Watchtower BIBLIOTHEEK ONLINE
Watchtower
BIBLIOTHEEK ONLINE
Papiamento (Aruba)
  • BIJBEL
  • PUBLICACION
  • REUNION
  • g04 8/12 pag. 28-29
  • Observando Mundo

No tin video disponibel pa loke bo a scoge.

Sorry, nos no por a play e video.

  • Observando Mundo
  • Spierta! 2004
  • Subtema
  • Articulonan Similar
  • Ruina di e Muraya Grandi di China
  • “Turista-, promotornan y erosion a destrui dos tercera parti di e Muraya Grandi di China”, segun e corant di London, The Guardian. “Tiki tiki e patrimonio mundial aki ta cabando na ruina. . . . Nan ta bisa cu tin seccionnan cu vandalistanan a ruina, cubri cu graffiti y kibra pa uza den cura di porco y mina di carbon.” Resientemente, e Fondo pa Monumentonan Mundial, cu ta yama e muraya “un di e paisahenan cultural mas extenso riba tera”, a pon’e riba su lista di sitionan na mundo cu balor arkitectonico cu ta core mas peliger. Asta e hendenan cu a ser confia cu e tarea pa conserva e muraya aki a contribui na su ruina. Por ehempel, tawatin “funcionarionan di conservacion cu no tawatin masha fondo ni educacion”, cu aparentemente a duna un promotor permit pa basha un 14 meter di e muraya aki abou. E seccion aki tawatin 600 aña bieu. Door cu e muraya ta asina largo—originalmente e tawata 6.400 kilometer—ta casi imposibel pa mantene adecuadamente.
  • Stranheronan Cu Ta Biaha Scondi Riba Barco
  • E grupo di medioambiente di e Fondo Mundial pa Naturalesa (WWF) ta spierta cu “e awa cu hende ta yena barco cu ne pa mantene balansa y stabilidad, ta carga cu miles di especie marino cu por invadi medioambientenan nobo ora laga nan liber den e hafnan.” E especienan stranhero cu ta varia di jellyfish te na zeewier, “por ta mes dañino cu desperdicio di petrolio” y ta daña e ecosistema, segun un informe di Reuters. “Esnan cu sobrevivi e biahe por florece den nan luga di biba nobo caminda no tin yagdo ni parasit.” Tuma por ehempel, e paluli cu nan ta yama driehoeksmossel, cu a bini di Europa y a pesta e canalnan di e region di e Gran Lagonan na Norte America, e yerba di lama Asiatico cu a yega te na Australia, y e jellyfish di Norte America cu nan a hiba Lama Preto. Segun calculo, rond mundo tur aña barconan ta basha den hafnan dies mil miyon ton di awa cu nan ta uza como balaster. “Ainda no tin solucionnan economico eficas pa purifica e awa cu barconan ta uza como balaster”, segun Andreas Tveteraas, un bosero di WWF.
  • Suicidio via Internet
  • Carta pa Dios
  • Pirateria Ta Aumenta
  • Estudionan Riba Abuso Sexual Door di Pastonan
  • Ehercicio Modera Ta Recomendabel
  • Con pa Evita e Peligernan di Internet
    Spierta! 2004
  • Observando Mundo
    Spierta! 2003
Spierta! 2004
g04 8/12 pag. 28-29

Observando Mundo

Ruina di e Muraya Grandi di China

“Turista-, promotornan y erosion a destrui dos tercera parti di e Muraya Grandi di China”, segun e corant di London, The Guardian. “Tiki tiki e patrimonio mundial aki ta cabando na ruina. . . . Nan ta bisa cu tin seccionnan cu vandalistanan a ruina, cubri cu graffiti y kibra pa uza den cura di porco y mina di carbon.” Resientemente, e Fondo pa Monumentonan Mundial, cu ta yama e muraya “un di e paisahenan cultural mas extenso riba tera”, a pon’e riba su lista di sitionan na mundo cu balor arkitectonico cu ta core mas peliger. Asta e hendenan cu a ser confia cu e tarea pa conserva e muraya aki a contribui na su ruina. Por ehempel, tawatin “funcionarionan di conservacion cu no tawatin masha fondo ni educacion”, cu aparentemente a duna un promotor permit pa basha un 14 meter di e muraya aki abou. E seccion aki tawatin 600 aña bieu. Door cu e muraya ta asina largo—originalmente e tawata 6.400 kilometer—ta casi imposibel pa mantene adecuadamente.

