KAPÍTULO 24
“Tene Kurashi!”
E hudiunan a traha un kòmplòt pa mata Pablo, i Pablo a defendé su mes dilanti di Feliks
Basá riba Echonan 23:11–24:27
1, 2. Pakiko Pablo no a keda sorprendí ku el a hañ’é ku persekushon na Herúsalèm?
DESPUES ku e sòldánan a salba Pablo for di un multitut rabiá na Herúsalèm, el a hañ’é den prizòn atrobe. Pero Pablo no a keda sorprendí ku el a hañ’é ku persekushon na Herúsalèm, pasobra spiritu santu a spièrt’é ku lo e hañ’é “ku persekushon i ku lo [e] bai será.” (Echo. 20:22, 23) Aunke ku Pablo no tabata sa eksaktamente loke lo a bai pasa kuné, e tabata sa ku lo el a sigui sufri pa motibu di Hesus su nòmber.—Echo. 9:16.
2 Tabatin asta algun kristian, ku tabata profeta, ku a spièrta Pablo ku e hudiunan lo mar’é i “entreg’é den man di hende di e nashonnan.” (Echo. 21:4, 10, 11) Ta poko tempu pasá un multitut di hende hudiu a purba di mata Pablo. No muchu tempu despues di esei, tabata parse ku e miembronan di Korte Supremo Hudiu “lo [a] mata Pablo” miéntras ku nan tabata pleita over di loke Pablo a bisa. Anto awor Apòstel Pablo tabata prizonero di e sòldánan romano, i lo e mester a bolbe para dilanti di korte pa defendé su mes kontra di e akusashonnan ku nan a bini kuné. (Echo. 21:31; 23:10) Sin duda, Apòstel Pablo tabatin mester di animashon!
3. Unda nos ta haña animashon pa sigui prediká?
3 Den e tempu di fin akí, nos sa ku “tur hende ku ta deseá di biba ku deboshon na Dios komo disipel di Kristu Hesus tambe lo ser persiguí.” (2 Tim. 3:12) De bes en kuando, nos tambe tin mester di animashon pa sigui ku e trabou di prediká. Nos ta masha gradisidu pa e animashon ku nos ta haña pa medio di e publikashonnan i reunionnan ku “e esklabo fiel i prudente” ta prepará pa nos. (Mat. 24:45) Yehova a sigurá nos ku ningun enemigu lo no logra destruí Yehova su pueblo kompletamente ni nan lo no logra stòp e trabou di prediká. (Isa. 54:17; Yer. 1:19) Pero, kiko a pasa ku Apòstel Pablo? El a haña animashon pa sigui duna testimonio kabal apesar di persekushon? Si esei tabata e kaso, ki animashon Pablo a haña i kon el a reakshoná?
E Kòmplòt di e Hudiunan No Tabatin Éksito (Echonan 23:11-34)
4, 5. Ki animashon Pablo a haña, i dikon e tabata nèt na ora?
4 Apòstel Pablo a haña e animashon ku e tabatin mester riba e anochi despues ku nan a salb’é for di Korte Supremo Hudiu. Beibel ta bisa: “Señor a aparesé na Pablo i bis’é: ‘Tene kurashi! Meskos ku bo a duna testimonio kabal tokante mi na Herúsalèm, asina tambe lo bo tin ku duna testimonio na Roma.’” (Echo. 23:11) E palabranan ei di Hesus a animá Pablo, pasobra e tabata sa ku lo el a sobrebibí pa asina e por a biaha bai Roma i duna testimonio kabal tokante di Hesus einan.
“Mas ku 40 hòmber ta drumi warda pa atak’é.”—Echonan 23:21
5 Pablo a haña e animashon ku e tabatin mester nèt na ora. E siguiente dia, mas ku 40 hòmber hudiu “a traha un kòmplòt, i nan a hura ku nan lo no kome ni bebe nada tanten ku nan no mata Pablo.” E echo ku e hòmbernan hudiu “a traha un kòmplòt, i . . . hura (òf, nan a mara nan mes ku un maldishon, nota)” ta mustra kon determiná nan tabata pa mata Apòstel Pablo. Si nan no a logra kumpli ku loke nan a hura, nan tabata kere ku un maldishon lo a bini riba nan. (Echo. 23:12-15) Nan plan, ku e sumo saserdotenan i e ansianonan a aprobá, tabata pa trese Pablo bèk Korte Supremo Hudiu i hasi komo si fuera nan kier a investigá su kaso mas a fondo. Pero, e hòmbernan ku a traha e kòmplòt lo a prepará pa ataká Pablo i mat’é promé ku e yega Korte Supremo Hudiu.
