Watchtower BIBLIOTHEEK ONLINE
Watchtower
BIBLIOTHEEK ONLINE
Papiamento (Aruba)
  • BIJBEL
  • PUBLICACION
  • REUNION
  • g03 8/5 pag. 28-29
  • Observando Mundo

No tin video disponibel pa loke bo a scoge.

Sorry, nos no por a play e video.

  • Observando Mundo
  • Spierta! 2003
  • Subtema
  • Articulonan Similar
  • E Prijs di un Job Despues di Scol
  • Un cantidad creciente di hobennan Aleman ta busca un job no solamente den facansi sino tambe durante e aña escolar. E revista Der Spiegel ta informa cu “na nivel nacional, por lo menos un tercera parti di e muchanan di 13 aña bai ariba ta traha mas cu tres ora pa siman como promedio.” Den e estado Aleman Hesse, entre 50 pa 80 porshento di e alumnonan di e penultimo aña di scol secundario ta coi job. Masha poco biaha e hobennan aki tin cu traha pa yuda nan famia. Mas bien, nan ta desea cosnan manera e ultimo model di telefon cellular, paña di marca, auto, y tambe e sensacion di independencia cu un trabou ta duna nan. Pero nan tin cu paga un prijs pa esei. Thomas Müller, un funcionario den enseñansa, a remarca: “No ta straño pa mira un studiante pega soño cu su cabes riba lessenaar debi cu el a traha te laat e dia prome of asta mainta tempran. . . . Nan kier luho en bes di un educacion pa mañan.” Su colega Knud Dittmann a agrega: “Unabes e locura di cumpra cos drenta e muchanan, nan ta acepta punto abou of asta keda sinta un aña mas como e prijs pa esei.”
  • Macaco Grandi den Peliger
  • “Aki 30 aña, casi tur luga di biba den selva pa macaco grandi lo disparce a menos cu hende tuma medidanan drastico”, segun e servicio di noticia Reuters. Na e Cumbre di Tera mas resien cu nan a tene na Johannesburg, Sur Africa, funcionarionan di Nacionnan Uni a declara: “Si construccion di caretera, camponan di mina y otro desaroyonan di infrastructura sigui na e ritmo actual, menos cu 10 porshento di e luga di biba cu a resta pa macaconan grandi di Africa lo ta relativamente sin disturbio pa aña 2030.” E luganan di biba aki cu ta birando mas chikito ya caba a pone e poblacion di macaco grandi baha drasticamente. E poblacion actual di chimpanse ta ser calcula na 200.000, compara cu un 2.000.000 un siglo pasa. Y a resta solamente un par di mil gorila di yanura y un par di shen gorila di sero. Segun Reuters, “Nacionnan Uni ta trahando den cooperacion cu investigadonan, conservacionistanan, gobiernonan y hende local pa prepara plannan di recuperacion den e binti pico paisnan cu tin poblacion di macaco grandi.”
  • Television Ta Forma Hende Su Opinion di Historia
  • Tin Conexion Entre Diborcio y Exito na Scol?
  • Daño Indirecto di Narcotica
  • Refresco den e Diet Mexicano
  • Ora Cu Pildo Ta Empeora Dolor di Cabes
  • Alivia Mariamento Mainta
  • Observando Mundo
    Spierta! 2003
Spierta! 2003
g03 8/5 pag. 28-29

Observando Mundo

E Prijs di un Job Despues di Scol

Un cantidad creciente di hobennan Aleman ta busca un job no solamente den facansi sino tambe durante e aña escolar. E revista Der Spiegel ta informa cu “na nivel nacional, por lo menos un tercera parti di e muchanan di 13 aña bai ariba ta traha mas cu tres ora pa siman como promedio.” Den e estado Aleman Hesse, entre 50 pa 80 porshento di e alumnonan di e penultimo aña di scol secundario ta coi job. Masha poco biaha e hobennan aki tin cu traha pa yuda nan famia. Mas bien, nan ta desea cosnan manera e ultimo model di telefon cellular, paña di marca, auto, y tambe e sensacion di independencia cu un trabou ta duna nan. Pero nan tin cu paga un prijs pa esei. Thomas Müller, un funcionario den enseñansa, a remarca: “No ta straño pa mira un studiante pega soño cu su cabes riba lessenaar debi cu el a traha te laat e dia prome of asta mainta tempran. . . . Nan kier luho en bes di un educacion pa mañan.” Su colega Knud Dittmann a agrega: “Unabes e locura di cumpra cos drenta e muchanan, nan ta acepta punto abou of asta keda sinta un aña mas como e prijs pa esei.”