Stranheronan Cu Ta Biaha Scondi Riba Barco

E grupo di medioambiente di e Fondo Mundial pa Naturalesa (WWF) ta spierta cu “e awa cu hende ta yena barco cu ne pa mantene balansa y stabilidad, ta carga cu miles di especie marino cu por invadi medioambientenan nobo ora laga nan liber den e hafnan.” E especienan stranhero cu ta varia di jellyfish te na zeewier, “por ta mes dañino cu desperdicio di petrolio” y ta daña e ecosistema, segun un informe di Reuters. “Esnan cu sobrevivi e biahe por florece den nan luga di biba nobo caminda no tin yagdo ni parasit.” Tuma por ehempel, e paluli cu nan ta yama driehoeksmossel, cu a bini di Europa y a pesta e canalnan di e region di e Gran Lagonan na Norte America, e yerba di lama Asiatico cu a yega te na Australia, y e jellyfish di Norte America cu nan a hiba Lama Preto. Segun calculo, rond mundo tur aña barconan ta basha den hafnan dies mil miyon ton di awa cu nan ta uza como balaster. “Ainda no tin solucionnan economico eficas pa purifica e awa cu barconan ta uza como balaster”, segun Andreas Tveteraas, un bosero di WWF.

Suicidio via Internet

Diborcio, desempleo, droga y abuso di alcohol ta sigui ser menciona como factornan principal cu ta contribui na un “aumento grandi di suicidio serca mucha hombernan” na Inglatera y Wales, segun un articulo den The Times di London. Pero chat room riba Internet caminda hobennan ta comunica cu otro y haci areglo pa comete suicidio tambe ta causando mas y mas precupacion. “Internet riba su mes tambe ta atrae e grupo aki cu tin mas inclinacion pa comete suicidio, esta, mucha hombernan. Setenta y cinco porshento di e hendenan cu ta comete suicidio ta hende homber, y 80 porshento di esakinan ta entre 15 pa 24 aña di edad”, segun e corant. Podise tin miles di e asina yama website di morto riba Internet. “Mayoria persona cu ta bishita e websitenan di suicidio aki ta personanan cu ta pensa cu ni un hende no ta stima nan y cu ya caba a yega di pensa riba suicidio of a purba hacie. Y riba e websitenan aki nan ta haya hopi conseho con nan por evita di laga hende combence nan pa no comete suicidio”, e articulo ta agrega. Algun website ta anima e posibel victima di suicidio pa e cumpli cu su plannan en bes di cambia di opinion.

Carta pa Dios

Tur aña servicio postal di Israel “ta entrega centenares di carta dirigi na Dios”, segun informe di The Economist. “E cartanan ta bin di tur skina di mundo, y durante henter aña. Pero esnan cu ta skirbi Dios ta mas celoso prome cu e dianan di fiesta religioso manera Pasco y Yom Kippur.” E cartanan ta expresa alabansa, keho of hopi bes peticion pa pordon y yudansa. Kico ta sosode cu e cartanan? “Cartanan cu tin adres di esun cu a manda nan, ta bai bek”, segun The Economist. “E resto ta bai na e parti west di e Muraya di Lamento na Herusalem, pa un rabi principal cu lo tin cu hinca nan den e splitnan di e piedranan di e muraya santo. Si nan ripara cu e escritor di un carta no ta hudiu, ta manda su carta pa e departamento di asuntonan religioso.” Sinembargo, “ta un of dos bes pa aña so e servicio postal ta entrega e cartanan pa Dios”, e articulo ta bisa. Awor e compania di telecomunicacion di Israel “a pone un liña di fax pa Dios so y el a caba di habri un e-mail adres tambe pa esnan cu kier tin conexion mas rapido cu shelo.”

