di dje.b

Higiena y otro cos pa tene cuenta cu ne. E mama por baña normalmente sea bou di douche of den badkuip, pero douche vaginal si e no mag haci. Un mohe na estado mester evita contacto cu ken cu tin un infeccion di virus, por ehempel rodehond, cu ta un tipo di sarampi. Ademas, pa e por evita e malesa toxoplasmosis, e mester evita di come carni mucho curu y tambe di mishi cu sushi di pushi. Ta importante pa sigui proceduranan basico di higiena, manera laba man y laba cuminda curu. Por lo general, no tin riesgo den tene relacion sexual, cu excepcion di e ultimo simannan di embaraso of den caso cu tin sangramento, of cram. Den caso cu anteriormente bo a perde un bariga, consulta bo docter of partera.

Un Parto Exitoso

Un hende mohe cu cuida su curpa durante embaraso lo tin menos complicacion na momento di duna lus. Di mes lo el a plania caba si e ta prefera di haya yiu na cas of na hospital. Tambe lo e sa, te na cierto grado, kico ta sper’e y con pa coopera cu e partera capasita of docter. E partera of docter na nan turno lo sa kico ta e preferencianan di e mama na estado—ora ta posibel pa scohe—pa cu asuntonan manera su posicion ora di duna lus, si mester uza tang of corta pa saca e yiu, remedi pa pasa dolor, y si mester observa e yiu via echo. Tambe e docter y e pashent mester ta di acuerdo riba otro asuntonan manera: Na cua hospital of clinica lo bai si bini complicacion den e dunamento di lus na cas? Kico precis lo haci den caso di demasiado perdida di sanger? Como cu sangramento ta causa morto di hopi mama, mester tin substitutonan di sanger disponibel pa pashentnan cu no ta acepta transfusion di sanger. Un cos mas cu mester considera di antemano ta kico lo haci si den caso di complicacion mester efectua un cesarea.

Bijbel ta bisa cu yiu ta un bendicion di Dios, un “herencia.” (Salmo 127:3) Mas tanto cos un hende mohe sa di su embaraso, mas exitoso su embaraso y parto lo ta. Un hende mohe cu ta cuida su curpa prome y durante embaraso y ta pensa di antemano riba e varios aspectonan di dunamento di lus, ta haciendo tur loke e por pa sigura un embaraso mas safe.

[Nota]

a Algun producto cu tin acido folico y hero ta higra, bonchi, berdura blachi berde, noot y cereal fortifica cu vitamina of mineral. Pa e curpa absorb’e cuminda cu tin hopi hero lo ta bon pa combina nan cu cuminda cu tin vitamina C, manera fruta fresco.

b Docternan ta recomenda pa un mohe cu na inicio di su embaraso tin un peso saludabel, subi entre 9 pa 12 kilo durante su embaraso. Sinembargo, teenagernan of hende mohe cu falta nutricion mester subi entre 12 pa 15 kilo, mientras cu esnan cu sobrepeso mester subi solamente entre 7 pa 9 kilo.

[Cuadro na pagina 14]

TIP PA HENDE MOHE NA ESTADO

● Normalmente un hende mohe na estado su dieta diario mester inclui fruta, berdura (specialmente berdura berde scur, oraño y cora), tur tipo di bonchi (incluso bonchi di soya, lentehas y garbanzo), cereal (entre otro trigo, maishi, papa y cebada—preferiblemente volkoren of fortifica cu vitamina y mineral), alimento saca for di bestia (pisca, galiña, carni di baca, webo, keshi y lechi, preferiblemente lechi sin vet). Ta miho uza vet, sucu rafina y salo cu moderacion. Bebe hopi awa. Evita co’i bebe cu tin cafeina, y tambe alimento cu ta contene substancianan pa conserv’e y esnan agrega (manera colo y sabor artificial). Guma, klei y otro substancianan cu no ta pa come por causa mal nutricion y venenamento.

● Tene cuidou cu posibel peligernan di medio ambiente, manera contacto cu rayo X y cu kimiconan dañino. Limita uzo di bleki di spuit y otro substancianan pa uza den cas. No laga bo curpa keinta di mas door di expone bo mes na temperatura mucho halto of door di haci demasiado ehercicio. Evita di para mucho largo of di cansa bo curpa di mas. Uza e faha di siguridad den e posicion corecto.

    Publicacion na Papiamento (Aruba) (2002-2024)
    Log Out
    Log In
    • Papiamento (Aruba)
    • Comparti
    • Preferencianan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condicionnan di Uzo
    • Maneho di Privacidad
    • Configuracion di Privacidad
    • JW.ORG
    • Log In
    Comparti