6. Kon Pablo a haña sa tokante di e kòmplòt pa mat’é, i kon hóbennan awe por sigui e ehèmpel di Pablo su subrino?
6 Sinembargo, Pablo su subrino a tende di e kòmplòt ku nan tabata traha, i el a informá Pablo. E ora ei, Pablo a laga su subrino informá e komandante militar romano, Klaudio Lisias. (Echo. 23:16-22) Nos no sa nòmber di e hóben ei. Pero, sin duda Yehova ta stima e hóbennan, meskos ku e subrino di Pablo, ku ta demostrá kurashi i ku ta pone e bienestar di Dios su pueblo promé ku di nan mes. E hóbennan akí ta dispuesto pa hasi loke sea ta nesesario pa promové interes di Reino.
7, 8. Kiko Klaudio Lisias a hasi pa asina Pablo por tabata safe?
7 Ora Klaudio Lisias, ku tabata komandante di un ehérsito di 1.000 sòldá, a skucha di e kòmplòt pa mata Pablo, el a duna òrdu pa 470 hòmber bai Herúsalèm e anochi ei pa hiba Pablo Sesarea. Entre e hòmbernan ei tabatin sòldá, kargadó di lansa i koredó di kabai. Na Sesarea, e hòmbernan lo a hiba Pablo serka Gobernador Feliks.a Sesarea tabata e stat kaminda e gobièrnu romano di Hudea tabata goberná. Anto aunke tabatin hopi hende hudiu ku tabata biba einan, mayoria di e habitantenan no tabata hudiu. E manera ordená ku kos tabata tuma lugá na Sesarea tabata kompletamente diferente for di e káos ku tabata reina na Herúsalèm; na Herúsalèm tabatin hopi violensia i disturbio pa motibu di prehuisio religioso. Ademas, Sesarea tabata e sede prinsipal di e ehérsito militar romano na Hudea.
8 Lisias a sigui lei romano, i el a manda un karta pa Feliks pa splika e kaso. Lisias a menshoná ku ora el a tende ku Pablo tabata un siudadano romano, el a reskat’é ora e hudiunan “tabata na punto di mat’é.” Lisias a bisa ku e no a haña ku Pablo tabata kulpabel “di nada ku ta meresé pena di morto òf kastigu di prizòn.” Pero, pa motibu di e kòmplòt pa mat’é, e tabata mandando Pablo serka Feliks pa asina e gobernador por a skucha e kaso i tuma un desishon tokante e asuntu.—Echo. 23:25-30.
9. (a) Kon Klaudio Lisias a bai kontra di Pablo su derechonan komo siudadano romano? (b) Ki ora nos tambe por usa e derechonan ku nos tin komo siudadano di nos pais?
9 Tur loke Lisias a skirbi tabata bèrdat? Nò. Ta parse ku e kier a duna un bon impreshon na e gobernador. E motibu pakiko el a reskatá Pablo no ta pasobra Pablo tabata un siudadano romano. Ademas, Lisias no a bisa ku el a laga “bui Pablo ku dos kadena” i ku despues el a duna òrdu pa “suta Pablo te ora e bisa kiko el a hasi.” (Echo. 21:30-34; 22:24-29) Ora Lisias a hasi esei, el a bai kontra di Pablo su derechonan komo un siudadano romano. Awe, Satanas ta usa fanátiko religioso pa persiguí Dios su pueblo, i nan ta purba di kita nos libertat pa adorá Dios. Meskos ku Pablo, Dios su pueblo hopi bes por usa e derechonan legal ku nan tin komo siudadano di nan pais pa buska protekshon legal.
