Paisahe dje Tera Primintí
Bam, Dal un Paseo Rond di Lamá di Galilea!
MASHÁ poco sitio ta mas fácil pa lector di Bijbel corda cu Lamá di Galilea. Pero, bo por cera bo wowo i imagina tal lamá di awa dushi, localizando lugarnan importante, tal como unda e rio Jordan ta drenta i ta sali of e localidad di Capernaum i Tiberio?
Dedica tempo pa studia e bista for di avion den e portret, i usa number pa identifica e lugarnan. Cuanto cu tin number bo por identifica? Mientras mas di nan bo ta conoce, mas bibo i significativo e Bijbel ta bira. Pa haci esei, bam cu nos pa un paseo breve i instructivo.
Den e portret sacá na halto, bo ta mira nortoost. Láganos cuminza cu #1. Esei ta cua parti di lamá? Sí, e punta di zuid, unda e Jordan ta sali, pasando entre Samaria i Galad pa basha den Lamá Morto. Na banda robez bo ta haya un bista mas cerca di e punta di lamá aki, també mirá den e Calendario de 1993 de los Testigos de Jehová.
Lamá di Galilea ta situá hundo den e Riftdal, rond di 200 m mas hundo cu Lamá Mediterráneo. Ora bo ta examina e bista for di avion, tuma nota di montaña subiendo for di costa pariba (cerca #7). Ceru i montaña també ta subi for di costa pabao, esun mas cerca, enfatizando cu lamá ta situá den un conchi, i lamá ta rond di 21 km largu i un máximo di 12 km hanchu. Tabatin espacio na oriya pa pueblo i asta stad, tal como Tiberio (#2). Corda cu un multitud den boto barcando for di Tiberio a cruza lamá te unda Jesús milagrosamente a alimenta 5.000 hende.—Juan 6:1, 10, 17, 23.
Ora bo ta bai nort na oriya for di Tiberio, bo ta pasa e tera gordu di Genesaret (#3).a Den e region ei Jesús a pronunciá e Sermón di Monte, i posiblemente na oriya cerca dje, el a yama Pedro i tres otronan pa bira “piscador di hende,” segun e plachi aki. (Mateo 4:18-22) Pasando panort, bo ta yega na Capernaum (#4), cu tabata un centro pa actividad di Jesús, i asta tabata yamá “su mes stad.” (Mateo 4:13-17; 9:1, 9-11; Lucas 4:16, 23, 31, 38-41) Pasando pariba rond di lamá, bo ta cruza (#5) e rio Jordan unda e ta basha den lamá (mas abao). Anto bo ta yega na becindario di Betsaida (#6).
Nos por usa asta e poco sitio aki pa ilustra con bo conocimento di Lamá di Galilea por yudábo comprende, i visualizá, relato bíblico. Despues cu Jesús a alimenta 5.000 hende den becindario di Betsaida i un multitud a haci esfuerzo di coroné como rey, el a manda e apóstolnan den boto pa Capernaum. Durante nan navegacion, bientu di un tempestad a baha di ripiente for di montaña i a lanta un lamá bruto, spantando e apóstolnan. Pero, Jesús a yega cerca nan camnando riba lamá, a calma e tempestad, i a haci posibel pa nan yega tera sano i salbo cerca Genesaret. (Mateo 14:13-34) Esnan cu a bini di Tiberio a cruza lamá atrobé pa yega na Capernaum.—Juan 6:15, 23, 24.
Pasando pariba di lamá, bo ta yega na loke probablemente tabata yamá “e tera di Gadarenes [of, Gerasenes].” Bo ta corda cu Jesús a saca demoño for di dos homber ei. Tal spiritu a drenta cruelmente den un tao grandi di porco, locual a basha for di precipicio den lamá. Despues un homber di nan dos a duna testimonio den stad di habla griego di Decápolis den e becindario. Jesús a yega ne tera ei cu boto i també a bai cu boto cruzando Lamá di Galilea.—Mateo 8:28–9:1; Marco 5:1-21.
Ora bo ta completa bo paseo dje punta di zuid di lamá, bo ta pasa cerca unda un rio grandi (yamá Yarmuk) ta basha for di ceru, hibando basta awa ne parti di zuid di rio Jordan.
E Bijbel no ta mencioná e sitio di algun suceso rond di Lamá di Galilea, tal como e presentacion di Jesús despues di su resureccion ora Pedro i otro apóstol tabata pisca (mas abao). Bo ta kere cu esei tabata cerca Capernaum? En todo caso, bo conocimento dje lamá importante ta yudábo visualizá tal posibilidad.
[Footnotes]
a Mira e artículo “Genesaret—‘maraviyoso i bonita’” den The Watchtower di 1 di Januari di 1992.
[Picture on page 24]
1
2
3
4
5
6
7
N
Z
O
W
[Picture Credit Line on page 24]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Picture Credit Line on page 24]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Picture Credit Line on page 24, 25]
Garo Nalbandian
[Picture Credit Line on page 25]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.