Macaco Grandi den Peliger

“Aki 30 aña, casi tur luga di biba den selva pa macaco grandi lo disparce a menos cu hende tuma medidanan drastico”, segun e servicio di noticia Reuters. Na e Cumbre di Tera mas resien cu nan a tene na Johannesburg, Sur Africa, funcionarionan di Nacionnan Uni a declara: “Si construccion di caretera, camponan di mina y otro desaroyonan di infrastructura sigui na e ritmo actual, menos cu 10 porshento di e luga di biba cu a resta pa macaconan grandi di Africa lo ta relativamente sin disturbio pa aña 2030.” E luganan di biba aki cu ta birando mas chikito ya caba a pone e poblacion di macaco grandi baha drasticamente. E poblacion actual di chimpanse ta ser calcula na 200.000, compara cu un 2.000.000 un siglo pasa. Y a resta solamente un par di mil gorila di yanura y un par di shen gorila di sero. Segun Reuters, “Nacionnan Uni ta trahando den cooperacion cu investigadonan, conservacionistanan, gobiernonan y hende local pa prepara plannan di recuperacion den e binti pico paisnan cu tin poblacion di macaco grandi.”

Television Ta Forma Hende Su Opinion di Historia

“Britaniconan ta considera e morto di Diana, Princes di Wales, como e suseso mas importante di e nacion su historia durante e ultimo 100 añanan cu a pasa. Nan ta consider’e mas importante cu comienso di Segundo Guera Mundial of cu e echo cu hende mohe a haya e derecho di vota”, segun e corant The Times di Londen. Den un encuesta haci pa History Channel, nan a pidi mas cu 1.000 hende scohe cua ta e dies susesonan mas importante pa nan den historia Britanico durante e ultimo 100 añanan cu a pasa. Bintidos porshento a vota pa morto di e princes como e cos mas importante, 21 porshento a vota pa comienso di segundo guera mundial y 15 porshento a vota pa hende mohe su derecho di vota. Ora a puntra nan tocante susesonan mundial, 41 porshento a scohe e atakenan di 11 di september, 19 porshento a scohe e tiramento di bom atomico riba Hiroshima y 11 porshento a vota pa e caida di e Muraya di Berlin. The Times ta bisa cu pa mayoria hende “historia ta principalmente loke nan a mira mas resien na television.”

Tin Conexion Entre Diborcio y Exito na Scol?

Un estudio resien cu e Instituto Nacional di Investigacion Demografico di Francia a haci ta indica cu yiunan di mayornan diborcia tin menos exito cu nan estudio na scol cu yiunan di mayornan cu ta keda hunto, segun e corant Frances Le Monde. Muchanan kende nan mayornan ta separa prome cu e muchanan bira adulto, como promedio ta bandona scol seis luna pa un aña mas prome cu esnan kende nan mayornan ta keda casa. Y den esei nan antecedente social of cultural no ta hunga un rol mes. Asta den famianan bon para, cu ta esnan di cua mayoria yiu ta pasa nan examen final di scol secundario, e muchanan di mayornan separa of diborcia tin dos biaha mas tanto chens di keda sin haya nan diploma di scol secundario. Na Francia, 40 porshento di matrimonio ta termina den diborcio.

Daño Indirecto di Narcotica

Den lunanan resien, cinco hende a muri na Peru despues cu nan a bebe awa di fuentenan di selva cu tawata contamina door di plantacion di coca y produccion di cocaina, segun e corant di Lima El Comercio. Entre e varios kimiconan venenoso cu ta ser uza pa produci cocaina tin kerosin, zwavelzuur y amoniak. E informe ta bisa: “E mortonan aki a ser causa door di e consumo di awa di fontein of riunan den cua narcotraficantenan a benta nan desperdicionan kimico sumamente venenoso.” Asta polis antinarcotico cu ta confisca y destrui e laboratorionan di droga scondi a ser afecta door di contacto cu restonan venenoso. Hopi otro habitante di selva tambe ta hayando “daño ireversibel na nan organonan” despues cu nan a bebe awa contamina. Segun Jonathan Jacobson di e Embahada Mericano di Asuntonan Antinarcotico na Lima: “E cos tristo ta cu gran parti di e habitantenan aki no ta conciente di e peliger cu hopi di nan ta aden. Sin duda, nan ta personanan cu asta no tin nada di aber cu e cultivo ni procesamento di coca.”

