Nota
1. Kico Babilonia e Grandi Ta?
“Babilonia e Grandi” ta representa tur religion falso. Con nos por sa esey? (Revelacion 17:5) Tuma nota di e siguiente puntonan:
E tin influencia rond parti di mundo. Bijbel ta bisa cu Babilonia e Grandi ta sinta riba “multitud [y] nacion.” Bijbel ta bisa tambe cu e ta “reina riba e reynan di Tera.”—Revelacion 17:15, 18.
E no ta un imperio politico ni comercial. “E reynan di Tera” y “e comerciantenan” ta sobrevivi ora Babilonia e Grandi ser destrui.—Revelacion 18:9, 15.
E ta deshonra Dios. Babilonia e Grandi ta ser yama un prostituta pasobra e ta traha estrechamente cu gobierno pa e por haya placa of pa nan hacie fabor. (Revelacion 17:1, 2) E ta gaña hende di tur nacion. Ademas, e ta responsabel pa morto di hopi hende.—Revelacion 18:23, 24.
2. Na Ki Tempo Mesias Lo A Bin?
Bijbel a profetisa cu lo a pasa 69 siman prome cu Mesias lo a bin.—Lesa Daniel 9:25.
Na ki tempo e 69 simannan a cuminsa? Esey ta na aña 455 prome cu Cristo. Na e tempo ey, Gobernador Nehemias a yega Jerusalem “pa reconstrui” e stad ey.—Daniel 9:25; Nehemias 2:1, 5-8.
Con largo e 69 simannan a dura? Den algun profecia di Bijbel, un dia ta representa un aña. (Numbernan 14:34; Ezekiel 4:6) Pues, cada siman ta representa shete aña. Den e profecia aki, 69 siman ta igual na 483 aña (69 siman x 7 dia).
Na ki tempo e 69 simannan a termina? Si nos conta 483 aña cuminsando for di aña 455 prome cu Cristo, nos ta yega na aña 29 despues di Cristo.a Esey ta e aña cu Hesus a batisa y bira Mesias.—Lucas 3:1, 2, 21, 22.
3. Procedura Medico den Cua Ta Uza Sanger
Den algun procedura medico, ta haci uzo di e sanger di e pashent mes. Algun di e proceduranan aki no ta aceptabel pa un cristian. Por ehempel, un cristian lo no duna sanger ni laga nan warda su sanger pa uz’e despues durante un operacion.—Deuteronomio 15:23.
Sinembargo, tin otro procedura of tratamento cu si un cristian por haci, of acepta. Por ehempel, test di sanger, dialisis (spulamento di nier), hemodilucion, recuperacion di cel of uzo di mashin di curason-pulmon. Cada cristian mester dicidi pa su mes con e kier pa su sanger ser uza durante un procedura, test medico of tratamento den cua ta uza su mes sanger cu no a ser warda. Ta bon pa corda cu cada dokter por haci e proceduranan aki un poco diferente. Pues prome cu un cristian dicidi di haci un operacion, cualkier test medico of tratamento cu ta envolve uzo di su mes sanger, e mester sa precies kico dokter ta bay haci cu su sanger. Un cristian por haci su mes e siguiente preguntanan:
Kico si nan desvia un poco di mi sanger for di mi curpa y e circulacion di sanger keda interumpi pa un rato? Mi consenshi biblicamente entrena ta laga mi mira e sanger aki ainda como parti di mi of mi ta haya cu ta necesario pa “bash’e riba suela”?—Deuteronomio 12:23, 24.
Kico si durante un procedura medico nan saca un poco di mi sanger, modific’e y despues hinc’e bek den mi curpa of pon’e riba un herida cu mi a haya debi na operacion? Esey lo molestia mi consenshi biblicamente entrena of lo mi acepta e tratamento ey?
4. Separacion Entre Pareha Casa
Bijbel ta bisa cu esposo y esposa no mester separa for di otro. Ademas, Bijbel ta mustra cu si un pareha casa separa for di otro, nan no por casa cu otro hende. (1 Corintionan 7:10, 11) No obstante, sa tin situacion caminda algun cristian ta scoge pa separa.
Un homber ta nenga di percura pa su famia: Esaki ta e caso ora cu un esposo deliberadamente ta keda sin percura pa su famia y ta pone cu su famia ta keda sin nan necesidadnan basico.—1 Timoteo 5:8.
Maltrato fisico severo: Esaki ta ora cu un persona ta maltrata su casa te na e punto cu salud di su casa of bida di su casa ta na peliger.—Galationan 5:19-21.
Un persona su amistad cu Jehova ta den peliger grave: Esaki ta ora un esposo of esposa ta hacie imposibel pa su casa sirbi Jehova.—Echonan 5:29.
5. Dia di Fiesta y Celebracion
Un cristian no ta participa na celebracion cu no ta agrada Jehova. Sinembargo, cada cristian mester uza su consenshi biblicamente entrena pa dicidi kico lo e haci den situacion caminda otro hende si ta celebra e fiestanan ey. Ata algun ehempel:
Un hende ta desea bo un dushi dia di fiesta. Kisas bo por djis yama e persona danki. Si e persona kier sa mas, bo por splic’e dicon bo no ta celebra e dia di fiesta ey.
