Tempu i e Skritura Santu
◼ Un punto interesante relashoná ku koriente di tempu. (Lo usa e informashon aki pa e diskurso di instrukshon pa e siman di 28 di yüli 2003 den e Skol di Ministerio Teokrátiko).
No Tin Aña Sero. Hende di antigwedat, inkluso sabionan griego, romano i hudiu, no tabatin e konsepto di sero. Nan tabata konta tur kos kuminsando for di unu. Ora bo a siña tokante number romano na skol (I, II, III, IV, V, X, etcetera), bo a siña ku tin un sifra pa sero? Nò, pasobra e sifra ei no a eksistí pa e romanonan. Siendo ku e romanonan no tabata usa number sero, nos era a kuminsá, no ku sero sino ku aña 1. Esaki a hiba tambe na introdukshon di numeral ordinal, manera por ehèmpel: di promé, di dos, di tres, di dies i di shen. Den wiskunde moderno, hende a sali for di e punto di bista ku tur kos ta kuminsá for di nada, òf sero. Probablemente e hindúnan a inventá e number sero.
Sin importá ki numeral ordinal wòrdu usá, semper nos tin ku kita unu pa haña e kantidat eksakto. Por ehèmpel, ora nos ta papia di un fecha di siglo 20 di nos era, esei kier men ku nos ta papiando di 20 siglo kompletu? Nò, esei ta nifiká 19 siglo kompletu i algun aña. Pa indiká sifranan kompletu, tantu Beibel komo wiskunde moderno ta usa numeralnan kardinal, manera 1, 2, 3, 10 i 100. Tambe nan ta wòrdu yamá sifranan hinté (hoofdgetallen).
Ya ku nos era no a kuminsá ku aña sero sino ku aña 1, i e kalènder pa e añanan promé ku nos era no a konta bai bèk di un aña sero pero a kuminsá ku 1 promé ku nos era, e aña di kualkier fecha en realidat ta un numeral ordinal. Ku otro palabra, aña 2003 di nos era realmente ta representá 2.002 aña kompletu kontando for di kuminsamentu di nos era, i e fecha di 1 di yüli 2003, ta representá 2.002 aña plùs mitar aña mas kontando for di kuminsamentu di nos era. E mesun prinsipio ta apliká na fechanan promé ku nos era. Pues pa nos haña sa kuantu aña a pasa entre 1 di òktober 607 promé ku nos era i 1 di òktober 1914, suma 606 aña (plùs e último tres luna di e aña anterior) na 1.913 (plùs e promé nuebe luna di e siguiente aña), anto bo ta yega na 2.519 (plùs 12 luna), òf 2.520 aña. Òf si bo kier kalkulá riba ki fecha 2.520 aña ta kai kontando for di 1 di òktober 607 promé ku nos era, kòrda ku 607 ta un numeral ordinal—en realidat e ta representá 606 aña kompletu—i siendo ku nos ta kontando, no for di 31 di desèmber 607 promé ku nos era sino for di 1 di òktober 607 promé ku nos era, nos mester agregá tres luna na 606 na final di 607 promé ku nos era. Awor kita 606 1⁄4 for di 2.520 aña. Loke ta sobra ta 1.913 3⁄4. Esei kier men ku kontando 2.520 aña for di 1 di òktober 607 promé ku nos era, ta hiba nos na 1.913 3⁄4 aña den nos era—1.913 aña kompletu ta hiba nos na e komienso di 1914 di nos era, huntu ku tres kuart di aña mas ta hiba nos na 1 di òktober 1914 di nos era.