Perseverancia Ta Hiba Na Progreso
MANERA JOSÉ MAGLOVSKY A CONT’E
Ora e polis a gara mi brasa, mi a wak rond pa mi tata. Sin embargo, sin cu mi tabata sa, ya el a ser hibá n’e warda di polis caba. Ora mi a yega aya, polis a coge tur nos publicacionnan, incluyendo nos Bijbelnan, i a stapel nan riba flur. Mirando esaki, mi tata a puntra: “Boso ta pone asta e Bijbelnan riba flur?” E hefe di polis a pidi dispensa, anto a piki e Bijbelnan i a pone nan riba mesa.
DI KI manera nos a bin resultá den e warda di polis? Kico nos tabata haciendo? Nos tabata den un estado policial ateista, di manera cu asta e Bijbel a ser kitá for di nos? Pa contestá e preguntanan aki, nos lo tin cu bai bek na 1925, promé cu mi a nace mes.
Den e aña ei mi tata, Estefano Maglovsky, i mi mama, Juliana, a bandoná loke e tempu ei tabata Yugoslavia i a muda pa Brazil, estableciendo nan mes na São Paulo. Aunke Tata tabata protestant i Mama católico, religion no tabata un factor cu a dividí nan. En realidad, dies aña despues algu a sosodé cu a trece nan huntu den sentido religioso. Tata su sua a trece p’e un foyeto tur na color na húngaro cu a considerá e condicion dje mortonan. El a ricibí e foyeto como un regalo, i a pidi Tata les’é i dun’é su opinion dje contenido, specialmente e parti tocante “fiernu.” Tata a dedicá henter e anochi pa lesa i bolbe lesa e foyeto, i e siguiente dia, ora su sua a bini pa puntra su opinion, Tata a declará categóricamente: “Esaki ta e berdad!”
Cuminsamentu Chikitu
Ya cu e publicacion tabata di Testigonan di Jehova, tur dos a bai busca nan pa nan por a siña mas tocante nan creencia i siñansanan. Ora cu finalmente nan a haña contacto cu nan, vários miembro di nos famia a cuminsá tene consideracionnan di Bijbel cu e Testigonan. E mésun aña ei, 1935, un studio regular di Bijbel na húngaro a cuminsá, cu un averahe di ocho persona asistiendo, i for di e tempu ei padilanti nos tabatin studio di Bijbel regular na nos cas.
Despues di dos aña di studia Bijbel, Tata a ser bautisá na 1937 i a bira un Testigo entusiástico di Jehova, participando den e trabou di predicacion di cas-pa-cas i tambe sirbiendo como un sirbidor nombrá i conductor di studio. El a yuda den e formacion dje promé congregacion na São Paulo, den e seccion di Vila Mariana. Despues e congregacion a ser transferí n’e centro dje stad i a bira conocí como Congregacion Central. Dies aña despues e segundo congregacion a ser formá, den e área di Ipiranga, i Tata a ser nombrá como sirbidor di congregacion ei. Na 1954 un di tres congregacion a ser formá, den e seccion di Moinho Velho, unda el a sirbi tambe como sirbidor di congregacion.
Asina cu e grupo aki tabata fuertemente establecí, el a cuminsá yuda un grupo cercano na São Bernardo do Campo. Gracias n’e bendicion di Jehova riba e esfuersonan dje gruponan chikitu aki di Testigonan durante e añanan, e crecementu tabata fenomenal, di manera cu na 1994 tabatin mas cu 70.000 publicador den e 760 congregacionnan na São Paulo mayor. Lamentablemente, Tata no a biba pa mira e crecementu aki. El a muri na 1958 n’e edad di 57 aña.
Forsando pa Sigui Tata Su Ehempel
Un característica sobresaliente di mi tata, mescos cu di otro cristiannan maduro, tabata su hospitalidad. (Mira 3 Juan 1, 5-8.) Como resultado, nos tabatin e privilegio di tin como huésped Antonio Andrade i su esposa i yu homber, kendenan a bini Brazil for di Merca cu e pareha Yuille na 1936. Tambe tabatin dos graduado dje Scol Bíblico di Galad di Watchtower den nos cas, Harry Black i Dillard Leathco, kendenan na 1945 tabata e promé misioneronan cu a ser asigná na Brazil. Hopi otronan a sigui nan. E rumannan aki tabata un fuente constante di animacion pa tur hende den nos famia. Como aprecio p’e echo aki i p’e beneficio di mi famia, mi a forsa pa imitá mi tata su ehempel relacioná cu e cualidad cristian di hospitalidad.