“Ku Konfiansa, Mi Ta Defendé Mi Mes Serka Bo” (Echonan 23:35–24:21)
10. Ki akusashonnan serio e hudiunan a lanta kontra Pablo?
10 Na Sesarea, “Gobernador a duna òrdu pa nan tene Pablo prezu den palasio di Heródes” te ora su akusadonan yega for di Herúsalèm. (Echo. 23:35) Sinku dia despues, Sumo Saserdote Ananías, un abogado ku yama Tertulo i algun ansiano a yega Sesarea. Promé, Tertulo a elogiá Feliks pa loke e tabata hasi pa e hudiunan, aparentemente pa purba di gana su fabor.b Despues, Tertulo a kuminsá trata Pablo su kaso, i el a bisa ku e hòmber akí ta “kana kousa problema. E ta instigá tur e hudiunan rònt mundu pa rebeldiá, i e ta un di e kabesantenan di e sekta di Hesus di Názarèt. Ademas, el a mustra falta di rèspèt pa e tèmpel, p’esei nos a arest’é.” E otro hudiunan “tambe a kuminsá akusá Pablo, i nan a sigurá Gobernador ku e akusashonnan ei tabata bèrdat.” (Echo. 24:5, 6, 9) Anto e akusashonnan ei, esta, instigá hende pa rebeldiá, ta na kabes di un sekta peligroso i mustra falta di rèspèt pa e tèmpel tabata akusashonnan serio ku por a hiba na un sentensia di morto.
11, 12. Kon Pablo a defendé su mes kontra di e akusashonnan ku nan a lanta kontra dje?
11 E ora ei, Pablo tabatin mag di papia. El a bisa: “Ku konfiansa, mi ta defendé mi mes serka bo.” Pablo a nenga tur e akusashonnan kontra dje. Apòstel Pablo no a falta rèspèt pa e tèmpel ni e no a instigá hende pa rebeldiá. El a bisa ku e no tabata na Herúsalèm pa “basta aña” i ku el a bai Herúsalèm “pa hiba un kontribushon” pa e kristiannan ku kisas a bira pober pa motibu di hamber i persekushon. Pablo a insistí ku e “tabata purifiká” promé ku el a drenta e tèmpel, i ku el a hasi esfuerso pa “por tin un konsenshi limpi dilanti di Dios i dilanti di hende.”—Echo. 24:10-13, 16-18.
12 Pablo a atmití sí ku el a sirbi e Dios di su antepasadonan “di akuerdo ku e manera di adorá ku nan ta yama un ‘sekta.’” Pero, el a insistí ku e “ta kere tur loke ta pará skirbí den Lei i e buki di e profetanan.” Anto meskos ku e hendenan ku a akus’é, e tabatin e speransa ku “lo bai tin un resurekshon di tantu hende hustu komo hende inhustu.” E ora ei, Pablo a eksigí pa e hòmbernan ku a akus’é trese evidensia pa nan akusashonnan. El a bisa: “Laga e hòmbernan ku ta akinan mes bisa di kiko nan a haña mi kulpabel ora mi tabata dilanti di Korte Supremo Hudiu. Úniko kos ku nan por akusá mi di dje ta ku ora mi tabata pará nan dilanti, mi a grita: ‘Mi ta ser husgá boso dilanti awe pasobra mi ta kere den resurekshon di e mortonan!’”—Echo. 24:14, 15, 20, 21.
13-15. Si nos tin ku duna testimonio na outoridat superior, kon nos por imitá Pablo su ehèmpel?
13 Pablo a pone un bon ehèmpel pa nos sigui si un dia nos haña nos dilanti di outoridat superior pa motibu di nos adorashon i si nos ser akusá falsamente di ta promové violensia òf rebelion kontra di gobièrnu òf di ta parti di un “sekta peligroso.” Pablo no a labia e gobernador pa gana su fabor manera Tertulo a hasi. Pablo a keda kalmu i a mustra rèspèt. Pablo a papia ku takto i tabata onesto. Pablo a menshoná ku e “hudiu[nan] di provinsia Asia” ku a akus’é di a falta rèspèt pa e tèmpel no tabata presente, i ku legalmente e tabatin derecho di por a papia ku nan i skucha nan akusashonnan.—Echo. 24:18, 19.
