BIBLIOTEKA ONLINE Watchtower
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Papiamentu (Kòrsou)
  • BEIBEL
  • PUBLIKASHON
  • REUNION
  • g96 8/3 pág. 6-8
  • Desempleo—Pakico?

No tin vidio disponibel pa esaki.

Despensa, tin un problema pa habri e vidio.

  • Desempleo—Pakico?
  • Spièrta!—1996
  • Suptema
  • Informashon Similar
  • Motibunan p’e Problema
  • Un Plaga Social
  • Tin Solucion na Bista?
  • E Plaga di Desempleo dje Coresponsal di Spierta! na Italia
    Spièrta!—1996
  • Alivio for di Desempleo—Di Ki Manera i na Ki Tempu?
    Spièrta!—1996
  • Yehova Lo No Bandoná Bo Nunka
    E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—2005
Spièrta!—1996
g96 8/3 pág. 6-8

Desempleo—Pakico?

DEN vários pais hopi hende ta keda obligá di gana nan pan den trabou físico duru pa hopi ora na un velocidad fatigabel, kisas haciendo trabou asta peligroso pa poco cen. Te na tempu recien hopi hende den otro pais tabatin e confiansa cu como empleado di un compania grandi of di un departamento di gobiernu, nan tabatin un puesto sigur te na nan retiro. Pero awe ta parce cu no ta existí negoshi of compania cu por ofrecé empleo deseabel i sigur den cualkier puesto. Pakico?

Motibunan p’e Problema

Miles di hóben ni sikiera por haña nan promé trabou—sea cu nan tin diploma of no. Por ehempel, na Italia, mas cu un tercer parti di esnan desempleá ta entre edad di 15 te 24 aña. E edad promedio ta aumentá di hende cu tin trabou caba i ta purba di keda cuné, i p’esei ta mas difícil pa hóbennan haña nan promé trabou. Asta entre hende muher—cu cada bes mas ta presente riba e mercado laboral—tin un grado haltu di desempleo. P’esei tin un cantidad extraordinariamente grandi di obrero nobo buscando empleo awor.

Desde e tempu dje promé mashin industrial, inovacion técnico a reducí e necesidad di trahador. Siendo cu hopi hende tabatin cu traha warda largu i trabahoso, trahadornan a spera cu mashin por a reducí trabou of asta elimin’é. Mashin ta aumentá produccion i ta eliminá hopi peliger, pero tambe ta reducí e cantidad di cupo di trabou. Esnan cu ta bira innecesario tin e rísico di desempleo pa hopi tempu aménos cu nan siña un ofishi nobo.

E pueblo en general tin e rísico di ser inundá pa un sobreabundancia di producto comercial. Algun ta kere cu nos a yega e límite caba di producto comercial. Ademas, ya cu tin ménos trahador, tin ménos cumprador. Asina, e mercado ta producí mas cu pueblo por cumpra. Ya cu planta grandi no ta económicamente factibel mas, aunke nan tabata trahá cu e speransa di un aumento di produccion, nan ta cera of ta combertí na otro cos. Tendencianan asina ta cosechá víctimanan—hende sin trabou. Den recesion económico, e necesidad pa trahador ta mengua, i hende cu ta perde nan trabou durante recesion económico casi nunca ta bolbe hañ’é ora actividad comercial ta aumentá. Claramente, mas cu un solo cos ta causa desempleo.

Un Plaga Social

Siendo cu desempleo por afectá tur hende, e ta un plaga social. Algun pais ta percurá vários sistema p’e proteccion di hende cu tin trabou ainda—por ehempel, ménos dia di trabou den siman cu ménos pago. Sin embargo, esaki por daña e prospectonan di otro hende cu ta busca trabou.

Tantu hende empleá como hende desempleá ta protestá cu mas i mas frecuencia tocante problema relacioná cu trabou. Pero aunke hende desempleá ta exigí empleo nobo, hende empleá ta purba di protehá nan mes siguridad—dos meta cu no ta semper compatibel. Segun e revista italiano Panorama, “Hopi bes hende cu tin empleo ta ser invitá pa traha mas ora. Esnan cu no tin trabou ta keda sin empleo. Tin e rísico di cu e areglo social por parti den dos grupo . . . na un banda, un grupo cu ta traha di mas, i n’e otro banda un grupo cu no tin trabou, cu ta casi completamente dependiente dje bon boluntad di hende empleá.” Segun expertonan, den Europa hende empleá caba principalmente a disfrutá dje crecementu económico mas bien cu hende desempleá.

Ademas, desempleo ta relacioná cu e estado dje economia local, di manera cu den cierto nacionnan, tal como Alemania, Italia, i Spaña, diferencianan enorme ta existí entre e necesidadnan di un parti dje pais i necesidad di un otro. Trahador ta dispuesto pa siña ofishi nobo of asta pa muda na otro parti dje pais of na otro pais? Esaki hopi bes por ta un factor decisivo pa haña trabou.

Tin Solucion na Bista?

