Watchtower BIBLIOTHEEK ONLINE
Watchtower
BIBLIOTHEEK ONLINE
Papiamento (Aruba)
  • BIJBEL
  • PUBLICACION
  • REUNION
  • g02 8/2 pag. 28-29
  • Observando Mundo

No tin video disponibel pa loke bo a scoge.

Sorry, nos no por a play e video.

  • Observando Mundo
  • Spierta! 2002
  • Subtema
  • Articulonan Similar
  • Sweater pa Pinguino
  • Boluntarionan di rond mundo a hak mas cu 1.000 sweater pa manda Tasmania, Australia. Pa ken bisti? Pinguino enano (dwergpinguïn), un parha chikito cu ta pisa un kilo y cu ta biba den un area cu hopi bes ta ser asota pa derame di azeta crudo. E corant di Canada National Post ta splica: “Ora nan ta drecha nan pluma cu nan boca, nan ta guli e azeta venenoso cu tin pega na nan pluma. Boluntarionan ta bisti e parhanan muha cu azeta un sweater pa stroba nan di guli e azeta [prome] cu haya chens di limpia nan.” Ademas, segun Post, e sweaternan ta yuda tene e pinguinonan cayente. Jo Castle, bosero di e Departamento di Conservacion di Tasmania, ta bisa cu den e Hemisferio Nort tambe nan a yega di uza sweater pa parha di lama, pero cu nan a cambia e patronchi “pa e pinguinonan chikito den hemisferio sur.”
  • Controversia di Slurp
  • Peligernan di Alcohol
  • Cruzando Oceano Pacifico den un Boto di Rema
  • Un Trato Amigabel Ta Stimula Recuperacion
  • E Balor di Ehercicio Regular
  • Treinnan Rapido na Francia
  • Mucha cu Stress
  • Lama Mas Cayente Ta Influencia Naturalesa
  • Ata e Parada di Pinguino Enano!
    Spierta! 2002
  • Observando Mundo
    Spierta! 2003
  • Con Mi Por Tene Mi Bebemento di Alcohol Bou di Control?
    Mas Topico
  • Observando Mundo
    Spierta! 2002
Spierta! 2002
g02 8/2 pag. 28-29

Observando Mundo

Sweater pa Pinguino

Boluntarionan di rond mundo a hak mas cu 1.000 sweater pa manda Tasmania, Australia. Pa ken bisti? Pinguino enano (dwergpinguïn), un parha chikito cu ta pisa un kilo y cu ta biba den un area cu hopi bes ta ser asota pa derame di azeta crudo. E corant di Canada National Post ta splica: “Ora nan ta drecha nan pluma cu nan boca, nan ta guli e azeta venenoso cu tin pega na nan pluma. Boluntarionan ta bisti e parhanan muha cu azeta un sweater pa stroba nan di guli e azeta [prome] cu haya chens di limpia nan.” Ademas, segun Post, e sweaternan ta yuda tene e pinguinonan cayente. Jo Castle, bosero di e Departamento di Conservacion di Tasmania, ta bisa cu den e Hemisferio Nort tambe nan a yega di uza sweater pa parha di lama, pero cu nan a cambia e patronchi “pa e pinguinonan chikito den hemisferio sur.”

Controversia di Slurp

Slurp of no slurp. Esei ta e cuestion—a lo menos pa cliente di restaurantnan na Hapon cu ta sirbi e popular sopi di aletria. Hopi Hapones di 40 aña bai ariba, ta haya cu aletria largo ta smak miho si bo slurp e hunto cu e buyon ora e ta cayente ainda. Nan ta haya cu ta masha normal pa slurp duro ora bo ta come y cu esei ta mustra cu realmente bo ta disfruta di e cuminda. Pero tin un generacion nobo di Hapones cu tin un otro punto di bista pa loke ta etiket di come aletria. The Japan Times ta informa: “Haponesnan mas hoben ta mas precupa pa sopi no lek riba nan dashi di seda of riba nan bisti [di marca]. Como cu nan a lanta cu etiket Occidental y ta come cuminda mas di e tipo Occidental, ta probabel cu nan ta sinti nan mes ofendi ora hende rond di nan ta slurp.” E cuestion di slurp aki a bira parti di e diferencia grandi cu tin entre e generacionnan di Hapon. E ta pone cu hende mas grandi ta sinti nan incomodo pa laga otronan tende nan slurp ora nan ta come aletria den publico. Tumando parti pa e generacion mas bieu, un corant grandi di Hapon a lamenta: “Lo bo sinti bo realmente solitario ora bo no ta tende ningun hende ta slurp mas.”