Aunke mi tabatin solamente nuebe aña di edad ora Tata a siña e berdad na 1935, como e yu mayor, mi a cuminsá compañ’é den su actividadnan teocrático. Nos tur tabata asistí na reunionnan cuné n’e Salon di Reino situá n’e sede dje Testigonan na São Paulo den Caya Eça de Queiroz, number 141. Gracias n’e siñansa i entrenamentu cu Tata a duná mi, mi a desaroyá un deseo intenso pa sirbi Jehova, i na 1940, mi a dedicá mi mes na Jehova, simbolisando esaki mediante bautismo bou di awa den e Riu Tietê contaminá awor, cua ta pasa dor dje centro di São Paulo.
Pronto mi a siña kico a nificá ser un publicador regular dje bon nobo plantando i muhando e mensahe di berdad den otronan, i conduciendo studionan di Bijbel na cas cu nan. Awor, ora mi mira e miles di Testigonan dedicá di Jehova na Brazil, mi ta sinti un goso profundo sabiendo cu mi a ser usá dor di Dje pa yuda hopi di nan yega na un conocimentu dje berdad of pa profundisá nan aprecio p’e.
Entre esnan cu mi a yuda tabatin Joaquim Melo, kende mi a topa den e ministerio di cas-pa-cas. Mi tabata papiando cu tres otro homber kendenan tabata scuchando pero sin muchu interes. E ora ei mi a nota un mucha homber yong cu a uni cu nos i tabata scuchando atentamente. Mirando su interes, mi a dirigí mi atencion na dje i, despues di un bon testimonio, mi a invit’é n’e Studio di Buki di Congregacion. E no a asistí n’e studio, pero el a aparecé n’e Scol di Ministerio Teocrático i despues di esei a asistí regularmente n’e reunionnan. El a haci bon progreso, a ser bautisá, i pa vários aña a sirbi como un minister biahero, acompañá pa su esposa.
Tambe tabatin Arnaldo Orsi, kende mi a topa na mi lugá di empleo. Mi tabata duna testimonio regularmente na un colega, pero mi a ripará cu un homber hóben barbon semper a bin sinta scucha, pues mi a cuminsá papia directamente cuné. E tabata di un famia fiel católico, pero a haci hopi pregunta tocante cosnan manera humamentu, wakmentu di película pornográfico, i practicamentu di e arte marcial di judo. Mi a mustr’é loke Bijbel tabatin di bisa, i pa mi sorpresa agradabel, e siguiente dia el a invitá mi pa mi bin observá segun cu el a kibra su pipa i ‘lighter’ huntu cu su crucifiho, destruí su películanan pornográfico, i feita su barba. Un homber cambiá den un par di minuut! Tambe el a stop di practicá judo i a pidi pa studia Bijbel cu mi diariamente. Apesar di oposicion for di su esposa i su tata, el a progresá bon spiritualmente cu e yudansa dje rumannan cu a biba den su becindario. Den un tempu corticu, el a ser bautisá i awe ta sirbi como anciano di congregacion. Su esposa i yunan tambe a aceptá e berdad.
Participando den Sirbishi di Reino
Ora mi tabatin rond di 14 aña di edad, mi a cuminsá traha den un empresa di publicidad, unda mi a siña con pa verf borchi di propaganda. Esaki a resultá di ta masha bentahoso, i pa vários aña mi tabata e único ruman na São Paulo cu tabata verf poster i pancarta anunciando discursonan público i congresonan di Testigonan di Jehova. Pa casi 30 aña, mi tabatin e privilegio di sirbi como superintendente dje Departamento di Letrero di congreso. Semper mi a spar mi vacansinan pa mi por traha n’e congresonan, asta durmiendo den e sala di congreso pa por caba di verf e borchinan na tempu.
Tambe mi tabatin e oportunidad pa traha cu e Sociedad su auto cu ‘speaker’ ariba, cua tabata un berdadero novedad p’e tempu ei. Nos tabata pone nos publicacionnan bíblico riba un podio, i segun cu e auto di aviso tabata transmití un mensahe grabá, nos tabata papia cu e hendenan cu a sali for di nan cas pa mira kico tabata pasando. Un otro medio cu nos a usa pa haci e bon nobo di Reino conocí tabata e tocadisco portátil, i ainda mi tin e disconan cu tabata ser usá pa presentá e publicacionnan dje Sociedad. Hopi literatura bíblico a ser laga como resultado.