14 Pero, loke tabata mas importante ainda ta ku Pablo no tabatin miedu di papia tokante su kreensianan. Ku kurashi Pablo a bolbe papia tokante su kreensia den e resurekshon aunke ku esei a kousa hopi problema ora el a papia di dje dilanti Korte Supremo Hudiu. (Echo. 23:6-10) Ora Pablo tabata defendé su mes, el a pone énfasis riba e speransa di resurekshon. Dikon Pablo a hasi esei? Pasobra e tabata duna testimonio tokante Hesus i kon el a ser resusitá for di morto. Anto esei tabata algu ku su opositornan no kier a aseptá. (Echo. 26:6-8, 22, 23) De echo, e berdadero motibu pakiko Pablo tabata dilanti korte, ta pasobra e tabata kere den e resurekshon, i spesífikamente den e resurekshon di Hesus.
15 Meskos ku Pablo, nos por duna testimonio ku kurashi, i nos por ser fortalesé pa loke Hesus a bisa su disipelnan: “Tur hende lo odia boso pa motibu di mi nòmber. Ma esun ku perseverá te na fin ta esun ku lo ser salbá.” Akaso nos mester preokupá pa loke nos mester bisa? Nò. Pasobra Hesus a hasi e promesa akí: “Ora nan ta bai ku boso pa entregá boso na korte, no preokupá tokante kiko pa bisa; kiko ku boso haña pa papia e ora ei, papi’é, pasobra no ta boso ta papia, sino spiritu santu.”—Mar. 13:9-13.
“Feliks A Spanta” (Echonan 24:22-27)
16, 17. (a) Kiko Feliks a bisa i hasi segun ku e tabata trata Pablo su kaso? (b) Dikon kisas Feliks a spanta, pero dikon el a sigui manda yama Pablo?
16 Esei no tabata e promé biaha ku Gobernador Feliks a skucha tokante e kreensianan di e kristiannan. Beibel ta bisa: “Feliks tabata bon na altura di E Kaminda di Señor [un ekspreshon ku tabata ser usá pa referí na e promé kristiannan]. P’esei, el a posponé e kaso, i el a bisa: ‘Dia Komandante Lisias bini akinan, lo mi tuma un desishon tokante e akusashonnan ei.’ El a duna e ofisial di ehérsito òrdu pa tene Pablo prezu, pero el a bis’é tambe pa duna Pablo un poko libertat i pa permití Pablo su hendenan atendé ku su nesesidatnan.”—Echo. 24:22, 23.
17 Algun dia despues, Feliks, huntu ku su esposa Drusila, kende tabata hudiu, a manda yama Pablo i “a skucha miéntras ku Pablo tabata splika loke kere den Kristu Hesus ta enserá.” (Echo. 24:24) Sinembargo, “ora Pablo a papia tokante hustisia, dominio propio i e tempu ku Dios lo husga hende, Feliks a spanta,” kisas pasobra e kosnan ei tabata molestiá su konsenshi pa motibu di tur e kosnan malu ku el a hasi den su bida. P’esei, el a manda Pablo bai i a bisa: “Bo por bai numa awor. Ora mi haña un chèns, mi ta manda yama bo atrobe.” Feliks a manda yama Pablo vários bes despues di esei, no pasobra e kier a siña e bèrdat, sino, pasobra e tabata spera ku Pablo lo a pas’é plaka bou di mesa.—Echo. 24:25, 26.