E mayor parti di hende ta pone nan speransa den un mehoramentu dje economia. Pero algun hende ta dudoso i ta kere cu tal mehoramentu lo no sosodé te cu rond di aña 2000. Segun otronan, recobramentu a cuminsá caba, pero e ta tarda pa producí resultado, manera evidencia dje reduccion recien den empleo na Italia ta mustra. Recobramentu económico no kier men necesariamente un reduccion den desempleo. Aunke tin un crecementu económico chikitu, companianan ta preferá di duna mas trabou na empleado cu nan tin caba en bes di empleá mas hende—es decir, tin “un aumento económico sin un aumento den oportunidad den empleo.” Ademas, hopi bes e cantidad di hende desempleá ta aumentá mas lihé cu e cantidad di empleo nobo creá.

Awor, economia nacional ta drentando den un globalisacion. Algun economista ta kere cu e creacion di regionnan comercial internacional grandi i nobo, tal como e Acuerdo Norteamericano di Comercio Liber (NAFTA) i e Cooperacion Económico di Asia-Pacífico (APEC), tambe por duna estímulo na economia mundial. Pero, e tendencia aki ta tenta corporacionnan grandi pa establecé nan unda cu labor ta mas barata, cu e resultado cu den nacion industrialisá desempleo ta aumentá. N’e mes momento, trahadornan cu no tin muchu entrada ta mira nan salario chikitu bira mas chikitu. No ta pa casualidad cu den vários pais hopi hende a manifestá, asta violentamente, contra e acuerdonan comercial aki.

E expertonan ta sugerí hopi solucion pa combatí desempleo. Algun ta asta contradictorio, dependiendo di si ta un economista, político, of trahador mes ta ofrecé tal solucion. Algun hende tin e proposicion di ofrecé companianan estímulo pa aumentá empleado dor di reducí e carga di belasting. Algun hende ta consehá inversion enorme di gobiernu. Otro hende ta sugerí pa parti trabou di otro manera i pa reducí oranan di trabou. Algun compania grandi a haci esaki caba, aunke durante e último siglo, siman di trabou tabata hací mas corticu sistemáticamente den tur nacion industrialisá sin reducí e desempleo. Economista Renato Brunetta a declará: “A lo largu, tur procedimentu ta resultá di ser ineficas, resultando den gastu cu ta surpasá beneficio.”

E revista L’Espresso a concluí, “Nos no mag gaña nos mes, e problema ta difícil.” Demasiado difícil pa resolvé? Tin un solucion p’e problema di desempleo?

[Kuadro na página 8]

Un Problema Antiguo

Desempleo ta un problema bieu. Pa siglonan tabatin ocasionnan ora hende a haña nan inboluntariamente sin trabou. Despues di a caba un trabou, dies di miles di trahador usá den proyectonan grandi di construccion a keda sin trabou—por lo ménos te cu nan a haña otro trabou. Entre tantu nan a hiba un bida basta insigur, pa no bisa pió.

Durante Edad Medio, “aunke un problema di desempleo den e sentido djawe no tabata existí ainda,” tabatin hende sin trabou sí. (La disoccupazione nella storia [Desempleo den Historia]) Pero, den e tempu ayá, hende cu no a traha tabata considerá, principalmente, como bagamundu of hende cu no a sirbi pa nada. Tantu recien como siglo 19, hopi analista británico “a relacioná hende desempleá cu ‘bandidu’ i bagamundu cu a drumi riba caya of a biba riba caya,” segun e splicacion di profesor John Burnett.—Idle Hands.

E “reconocimentu di existencia di desempleo” a tuma lugá cerca e fin di siglo 19 of na principio di siglo 20. Comision special di gobiernu tabata establecí pa studia i resolvé e problema, tal como e Comité Scogí di Parlamento Británico tocante “Afliccion dor di Falta di Empleo,” na 1895. Desempleo a bira un plaga social.

E reconocimentu nobo aki a aumentá dramáticamente, specialmente despues dje promé guera mundial. E guera ei, cu su produccion frenético di arma, casi a eliminá desempleo. Pero, cuminsando despues di 1920, e mundu occidental a enfrentá un seri di recesion económico cu a culminá den e Depresion Grandi cu a cuminsá na 1929 i a afectá tur economia industrialisá di mundu. Despues dje segundo guera mundial, hopi pais a experimentá un prosperidad económico nobo i desempleo a baha. Pero, “nos por sa cu e problema di desempleo djawe a cuminsá rond di 1965,” segun e Organisacion pa Cooperacion i Desaroyo Económico. Empleo nobo a sufri di un otro golpi cu e crísis di petroleo a causa despues di 1970 i e aumento rápido di uso di computer, resultando den perdementu di trabou. Desempleo a cuminsá un aumento continuo, afectando asta oficinista i ehecutivo cu tabata considerá na ántes como permanente.

[Plachi na página 7]

Exigiendo mas cupo di trabou lo no resolvé e problema di desempleo

[Rekonosementu]

Reuters/Bettmann

    Publikashonnan na Papiamentu (Curaçao) (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • Papiamentu (Kòrsou)
    • Kompartí
    • Preferensia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondishonnan di Uso
    • Maneho di Privasidat
    • Konfigurashon di Privasidat
    • JW.ORG
    • Log In
    Kompartí