Den e dianan ei Iglesia Católico tabatin procesionnan largu den e cayanan di São Paulo, hopi biaha cu hombernan canando dilanti habriendo e caminda. Riba un diadomingo, ami cu Tata tabata ofreciendo E Toren di Vigilancia i Spierta! riba caya ora un procesion largu a aparecé. Tata, manera tabata su custumber, tabatin su sombré bistí. Un dje hombernan dilanti e procesion a grita: “Kita bo sombré! Bo no ta mira cu un procesion ta biniendo?” Ora Tata no a kita su sombré, mas hende homber a yega, pushando nos contra bentana di un pacus i creando un disturbio. Esaki a atraé atencion di un polis, cu a bin mira kico tabata pasando. Un dje hombernan a cog’é na su brasa i kier a papia cuné. “Kita bo man for di mi uniform!” e polis a ordená, miéntras cu el a klap e homber su man. Despues el a puntra kico tabata pasando. E homber a splica cu Tata no kier a kita su sombré p’e procesion, agregando: “Mi ta un católico apostólico romano.” E contesta inesperá tabata: “Bo ta bisa cu bo ta un romano? Anto bai Roma bek! Aki ta Brazil.” Despues el a bira na nos, puntrando: “Ken tabata aki promé?” Ora Tata a contestá cu nos tabata promé, e polis a manda e hombernan bai i a bisa nos pa sigui cu nos trabou. El a para banda di nos te ora henter e procesion a pasa—i Tata a keda cu su sombré bistí!
Incidentenan manera esaki tabata excepcional. Pero ora nan a sosodé, tabata animador pa sa cu tabatin hende cu a kere den husticia pa gruponan minoritario i cu no tabata hinca rudia pa Iglesia Católico.
Na un otro ocasion, mi a topa un tiener cu a mustra interes i a pidí mi pa regresá e siguiente siman. Na mi regreso el a ricibí mi bon i a pidí mi drenta. Ki sorprendí mi tabata ora mi a hañá mi rondoná dor di un geng di hóbennan haciendo mofa i purbando na provocá mi! E situacion a empeorá, i mi a sinti cu pronto nan lo a atacá mi. Mi a bisa esun cu a invitá mi drenta cu si cualkier cos pasá mi, e lo tabata e único responsabel i cu mi famia tabata sa unda mi tabata. Mi a pidi nan pa laga mi bai, i nan a bai di acuerdo. Sin embargo, promé cu mi a bai, mi a bisa cu si cualkier di nan tabata kier a papia e so cu mi, lo mi ta disponibel. Despues, mi a bin haña sa cu nan tabata un grupo di fanático, amigunan dje pastor local kende a instigá nan pa tene e reunion aki. Mi tabata contentu cu mi a sali for di nan gara.
Na cuminsamentu, naturalmente, progreso na Brazil tabata lento, casi iriparabel. Nos tabata den e fase inicial di “planta,” cu poco tempu disponibel pa “cultivá” i “cosechá” e fruta di nos labornan. Semper nos a corda loke apostel Pablo a skirbi: “Mi a planta, Apólos a muha, pero Dios a sigui haci’é crece; di manera cu ni esun cu ta planta ta algu ni esun cu ta muha, sino Dios cu ta haci’é crece.” (1 Corintionan 3:6, 7) Cu e yegada dje promé dos graduadonan di Galad na 1945, nos a sinti cu e tempu a yega p’e crecementu tan sperá aki.
Curashi Ora Confrontá cu Oposicion
Sin embargo, crecementu no tabata pa bin sin oposicion, specialmente despues cu Guera Mundial II a cuminsá na Europa. Tabatin persecucion abierto pasobra e hendenan en general i algun dje autoridadnan no a comprendé nos posicion neutral. Na un ocasion, na 1940, miéntras nos tabata haciendo trabou den caya cu e posternan den e centro di São Paulo, un polis a acercá mi for di patras, a kibra e posternan, i a gará mi na mi brasa pa hibá mi n’e warda di polis. Mi a mira rond buscando mi tata, pero mi no por a mir’é ningun caminda. Sin cu mi tabata sa, e i vários otro ruman homber i muher, incluyendo Ruman Yuille, kende tabatin e supervision dje trabou na Brazil, a ser hibá caba n’e warda di polis. Manera e paragraf inicial a indicá, ei mi a topa Tata atrobe.