Refresco den e Diet Mexicano

Despues di Merca, Mexico ta na di dos luga como e pais cu mas consumo di refresco na boter na mundo, y refresco ta entre e dies productonan mas comun di e diet Mexicano, cu ta ser consumi door di 60 porshento di famia, segun un informe den e corant Reforma. Esaki ta precupa expertonan di salu cu lo tin gana di mira famianan gasta placa na lechi, fruta, berdura y otro alimentonan cu ta esencial pa crecemento y desaroyo di mucha. Pero en bes di esei, demasiado placa di e famia ta wordo gasta na un producto cu “no ta duna ningun substancia nutritivo na e curpa pero cu si tin un gran cantidad di carbohidrato, locual a lo largo ta contribui na gordura”, segun Reforma. Otro efectonan dañino di e alto consumo di refresco, specialmente cola, ta putrimento di djente y wesonan cu ta bira bros (osteoporosis), segun e informe.

Ora Cu Pildo Ta Empeora Dolor di Cabes

E corant The Daily Telegraph di Sydney, Australia, ta bisa: “Neurologo Michael Anthony ta calcula cu te cu 10 porshento di hende cu ta sufri di dolor di cabes tin dolor di cabes causa pa ‘mal uzo di remedi contra dolor.’” “Door di depende di mas riba remedinan cu bo ta haya sin recept, esei por resulta den dolor di cabes tur dia en bes di dolor di cabes un bes pa siman.” Profesor Anthony, asocia cu Universidad di New South Wales, a descubri cu “pashentnan cu ta haci mal uzo di pildo contra dolor di cabes tin un escases di serotonin”, un substancia cu ta stroba bo adernan di span. El a remarca cu “nivelnan abou di serotonin ta pone e adernan grandi span, y esei ta causa dolor di cabes.” Anthony ta recomenda pa hende cu ta sufri di migraine uza remedi special pa esei prescribi door di un docter en bes di pildonan cu bo ta haya na botica sin recept, y a agrega: “Si [pashentnan] ta bebe pildo [contra dolor di cabes] mas cu tres bes pa siman, maske ta un dosis tres biaha pa siman, anto den un par di luna nan dolor di cabes lo bira piyo.”

Alivia Mariamento Mainta

“Ta ser calcula cu entre 70 pa 80 porshento di hende mohe na estado ta pasa malo mainta”, segun e corant di Australia Sun-Herald. Ora nan lanta mainta, e mohenan aki cu a caba di sali na estado ta haya walmento di stoma, compaña hopi bes cu sacamento. Un di e cosnan cu nan ta sospecha cu ta causa esaki ta un aumento di e nivel di e hormona progesteron durante embaraso, locual por produci demasiado zuur na stoma. Ademas, “como cu hende mohe na estado su sentido di hole ta bira mas sensitivo, esei ta pone nan stoma wal mas lihe.” Aunke no tin un cura universal pa mariamento mainta, e corant ta recomenda pa evita luga calor (como cu cayente ta lanta mariamento), tuma siesta y percura drumi hopi, y hole un lamunchi corta. Tambe e corant a sigui bisa: “Purba come buscuchi soda of cornflakes seco prome cu bo lanta for di cama. Semper baha pocopoco for di cama. Come snack di proteina cu frecuencia.” E corant ta bisa cu “mariamento mainta tin un bentaha. Estudionan resien ta indica cu mamanan cu ta sinti esei tin menos caso di perde bariga.”

    Publicacion na Papiamento (Aruba) (2002-2024)
    Log Out
    Log In
    • Papiamento (Aruba)
    • Comparti
    • Preferencianan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condicionnan di Uzo
    • Maneho di Privacidad
    • Configuracion di Privacidad
    • JW.ORG
    • Log In
    Comparti