Bo casa, kende no ta testigo di Jehova, ta invita bo na un comemento hunto cu famia durante un dia di fiesta. Si bo consenshi permiti bo pa bay, bo por splica bo casa di antemano cu si custumber pagano tuma luga durante e comemento, lo bo no participa.
Bo doño di trabou kier duna bo bonus den temporada di dia di fiesta. Un cristian mester rechasa esey? No necesariamente. Bo doño di trabou ta mira e dunamento di bonus como parti di e celebracion of djis como un manera cu e por mustra aprecio pa bo bon trabou?
Un hende ta duna bo regalo durante dia di fiesta. Kisas e persona cu kier duna bo e regalo ta bisa: “Mi sa cu bo no ta celebra e dia di fiesta aki pero toch mi kier duna bo un regalo.” Kisas e persona kier djis mustra su aprecio pa bo. Of, bo tin motibo pa pensa cu e persona kier pone bo fe na prueba of kier envolve bo den celebracion di e dia di fiesta? Despues di analisa e situacion, ta keda na abo si bo ta acepta e regalo of no. Nos kier haci sigur cu den cualkier decision cu nos tuma nos keda cu un consenshi limpi y keda fiel na Jehova.—Echonan 23:1.
6. Maleza Contagioso
Como cu nos ta stima hende, nos ta tene masha cuidou pa no pasa maleza contagioso pa otro hende. Esey ta e caso, sea cu nos tin un maleza contagioso of si nos tin motibo pa kere cu nos ta infecta cu un maleza asina. Nos ta haci esey pasobra Bijbel ta bisa: “Stima bo prohimo mescos cu bo mes.”—Romanonan 13:8-10.
Con un persona cu tin un maleza contagioso por aplica e palabranan ey? Un persona cu maleza contagioso lo evita contacto fisico cu otro persona, por ehempel, lo e no brasa, sunchi of duna un otro persona man. Un persona cu maleza contagioso no mester sintie ofendi si otro hende, pa motibo cu nan kier proteha nan famia, no por invit’e na nan cas. Ademas, prome cu un persona cu maleza contagioso batisa, e mester informa e coordinador di e cuerpo di anciano tocante su maleza. Di e manera ey, por tuma e precaucionnan necesario pa proteha e otro personanan cu tambe ta bay batisa. Un persona cu a ser exponi na un maleza contagioso lo mester ta dispuesto pa haci un test di sanger prome cu e cuminsa un enamoracion cu un persona. Haciendo esey, bo ta mustrando interes den bienestar di otro hende. Lo bo ta cumpliendo cu loke Bijbel ta bisa, esta, cu bo “no [ta] busca [bo] mes interes so, ma tambe interes di otro hende.”—Filipensenan 2:4.
7. Negoshi y Asunto Legal
Nos por evita hopi problema si nos ta cera tur acuerdo financiero por escrito—hasta si e acuerdo ta cu un ruman cristian. (Jeremias 32:9-12) Asina mes, tin biaha, un cristian por hay’e cu desacuerdo chikito cu un otro cristian tocante placa of cualkier otro asunto. Nan mester resolve desacuerdo asina mesora, na un manera pacifico y solamente cu e personanan envolvi.
Pero con nos mester resolve asunto mas serio, manera fraude of calumnia? (Lesa Mateo 18:15-17.) Hesus a menciona tres cos cu nos mester haci:
Purba di resolve e asunto entre abo cu ne so.—Wak versiculo 15.
Si esey no funciona, puntra un of dos ruman maduro den congregacion pa bay cu bo.—Wak versiculo 16.
Si ainda no por resolve e asunto, e ora ey bo mester bay cerca e ancianonan.—Wak versiculo 17.
Den mayoria di caso, nos lo no hiba nos rumannan corte pasobra esey por laga hende pensa malo di Jehova y di e congregacion. (1 Corintionan 6:1-8) Sinembargo, den algun situacion lo mester regla un asunto den corte: proceso pa obtene divorcio, pa haya custodia di yiu, pa establece e montante di alimentacion, pa cobra un seguro, pa bini riba lista di creditor den caso di bancarota y pa confirma cu un testament ta autentico. Si un cristian bay corte pa resolve un asunto asina na un manera pacifico, lo e no ta haciendo nada cu ta bay contra conseho di Bijbel.
Si ta trata di un crimen serio—manera violacion, abuso di mucha, maltrato severo, ladronicia grandi of asesinato—un cristian cu denuncia un crimen asina na e autoridadnan di e pais no ta bay contra conseho di Bijbel.
a Di aña 455 prome cu Cristo pa aña 1 prome cu Cristo ta 454 aña. Di aña 1 prome cu Cristo pa aña 1 despues di Cristo ta 1 aña (no tabatin aña cero). Di aña 1 despues di Cristo pa aña 29 despues di Cristo ta 28 aña. Si nos conta e cifranan 454, 1 y 28 hunto, nos ta yega na un total di 483 aña.