18. Dikon Pablo a papia ku Feliks i su esposa tokante “hustisia, dominio propio i e tempu ku Dios lo husga hende”?
18 Dikon Pablo a papia ku Feliks i su esposa tokante “hustisia, dominio propio i e tempu ku Dios lo husga hende”? Kòrda ku nan kier a sa “loke kere den Kristu Hesus ta enserá.” Pues, Pablo, kende tabata sa ku Feliks i su esposa tabata inmoral, kruel i inhustu, tabata mustrando na un manera kla kiko Dios tabata rekerí di tur hende ku kier a bira siguidó di Hesus. Loke Pablo a bisa a mustra un kontraste grandi entre Dios su normanan i e kondukta di Feliks i su esposa. Esei lo mester a yuda nan komprondé ku Dios lo husga tur hende pa loke nan ta pensa, bisa i hasi. Loke Pablo a bisa lo mester a yuda nan komprondé tambe ku aunke Feliks tabatin outoridat pa husga Pablo, Feliks tambe lo a ser husgá pa Dios. Ta p’esei mes Feliks “a spanta”!
19, 20. (a) Kiko nos mester hasi ora nos ta prediká na hende ku ta parse di ta interesá pero ku no ke hasi kambio nesesario den nan bida? (b) Kon nos sa ku Feliks no tabata un berdadero amigu di Pablo?
19 Ora nos ta den sirbishi, kisas nos ta topa hende meskos ku Feliks. Na promé instante, por parse ku nan ta interesá den e bèrdat. Pero, nan no ke obedesé Dios ni hasi kambio den nan bida. Nos mester ta kouteloso ora nos ta purba di yuda hende asina. Sinembargo, meskos ku Pablo, na un manera respetuoso nos por laga nan sa kiko nan tin ku hasi pa haña Dios su aprobashon. Bo no sa nunka, kisas e bèrdat por motivá nan pa hasi kambio. Pero, si ta bisto ku nan no ke stòp di hasi loke Yehova ta odia, nos no ta fòrsa nan pa kambia. En bes di esei, nos ta sigui buska hende ku realmente ke sa e bèrdat.
20 Den kaso di Feliks, loke tabatin den su kurason a keda bisto den e siguiente palabranan: “Dos aña a pasa, i Feliks a laga Pablo keda será, pasobra Feliks kier a keda bon mirá serka e hudiunan. Despues di esei, Porsio Festo a bira susesor di Feliks.” (Echo. 24:27) Feliks no tabata un berdadero amigu di Pablo. Feliks tabata sa ku hende ku tabata sigui “E Kaminda di Señor,” esta e kristiannan, no tabata purba di rebeldiá kontra gobièrnu ni nan no tabata purba di pone otro hende hasi esei. (Echo. 19:23) Ademas, e tabata sa ku Pablo no a kibra ningun lei romano. Pero, Feliks a laga Apòstel Pablo keda será pasobra e kier a “keda bon mirá serka e hudiunan.”
21. Kiko a pasa ku Pablo despues ku Porsio Festo a bira gobernador, i kiko sin duda a sigui fortalesé Pablo?
21 Manera nos a mira den e último versíkulo di Echonan kapítulo 24, Pablo ainda tabata prizonero ora Porsio Festo a bira gobernador despues di Feliks. Pues, vários bes Pablo mester a aparesé dilanti di diferente funshonario. Di bèrdat e apòstel yen di kurashi ei a ser hibá “dilanti di rei i gobernador.” (Luk. 21:12) Manera nos lo mira, despues el a duna testimonio na e gobernante di mas poderoso di su tempu. Durante tur e eksperensianan ei, Pablo su fe den Dios nunka no a bira suak. Nos tin sigur ku e palabranan akí di Hesus a sigui fortales’é Pablo: “Tene kurashi!”
a Wak e kuadro “Feliks—Prokuradó di Hudea.”
b Tertulo a gradisí Feliks, i el a bisa ku ta danki na dje e nashon “ta gosa di pas.” Sinembargo, e bèrdat tabata ku promé ku e rebeldia kontra Roma tabatin mas violensia na Hudea durante e tempu ku Feliks tabata gobernador ku durante e reinado di kualke otro gobernador ku tabata promé kuné. Ademas, Tertulo no tabata papiando bèrdat ora el a bisa ku e hudiunan tabata “ekspresá [nan] apresio” pa e kambionan ku Feliks a hasi. E bèrdat tabata ku mayoria di hudiu tabata odia Feliks pasobra e tabata un gobernante ku tabata oprimí hende, i el a para nan rebeldia na un manera kruel.—Echo. 24:2, 3.