Pirateria Ta Aumenta

Segun e Departamento Maritimo Internacional di ICC, “atakenan di pirata a aumenta mundialmente den frecuencia y a bira mas violento aña pasa, cu un total di 445 incidente raporta compara cu un total di 370 casonan na 2002 . . . E cantidad di atakenan den cua nan a uza arma di candela a aumenta di 68 caso pa 100 den 2002 y e cantidad di hende tuma como rehen a bira 359, casi dobel. E piratanan a subi barco na 311 ocasion y nan a secuestra un total di 19 barco.” A registra 71 tripulante y pasahero como perdi, mientras cu nan a mata 21 marinero, cual ta 11 mas cu e aña anterior. Cu 121 atake, atrobe e awanan teritorial di Indonesia a resulta di ta esnan cu mas a sufri di pirateria, despues ta bin e awanan di Bangladesh cu 58 incidente y e awanan di Nigeria cu 39. E departamento ta remarca cu “a dividi tur e casonan di secuestro raporta den dos categoria.” Nan tawata “operacionnan estilo militar door di gruponan militante cu ta cohe e miembronan di tripulacion como rehen y ta pidi prijs di rescate pa nan y asina ta busca manera pa haya fondo pa nan causanan, y atakenan contra victimanan mas facil manera esnan riba toubootnan y lanchanan.”

Estudionan Riba Abuso Sexual Door di Pastonan

“Dos estudio tan spera cu hende a haci a saca afo cu den Iglesia Catolico Romano [di Merca] tawatin un epidemia di abuso sexual di mucha. Esaki a envolve por lo menos 4 porshento di e pastonan durante un periodo di 52 aña, y e porsentahe maximo tawata di e klas di pastonan cu a ser ordena na 1970. Di esakinan uno di cada 10 pasto a yega di haci su mes culpabel di abuso sexual di mucha”, segun informe di The New York Times. “E victimanan a aumenta te na 10.667 mucha cu supuestamente a ser abusa door di 4.392 pasto durante e periodo di 1950 pa 2002. Pero e estudionan ta spierta cu asta e cifranan aki ta abou”, ya cu hopi caso no a ser raporta. Un estudio cu e Facultad di Derecho Penal di e John Jay Universidad na New York a haci, a revela cu “den mas cu 95 porshento di e obispadonan y 60 porshento di e ordennan religioso, pastonan a ser acusa di abuso sexual di mucha.” E otro estudio haci door di un hunta nacional di supervision catolico a indica cu den e seminarionan catolico tawatin un cultura cu “a tolera negligencia moral.”

Ehercicio Modera Ta Recomendabel

“Un cantidad modera di ehercicio, manera cana 20 kilometer pa siman, lo por yuda preveni aumento di peso y por promove perdida di peso serca personanan cu no ta tene dieta”, segun un informe di FDA Consumer. Un estudio di ocho siman cu a envolve “182 homber y mohe cu ta sinta hopi y no ta haci masha ehercicio, entre 40 y 65 aña di edad”, a confirma “cu tin un relacion obvio entre e cantidad di actividad fisico y e cantidad di peso cu hende ta perde.” A dividi e participantenan den cuater grupo y nan a keda come normal. Tres di e gruponan aki a haci un cantidad di ehercicio diferente for di otro. Y e di cuater grupo cu nan ta uza pa controla, no a haci ehercicio. E articulo ta bisa cu e di cuater “grupo a aumenta di peso durante e periodo di e estudio. Compara cu ne, e midi di sintura y heup di tur e miembronan di e otro gruponan cu si a haci ehercicio a mustra cu nan a baha di peso considerablemente.” E resultadonan aki ta indica cu hopi bes bo por controla bo peso door di haci un cantidad modera di ehercicio, manera cana mei ora tur dia.

    Publicacion na Papiamento (Aruba) (2002-2024)
    Log Out
    Log In
    • Papiamento (Aruba)
    • Comparti
    • Preferencianan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condicionnan di Uzo
    • Maneho di Privacidad
    • Configuracion di Privacidad
    • JW.ORG
    • Log In
    Comparti