Ya cu mi tabata un menor di edad, mi no por a ser detené i poco despues un polis a hibá mi cas i a entregá mi na mi mama. E mésun anochi ei e ruman muhernan tambe a ser lagá liber. Despues e polisnan a dicidí di pone tur e ruman hombernan den libertad, mas o ménos dies, cu excepcion di Ruman Yuille. Sin embargo, e rumannan a insistí: “Sea nos tur huntu of ningun di nos ta bai.” E polisnan tabata inflexibel, pues tur a pasa anochi huntu den un cuarto friu riba un flur di cement. E siguiente dia tur a ser poné den libertad incondicionalmente. Vários biaha e rumannan a ser arestá pa dunamentu di testimonio cu poster. E letreronan a anunciá un discurso público i tambe un foyeto titulá Fascism or Freedom (Facismo of Libertad), i algun autoridad a kere cu esei ta nificá cu nos tabata na fabor di facismo, locual naturalmente a hiba na malcomprendimentu.
Servicio militar obligatorio tambe a presentá problema p’e ruman hombernan hóben. Na 1948, mi tabata e promé cu a ser encarcelá na Brazil riba e cuestion aki. E autoridadnan simplemente no tabata sa kico pa haci cu mi. Mi a ser transferí n’e baraknan di ehército na Caçapava i nan a poné mi traha den plantamentu i cuidamentu dje berduranan den e hardin i tambe den limpiamentu dje cuarto cu e oficialnan a usa pa tene wega di spada. Mi a haña hopi oportunidad pa duna testimonio i pa laga publicacionnan cu e hombernan. E oficial na mando tabata e promé cu a aceptá un copia dje buki dje Sociedad Children (Yunan). Despues, asta mi a ser asigná pa duna les tocante religion na rond di 30 pa 40 soldat cu tabata incapas pa haci ehercicio físico i cu tabata limitá na un cuarto. Finalmente, despues di rond di dies luna den prizon, mi a ser hibá na huicio i lagá liber. Mi ta gradicidu na Jehova, kende a duná mi e fortalesa pa confrontá e menasanan, indignidad i bofon cu mi a ricibí for di algun dje hombernan.
Un Yudante Fiel i Leal
Dia 2 di juni, 1951, mi a casa cu Barbara, i desde e tempu ei e tabata un compañera fiel i leal den educá nos yunan i cria nan den “e disiplina i reglamentu mental di Jehova.” (Efesionan 6:4) Di nos cincu yunan, cuater ta sirbiendo Jehova gososamente den diferente asignacion. Nos speransa ta cu, huntu cu nos, nan lo sigui perseverá den e berdad i contribuí n’e progreso dje organisacion i n’e trabou cu ta ser hací. Tur e miembronan di famia riba e potret acompañante ta sirbidornan dedicá di Jehova cu excepcion di esun mas yong, un criatura den brasa di su tata. Cuater ta anciano i dos di nan ta pionero regular tambe, ilustrando e veracidad di Proverbionan 17:6: “E corona di hende bieu ta e nietunan, i e bunitesa dje yunan ta nan mayornan.”
Awor, na 68 aña di edad, mi salú no ta dje bon ei mas. Na 1991, mi a haci un operacion di ‘bypass’ pa drecha tres ader cu tabata blokeá i despues otro operacion pa drecha un ader usando un ‘cateter’ [obheto den forma di tubu pa tene ader habrí]. Sin embargo, mi ta contentu di por sigui sirbi como superintendente presidente den un congregacion na São Bernardo do Campo, siguiendo den e pasonan di mi tata, kende tabata entre e proménan pa iniciá e trabou aki. Nos generacion en berdad ta único, teniendo e oportunidad pa participá den e privilegio único di anunciá e establecimentu di Jehova su Reino Mesiánico. Pues nunca nos mester lubidá Pablo su palabranan na Timoteo: “Pero, abo, . . . haci e trabou di un evangelisador, cumpli cu bo ministerio plenamente.”—2 Timoteo 4:5.
[Plachi na página 23]
Mi mayornan, Estefano i Juliana Maglovsky
[Plachi na página 26]
José i Barbara cu miembronan di nan famia di sirbidornan dedicá di Jehova