Peligernan di Alcohol

“Den ultimo añanan, lesion, incapasidad y morto relaciona cu alcohol entre gruponan di edadnan mas hoben na Europa a aumenta alarmantemente”, segun e corant medico di Gran Bretania The Lancet. Na Europa, caminda consumo di alcohol ta mas halto na mundo, alcohol ta mata 55.000 hoben tur aña. Ora a puntra studiantenan tocante nan custumbernan di bebe, un tercera parti di esnan entrevista na Dinamarca, Finlandia, Gran Bretania, Groenland y Irlanda, a admiti cu e luna anterior nan tawata burachi por lo menos tres biaha. Segun un estudio di 100.000 studiante entre 15 pa 16 aña den 30 pais Europeo, e mayor aumento di consumo di alcohol cerca hobennan a tuma luga na Lituania, Polonia, Republica Slovaco y Slovenia. Manera e corant Independent di Londen a informa, Universidad Real di Mediconan di Gran Bretania ta spierta cu awor nan ta ‘diagnostica mucha muhenan di 20 y pico aña cu cancer avansa di higra, algo cu tradicionalmente a ser haya cerca hombernan di 40 y 50 y pico aña cu ta bebedo pisa.’ E universidad “a identifica alcohol como un di e problemanan di salubridad publico mas caro na Gran Bretania.”

Cruzando Oceano Pacifico den un Boto di Rema

Sin yudansa di bela of motor, un homber a rema su so crusa Oceano Pacifico den un boto chikito cu un pida dak. E Britanico Jim Shekhdar a sali for di e costa di Peru na juni 2000, segun e corant El Comercio di Lima. E nabegante aventurero a hiba hunto cu ne un aparato portatil pa comberti awa salo den awa dushi, un radio, cuater sistema di comunica via satellite y un bateria cu ta traha riba solo pa duna tur e aparatonan coriente. Na maart 2001, despues di nuebe luna y 15.000 kilometer, e homber cu algun hende a yama “e nabegante loco”, a baha na costa di Australia. Durante su biahe el a sobrevivi dies atake di tribon y casi a dal den un tanker. Pero su ultimo reto a bini riba e ultimo dia, ora cu ola a bolter su boto di rema y e tawatin cu landa e ultimo 100 meter bai canto caminda su famia tawata sper’e brasa habri.

Un Trato Amigabel Ta Stimula Recuperacion

“Un docter amigabel y animante cu ta trata su pashentnan cu bon manera ta echt haya miho resultado”, segun e corant The Times di Londen. Despues di analisa 25 raport cu a trata e asunto aki, investigadonan di universidadnan di York, Exeter y Leeds, na Inglatera, a conclui: “A resulta cu docternan cu ta trata na forma un relacion cariñoso y amistoso cu nan pashentnan, y cu ta sigura nan cu pronto nan lo bira bon, ta mas efectivo cu docternan cu ta mantene nan consulta den un forma impersonal, formal y insigur.” Na Suecia un estudio a mustra cu pashentnan “a recupera mas lihe y tawata mas satisfecho ora nan a ser trata door di un docter cu a sigura nan cu nan lo bira bon, a anima nan pa haci pregunta y a keda un par di minuut extra cerca nan.”

