Watchtower BIBLIOTHEEK ONLINE
Watchtower
BIBLIOTHEEK ONLINE
Papiamento (Aruba)
  • BIJBEL
  • PUBLICACION
  • REUNION
  • g04 8/5 pag. 10-11
  • Dicon Nan Ta Sunchi e Piedra di Blarney?

No tin video disponibel pa loke bo a scoge.

Sorry, nos no por a play e video.

  • Dicon Nan Ta Sunchi e Piedra di Blarney?
  • Spierta! 2004
  • Subtema
  • Articulonan Similar
  • Un Kasteel cu un Historia Largo
  • Blarney y Papiamento Combencente
  • Un Bishita na e Kasteel
  • Dios Su Nomber Riba un Kasteel di Edad Media
    Spierta! 2003
Spierta! 2004
g04 8/5 pag. 10-11

Dicon Nan Ta Sunchi e Piedra di Blarney?

DI UN ESCRITOR DI SPIERTA! NA IRLANDA

SEGUN leyenda ta esaki a sosode: Tawatin un homber para ta tembla dilanti di Reina Elizabeth I di Inglatera. El a caba di dun’e un mal noticia for di un hefe Irlandes y e tawata spera e furia di Lareina. Onverwacht, Lareina a grita hari y bisa: “Esaki ta echt un cos di Blarney. Nunca e no ta men loke e ta bisa!” Mesora, e tension a disparce.

E reina ei, cu tawata na mando di aña 1558 pa 1603, probablemente no a spera cu loke el a bisa lo a contribui na un tradicion unico na Irlanda, sunchimento di loke nan ta yama e Piedra di Blarney. Tur aña, miles di hende ta bin na e pueblito di Blarney, situa un par di kilometer panort di e stad Cork, pa cumpli cu e ritual straño aki. Nan ta sunchi e piedra pasobra supuestamente esei lo duna nan un don, e don di por papia cu elocuencia.

Kico ta e background di e leyenda? Y con e custumber di sunchi e piedra aki a cuminsa? Pa haya contesta, nos tin cu bai bek casi dies siglo.

Un Kasteel cu un Historia Largo

Kasteel Blarney a cuminsa den siglo 10 di nos era como djis un baluarte chikito traha di palo. Cu tempo, nan a remplas’e cu un edificio mas grandi traha di piedra. Pa meimei di siglo 15, famia MacCarthy a comberti e kasteel den un pueblito fortifica. E tempo ei e tawata e kasteel mas fuerte den e parti ei di Irlanda. Hopi di e murayanan di piedra tawatin un hanchura di cinco meter y mei.

E hefe di e famia, Cormac MacCarthy (cu a biba di aña 1411 pa 1494), kier a laga un recuerdo permanente di su mes. Pesei el a scohe un baranca grandi di calichi y a laga graba un frase na Latin riba dje, cu traduci ta bisa: “Cormac MacCarthy e Fuerte a traha mi den e aña di nos Señor 1446.” Meslanan a pone e piedra aki te den laira den e toren grandi di Kasteel Blarney. Na principio el a fungi como un simpel plakkaat conmemorativo. Ta despues di mas cu un siglo numa hende a cuminsa conect’e cu papiamento elocuente y combencente.

Blarney y Papiamento Combencente

Aunke e leyenda menciona den introduccion kisas ta mas co’i kens cu historia, e ta pas den e ambiente di e tempo ei. Reina Elizabeth tawata kier pa e hefenan Irlandes hura lealtad na e monarkia Ingles. Famia MacCarthy a organisa mil solda pa bringa por lo menos un bataya na fabor di Lareina. Pesei Lareina tawatin sigur cu facilmente lo e por a combence e hefe na mando di famia MacCarthy, Cormac McDermod MacCarthy, pa e duna Lareina su lealtad absoluto.

Como cu Reina Elizabeth mes no por a haci e negociacionnan, ta claro cu lo el a nombra un representante pa bai papia na su fabor. Segun e relato for di e buki The Blarney Stone (E Piedra di Blarney), ora cu e representante a manda funcionarionan bai purba combence MacCarthy pa hura lealtad na Lareina, Cormac a reacciona cu “discursonan largo, elocuente, yen di labiamento, primintiendo masha hopi cos pero haciendo masha tiki.”

Segun e relato, cu tempo Reina Elizabeth su representante mes a bai papia cu MacCarthy. Despues di esei el a biaha bai Inglatera pa raporta personalmente na Lareina. E tawata sa cu Lareina lo no kier a tende e noticia, esta, cu MacCarthy un biaha mas “a roga pa haya mas tempo” pa permitie busca mas conseho di su asesornan.