E Balor di Ehercicio Regular

Hopi hende ta haci ehercicio vigoroso de bes en cuando pa purba preveni gordura, malesa di curason y otro problemanan di salu cu ta bini di sinta mucho den oficina. Sinembargo, un estudio resien ta indica cu ehercicio modera pero frecuente ta miho pa stimula e metabolismo di e curpa cu ehercicio intenso pero de bes en cuando, segun e corant Aleman Süddeutsche Zeitung. E investigado Hulandes dr. Klaas Westerterp a studia e gastamento di energia di 30 boluntario minuut pa minuut. E resultadonan a indica cu en bes di un persona purba “balansa etapanan di inactividad cu sesionnan di actividad extremo”, ta mas efectivo pa incorpora mayor actividad fisico den bida di tur dia. E informe ta sugeri: “Mas tanto posibel purba intercambia sintamento y paramento cu actividad modera manera canamento of coremento di bais.”

Treinnan Rapido na Francia

Na 1867 e biahe cu trein di Paris pa Marseilles den suit a dura mas cu 16 ora. Den añanan ’60 di siglo 20, ainda e tawata dura shete ora y mei. Pero na juni 2001, Compania di Trein Nacional Frances a start un conexion nobo di spoorbaan di velosidad halto entre e dos stadnan. Awor pasaheronan por biaha riba 300 kilometer pa ora y por cubri e distancia di 740 kilometer den tres ora so. A lo largo di un ruta di 250 kilometer na suit di Lyons, treinnan ta crusa mas cu 500 brug, pasa riba 17 kilometer di viaduct elegante y ta core door di un tunnel di casi 8 kilometer largo. Si ta necesario, te cu “20 trein pa ora por core den tur dos direccion bou di condicionnan di siguridad optimal”, segun e corant Frances Le Monde. Esei ta nifica un trein cada tres minuut.

Mucha cu Stress

“Infancia no ta e etapa clasico mas di hunga pafo, di tempo liber y trankilidad, manera e tawata añanan pasa”, segun e corant El Universal di Ciudad di Mexico. Investigadonan a conclui cu awe un mucha di 10 aña tin cu trata cu un nivel di stress similar na loke un persona di 25 aña a confronta na 1950. Hopi di e stress aki ta bini di les di scol y otro actividadnan cu mayornan ta spera lo yuda nan yiu tin un miho futuro. Pero e carga extra “ta afecta su salu, su sosiego y asta su desaroyo”, e corant a remarca. E informe ta sugeri pa mayornan reevalua e compromisonan cu nan yiunan tin ya asina e muchanan por pasa mas tempo na cas. Pero en bes di keda cas sin haci nada of keda claba na television of computer despues di scol, “e idea ta pa nan sali pafo y hunga cu otro mucha, core rond, core nan bais, traha puzzel of pinta.”

Lama Mas Cayente Ta Influencia Naturalesa

Durante un bishita resien na Isla Heard, situa 4.600 kilometer suitwest di Australia, cientificonan a descubri cambionan dramatico den e poblacion di mata y bestia riba e isla. “E cantidad di pinguino real, cacho di awa y decla a multiplica, y areanan cu un tempo tawata cubri cu gletsjer awor ta berde berde cu mata”, segun e corant West Australian. Biologo Eric Woehler a bisa cu na 1957 nan a mira solamente tres par di pinguino real ta brui riba e isla. “Awor nos tin mas cu 25.000”, el a comenta. Woehler a bisa cu e temperatura di superficie di lama a subi cu 3⁄4 grado Celsius durante e ultimo 50 añanan. El a agrega: “Aunke esei no ta parce masha hopi, e ta suficiente pa causa e tipo di cambionan cu nos ta mirando.” Woehler a specula cu e clima di e isla cu tempo lo por bira mucho cayente pa algun mata y bestia sigui existi einan.

    Publicacion na Papiamento (Aruba) (2002-2024)
    Log Out
    Log In
    • Papiamento (Aruba)
    • Comparti
    • Preferencianan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condicionnan di Uzo
    • Maneho di Privacidad
    • Configuracion di Privacidad
    • JW.ORG
    • Log In
    Comparti