Despues di e reaccion inicial di Lareina, cu nos a describi na principio di e articulo aki, Lareina a haci un proposicion relaciona cu e expresion nobo cu el a uza. El a bisa: “Nos lo mester duna e palabra [blarney] na Maestro Shakespeare! Esei lo ta un bon palabra pa e uza.”a Si e leyenda ei ta berdad, anto ta asina Reina Elizabeth a cuminsa uza e nomber “Blarney” pa referi na papiamento combencente yen di labiamento, of na papia mentira cu un tribilidad descara.

En todo caso, ya pa siglo 18, sunchimento di e Piedra di Blarney a bira un custumber estableci pa esnan cu tawatin e curashi pa hacie. Caminda e piedra tawata poni riba muraya di e kasteel tawata sumamente peligroso pa cualkier bishitante purba sunchi e. Pesei ora nan a renoba e kasteel, nan a cambia e luga di e piedra y pon’e caminda bo ta hay’e awor, un posicion un tiki mas accesibel. Cu tempo, e doñonan di e kasteel a remplasa e piedra di MacCarthy cu un piedra cu tin nan palabranan graba riba dje.

Un Bishita na e Kasteel

Resientemente nos a bai bishita e kasteel. E toren grandi cu awor tin e tan popular Piedra di Blarney, ta yama bo atencion mesora. Nos a drenta den e toren y a subi e trapinan gasta bai ariba, y a bin sali door di un porta smal y preta. E Piedra di Blarney ta riba e muraya te na punta.

Nos a hala mas serca pa wak un señora sunchi e piedra. E tawatin cu drumi riba su lomba, y su cabes y scouder a keda colga riba un buraco di mas o menos tres meter largo y un meter hancho. E ayudante a bis’e: “Bo ta hopi safe. Bo no por cai door di e buraco pasobra tin bara di siguridad bon hancra riba e buraco. Y di tur manera mi tin bo bon gara!”

E señora a rek su brasanan pasa riba su cabes y a tene na dos bara di hero cu tawatin pega na e muraya cu tin riba e piedra. Caba a parce manera cu su cabes a disparce segun cu el a len mas y mas patras y a hinca su cabes den e buraco. El a hala tiki tiki mas serca di e piedra pa e por sunchi e. Segun cu nos tawata para wak, nos por a mira suela bou di dje na un distancia di casi 25 meter!

El a sunchi e piedra mas lihe posibel y despues a cuminsa hisa su mes ariba na e baranan di hero. E ayudante a yud’e bolbe hala su mes ariba y cai sinta y despues e señora a logra lanta para. Tawata ora pa e siguiente aventurero haci e mesun kenshinan!

Nos a wak abou na e piedra y a ripara con blikia e tawata. E ayudante a splica: “E piedra ta mustra blikia debi na tur e hendenan cu a sunchi e atrabes di añanan.” Anto el a agrega: “Pero no worry pa esei. Nos ta ten’e limpi door di laba e piedra cuater pa cinco biaha pa dia!”

Ya caba tawatin otro hende para den rei pa sunchi e piedra. Nos si no tawatin intencion di hacie pasobra e tradicion tawata parce mucho mescla cu supersticion, gañamento y kisas asta spiritismo. Un cos interesante ta cu segun un otro leyenda, henter e tradicion a cuminsa ora cu un mohe bieu na un manera magico a duna e habilidad di papia cu elocuencia na un rei cu a scap’e ora e tawata hogando. Pesei en bes di sunchi e piedra, nos a bai serca e bishitante cu a caba di hacie y a puntr’e si di berdad e ta kere cu awor el a haya e don di por papia cu elocuencia of di por combence hende cu palabranan labioso.

“Ai no!” el a contesta. El a hacie djis pa pret, evidentemente sin pensa masha riba e nificacion di e acto. Mescos cu hopi bishitante di e sitio historico aki, e kier a hacie djis pa e por conta su amiganan cu el a sunchi e Piedra di Blarney!

[Nota]

a Reina Elizabeth tawata referi na e famoso dramaturgo Ingles William Shakespeare, cu a biba den e tempo ei.

[Plachi na pagina 10]

E toren di Kasteel Blarney

    Publicacion na Papiamento (Aruba) (2002-2024)
    Log Out
    Log In
    • Papiamento (Aruba)
    • Comparti
    • Preferencianan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condicionnan di Uzo
    • Maneho di Privacidad
    • Configuracion di Privacidad
    • JW.ORG
    • Log In
    Comparti